Najeriya a Yau

Gwamnatin tarayyar ta ce za a ɓullo da tsarin auna ƙwazon ma’aikata bisa mizani ta yadda dagewar ma’aikaci zai sa ya samu ƙarin girma ko albashin ma zai iya bambanta, wato dai iya kwazonka iya albashinka.

Irin wannan yunkuri na gwamnatin tuni ma’aikata da ‘yan kwadago suka fara suka da tunanin wata manufa ce ta kauda hankali.

Toh ko ta fannin shari’a hakan na da tasiri wajen hakkin ma’aikata?  Shirin Najeriya a Yau ya tattauana kan wannan batu.

A baya-bayan nan mazauna manyan biranen Najeriya na ta kokawa game da yadda masu gidajen haya ke neman mai da su saniyar tatsa  wajen tsuga kudin haya.

Sai dai masu gidajen na cewa ana fama da tsadar rayuwa kuma kula da irin wadannan gidaje na cin kudi sosai.

Shirin Najeriya a Yau ya yi nazari kan  yadda lamarin ke shafar rayuwar mutanen da  suke zaune a gidajen haya.

Takaddama a tsakanin gwamantin Tarayya da ta jihar Zamfara a kan hanyar da ya kamata a bi don kawo karshen matsalar tsaro na neman yin kafar ungulu ga yunkurin kawar da barazanar ’yan bindiga.

Gwamnatin Jihar ta Zamfara dai ta sa kafa ta shure duk wani yunkuri na sasantawa da ‘yan bindiga tana mai cewa ba da ita ba, sannan ta zargi gwamnatin Tarayya da hawa teburin shawarwari da ‘yan fashin daji ba da saninta ba.

Ku biyo mu a Shirin Najeriya a Yau don mu duba abin da ya sa ake samun tankiya game da matsalar tsaro tsakanin gwamnatin tarayya da ta jihar Zamfara.

Ga alama nan ba da dadewa ba yanayin sana’ar POS a kasar nan zai sauya. 

Babban Bankin Najeriya (CBN) ya wajabta wa masu wannan sana’a yin rajista da Hukumar Rajistar Kamfanoni da Kungiyoyi (CAC) zuwa nan da 7 ga watan Yulin 2024.

To amma ya batun harajin da suke korafi a kai? Ku biyo mu a Shirin Najeriya a Yau don jin matsayar CAC game da biyan kudin.

Sabuwar dokar da gwamnatin jihar Kano ta sanyawa hannu kan yin gwajin lafiya kafin aure na shan yabo da suka.

A cewar gwamnatin, yawaitar yaduwar cututuka a tsakanin ma’aurata bayan aure shi ne makasudin yin wannan doka. Amma me ya sa za a daure wanda ya taka dokar tsawon shekara 5 ko tarar 500,000? Idan aka samu wanda ya taka dokar miji za a daure ko mata ko madaurin auren?

Shirin Najeriya a Yau ya zanta da masu ruwa da tsaki da masana shari’a kan wannan doka.

Yanayin da ake ciki na tsadar rayuwa ne ya sa kowa ya koma neman kudi da mota don daukar fasinjan a Abuja.

Sai dai hukumomi sun ce an dauki matakin hana duk wani mutum da bai cika ka'idojin yin tasi ba.

Shirin Najeriya a Yau ya duba dalilan da suka sa hukumomi ke shirin tabbatar da halascin yin kabu-kabun ga masu zaman kansu ba tare da sun yi fentin ba.

A karshen shekarar 2023 ne dai, hukumar Lafiya ta Duniya WHO da Cibiyar hana yaduwar cututtuka suka yi gargadi cewa cutar kyanda na ci gaba da zama barazana ga yara a Najeriya.

Sai ga shi kwatsam an samu rahotanni game da barkewar cutar a wasu yankunan Naijeriya har ta kashe wasu mutane da dama.

Shirin Najeriya a Yau ya mayar da hankali ne kan cutar ta kyanda, da yadda za ku kare yaranku daga annobar.

Masu amfani da shafukan sada zumunta kan fada hannun masu dandantsa inda sukan yi kutse a shafin mutum har ya rasa iko da shi.

