De Correspondent

Vlak voor de Europese verkiezingen kondigt Geert Wilders aan dat hij tóch niet pleit voor een Nederlands vertrek uit de EU. Daar is maar één reden voor: sinds de ravage van de Brexit wil geen kiezer in Europa er meer aan. En dus volgt de populist – zij het knarsetandend. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15284/plotseling-wil-wilders-geen-nexit-meer-met-dank-aan-de-brexitpuinhoop Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Mensen met problemen die raken aan bestaansonzekerheid hebben geen coach of ontwikkelplan nodig – je helpt ze met eten en onderdak. Team Toekomst uit Rotterdam weet dat, uit eigen ervaring, en biedt hulp waar je direct wat aan hebt. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15269/deze-hulpverleners-omzeilen-de-regeltjesrompslomp-zodat-gezinnen-echt-geholpen-worden Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Michelle van Tongerloo, Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Nederland gaat van het gas af. Een absolute monsterklus, die steeds wordt uitgesteld: gemeenten wachten op het Rijk, en het Rijk wacht op Europa. Met een nieuwe wet komt daar langzaam verandering in – zelfs een rechtse meerderheid in de Tweede Kamer houdt de warmtetransitie niet tegen. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15279/van-het-gas-af-hondsmoeilijk-maar-toch-gaat-het-lukken Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

In 2017 kreeg de Nieuw-Zeelandse Whanganui-rivier rechten, dankzij inspanningen van de Maori. Toen Maori-leider Ned Tapa onlangs in Nederland was, vertelde hij dat we weer zouden moeten leren luisteren naar de rivier. Wat kunnen wij met deze oude Maori-wijsheid? Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15255/volgens-deze-maori-leider-moeten-we-weer-leren-luisteren-naar-moeder-natuur-anders-sluit-ze-de-tent Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Luisteraars! Nu er een rechtse meerderheid in de Tweede Kamer is, moet die zich natuurlijk ook laten gelden op energiegebied. Waar het vorige kabinet al voornemens was twee kerncentrales te bouwen, is er nu een motie aangenomen om er maar liefst vier te bouwen: in ieder geval de plannen gaan al exponentieel! Is dit nou wel zo verstandig? Ik (Jesse) zal maar kleur bekennen: een nieuwe kerncentrale bouwen is peperdure rechtse identiteitspolitiek. Toegegeven, er zijn een heleboel slechte argumenten tegen kernenergie (dat het vreselijk onveilig is bijvoorbeeld). En zoals België en Duitsland prima werkende kerncentrales voortijdig sluiten is absolute waanzin. Maar... de kosten van kerncentrales, zeker de meest recent gebouwde kerncentrales in Europa en de Verenigde Staten, zijn schrikbarend. Geen private partij die geld wil lenen aan een financieel zwart gat: kerncentrales worden alleen gebouwd als de overheid de omvangrijke risico's afdekt. Wat dat betreft is het opmerkelijk dat juist deze bij uitstek staatsgeleide energiebron zo populair is bij liberalen. Er zijn zat goedkope koolstofvrije alternatieven Waar je in de jaren tachtig nog kon zeggen dat er geen koolstofvrij alternatief bestond voor kernenergie, is dat alternatief er nu wel (zon, wind, batterijen). Deze alternatieven worden bovendien met de dag goedkoper, terwijl kerncentrales juist de wetten der technische vooruitgang tarten door almaar duurder te worden. Het contrast tussen zon en kernenergie kan dan ook bijna niet groter. Zonnepanelen zijn kleinschalig en modulair: een soort Duplo, waar je blokje voor identiek blokje een veld mee kunt volleggen. Kerncentrales zijn energiekathedralen, met tienduizenden speciaal op maat gemaakte onderdelen. En van kathedralen weten we dat ze altijd duurder worden en zelden op tijd af komen. De belangrijkste opgave is dus om de kosten omlaag te brengen. Voorstanders van kernenergie hebben hierbij een vast repertoire van argumenten. We moeten juist meer kerncentrales bouwen; als je steeds maar één uniek project doet, dan is het natuurlijk altijd duur. We moeten kleine, modulaire reactoren bouwen, waardoor kerncentrales meer op Duplo gaan lijken. We moeten de milieuhippies met hun domme regulering de mond snoeren. Helemaal onwaar is het allemaal niet, maar het gaat kernenergie niet redden. Leesvoer bij deze aflevering • 'Waarom megaprojecten misgingen, misgaan en blijven misgaan', een recent verschenen artikel van correspondent Michiel de Hoog. (https://corr.es/44cccd) • The costs of the nuclear power sector (2012), een rapport van de Franse Rekenkamer. (https://corr.es/a5f8f1) • De Scenariostudie kernenergie (2022) van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. (https://corr.es/fc4e6a) • 'Better late than never, but never late is better: Risk assessment of nuclear power construction projects' (2018), een artikel van Portugal-Perreira en anderen. (https://corr.es/307519) Zoals altijd kun je suggesties en opmerkingen met ons delen via rudienfreddieshow@decorrespondent.nl.

Steeds vaker beslist de rechter over beleid. Op die uitspraken komt commentaar, van rechts tot links. Kritiek op de rechter mag niet taboe zijn – die zit er ook weleens naast. Het gaat pas mis als de rechtsstaat onder druk komt te staan. Liever feilbare rechters dan helemaal geen rechtsstaat. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15266/niks-mis-met-kritiek-op-de-rechter-binnen-de-kaders-van-de-rechtsstaat Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Achter onze spullen gaat een wereld van leed en verwoesting schuil. Vandaag beslist het Europees Parlement over een wet die grote bedrijven zoals H&M en Unilever verplicht daar iets tegen te doen. Een historisch kantelpunt, áls de wet wordt aangenomen. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15272/europa-staat-vandaag-voor-de-keuze-laten-we-grote-bedrijven-nog-langer-wegkijken-van-misstanden-of-grijpen-we-in Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Steeds meer mensen gaan naar het hbo of de universiteit, terwijl het tekort aan vakmensen groeit. Hoe kunnen we de sociaal-maatschappelijke status van het beroepsonderwijs verbeteren? En wat motiveert studenten die wél voor het mbo kiezen, zoals voor de hoveniersopleiding in Meppel? Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15274/op-de-hoveniersopleiding-komen-studenten-tot-bloei Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Een beetje polarisatie hoort bij een democratie. Maar, zo waarschuwt filosoof en polarisatie-expert Bart Brandsma, als dat wij-zij-denken doorslaat, wordt het giftig en leidt het uiteindelijk tot geweld. Zijn boodschap aan iedereen die met polarisatie te maken heeft: spreek je uit namens het stille midden – en oordeel niet te snel.

Door minder te werken en minder te kopen lossen we zelfs de grootste problemen van onze tijd op, volgens de degrowthbeweging. Welzijn boven winst! Goede bedoelingen, goed verhaal – maar in werkelijkheid veroorzaakt een kleine economie vooral grote problemen. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15245/degrowth-op-papier-een-oplossing-voor-bijna-alles-in-praktijk-een-dwaalspoor Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

De Hinderplaat, zo heet het ‘waddeneiland’ in de baai bij de Maasvlakte. Je hoort er de roep van wulpen, je ruikt de mosselen. Voor sommigen is het een sta-in-de-weg: er liggen plannen voor een dijk, om zo weer grip te krijgen op de natuur – die zich nergens iets van aantrekt. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15238/dit-wandelende-eiland-bij-rotterdam-laat-zich-niet-vangen-door-mensenhanden Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

De Kamerbrede klopjacht op de voorgestelde Transgenderwet was allang geopend, en nu dient NSC deze wetswijziging voortijdig het nekschot toe. Kennelijk zijn procedures toch niet zó belangrijk. Zelfs niet voor de partij die altijd alles volgens het boekje wil. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15252/voor-nsc-zijn-procedures-heilig-tenzij-het-om-transgenderrechten-gaat Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Sinds Pim Fortuyn is de Nederlandse Politiek in de greep van een obsessie met communicatie. Politici moeten zeggen waar het op staat en duidelijke taal spreken. Niemand heeft zich afgevraagd wat het effect daarvan is op het democratische proces. Tom-Jan Meeus (Made, 1961) doet dat wel in zijn zeer verhelderende essay Duidelijkheid, geschreven voor de Maand van de Filosofie.

