De Grote Verkiezingsshow - met Rudi en Freddie

En dan nu de grote vraag: welke partij moet het worden? De afgelopen weken voelden we zes lijsttrekkers stevig aan de tand in een podcast die de geschiedenis ingaat als 'de saaiste verkiezingspodcast van 2023'. In deze bonusaflevering reflecteren we samen met politicoloog en journalist Simon van Teutem op de geleerde lessen. We hebben het over klimaat en migratie, over macht en tegenmacht, en voor de trouwe fans hebben we het natuurlijk ook nog even over precisiefermentatie. Bovendien bespreken we de politieke kopstukken: wat wilde Frans Timmermans nu bereiken met zijn aanval op Rob Jetten en D66? En waarom wil Omtzigt het vooral hebben over hoe we beslissingen nemen, in plaats van welke beslissingen we zouden moeten nemen? Inmiddels zijn ook de doorrekeningen van de verkiezingsprogramma's door het Centraal Planbureau en het Planbureau voor de Leefomgeving beschikbaar, waar we natuurlijk zijn ingedoken. Want hoe financiert Volt dat basisinkomen voor iedereen eigenlijk? En wat is de VVD daadwerkelijk van plan met ontwikkelingssamenwerking? Tot slot hebben we het nog over de lessen die Simon leerde tijdens het maken van zijn grote Stemgids, en wat hij het meest miste in alle programma's (waarom zo weinig aandacht voor de schreeuwende personeelstekorten, en voor het mbo?). Mocht je hierna nog steeds niet weten wat je moet stemmen, dan is er aan het einde van de podcast voor jou ons stemadvies. Maar wat ook je doet: ga stemmen! ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Muziek: Black Gold 360 - Seven Layers of Oak Featuring Lucas Dols: Bas Daan Herweg: Piano Teus Nobel: Trompet Bob Roos: Drums open.spotify.com/track/0wmYKBMCPX…da20743b64f44f9a

Luisteraars! In het laatste gesprek van de Grote Verkiezingsshow praten we met Dilan Yeşilgöz-Zegerius, lijsttrekker van de VVD. Wat de VVD betreft is migratie hét thema van deze verkiezingen. De ongecontroleerde vluchtelingenstroom zou het absorptievermogen van de Nederlandse samenleving te boven gaan. De reguliere asielopvang is stelselmatig overbezet, en het is steeds weer zoeken naar noodoplossingen, waarvoor het draagvlak vaak ontbreekt. Maar hebben we deze zogenaamde 'asielcrisis' niet aan onszelf te denken? Al jaren klinken er noodkreten van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) over het chronische gebrek aan opvangplekken, en de noodzaak van stabiele financiering. De Algemene Rekenkamer liet onlangs nog zien dat er in maar liefst 21 van de afgelopen 23 jaar te weinig budget is toegekend aan het COA. Eind 2021 luidde het COA nogmaals de noodklok: binnen een paar weken zouden er geen opvangplek meer over zijn. Enkele maanden later viel Rusland Oekraïne binnen. Het kabinet besloot de Wet verplaatsing bevolking uit 1952 af te stoffen, en gemeenten (niet het COA) verantwoordelijk te maken voor de opvang van Oekraïners (een soort de facto spreidingswet). Opeens bleek Nederland in staat om meer dan 100.000 Oekraïners op te vangen! Hoe kan het dat we voor deze groep vluchtelingen opeens wél opvang konden regelen? Schaffen we het echt niet met de asielopvang, of willen we het gewoon niet schaffen? Voor de Oekraïense vluchtelingen geldt dat ze zonder ingewikkelde procedures aan het werk mogen. Inmiddels heeft al meer dan de helft (!) van de Oekraïners in Nederland betaald werk. Maar voor reguliere asielzoekers is het vrijwel onmogelijk om te werken, en de VVD wil dat ook niet makkelijker maken. Waarom niet? We praten ook met Yeşilgöz over de vraag hoe het gaat met de (kinderen van) migranten die hier eerder al naartoe kwamen. Wie de sombere geschriften van de jaren negentig – denk aan 'het multiculturele drama' van Paul Scheffer – erop naslaat ziet dat er toen grote zorgen waren over de schooluitval, criminaliteit en werkloosheid van Nederlanders met een migratieachtergrond. Maar op al die fronten is er enorme vooruitgang geboekt. Om één voorbeeld te noemen: 12- tot 18-jarige Nederlanders met een niet-westerse migratieachtergrond zijn nu ongeveer 25 procent minder vaak verdachte van een misdrijf dan autochtone Nederlanders in 2006 (het jaar dat Wilders zijn partij begon). Toch hoor je bij de VVD weinig optimisme als het over integratie gaat. Wordt het niet tijd om eens een wat opgewekter deuntje te spelen? En tot slot: werken moet lonen, stelt de VVD. Maar waarom is de VVD dan zo'n warm pleitbezorger van de bedrijfsopvolgingsregeling? Dat is een regeling waardoor erfgenamen van (steenrijke) bedrijfseigenaren slechts 2,1 procent belasting betalen over erfenissen van miljoenen. Moet een echte liberaal geen onderscheid maken tussen verdiend inkomen (waarvoor je noeste arbeid verricht) en onverdiend inkomen (dat je komt aanwaaien)? Zou je erfenissen niet zwaarder en arbeid lichter moeten belasten? We hadden het graag nog gehad over allerlei andere onderwerpen, van landbouw tot klimaat tot precisiefermentatie – maar helaas, de tijd was op! ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Muziek: Black Gold 360 - Seven Layers of Oak Featuring Lucas Dols: Bas Daan Herweg: Piano Teus Nobel: Trompet Bob Roos: Drums open.spotify.com/track/0wmYKBMCPX…da20743b64f44f9a https://api.soundcloud.com/tracks/1666542204?secret_token=s-t83svtUzjCf