Kwararru sun ce ana yi wa wasu hakan domin bata suna ko kuma neman kudi da damfara.

Shirin Najeriya a Yau ya tattauna da kwararru a fannin samar da matakan tsaro a soshiyal midiya game da dabarun inganta tsaron shafukanku.

Shafukan sada zumunta na ta girgiza bayan da wani labari ya bayyana game da yanayin walwalar ma’aikata da albashinsu a jihar Borno.

Ma’aikata da dama sun yi ta yada hoton albashinsu na N7,000; wasu N8,000 ko N13,000 ko N15,000 ga ma’aikatan lafiya.

Shirin Najeriya a Yau ya gano gaskiyar abin da ya sa gwamnatin jihar Borno ke biyan irin wannan albashi da wasu suka ce bai taka kara ya karya ba.

Karancin man fetur na neman tsayar da al'amura cak ga al'umma a wasu sassan Najeriya. Da dama sun ce lamarin ya shafe su kaitsaye kuma sakamakon haka suna dandana kudarsu.

Shin yaushe wannan lamari zai zo karshe, musamman idan yi la’akari da cewa tun a  Kamafanin Mai Na Kasa (NNPC) ya ce ya maganace matsalar?

A shirin Najeriya a Yau mun tattauna da wadanda abin ya shafa sannan mu ji ta bakin masu ruwa da tsaki kan yiwuwar samun mafita nan kusa.

Gwamnonin Arewacin Najeriya da ake fuskantar kalubalen tsaro na kokarin lalubo ko ta wace hanya a samu dabarar dakile matsalar.

Tafiyar  gwamnoni 9 daga arewacin Najeriya zuwa Amurka a kwanan nan domin halartar taron tsaro ya nuna yadda suke kokarin daidaita lamarin har a matakin kasashen ketare.

Saidai lamarin na zuwa ne a lokacin da wasu ke ganin an yi makamancinsa a Najeriya ba tare da halartar wani gwamna daga jihohin da suke fama da matsalar tsaron ba.

Shirin Najeriya a Yau ya duba tasirin da taron zai yi wajen magance matsalar yankunan.

Shin ka taba tunanin damammakin da za ka iya rasawa saboda rashin mallakar fasfon dan kasa a Najeriya?

Yawancin mutane basu maida hankali wajen mallakar fasfo domin a tunaninsu sai idan kana kokarin ketare kasa ya zama wajibi a gare ka, amma kuma akwai damammaki da za ka iya rasawa saboda rashin mallamar shi.

To ku biyo mu cikin Shirin Najeriya a Yau domin jin irin amfanin da mallakar fasfo zai iya muku da kuma damarmakin da za ku iyya rasawa.

Ana cikin matsanancin karancin ruwa a yankuna daban-daban a Najeriya.

Lamarin ya sa a 'yan shekarun mutane ke ta kokarin samar da rijiyoyin burtsatse wato 'Borehole' a turance. Sai dai a cewar masana yawanci yanzu rijiyyoyi na kafewa da kuma haifar da zaizayar kasa.

Shirin Najeriya a Yau ya duba yadda ko haƙa bohol-bohol zai iya haifar da matsala ga muhalli da kuma al'umma a anguwanni?

Akwai abubuwan da ya kamata a rika bayyana wa mata idan za su yi aure amma kunya tana hanawa.

Wasu sai sun je gidan aure suke tarar da abubuwan da ya kamata ace sun sani daga magabata, amma sai dai su tsinta a wajen kawayensu.

Shirin Daga Laraba ya duba dalilan da ya sa ake kin bayyanawa mata wasu mahimman abubuwan da ya kamata su sani idan za su yi aure.

Hukumomi sun bayyana jihohin da za a samu matsanancin zafi a Najeriya.

Lamarin ya zo daidai lokacin da makarantu ke komawa hutu, inda ake fargabar yiwuwar yaduwar cututtuka a azuzuwa masu cunkuso.

Shin ta wace hanya makarantu za su kauce wa yaduwar cututtuka masu alaka da matsanancin zafi? Shirin Najeriya a Yau na da karin bayani

Dambarwa ta siyasa ci gaba da daukar hankali game da dakatar da shugaban jam’iyar APC na kasa

Ana ta takaddama da zargin juna tsakanin jam’iyyun siyasa musamman na Kano da gwamnati mai ci a can.