Luisteraars! Het was een koude dag in november, toen ik (Jesse) het boek Je bent jong en je wil wat toekomst van Hannah Prins en Jantijn Anema (beiden bekend van Extinction Rebellion) kreeg toegestuurd. Vol interesse begon ik te lezen, tot ik op pagina 26 opeens mijn eigen naam zag prijken tussen een VVD-Kamerlid en de ceo van Corendon (foute boel!) Ik herkende mij niet in het geschetste beeld. Een aardige aanleiding dus om het rebellenduo uit te nodigen voor onze podcast! Want wat denken zij dan bij de toch tamelijk indrukwekkende cijfers over de opmars van hernieuwbare energie? Gloort daar dan geen enkele hoop? 'In de komende jaren is groene groei een illusie', schrijven ze. Is dat zo? En zo ja, waarom dan? Waar ik me blijkbaar wat te optimistisch uitliet over de energietransitie, daar kunnen we Prins niet verdenken van hoopgevende geluiden. In interviews wordt door haar steevast gewezen op de naderende ecologische ondergang. En in het meest recente IPCC-rapport zouden we kunnen lezen dat 'de mensheid misschien het einde van de eeuw niet gaat redden'. Het is nogal wat, maar klopt het ook? Bovendien, is het als communicatiestrategie eigenlijk wel verstandig steeds te wijzen op de klimaatkladderadatsch? Valt er niet – juist nu! – een opbeurender verhaal te vertellen? Leesvoer bij deze aflevering: • Hannah Prins zei in de podcast van de JOVD dat we 'minimaal in 2100 – en dit zijn dus conservatieve inschattingen – naar 1,5 tot 2 meter zeespiegelstijging' gaan. Maar uit het KNMI Klimaatsignaal 2021 (pp. 26-31) blijkt dat 1,5 tot 2 meter zeespiegelstijging mogelijk is in een SSP5-RCP 8.5-scenario (waarin de aarde 4,5 graad opwarmt, omdat we alle koolreserves die er zijn gaan verstoken, de bevolking enorm groeit, en de wereldeconomie vertienvoudigd), daarbinnen dan de 10 procent kans op de hoogste zeespiegelstijging, en daarbij ook nog eens uitgaan van Antarctische ijskapinstabiliteit (een speculatief kantelpunt). (https://corr.es/ab71d4) • In hun boek schrijven Hannah en Jantijn dat 'het smeltwater [van Antarctica] de zeespiegelstijgingstijging in de komende eeuwen al kan doen oplopen tot 15 meter'. Daarvoor citeren ze een paper getiteld 'Contribution of Antarctica to past and future sea-level rise’. Volgens dit paper kan de smelt van Antarctica in SSP5-RCP8.5 (wederom: 4,5 graden opwarming, alle koolreserves wegstoken) een zeespiegelstijging tot 15 meter veroorzaken in 2500. Bij 2 graden opwarming blijft het volgens het paper beperkt tot 0.23 meter. (https://corr.es/3582c0) • In de podcast ging het over de gevolgen van klimaatverandering voor de voedselvoorziening. Sinds de jaren zestig is de aarde met 1,2 graden opgewarmd. Het IPCC laat weten dat door klimaatverandering de oogsten van tarwe (-4,9 procent), mais (-5,9 procent) en rijst (-4.2 procent) zullen afnemen. In dezelfde periode zijn de opbrengsten van tarwe (+218%), mais (+196%) en rijst (+147%) echter enorm toegenomen. Daaruit valt op zijn minst op te maken dat verbeteringen in irrigatie, (kunst)mestgebruik, mechanisering, verdeling, pestbestrijding en ga zo maar door,  vooralsnog een grotere impact hebben op de opbrengsten dan klimaatverandering. (https://corr.es/643fc4) • Je bent jong en je wil wat toekomst, het boek waarin Hannah Prins en Jantijn Anema betogen dat een radicale aanpak nodig is in de strijd tegen klimaatverandering. (https://corr.es/e74ffa) • 'Zelfs optimisten zijn te pessimistisch: schone energie wordt spotgoedkoop’, een eerder gepubliceerd artikel van Jesse over wat er allemaal goed gaat bij het oplossen van het klimaatprobleem. (https://corr.es/1fd653) • Niet het einde van de wereld, van datawetenschapper Hannah Ritchie. Een boek dat stelt dat we voor een enorme uitdaging staan op het gebied van klimaat, maar dat veel van de problemen wel oplosbaar zijn. (https://corr.es/13bd5f)

Berlijners hebben te kampen met razendsnel stijgende huurprijzen. Maar de stad staat er ook om bekend dat bewoners zelf aan de slag gaan met problemen. Zo besloot deze groep buren zelf een betaalbare, gemeenschapsgezinde woonwijk te bouwen – midden in de stad. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15223/huren-te-hoog-deze-berlijnse-buren-bouwden-hun-eigen-wijk Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Julius van IJperen, Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Armoede, slecht onderhouden flats, energiekosten – in Rotterdam-West buitelen de zorginstanties over elkaar heen om kwetsbare burgers te helpen. Alleen lukt het niet altijd even goed om iemand te bereiken. De mensen van De Verbindingskamer doen het anders: ze bellen gewoon aan. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15231/de-mensen-in-deze-probleemwijk-zijn-niet-afgehaakt-er-wordt-gewoon-niet-met-hen-gepraat Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

In Gaza is de hongersnood zo acuut dat je de gevolgen ervan nog niet terugziet in de sterftecijfers. Maar dat duurt niet lang meer. Alleen met een onmiddellijk staakt-het-vuren en een gigantische humanitaire operatie wordt de catastrofe voor 700.000 Gazanen in kritieke toestand niet nog groter. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15241/honger-sloopt-een-mensenlichaam-voedsel-is-daarom-niet-genoeg-om-honderdduizenden-gazanen-van-de-dood-te-redden Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

In Nederland heeft de politiek zichzelf beroofd van de politiek. In een democratie bestaat de politiek namelijk bij de gratie van conflict, op ideologisch niveau. Idealen botsen, burgers kunnen kiezen. In Nederland is er al decennia lang een soort technocratie voor in de plaats gekomen. Doelmatig bestuur, zonder politieke strijd. Wat de gevolgen daarvan zijn voor onze democratie, dat maakt politicoloog Tom van der Meer (hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam) glashelder duidelijk in zijn boek 'Waardenloze politiek’.

Beter leren? Begin dan eens niet bij het lesboek, maar bij je zintuigen en bewegingen. Deze wiskundedocent laat zien hoe. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15213/van-je-vouwtjes-kun-je-leren-of-hoe-origami-helpt-om-wiskunde-te-begrijpen Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Julius Van IJperen, Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Nergens zie je beter hoe onze relatie met spullen verandert dan in de kringloopwinkel. Spullen gaan korter mee dan ooit – niet omdat het troep is, maar omdat we steeds iets nieuws willen. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15207/de-rommelparadox-spullen-bepalen-steeds-meer-wie-we-zijn-maar-we-geven-er-steeds-minder-om Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Julius Van IJperen, Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Luisteraars! Het was in mei 2021 een historische uitspraak: Shell moet de uitstoot van broeikasgassen veel sneller terugbrengen. Natuurlijk kwam daar een hoger beroep over, waarvan deze week de zitting is. Vlak na de uitspraak namen wij een podcast op met correspondent Jelmer Mommers, die de zaak nauwgezet had gevolgd. Zelfs was ik (Jesse) tamelijk kritisch: als Shell minder olie en gas produceert, springen andere bedrijven dan niet in dat gat? En is het wel logisch om één bedrijf een verplichting op te leggen die eigenlijk voor de hele wereld zou moeten gelden? Jelmer legt uit waarom hij tóch denkt dat deze uitspraak goed is, en de transitie naar een duurzame wereld zal versnellen. In de aanloop naar het hoger beroep het terugluisteren waard!

Dat er meer is tussen hemel en aarde: eeuwenlang draaide kunst precies om dat idee. Tot de twintigste eeuw. Plots moest het gaan over vorm, kleur en textuur. Begeestering? Bah. Maar zijn de abstracte vlakken van Mondriaan niet net zo goed een brug naar ‘de andere kant’? Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15206/kunst-kan-je-leren-hoe-te-leven-en-hoe-te-sterven Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Luisteraars! De compensatieregeling voor gedupeerden van de toeslagenaffaire is een compleet fiasco. 'Ik sluit niet dat we hier nog eens een parlementaire enquête over krijgen,' zei Peter Heijkoop, wethouder te Dordrecht en kopstuk bij de Vereniging Nederlandse Gemeenten, deze week in een interview met Algemeen Dagblad. Ik (Jesse) begrijp wel wat hij bedoelt. Waar eerder naar de kleinste fouten werd gespeurd om grote bedragen aan toeslagen terug te vorderen, wordt nu naar de minste aanleiding gezocht om grote bedragen aan compensatie uit te keren. Het is makkelijk om achteraf te constateren dat het uit de hand is gelopen. Het is wat zinniger om dat te constateren op het moment dat belangrijke beslissingen worden gemaakt. En de compensatieregeling is rijp voor een contracyclisch geluid. De ervaring van de meest ernstig gedupeerden is inmiddels maatgevend gemaakt voor de hele groep van zo'n 33.000 gedupeerden. Maar wat doorgaat voor 'gedupeerde' heeft soms nauwelijks verband met daadwerkelijke dupering. Een boze brief – waarbij niks is teruggevorderd – geeft inmiddels ook al recht op enorme bedragen en compensatie. Wie is aangemerkt als gedupeerde van de toeslagenaffaire heeft namelijk recht op 30.000 euro, kwijtschelding van alle publieke schulden (waaronder studiefinanciering, belastingschulden en zorgverzekeringsschulden), kwijtschelding van private schulden, 2.000 en 10.000 euro voor elk kind, 10.000 euro voor ex-partner. Daarnaast is er nog recht op een integrale beoordeling (waarbij nog meer dan 30.000 euro kan worden verkregen), en een ruimhartige beoordeling van de 'werkelijke schade' (waarbij nog eens bedragen van meer dan 100.000 euro naar gedupeerden kan gaan). Staat dit nog in enige verhouding tot de geleden schade? De laatste keer dat ik over de compensatieregeling schreef, in 2022, zou het nog zo'n 5 miljard euro kosten – dat is inmiddels opgelopen tot 7,2 miljard euro, waarbij er in stukken voor de formatie gewag wordt gemaakt van tegenvallers van nog eens 1 tot 2 miljard euro. Er werken straks 2.350 mensen bij de herstelorganisatie, terwijl er in 2013 bij Belastingdienst/Toeslagen slechts 600 man werkten. De politiek blijkt onmachtig om het tij te keren. Sterker nog: de regeling loopt alleen maar verder uit de klauwen, dankzij onmogelijke beloftes en onwerkbare eisen. Leesvoer bij deze aflevering: • ‘Na de toeslagenaffaire is nu de compensatie-affaire in de maak (en weer wil niemand het horen)’, een stuk dat Jesse eerder schreef over de compensatieregeling. (https://corr.es/965e95) • De boetefabriek, het recent verschenen boek van Merel van Rooy over de verkeersboetewet Mulder. (https://corr.es/4a74ce) • Een interview van Charlotte Huisman met wethouder Peter Heijkoop: ‘Gemeenten voelen zich soms een pinautomaat voor de wensen van toeslagenouders.’ (https://corr.es/c28c4c)