‘Wordt Nederland het nieuwe Venetië?’ Dat was de vraag die Ingrid Thijssen, voorzitter van de werkgeversclub VNO-NCW, onlangs opwierp in NRC. ‘Na elf eeuwen stabiliteit en voorspoed raakte de republiek Venetië in verval’, vervolgde ze. ‘De Venetianen dachten dat hun welvaart eeuwigdurend was en hun bestuurlijke inrichting verlamde de slagvaardigheid.’ Venetië ging ten onder aan bureaucratie en decadentie. Aan de luiheid en regelzucht die het gevolg is van luxe en weelde – en volgens Thijssen dreigt nu precies hetzelfde doemscenario voor Nederland. Neem alleen al de energietransitie, die enorm wordt getraineerd door eindeloze vergunningsprocedures. Het kan zo acht jaar duren voordat je toestemming krijgt om iets te bouwen, want er zitten allerlei belangengroepen in de weg (‘bouwen, bouwen, bouwen, maar niet in mijn achtertuin!’). Ondertussen zit het stroomnet rammend vol, en moeten steeds meer fabrieken hun machines uitzetten. En de overheid? Die stelt allerlei eisen, maar ‘regelt niet dat burgers en ondernemers daar ook aan kunnen voldoen’. Heeft Thijssen gelijk? We vroegen het aan de man die in de afgelopen anderhalf jaar de hoogste baas was als het gaat om de energietransitie, niemand minder dan Rob Jetten. Hij was de allereerste minister van Klimaat en Energie, inmiddels demissionair, en is nu de lijsttrekker van D66. Ooit werd hij een ‘klimaatdrammer’ genoemd, maar tegenwoordig profileert hij zich liever als ‘klimaatdoener’. We spraken Jetten over de soms drastische besluiten die hij als minister nam om – ook als de vergunningen er nog niet zijn – toch al te beginnen met bouwen. Vervolgens hadden we het uitgebreid over de plannen van D66 aangaande de woningmarkt, het klimaat en de landbouw. ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Muziek: Black Gold 360 - Seven Layers of Oak Featuring Lucas Dols: Bas Daan Herweg: Piano Teus Nobel: Trompet Bob Roos: Drums open.spotify.com/track/0wmYKBMCPX…da20743b64f44f9a