Wie het nieuws over AI een beetje volgt, zou al snel kunnen denken dat we allemaal onze baan verliezen. Maar de geschiedenis vertelt een ander verhaal: nieuwe technologie leidt nooit tot massawerkloosheid. Integendeel: er komen juist banen bíj. Is dat deze keer anders? Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15211/raken-we-door-kunstmatige-intelligentie-allemaal-onze-baan-kwijt Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

De egoïstische stem van Nederland tégen een nieuwe Europese natuurherstelwet (en vóór de Nederlandse vee-industrie) gaf de doorslag: voorlopig komt de wet er niet. Slecht nieuws voor de natuur in heel Europa. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15214/hallo-rechtse-meerderheid-in-nederland-dag-natuur-in-heel-europa Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

De berichtgeving over de oorlog in Oekraïne richt zich in hoofdzaak op het front: wie heeft militair de overhand, is er genoeg munitie. Intussen ontwikkelt de rest van het grote land zich in razendsnel tempo. Er is een civil society aan het ontstaan, er is veel innovatie en een nieuw soort eigenaarschap bij de burgers. Noodgedwongen, maar met een nieuw elan. Op allerlei gebieden maakt het land een transitie door. Julia Soldatiuk-Westerveld, research fellow bij het Clingendael Instituut voor Internationale Betrekkingen, schetst een beeld van binnenuit.

Goedbetaalde fondsmanagers weten handig gebruik te maken van een maas in de belastingwetgeving: ordinaire bonussen maskeren zij als geniale beleggingen. Met als gevolg dat zij een veel lager belastingtarief betalen dan de doorsnee-Nederlander. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15202/met-deze-truc-ontwijken-private-equitymanagers-massaal-belasting-en-de-staatssecretaris-vindt-het-prima-zo Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

De Noord/Zuidlijn, de verbouwing van de Tweede Kamer, elk IT-project bij de overheid: grote projecten kosten al-tijd meer tijd en geld dan verwacht. Waarom zijn megamislukkingen business as usual? En wat doe je eraan? Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15170/waarom-megaprojecten-misgingen-misgaan-en-blijven-misgaan Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Julius van IJperen, Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Rijd jij diesel? Dan rijd je steeds vaker op restvet van varkens. Dankzij groene regelingen kan de brandstofindustrie dat vet voor een prikkie opkopen om er biodiesel van te maken. Klinkt duurzaam – is het niet. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15186/biodiesel-wel-vet-niet-cool Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

We eten er ieder jaar maar liefst 25 biljoen van, waarvan 440 miljard stuks gekweekt – vijf keer meer dan alle dieren uit de vee-industrie bij elkaar opgeteld. En toch maalt niemand om dit krankzinnig grote dierenleed. Tot één man zich opwierp. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15179/niemand-die-naar-de-grootste-bron-van-dierenleed-omkijkt-behalve-een-mexicaanse-vastgoedbankier Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Luisteraars! Rutger werd de afgelopen jaren dikwijls zwetend wakker, na een droom over een man in de avondzon bij zijn tweede huisje op Vlieland; met een verzadigde zucht slaat de man De meeste mensen deugen dicht, neemt nog een nipje van zijn chablis en constateert tevreden dat we in een zalig land leven. De meeste mensen deugen: een prachtig boek om passief te ondergaan. Rutgers nieuwste boek 'Morele ambitie. Stop met het verspillen van je talent en maak werk van je idealen' zou je kunnen lezen als een reactie op dit schrikbeeld. Hier luidt de boodschap namelijk vooral: nee, je bent niet goed zoals je bent. De beter bedeelde Nederlander behoort tot de meest geprivilegieerde groep op aarde, maar slijt zijn dagen vaak in banen van beperkte maatschappelijke merite. Mensen zouden veel meer kunnen en moeten doen met hun schaarse tijd en talent. Mocht dat nou een tikje evangeliserend klinken: tsja, dat ís het ook! Het boek staat boordevol met voorbeelden van mensen die goed doen of deden, en wat we daarvan kunnen leren. Over de waarde van kleine groepen van toegewijde burgers (beter bekend als sektes) die zich inzetten voor de goede zaak. Bijvoorbeeld de quakers, een malle cult van christenfundamentalisten, maar wel een die aan de basis stond van de antislavernijbeweging, en er uiteindelijk in zou slagen de Britse slavenhandel af te schaffen (op een moment dat die op z’n meest winstgevend was!). Het boek gaat over mensen die omvangrijke, oplosbare en onderbelichte problemen oppakken. Neem loodvergiftiging: een omvangrijk probleem waar miljoenen mensen aan doodgaan, dat eenvoudig oplosbaar is (haal het uit benzine, verf, leidingen), en wat compleet onderbelicht is (noem mij één goed doel dat zich bezighoudt met lood). En tot slot, gezien het pleidooi voor sektes in hoofdstuk, zat het er al een beetje aan te komen, maar Rutger voegt de daad bij het woord en heeft een 'school voor morele ambitie' in oprichting: mensen weglokken van hun bestaande baan om hun talent in te zetten voor de goede zaak. Hij vertelt erover! Leesvoer bij deze aflevering: • ‘Socially Useless Jobs’, een paper van Robert Dur en Max van Lent. (https://corr.es/95b2eb) • ‘Een serieus gesprek over mensen met bullshitbanen’, een aflevering van De Rudi & Freddie Show waarin we spraken met econoom Robert Dur. (https://corr.es/47819f) • ‘Maak kennis met het Zweinstein voor wereldverbeteraars (waarschuwing: het is makkelijker om binnen te komen bij Harvard of Oxford)’, een eerder verschenen stuk van Rutger. (https://corr.es/ffc915) • ‘Niemand die naar de grootste bron van dierenleed omkijkt, behalve één Mexicaanse vastgoedbankier’, een artikel van correspondent Tamar Stelling over het werk van ondernemer Andrés Jiménez Zorrilla. (https://corr.es/6e5bc8) • ‘De vele nederlagen van de antislavernijbeweging (en wat we daar vandaag nog van kunnen leren)’, een stuk van Rutger over de afschaffing van de slavernij. (https://corr.es/017ad1) Zoals altijd kun je je opmerkingen en suggesties met ons delen via rudienfreddieshow@decorrespondent.nl.

Ziekte voorkom je niet door mensen te vertellen hoe ze moeten leven, maar door hun omgeving te verbeteren. Alleen: onze omgeving wordt óók bepaald door onze gewoontes. Verander die maar eens. Op pad met een ambtenaar die precies dat probeert. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15132/verbeter-je-wereld-begin-bij-je-gewoontes Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Julius van IJperen, Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

De presidentsverkiezingen in Rusland zullen worden gewonnen door Poetin, dat staat vast. Er is steeds minder vrijheid, de staat schuift op in de richting van het totalitaire. Waarom zijn er dan überhaupt nog verkiezingen, wat staat er op het spel? Pjotr Sauer (1992), journalist van The Guardian, over de stand van zaken in het land waar hij geboren en getogen is.

Aan topuniversiteiten wereldwijd vind je strebers met forse privileges, vastbesloten de wereld te verbeteren. Maar eenmaal aan het werk verdwijnen ze in het bankwezen, consultancy en de zakelijke advocatuur. Ik was zo’n student. Bijna tekende ik bij Morgan Stanley of McKinsey. Tot ik me afvroeg: wat dóé ik hier? Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15161/van-wereldverbeteraar-naar-loopjongen-voor-mckinsey-hoe-jong-talent-verstrikt-raakt-in-de-fuik-van-het-grootkapitaal Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Wat als je geen huis kunt kopen of huren? Dan bouw je het zelf. Dat probeerde ik met een groep vrienden, maar er was een probleem: de financiering. Na eindeloze bankafspraken, berekeningen en slapeloze nachten waren wij de eersten bij wie het in Nederland lukte: een hypotheek voor een wooncoöperatie. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15175/er-is-een-oplossing-voor-de-wooncrisis-samen-bouwen-maar-dan-moeten-banken-wel-meedoen Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Nooit eerder in de wereldgeschiedenis bezaten mensen zo veel spullen als nu. En nooit eerder gooiden we zo veel weg. Zonde, want spullen zijn herinneringen, gevoelens, verhalen. In het Repair Café krijgt zelfs een kapot waterpistool een tweede leven. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15160/lessen-uit-het-repair-cafe-zie-spullen-als-een-kameraad-met-wie-je-door-het-leven-gaat Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Wie in Amsterdam Zuid-Oost geboren wordt staat met 3-0 achter. Stelt Prof. Soortkill (Amsterdam 1993), schrijver van het boek Smibologie. Je komt bijna onherroepelijk in de greep van een negatieve manier van denken over jezelf, dat is de erfenis van de slavernij die doorwerkt in de hoofden van jonge zwarte mensen. In zijn boek breekt hij die verkeerde denkbeelden af. Hij herschrijft op een inspirerende manier de geschiedenis, en schrijft een geschiedenis van de hip hop als revolutionaire beweging met emancipatoire potentie. Daaruit destilleert hij een programma van elf punten om de baas te zijn over je eigen leven.

Ieder jaar presenteert de Quote een saaie lijst van 500 rijke mensen die vooral rijk zijn. Al die ambitie om zo veel mogelijk geld te verdienen – wat als je die eens zou inzetten om de wereld drastisch te verbeteren? Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15139/het-is-tijd-om-onze-definitie-van-succes-te-veranderen-het-is-tijd-voor-morele-ambitie Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Nadat Israël eind januari met beschuldigingen kwam over vermeende banden tussen VN-hulporganisatie UNRWA en Hamas, zetten negentien landen hun financiële hulp stop. Bewijs bij de beschuldigingen heeft Israël vooralsnog niet geleverd. Ondertussen is de wanhoop in Gaza compleet. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15173/de-hulp-in-gaza-staat-op-instorten-mede-dankzij-nederland Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Julius van IJperen Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Al jaren stijgt het aantal mensen met de diagnose ADHD gestaag, net als het gebruik van ADHD-medicijnen als Ritalin. Tegelijk is het nog altijd maar de vraag of de aandachtsstoornis iets ‘in de hersenen’ is. En waarschuwen critici ervoor dat dat ‘stoornisdenken’ – en de bijbehorende pillen – meer kwaad dan goed doen. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15150/er-is-van-alles-aan-te-merken-op-de-diagnose-adhd-maar-wie-wil-het-horen Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

De kiezer heeft gesproken, maar tegen de peilers praat-ie alweer vrolijk verder. Handig om praatprogramma’s mee te vullen. Maar wat zegt het ons dat de PVV volgens de laatste peiling alweer op winst staat? Vrijwel niks. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15152/peilingen-na-verkiezingen-zonde-van-de-zendtijd Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Als beleggers meer aandacht hebben voor de financiële risico’s van klimaatverandering, dan investeren ze vanzelf minder geld in fossiele bedrijven en meer in ‘groen’. Althans, dat is de theorie – de praktijk is weerbarstig. Want zolang de korte termijn regeert, blijft fossiel rendabel. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15130/om-beleggers-de-groene-kant-op-te-krijgen-is-meer-nodig-dan-een-financiele-prikkel Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Julius van IJperen, Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Luisteraars! We hadden haar als beginnend Kamerlid al eens in de podcast, maar nu behoort ze na drie jaar Kamerlidmaatschap plotseling tot een van de meest ervaren Kamerleden: Senna Maatoug. Een mooi moment om te peilen: hoe gaat het nu echt met je? Een ingewikkelde vraag, zo blijkt uit Maatougs dagboeken (die had ze mee), want het Kamerlidmaatschap is... nou ja, leuk is het woord niet. De meme van die man, ene Dave, die een gat graaft terwijl er een groep managers omheen staat (personeelszaken, communicatie, pr, ict, beveiliging en ga zo maar door) vat Maatougs gevoel goed samen. Waarbij zij zich vermoedelijk niet Dave de gatgraver voelt, maar één van de omstanders. Klinkt deprimerend allemaal, maar snijdt het ook hout? Op zich heeft Maatoug toch aardig wat bereikt? Een amendement om de schuldsanering te verkorten van drie jaar op een houtje bijten voor je er vanaf bent naar anderhalf jaar (klasse!), een initiatiefwet om het minimummaandloon om te katten tot een minimumuurloon (lang verhaal, maar gaaf!). Nu is ze bezig met een initiatiefwet om de bedrijfsopvolgingsregeling te versoberen (top!). Maatoug is nu ook woordvoerder kinderopvang, uitvoering en belastingen voor GroenLinks-PvdA en in die functie pleitbezorger van het plan om de kinderopvang gratis te maken. Helaas is dat dan wel weer een onzalig plan, vind ik (Jesse). We hebben het erover! Leesvoer bij deze aflevering: • ‘Blind voor mens en recht’, het rapport van de Parlementaire enquêtecommissie Fraudebeleid en Dienstverlening. (https://corr.es/9a51ad) • ‘Zo. Nu eerst een belastingvoordeel. Hoe de Bavaria-familie het uitstekend voor zichzelf regelde’ van Carola Houtekamer voor NRC. (https://corr.es/7626ac) • 'Zo hadden we het niet bedoeld', het boek van Jesse Frederik over de toeslagenaffaire. (https://corr.es/6789cf) Zoals altijd kun je je opmerkingen en suggesties met ons delen via rudienfreddieshow@decorrespondent.nl.

Rinke Verkerk schreef een boek over Lenneke, een meisje uit een klein dorp dat meer dan 20 jaar geleden misbruik werd door haar opa. Lennekes verhaal kaart een breed maatschappelijk probleem aan: dat omstanders bij seksueel kindermisbruik wegkijken. Rinke spreekt met Rob Wijnberg over wat dit boek allemaal losmaakte. Bekijk hier de video: https://decorrespondent.nl/15154/waarom-een-boek-over-het-misbruik-van-een-meisje-door-heel-nederland-gelezen-moet-worden/c42587a4-963e-0be6-022c-3f822d24e7e0 Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Julius van IJperen, Anna de Roest Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Sinds vorig jaar geven Facebook en Instagram gebruikers een keuze. Óf je krijgt de dienst gratis, maar mét gerichte advertenties, óf je betaalt een maandelijks bedrag om niet getrackt te worden. Maar dit gaat voorbij aan een fundamenteel principe: privacy zou geen handelswaar moeten zijn. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15145/instagram-laat-je-betalen-voor-iets-waar-je-al-recht-op-hebt-privacy Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Elke zaterdag dumpen Joop Keesmaat (71) en Kees van der Hel (69) emmertjes vervuilde grond voor de ingang van de Chemours-fabriek in Dordrecht. Hun boodschap: als gewone burgers niet ongestraft mogen vervuilen, waarom een fabriek dan wel? Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/14997/deze-milieu-activisten-zijn-niet-tegen-de-chemische-industrie-maar-wie-troep-maakt-moet-dat-wel-zelf-opruimen Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Amsterdam heeft 900.000 inwoners en een begroting van 6 miljard euro. De stad kent zogeheten wicked problems, van over-toerisme tot georganiseerde misdaad. Er is armoede en segregatie. De vermarkting van de woningmarkt drijft minder bedeelden de stad uit. Hoe bestuur je dat allemaal? Wat vermag je als burgemeester? Femke Halsema noemt het een kwestie van bijsturen, maar koestert haar idealen. Ze begint in de zomer aan haar tweede termijn van zes jaar als burgemeester en is duidelijk gegroeid in haar rol. En in charisma.