Luisteraars! Een nieuwe aflevering van De Grote Verkiezingsshow. In aanloop naar 22 november interviewen we een groot aantal lijsttrekkers van de partijen die meedoen aan de Tweede Kamerverkiezingen. Daarbij hebben we steeds een vrij simpele ambitie: we willen de saaiste verkiezingspodcast ooit opnemen. Bij ons dus geen gelikte oneliners of flitsende campagnepraat. We hebben het met de lijsttrekkers over de feiten, de cijfers, de taaie dossiers. Het is een podcast waarin hardop mag worden nagedacht, getwijfeld, en 'ik weet het niet' ook een antwoord mag zijn. Onze gast deze week is Laurens Dassen, lijsttrekker van het pro-Europese Volt. We spreken hem over hun ambitieuze verkiezingsprogramma in drie grote thema's: de verbouwing van onze verzorgingsstaat, de verduurzaming van onze economie, en de complete herinrichting van onze hele democratie. Zo wil Volt alle toeslagen afschaffen en vervangen voor ‘een nieuwe basistoelage als opmaat naar een universeel basisinkomen’. De partij wil ook de Cito-toets afschaffen, korte vluchten (tot 650 kilometer) verbieden en een ‘permanent burgerberaad op Europees niveau om de stem van Europeanen in Brussel te vergroten’ invoeren. Genoeg stof, kortom, voor discussie. Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang elke week een door redacteuren Sander van Dalsum en Milou Meulenbroek geselecteerd verhaal in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Muziek: Black Gold 360 - Seven Layers of Oak Featuring Lucas Dols: Bas Daan Herweg: Piano Teus Nobel: Trompet Bob Roos: Drums open.spotify.com/track/0wmYKBMCPX…da20743b64f44f9a

Luisteraars! Hen... wie!? Henri! Henri Bontenbal, de kersverse lijsttrekker van het CDA, geniet nog geen grote naamsbekendheid (hoewel zijn campagneleider hem inmiddels op elk podium met een publiek van meer dan tien mensen hijst). Ik (Jesse) behoor tot de minieme minderheid die Henri Bontenbal al kende voordat hij Henri Bontenbal, het Kamerlid, laat staan Henri Bontenbal, de lijsttrekker, werd. Hij was namelijk tot een paar jaar geleden de olijke praatpartner van Remco de Boer in de norse energiepodcast Studio Energie. Op een van hun live events fungeerde hij zelfs als begeleidend pianist van zowel Marjan van Loon (Royal Dutch Shell: tenorsaxofoon) als Marjan Minnesma (Urgenda: alt hobo) – immer een man van het midden! Afijn, deze podcast pleegt de saaiste (en meest inhoudelijke) verkiezingspodcast onder de verkiezingspodcasts te zijn. En het moet gezegd: Henri had het concept aardig te pakken. Voornoemde campagneleider – die beul die Bontenbal een burn-out injaagt – streek omstreeks één uur neer op de bank. We mochten hem rond kwart voor drie ontwaken uit zijn REM-slaap. Dus waar ging het over? Vooral over energie en klimaat. Kernenergie: goed idee? De waterstofeconomie: moeten we dat willen? Groene industriepolitiek: wat is wijsheid? Moeten we Chinese zonnepanelen, elektrische auto's en windturbines weren van de Europese markt (geopolitiek!)? En: wat vindt Henri eigenlijk van de hoeveelheden vlees die we naar binnen werken? Heeft de intensieve veeteelt toekomst in Nederland? En moeten we niet – veel meer – investeren in alternatieven? Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang elke week een door redacteuren Sander van Dalsum en Milou Meulenbroek geselecteerd verhaal in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Muziek: Black Gold 360 - Seven Layers of Oak Featuring Lucas Dols: Bas Daan Herweg: Piano Teus Nobel: Trompet Bob Roos: Drums open.spotify.com/track/0wmYKBMCPX…da20743b64f44f9a