Overal in Europa, of het nu Italië, het Verenigd Koninkrijk of Nederland is, zit een duidelijke tegenstelling tussen woorden en daden als het om immigratie gaat. Zelfs de meest strenge voorstanders van gesloten grenzen geven stilletjes voorrang aan economische belangen. Het is hoog tijd dat kiezers deze schijnvertoning aan de kaak stellen. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15144/wie-maakt-een-einde-aan-de-grote-migratieleugen Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

De baksteen is een cultureel icoon dat al duizenden jaren over de hele wereld wordt gebruikt. Ook nu nog, kijk maar om je heen. Onmisbaar is het rechthoekige broodje allang niet meer. Waarom zijn we er dan toch zo aan verknocht? Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15087/de-baksteen-een-anker-voor-de-toekomst Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Het internet is kapot. Big Tech bepaalt wat er wel en niet kan en in goede ideeën wordt alleen geïnvesteerd als ze genoeg geld opleveren. Stichting NLnet financiert idealistische pioniers op weg naar een beter, open internet. Niet in Silicon Valley, maar op heilige grond in Amsterdam-Oost. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15131/deze-nederlandse-club-zorgt-voor-een-internet-dat-wel-voor-iedereen-werkt Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Niemand is meer anoniem op datingapps – of waar dan ook – door het alziend oog van PimEyes. Deze zoekmachine vindt elke foto die van iemand online staat. Top, want Tindermatches liegen over van alles. Maar ook eng, want Pim is perfecte stalkerware. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15120/van-swipe-tot-stalk-daten-ten-tijde-van-gezichtsherkenning Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Luisteraars! De laatste keer dat Matthijs Korevaar in De Rudi & Freddie Show zat, kwam hij met relativerende noten over de woningmarktmalaise: in de Gouden Eeuw was het erger. Nu heeft hij zijn neus uit de muffe boeken getrokken en is hij teruggekeerd naar onze eeuw, daar blijkt ook het nodige over te zeggen. We hebben het over de laatste woningmarktplannen van demissionair minister van Volkshuisvesting Hugo de Jonge. De Jonge heeft de afgelopen jaren een schot hagel van beleid afgevuurd op de woningmarkt, en dan met name op de vrije huursector (ongeveer 8 procent van het woningbestand). Er was al opkoopbescherming, hogere overdrachtsbelasting, meer box-3-heffing, nu komt daar nog bij: de Wet betaalbare huur, waarmee de huren in de vrije sector omlaag worden verordonneerd. Is dat een goed idee? Op het oog is het in ieder geval sympathiek: verhuurders de woningmarkt uitjagen, zodat starters weer een woning kunnen kopen. Helaas impliceert het bestaan van een verhuurder ook een huurder. En uit Korevaars onderzoek blijkt: in huurwoningen wonen vaak meer mensen met een lager inkomen, dan in koopwoningen. Zie de woningmarkt als een stoelendans met veel te weinig stoelen: het gevolg van de Wet betaalbare huur is dat er meer stoeltjes gereserveerd zullen worden voor de beter bedeelden, die ook nog eens minder geneigd zijn de stoeltjes te delen met anderen. Lekker dan! Sowieso: schiet het op als we elke keer beleid verzinnen voor degene die geen stoeltje wist te bemachtigen in de stoelendans, waardoor iemand anders weer geen stoeltje krijgt, waarvoor we dan ook weer beleid gaan verzinnen? Heeft iemand misschien nog ideeën om er wat stoeltjes bij te zetten!? En dan is er nog een bonus: wat kunnen we leren van de verkoop van prestigieuze baantjes in prerevolutionair Frankrijk (wilt u de hoogste rechter worden van Parijs: kost je 500 franc!)? Spoiler: niet veel, maar leuk is het wel. Zoals altijd kun je je opmerkingen en suggesties met ons delen via rudienfreddieshow@decorrespondent.nl. Leesvoer bij deze aflevering: - Het nog ontoegankelijkere gesprek dat Jesse en Matthijs in 2020 voerden: 'Het is nu moeilijk een huurhuis te vinden, maar in de Gouden Eeuw was het nóg moeilijker'. (https://corr.es/3a4503) - De publicatie 'Roofs or Ceilings? The Current Housing Problem' (1946) van Milton Friedman en George Stigler. (https://corr.es/a64d0c) - Deze recente column van correspondent Tim 'S Jongers: 'Bestaanszekerheid is geen geldkwestie.' (https://corr.es/3526bd) - 'Morele ambitie', het nieuwste boek van Rutger, kun je al reserveren via onze kiosk. (https://corr.es/79a30c)

Het kabinet moet ingrijpen als er ook maar een vermoeden is van oorlogsmisdrijven – dat heeft het zelf zo bepaald. Maar in de Gaza-oorlog haalt de staat allerlei argumenten aan – ‘onduidelijkheid ter plekke, Israëls veiligheid’ – om onder die verantwoordelijkheid uit te komen. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15133/nederland-wil-oorlogsmisdrijven-voorkomen-maar-handelen-ho-maar Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Julius Van IJperen, Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

McEnroe tegen Borg, Sampras tegen Agassi, Nadal tegen Federer: aan titanenstrijd in tennis geen gebrek. Bij de mannen dan. Bij vrouwen zien we deze langdurige rivaliteiten een stuk minder. Waarom? Naast plain old seksisme is er een andere verklaring die minder voor de hand ligt: toeval. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15114/als-ook-vrouwen-best-of-five-mogen-tennissen-krijgt-toeval-minder-kans-en-wint-iedereen Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail *** Nieuw: de Correspondent-luisterapp! Vanaf nu kun je voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. *** Productie: Julius van IJperen Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Acht jaar na de migratiedeal tussen Turkije en de EU is de situatie van miljoenen Syrische vluchtelingen in Turkije bedroevend. Ze hebben nauwelijks toekomstperspectief en de meeste Turken zien hen liever vertrekken. Intussen houdt de EU zich niet aan de afspraken. In Turkije zag ik hoe ‘opvang in de regio’ een politiek instrument werd met één grote verliezer: de vluchteling. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15097/waarom-opvang-in-de-regio-tegen-z-n-grenzen-aan-loopt-en-de-turkijedeal-moet-worden-herzien Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Een goede klik tussen coalitiepartners is cruciaal voor een stabiel kabinet, leerde de vorige week overleden oud-premier Dries van Agt ons. Die chemie lijkt te ontbreken tussen Geert Wilders (PVV) en Pieter Omtzigt (NSC), nu die laatste zich terugtrekt uit de formatieonderhandelingen. Hoe nu verder? Armen Hakhverdian praat erover met politicologen Sarah de Lange en Simon Otjes. Deze podcast verscheen eerder op het politicologische blog StukRoodVlees: https://stukroodvlees.nl/aflevering-125-formatie-update-met-sarah-de-lange-en-simon-otjes/ Productie: Armen Hakhverdian Mixage en mastering: Tom Ruijg, Julius van IJperen Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

De smartphone wordt uit de klas geweerd: mooi. Nu is het tijd om de volgende schadelijke technologie aan banden te leggen: het 'leerlingvolgsysteem'. Want permanent in de gaten worden gehouden is allesbehalve gezond. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15106/smartphones-zijn-de-klas-uit-nu-het-leerlingvolgsysteem-nog Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail *** Nieuw: de Correspondent-luisterapp! Vanaf nu kun je voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. *** Productie: Julius van IJperen Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

De winst van de PVV werd de afgelopen maanden grijsgeduid. Het was een tegenstem, angst, onbehagen. Maar het bewijs dat mensen vooral op een antimigratiepartij stemmen omdat ze tegen migratie zijn is overweldigend. Rechtspopulisme wint, omdat rechtspopulisme populair is. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15115/waarom-de-pvv-zo-groot-werd-en-nee-niet-door-geschrapte-buslijnen-guur-neoliberalisme-of-groeiende-ongelijkheid Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Volleyballer Siebe Korenblek leek voorbestemd om een prima amateurspeler te worden – niets meer, niets minder. Toch schopte hij het binnen een paar jaar tot international. Zijn succesverhaal roept de vraag op: hoe goed zijn we in het herkennen en ontwikkelen van talent? Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15103/de-wonderlijke-carriere-van-deze-volleyballer-doet-je-afvragen-hoeveel-talent-onontdekt-blijft Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

In nog geen tien jaar tijd veranderde de Rijn van 'het riool van Europa' in een van de schoonste rivieren. Mede dankzij saai beleid uit Brussel en een 'schoonmaakakkoord' onder bewind van Neelie Kroes. Maar achterover leunen kunnen we niet. Tijd om een slokje te nemen. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15096/hoe-komt-het-water-hier-zo-schoon-bedankt-neelie-kroes Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Met de uitvinding van kunstmest veranderde de landbouw van kringloop in doodlopende weg. Fosfor, een essentiële grondstof in kunstmest, komt uit mijnen en eindigt onbruikbaar in afvalbergen en in zee. Als we zo doorgaan, stort ons voedselsysteem in – mogelijk al over enkele decennia. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15090/nog-dieper-in-de-shit-na-het-stikstofprobleem-wacht-ons-fosfogeddon Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Julius van IJperen, Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Kan Extinction Rebellion behandeld worden als criminele organisatie? Die vraag kwam terloops ter sprake in de Tweede Kamer. Zomaar een law and order-proefballonnetje? Het criminaliseren van milieuactivisten is in heel Europa een trend en moet stoppen. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15099/activisten-van-extinction-rebellion-zijn-irritant-maar-niet-crimineel Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Ha luisteraars! Eiiiiigenlijk zouden we Hannah Prins en Jantijn Anema van Extinction Rebellion in de podcast hebben. Eén van hen werd geveld door afschuwelijke pestilentie. Dus hebben we in plaats daarvan deze week een gouwe ouwe uit de archieven geplukt: ons interview met Diederik Samsom. Hij kondigde vorige week zijn vertrek aan bij de Europese Commissie, dus wat dat betreft nog een actueel haakje ook! Samsom was stafchef voor Frans Timmermans, en daarna Wopke Hoekstra. en dus eigenlijk de topambtenaar die leiding gaf aan de Europese Green Deal. We hadden het met Samsom over Ecodesign: de geweldig gave richtlijn die onze stofzuigers, warmtepompen en lampjes zuiniger maakt. We hadden het over de Groningse gasbel: moet dit taboe geslecht worden? We hadden het over het prijsplafond voor elektriciteit. We hadden het over niet-gehaalde ambities die worden bestreden met nog hogere ambities. We hadden het over de waterstofambities van de Europese Commissie: kostbare energieverspilling of bittere noodzaak? En we hadden het over het verschil tussen Europa en Den Haag – hoe de medialuwte het ook mogelijk maakt meer over de inhoud te praten.

Vier jaar na de Brexit is het tijd om de balans op te maken: de cijfers, de experts en de Britse burgers zijn onverbiddelijk. Zelfs de hardnekkigste voorstanders blijven gedesillusioneerd achter. Wat ging er mis? En wat kan Nederland daarvan leren? Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15079/de-harde-realiteit-na-vier-jaar-brexit-alle-beloftes-naar-de-gallemiezen Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

De landbouwindustrie wil het stikstofprobleem oplossen door nóg efficiënter te gaan werken. Die obsessie met efficiëntie maakt het probleem alleen maar groter. Sterker nog: daarom hebben we nu een stikstofcrisis. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15077/de-nederlandse-landbouw-is-verslaafd-aan-efficientie-dat-is-het-stikstof-probleem Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Ik zat op school bij Lenneke, die op haar twaalfde seksueel werd misbruikt door haar opa. Toen ze daar met haar familie niet over kon praten, probeerde ze dat met het dorp. Een jaar later wist iedereen het. Ook ik. Maar in plaats van dat we haar hielpen, maakten we het erger. Wat hadden we kunnen doen om Lenneke wél te helpen? Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15083/we-kennen-allemaal-iemand-die-slachtoffer-is-van-misbruik-zo-help-je-hen-beter Het boek, Het hele dorp wist het, bestel je hier: http://www.decorrespondent.nl/hetheledorpwisthet Dit verhaal is gebaseerd op het boek Het hele dorp wist het, dat 30 januari bij De Correspondent verschijnt. Omwille van haar veiligheid zijn de namen van Lenneke en de dorpen gefingeerd. Heb je vragen over seksueel geweld, of wil je een verhaal delen? Neem dan contact op met Centrum Seksueel Geweld Hier vind je de website van Centrum Seksueel Geweld.via telefoonnummer 0800 0188 Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Julius van IJperen, Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

In iedere basisschoolklas zit gemiddeld één kind dat slachtoffer is van seksueel misbruik. We kennen dus allemaal slachtoffers. Ik zat op school bij Lenneke, die op haar twaalfde seksueel werd misbruikt door haar opa. Iedereen wist het, niemand deed wat. Twintig jaar later vraag ik mij af: waarom hielpen wij haar niet? Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15072/niet-alleen-daders-van-kindermisbruik-veroorzaken-trauma-s-wij-de-omstanders-doen-dat-ook Het boek, Het hele dorp wist het, bestel je hier: http://www.decorrespondent.nl/hetheledorpwisthet Dit verhaal is gebaseerd op het boek Het hele dorp wist het, dat 30 januari bij De Correspondent verschijnt. Omwille van haar veiligheid zijn de namen van Lenneke en de dorpen gefingeerd. Heb je vragen over seksueel geweld, of wil je een verhaal delen? Neem dan contact op met Centrum Seksueel Geweld Hier vind je de website van Centrum Seksueel Geweld.via telefoonnummer 0800 0188 Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Zeker 8 miljoen mensen per jaar sterven vroegtijdig door luchtverontreiniging. De oorzaak is helder: mensen verbranden dingen. Dat is de wortel van het probleem, maar ook de sleutel tot de oplossing. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15057/niet-roken-niet-verkeer-niet-oorlog-vieze-lucht-is-de-grootste-moordenaar-ter-wereld Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voorgelezen door: Basia Dajnowicz Vertaling: Willem en Catalien van Paassen Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Hoe langer jongeren rondlopen met mentale klachten, hoe groter de kans op ernstige psychische problemen, zegt hoogleraar kinder- en jeugdpsychiatrie Arne Popma. Daarom pleit hij voor meer preventie – op school, in het buurthuis én online. Lees het interview hier: https://decorrespondent.nl/15076/hoe-zorg-je-dat-iets-niet-gebeurt-deze-kinderpsychiater-zweert-bij-preventie *** Nieuw: de Correspondent-luisterapp! Vanaf nu kun je voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. *** Productie: Julius van IJperen Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Aan de technologie om lekkere en duurzame alternatieven voor vlees en zuivel te ontwikkelen schort het hier niet. Wel aan goed beleid dat Nederland en Europa op dit gebied écht concurrerend kan maken. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/14912/kweekvlees-is-de-toekomst-en-nederland-kan-de-weg-wijzen Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

De meest gehoorde klacht onder mijn stukken over de lhbti+-gemeenschap: waarom al die aandacht voor de problemen van een kleine groep? Een begrijpelijke vraag, waar ik evenwel een antwoord op heb: al die kleine belangen representeren grote, universele waarden. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15039/ook-verhalen-over-kleine-groepen-gaan-over-grote-waarden Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Nu een laatste stukje natuurgebied van De Esch in Rotterdam plaats moet maken voor een brug, is de vraag: hoe bereik je mensen die niet om de ‘bijtjes’ malen? Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15059/hoe-overtuig-je-een-natuurhater-door-het-over-mensen-te-hebben Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Luisteraars! We waren er een poos helemaal klaar mee, nadat de overheid in de jaren zeventig een stervend scheepswerf in Rotterdam overeind poogde te houden – miljarden guldens door het putje. Maar het is weer helemaal terug: industriepolitiek, ofwel een overheid die richting geeft aan wat voor bedrijvigheid ze in het land wil door winnaars te kiezen. Want naast fiasco's met zombiescheepsbouwers hebben we er ook enkele van onze succesvolste sectoren en bedrijven aan te danken. ASML kreeg in zijn prille jaren tientallen miljoenen aan overheidssteun, de tuinbouwsector ontving goedkoop gas, DSM staat voor De Nederlandse Staatsmijnen ('nuff said), en zo kunnen we nog wel even doorgaan. Dus: hoe ziet die nieuwe industriepolitiek eruit? We spreken met Rinke Zonneveld, de CEO van InvestNL, een staatsparticipatiemaatschappij die vier jaar geleden een zak met 1,7 miljard euro belastinggeld meekreeg, om te investeren in riskante bedrijven die het in de markt niet rooien. Wie kijkt naar de investeringen van InvestNL, ziet dat er in een wilde verscheidenheid van sectoren wordt geïnvesteerd: kweekvlees (gaaf!), fotonica (wat?), quantumtech (hoe?), scanning probe microscopy (tuurlijk!). Klinkt allemaal gaaf, maar als je in zoveel verschillende sectoren zit, kun je dan wel echt doorgronden of de techniek hout snijdt? En hoe ziet Zonneveld de verhouding tussen diversificatie (investeren in zoveel mogelijk verschillende technologieën omdat je nooit weet wat gaat lukken) en specialisatie (investeren in enkele technologieën zodat je er echt goed in wordt)? InvestNL is ook een warm pleitbezorger van een inheemse zonne-industrie: zelf cellen en panelen maken, misschien zelfs zelf silicium destilleren en wafers snijden, om onze afhankelijkheid van China te verminderen. De overheid zou een 'level playing field' moeten creëren (lees: Chinese panelen de tyfus belasten). Moeten we dat wel willen als Nederlandse fabrikanten zelfs in het beste geval nog de helft duurder zijn dan de Chinese concurrentie? Leesvoer bij deze aflevering • Groeibriljant: Faillissement dreigde voor ASML', een artikel uit het Eindhovens Dagblad.(https://corr.es/03a7a8) • Een gesprek tussen Rinke Zonneveld en Michael Jackson, dat je terug kunt lezen op Innovation Origins: 'De verwachtingen zijn hooggespannen, maar Europa’s deep tech ambities hebben nog wat drempels te nemen'. (https://corr.es/6dae21) • Het RSV-drama (1984), een documentaire over het ontstaan van de RSV-affaire (https://corr.es/be9d0c) • De paper 'The Spread of Improvement: Why Innovation Accelerated in Britain 1547-1851' (2017) van Anton Howes. (https://corr.es/ff3ecd) Zoals altijd kun je je opmerkingen en suggesties met ons delen via rudienfreddieshow@decorrespondent.nl.