Luisteraars! Een nieuwe aflevering van De Grote Verkiezingsshow, dit keer met Caroline van der Plas. We vonden haar op de achtste verdieping van het tijdelijke Tweede Kamergebouw, waar we haar mochten interviewen in een vrijwel leeg kantoor (een ‘Berlijnse bunker’, aldus Jesse). Erg sfeervol was het niet, maar interessant des te meer! Het programma van BBB is, naar eigen zeggen, ‘realistisch, evenwichtig en toekomstgericht.’ Toch heeft de partij ervoor gekozen om haar plannen niet te laten doorrekenen door het Centraal Planbureau, en op dit moment heeft BBB ook nog geen financiële paragraaf gepubliceerd. Dat roept natuurlijk vragen op. Zo wijst een conservatieve doorrekening door oud-CPB’er Wim Suyker uit dat BBB veel ideeën heeft om geld uit te geven, maar het niet altijd even duidelijk is waar dit geld vandaan moet komen. ‘Uitvoering van het programma zou het overheidstekort met tenminste 7 miljard euro verder doen toenemen’, schrijft hij. Veel maatregelen in het BBB-programma zijn bovendien nog voor interpretatie vatbaar. Zo wil de partij het hele toeslagenstelsel afschaffen, maar wat komt ervoor in de plaats? Er staat dat fiscale regelingen ‘die niet efficiënt zijn en/of niet meer werken’ moeten verdwijnen, maar over welke regelingen gaat het dan? De hypotheekrenteaftrek? De landbouwvrijstelling? De bedrijfsopvolgingsregeling? Waarom is de BBB eigenlijk tegen veelbelovende voedseltechnologieën? We hebben het met Van der Plas ook over de BBB-plannen voor de woningmarkt, die onlangs nog positief werden gewaardeerd door oud-PvdA-Kamerlid Ed Groot. En we hebben het over technologische innovatie, en dan vooral op voedselgebied. Onlangs sprak Van der Plas verontwaardigd over de 65 miljoen euro subsidie die Nederland steekt in de ontwikkeling van ‘cellulaire agricultuur’ (kweekvlees en fermentatie). Maar als ‘voedselzekerheid’ en 'landbouwinnovatie' voor BBB zulke belangrijke thema's zijn, waarom is ze dan tegen dit soort veelbelovende technologieën? Zou Nederland hier niet juist voorop moeten lopen? Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang elke week een door redacteuren Sander van Dalsum en Milou Meulenbroek geselecteerd verhaal in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Muziek: Black Gold 360 - Seven Layers of Oak Featuring Lucas Dols: Bas Daan Herweg: Piano Teus Nobel: Trompet Bob Roos: Drums open.spotify.com/track/0wmYKBMCPX…da20743b64f44f9a

De Rudi & Freddie Show is terug, en wel met De Grote Verkiezingsshow. Rudi en Freddie trakteren je op de Saaiste Gesprekken in Verkiezingstijd! Dat wil zeggen: geen peilingen en poppetjes, maar de diepte in over de grote politieke uitdagingen van onze tijd. Met lijsttrekkers én fractienerds!

Het verkiezingsprogramma van GroenLinks/PvdA staat bol van de ambities, ambities die groter zijn dan ooit tevoren. We gaan 100.000 woningen bouwen, waarvan (tenminste) 30.000 sociale huurwoningen per jaar. We gaan de broeikasgasuitstoot met maar liefst 65 procent verlagen in 2030. We willen in recordtempo onze industrie verduurzamen. Maar in de uitvoering van al deze ambities gaat het vaak trager dan gehoopt. ‘In Nederland ben je zes tot acht jaar aan het praten’, zei Olof van der Gaag van de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie onlangs tijdens een rondetafelgesprek. ‘Terwijl het bouwen slechts twee jaar kost.' Hetzelfde geldt voor woningbouw. Zo ongeveer iedere politieke partij wil 100.000 woningen bouwen, maar woningbouwprojecten lopen vaak vast in de blubber van lokale belangen. ‘Deze tijd vraagt om om kathedralenbouwers die het geduld op kunnen brengen om een plan voor decennia te maken’, zei Frans Timmermans in zijn Abel Herzberglezing. Wij spreken Timmermans over de vraag: hoe bouwen we kathedralen? Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang elke week een door redacteuren Sander van Dalsum en Milou Meulenbroek geselecteerd verhaal in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Muziek: Black Gold 360 - Seven Layers of Oak Featuring Lucas Dols: Bas Daan Herweg: Piano Teus Nobel: Trompet Bob Roos: Drums open.spotify.com/track/0wmYKBMCPX…da20743b64f44f9a