Hoe zijn we beland in een politiek van onzekerheid en wantrouwen – en hoe komen we hieruit? Om die vraag draaide het boek waar Marc Chavannes (1946 - 2024) aan werkte. We publiceren de werkversie van de inleiding die hij hiervoor schreef postuum, als eerbetoon aan zijn werk en als uitnodiging om zijn missie voort te zetten. Voorgelezen door hoofdredacteur Rob Wijnberg. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15056/het-laatste-verhaal-van-marc-chavannes-een-oproep-tot-politiek-die-werkt/fce28f27-2445-0567-19f2-225fd61f097a

Gesloten, onbegrijpelijk en niet te vertrouwen. Veel digitale apparaten zijn niet meer van ons: we kunnen ze niet openen, weten niet hoe ze van binnen werken, en kunnen ze niet repareren. Eén hardwarehacker, Andrew ‘bunnie’ Huang, probeert dat op radicale wijze te veranderen. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15035/hoe-kun-je-apparaten-vertrouwen-die-je-niet-eens-een-beetje-snapt-deze-hacker-bouwt-een-radicaal-open-systeem Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

De AI-wereld heeft de mond vol van ‘AI safety’, maar waar gaat die veiligheid precies over? En wanneer is AI onveilig? Ik vroeg het aan veiligheidsonderzoeker en AI-specialist Roel Dobbe. ‘Software wordt onveilig als het te complex wordt, omdat niemand dan meer begrijpt hoe het precies werkt.’ Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15037/is-ai-nou-zo-slim-of-zijn-wij-nou-zo-dom-een-goed-gesprek-over-de-on-veiligheid-van-ai Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Gedesillusioneerd over de rechtsere koers die de PvdA was gaan varen, zegde oud-politicus Jan Pronk jaren geleden zijn lidmaatschap op. Nu is hij terug, door de winst van de PVV. Hij wil bijdragen aan een progressieve beweging die de uitholling van onze democratie voorkomt. Het gedicht uitde podcast is van Wislawa Szymborska en heet 'Herfsttij van de eeuw'. Montage en audioredactie: Julius van IJperen Muziek: Tin Hat Trio - Osborne Avenue Tin Hat Trio - Pablo Looks Back Tin Hat Trio - March of The Smallest Feet Christina Pluhar · L'Arpeggiata - Oedipus, Z. 583: No. 2 Lees hier het transcript: https://decorrespondent.nl/15046/links-klaar-met-dat-geneuzel-vorm-een-groot-front-tegen-populisme-aldus-oud-minister-pronk Luister hier naar de driedelige podcastserie Pronk: https://decorrespondent.nl/collectie/pronk https://open.spotify.com/show/3FbJBEw3ndTBa28PXAa1OC Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ******

Het is makkelijk om moedeloos te raken over onze klimaattoekomst: je hoeft alleen maar het nieuws te volgen. Maar de ontluikende energietransitie biedt reden tot hoop. Een overzicht van de recente ontwikkelingen. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15049/dit-is-de-staat-van-het-klimaat-in-2024-drie-hoopvolle-en-drie-zorgwekkende-ontwikkelingen Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Voor de serie De zorgzamen ga ik langs bij mensen die zorgen. Vandaag: de meeste ouders hopen hun kinderen zo op te voeden dat ze zichzelf later staande kunnen houden in de wereld. Maar wat als dat voor jouw kind geen optie is? Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15004/renger-zal-nooit-voor-zichzelf-kunnen-zorgen-dus-bouwen-zijn-ouders-een-zorgzame-wereld-om-hem-heen Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Veehouderij zonder kunstmest en krachtvoer – de landbouwsector vindt het te radicaal en onrealistisch. Maar het is juist lang niet radicaal genoeg, zegt de Britse journalist en activist George Monbiot. De veehouderij afschaffen, dát is pas realistisch. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15023/biologisch-boeren-een-mooi-ideaal-lang-niet-radicaal-genoeg-zegt-george-monbiot Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Hoe ga je om met pijn en verlies? Doorgaan, ondanks alles, kan er op heel veel verschillende manieren uitzien. Maar je kunt pas doorgaan als je stopt met vermijden, wegdrukken, doen alsof er niks aan de hand is. Door te rouwen leer je rouwen. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15036/pas-als-je-omdondert-leer-je-opstaan Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Luisteraars! Bij De Rudi & Freddie Show geen top-vijflijstjes van favoriete boeken en gebeurtenissen. Nee, juist een zalig contra-seizoensmatig gesprek over de gevolgen van ondraaglijke hitte! Het is in economische analyses van klimaatverandering steevast de grootste kostenpost: de toename van het aantal hittedoden. Dankzij klimaatverandering zal het vaker zo heet worden in de zomer dat mensen voortijdig het leven laten. Ik (Jesse) las afgelopen zomer veel onderzoek van epidemiologen en economen over de gevolgen van niet-optimale temperaturen voor de mortaliteit (je ziet: ik zit al lekker in het jargon!). En de eerlijkheid gebiedt te zeggen: dat stelde eigenlijk behoorlijk gerust. Uit een groot onderzoek in het toonaangevende medische tijdschrift The Lancet blijkt bijvoorbeeld dat wereldwijd vooralsnog meer mensen dood gaan door kou (4,6 miljoen) dan door hitte (489.000). Dankzij de opwarming van de aarde in de afgelopen twintig jaar is het aantal aan hitte gerelateerde doden toegenomen, maar het aantal aan kou gerelateerde doden is sneller afgenomen. Netto zijn er dankzij de klimaatverandering tot nog toe minder doden gevallen door niet-optimale temperaturen. Maar dat betekent nog niet dat dit bij toekomstige opwarming nog steeds zo zal zijn. Epidemiologen komen met sombere prognoses, waarin bij stevige klimaatopwarming ongeveer evenveel aardbewoners zullen sterven door aan temperatuur gerelateerde sterfte als nu door luchtvervuiling. Maar wie onder de motorkap kijkt van dit epidemiologische onderzoek, ziet dat er uit wordt gegaan van extreem pessimistische (en volstrekt onrealistische) klimaatscenario's. En dat er bovendien helemaal geen rekening wordt gehouden met het aanpassingsvermogen van mensen! We zullen volgens deze onderzoeken rustig stil blijven zitten terwijl de hitte over ons heen raast. Maar alles wijst erop dat we dat helemaal niet doen, en niet gaan doen. Zo is in Houston (Verenigde Staten) een dag van meer dan 32 graden Celsius inmiddels 90 procent minder dodelijk dan in de jaren zestig. Leesvoer bij deze aflevering: • 'Global, regional, and national burden of mortality associated with non-optimal ambient temperatures from 2000 to 2019: a three-stage modelling study' van Qi Zhao et al. (https://corr.es/97042f) • Het nieuwste rapport van het IPCC: 'AR6 Synthesis Report: Climate Change 2023'. (https://corr.es/f77c15) • 'Projections of temperature-related excess mortality under climate change scenarios' van Antonio Gasparrini et al. (https://corr.es/59debb) • Een uitleg van de klimaatscenario's (SSP's) waar we aan refereren kun je hier vinden. (https://corr.es/2774df) • Valuing the Global Mortality Consequences of Climate Change Accounting for Adaptation Costs and Benefits' van o.a. Tamma Carleton. (https://corr.es/a5c8d1) Zoals altijd kun je je opmerkingen en suggesties met ons delen via rudienfreddieshow@decorrespondent.nl.

Geen materiaal waar de mens zo mee verbonden is als de grond onder zijn voeten. Al duizenden jaren wónen we zelfs in aarde. Met behulp van die oeroude vakkennis – en een flinke voorraad koeienmest – hebben we zomaar een simpel, goedkoop én circulair alternatief voor extreem vervuilend beton. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15012/wie-slim-is-bouwt-met-aarde Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Je ouders hebben je waarschijnlijk voorgespiegeld dat hard werken loont, ook als ze dat zelf niet geloofden. Die leugen om bestwil heeft mogelijk verstrekkende gevolgen. In deze Onbeperkt Economisch: krijgen we een maatschappij waarin steeds meer mensen denken dat je inkomen helemaal afhangt van eigen inzet? Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/14954/is-een-hoog-inkomen-je-eigen-verdienste-volgens-je-ouders-wel Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

In het bedrijfsleven verliest duurzaamheid het vaak van de focus op winst voor de aandeelhouders. De oplossing: een andere eigendomsstructuur. Zo keert Rolex bijvoorbeeld dividend uit aan pluizige condorkuikens. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15033/een-duurzaam-bedrijf-laat-investeerders-niet-langer-meebeslissen Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Bijna alle debatten die op het ogenblik de gemoederen heftig bezighouden in de maatschappij, zijn terug te voeren op onze moraal. Hanno Sauer (1983) schreef een imposante studie over de ontwikkeling van onze moraal, waarin hij 5 miljoen jaar terug gaat: 'Moraal. Goed en kwaad van prehistorie tot polarisatie'. Centrale stelling: de mens is zo succesvol als soort, juist vanwege onze moraal die ons in staat stelt om samen te werken in kleine groepen. Het boek werpt verhelderend licht op de vraag wat ons desondanks zo sterk verdeelt.

Aandacht is het belangrijkste middel waarmee je je leven kunt sturen. Dus hoe lang staan we nog toe dat bedrijven je non-stop bombarderen met afleiding waar je niet om hebt gevraagd? Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15026/alles-schreeuwt-om-aandacht-waar-je-het-aan-geeft-bepaalt-je-hele-leven Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

In wooncomplex Wij zijn Zuiderschans wonen ouderen, mensen met dementie en jongeren samen. Zo worden er twee problemen tegelijk aangepakt: de vergrijzing en de woningnood. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15034/wie-ouder-wordt-heeft-niet-alleen-een-geschikt-huis-nodig-maar-ook-een-gemeenschap Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Met het afscheid van fossiel verliezen we niet alleen een energiebron, maar ook de toverglans die aardolie het leven ooit gaf. Wie gaat er mee op zoek naar een plan dat ons weer verliefd op de toekomst maakt? Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15040/vaarwel-olie-het-was-prachtig-maar-zo-ging-het-niet-langer Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Of het nou gaat over asielzoekers, klimaat of Gaza – grote kans dat iemand daar tijdens het kerstdiner anders over denkt dan jij. Hoe voorkom je dat de vlam in de gourmetpan slaat? Tijd voor Eerste Hulp bij Ongemakkelijke Gesprekken. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15031/politiek-staat-sowieso-op-het-kerstmenu-hoe-voorkom-je-ruzie Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Julius Van IJperen stockmuziek van freemusicarchive.org: Denys Kyshchuk - Christmas Jazz Kevin MacLeod - Faster Does It Pierce Kevin MacLeod - Off to Osaka Kevin MacLeod - I Knew a Guy Murphy - Good King Wenceslaus Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Progressieven kunnen best iets leren van de omstreden rechts-conservatieve psycholoog Jordan B. Peterson. In sommige gevallen is hij wakkerder dan woke. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/14998/wat-links-kan-leren-van-jordan-b-peterson Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Saoedi-Arabië smijt met miljarden om de allerbeste voetballers ter wereld naar het land te halen. Niet om die vervolgens voor een paar duizend man in de woestijn te laten spelen – nee, de Saoedi’s zouden weleens een groots plan kunnen hebben. Een plan dat het héle topvoetbal op zijn kop kan zetten. Of dat lukt, is deze week mede aan het Europese Hof. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15007/binnenkort-op-jouw-tv-de-champions-league-kraker-liverpool-tegen-al-ittihad Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Wat gaat de verkiezingswinst van de PVV Nederland brengen? Eerder onderzoek laat zien: als radicaal-rechtse partijen winnen, worden mensen openlijker onverdraagzaam. Blijf je dus realiseren dat de meerderheid niet op radicaal-rechts stemt. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15016/hoe-extreme-denkbeelden-mainstream-worden Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Tussen mens en dier was altijd een scherpe grens: de mens de baas, het beest ondergeschikt. En zo gingen we om met alle natuur. Wat moeten we doen nu die niet meer lijkt te willen luisteren? Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15002/honden-zijn-enger-dan-wolven Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

John Morijn (Dordrecht 1977), Bijzonder hoogleraar Recht & Politiek in Internationale Betrekkingen in Groningen, doet onderzoek naar de ontwikkelingen in Polen en Hongarije. Vrijheid, democratie en rechtsstaat staan daar ernstig onder druk. Hij trekt een vergelijking met de plannen van de PVV en ziet duidelijke parallellen. Hij is zeer verontrust, want hier is sprake van een draaiboek: weg van de democratie, in de richting van een autocratie.

Luisteraars! Het blijkt lastig te accepteren dat mensen vooral op een anti-immigratiepartij als de PVV stemmen, omdat ze tegen immigratie zijn. Neem ter illustratie een column van collega Arjen van Veelen van dit weekend, waarin de PVV-stem als een proteststem wordt neergezet. 'Ze zeiden dat ze zich verweesd voelden; we schrapten hun buslijnen,' schreef Van Veelen. 'Ze zeiden dat ze ontworteld raakten; we flexibiliseerden hun banen. Ze mompelden dat ze vereenzaamden; we verhoogden hun parkeertarieven, verkochten hun huisarts aan de hoogste bieder en verpatsten halve woonblokken aan Blackstone. Ze vroegen om waardige banen; we gaven ze na tien jaar flexibele dienst een doosje Merci.' Het is een these die eigenlijk iedere verkiezingsoverwinning van een rechts-populistische partij weer boven komt drijven: mensen stemmen op de PVV uit protest, niet uit overtuiging. Maar wat klopt daar eigenlijk van? Weinig, blijkt uit bergen aan politicologisch onderzoek. Een stem op een anti-migratiepartij wordt toch vooral verklaard doordat mensen tegen migratie zijn. Tegelijkertijd waren er altijd al mensen die tegen migratie waren, misschien nog wel meer in het verleden dan nu. Dus hoe kan het dat anti-migratiepartijen nu pas zo succesvol zijn geworden? Van Veelens column snijdt ook een reëel punt aan: hoogopgeleiden hebben het in dit land voor het zeggen. De opvattingen van laagopgeleiden worden veel minder vaak vertaald in beleid, dan die van hoogopgeleiden. Een interessant voorbeeld: er is een enorme meerderheid van de laagopgeleiden voor verlaging van de pensioenleeftijd (wel 90 procent voor mensen met enkel primair onderwijs), maar die discussie is door de politiek gesloten verklaard. Het leenstelsel – een maatregel waarvoor wél steun was onder laagopgeleiden en weerstand bij hoogopgeleiden – werd dankzij een succesvolle lobby van hoogopgeleiden wel weer afgeschaft. Kortom: in deze podcast weer een uur aan amateur-politicologie! Leesvoer bij deze aflevering • De column 'Wakker worden in een guur land' van Arjen van Veelen (https://corr.es/a1f584) • Een interview van de VPRO waarin Max van Weezel met voormalig CD'er Hans Janmaat spreekt. (https://corr.es/ef80cc) • De paper 'Why Some Anti-Immigrant Parties Fail and Others Succeed: A Two-Step Model of Aggregate Electoral Support' van Wouter Van Der Brug, Meindert Fennema en Jean Tillie. (https://corr.es/37d46a) • Een fragment waarin Paul Witteman aangeeft dat Hans Janmaat bij de VARA geen “fair kans” gekregen heeft en dat ze dat zo weer zouden doen. (https://corr.es/18182a) • 'Cordon sanitaire kan wel degelijk effectief zijn', een opiniestuk van Léonie de Jonge. (https://corr.es/37f9e3) • Een onderzoek van Wouter Schakel en Daphne van der Pas over onderwijsongelijkheid en beleid. (https://corr.es/bbec6b) Zoals altijd kun je je opmerkingen en suggesties met ons delen via rudienfreddieshow@decorrespondent.nl.

Op de klimaattop in Dubai werd onderhandeld over klimaatmiljarden. Klein bier. Want voor een duurzame toekomst zijn klimaatbiljoenen nodig. De hamvraag: wie gaat dat geld ophoesten? Een mega-explainer. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/15011/de-vraag-van-4-biljoen-hoe-geld-de-toekomst-van-het-klimaat-bepaalt Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Sociale media zijn verslavend én de pest voor je geestelijke gezondheid. Toch blijven ze mateloos populair. In deze Onbeperkt Economisch: mensen wíllen best stoppen met TikTok en Instagram – maar alleen als anderen dat ook doen. Je zou maar iets missen. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/14927/sociale-media-zijn-een-valkuil-waar-je-alleen-samen-uitkomt Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl

Grote voetbalclubs uit grote landen winnen vaker en slepen veel meer geld binnen. Waardoor ze meer winnen en nóg meer geld binnenslepen. Eerlijk? Nee. Daarom stapt een grote club uit een klein land nu naar de rechter. De inzet: een gelijk speelveld voor iedereen. Lees hier het artikel: https://decorrespondent.nl/14989/voetbal-is-oneerlijker-dan-ooit-de-bal-ligt-nu-bij-de-rechter Wil je vrijblijvend kennismaken met ons journalistieke platform? Schrijf je in voor de proefmail en ontvang gratis een selectie van onze beste verhalen in je inbox: decorrespondent.nl/proefmail ****** Voor de beste en meest privacyvriendelijke luisterervaring kun je terecht in de Correspondent-app. Ontdek 500+ shows en verhalen en ga in gesprek met je favoriete correspondenten. Download de app snel in de app-store! Geen lid? Maak ook onafhankelijke journalistiek mogelijk en krijg toegang tot de app: corr.es/wordlid. ****** Productie: Tom Ruijg Voor vragen, opmerkingen of suggesties mail naar post@decorrespondent.nl