Toh amma wa ke wasa da hankalin wani ko rura wutar rikicin dakatar da Ganduje a jam’iyar APC, Shirin Najeriya a Yau na da karin bayani a kai.

Ba shakka dokokin kasa iri guda ne a duk inda ake a Najeriya.

Sai dai ana yawan samun kotuna da yin mabambantan matsaya kan shari’a iri guda a lokuta daban-daban. Ko me ya jawo haka?

Shirin Najeriya a Yau ya duba abin da ya sa kotuna ke yanke hukunci daba-daban kan shari’a iri guda.

Ana ta murnar dalar Amurka na karyewa watakila a samu saukin kayan masarufi.

Sai dai a ganin wasu yadda ‘yan kasuwa suke azamar tsawwala kudi idan ta tashi ba su yi hakan ba a yayin da take saukowa.

Shirin Najeriya a Yau ya duba dalilin da ya zama wajibi ‘yan Kasuwa su sauke farashin kayayyaki.

An shiga saƙe-saƙe game da mutanen da suka yi ikirarin dakatar da Ganduje daga jam’iyar APC tun daga matakin mazaba.

Sai dai uwar jam’iyar ta yi watsi da hakan, inda kuma daga bisani suka zargi jami’iyar adawa.

To amma ko da ace za a dauki irin wannan matakin, wa ke da hurumin dakatar da shugaban jamiyar APC na kasa a dokance? Shirin Najeriya a Yau na da karin bayani.

Yanayin da ake ciki na tsadar rayuwa ya sa komai ya sauya amma banda albashin ma’aikata.

Akwai mahimman abubuwan da masu daukar albashi ba su iya yi saboda ma’aikatu da hukumomi sun kasa matsawa da albashinsu gaba.

Shirin Najeriya a Yau ya tattauna kan abin da ya kamata mutum ya fara dubawa ta fannin albashi kafin karbar aiki.

Wane lokaci ya fi dacewa mutum ya fara azumin sitta-shawwal?

Ana yawan shiga rudani kan hakan, da kuma tunanin cewa mace wadda ake binta bashin azumin Ramadan ko ya kamata ta dauki azumin kafin biyan bashi?

Shirin Najeriya a Yau na dauke da karin bayani da wasu batutuwan da ya kamata ku sani game da azumin na kwanaki shidan bayan karamar Sallah.

Matsin rayuwa yana daga cikin abin da ya hana mutane da dama yin shagali da wannan karamar Sallah.

Wasu ma basu iya yin cefanen Sallah na abincin da za a ci ballantana sabbin dinkuna.

Shirin Najeriya a Yau ya zagay wasu jihohu domin yadda mutane suka yi Sallah cikin matsin rayuwa.

Teloli iyayen haɗa gwarama! An saba kai ruwa rana a kowace Sallah idan teloli suka sha ta fi karfinsu.

Sai dai ba saban ba, wani telan da muka zanta da shi ya ce ya kammala dinkunan da ya karba kakaf yayin da wani ya tsere ya bar masu kaya da wayyo!

Shin wadanne dabaru ya kamata tela ya yi amfani da su wajen ganin ya sallami kowa? Shirin Najeriya a Yau na dauke da karin bayani.

Shin a wane lokaci aka yi umarnin fitar za Zakkar Fidda Kai?

Malamai sun ce wannan Zakka tana da matukar mahimmanci ga masu hali kuma akwai lokacin da aka kayyade a fitar da ita; in ba haka ba kuma ta zama sadaka.

Shirin Najeriya a Yau ya duba matakan fidda Zakatul-Fitr da mutanen da aka haramtawa cin ta.

Tun bayan da aka kara kudin wutar lantarki mutane ke ta korafi game da yadda aka rarraba tsarin.

Amma har yanzu wasu na cewa ba su fahimci yadda tsarin yake tafiya ba da kuma yadda lamarin ke neman shafar rayuwarsu matuƙa.

Shirin Najeriya a Yau ya tattaun kan abubuwan da ya kamata ku sani game da sabon tsarin rabon lantarkin.

Akwai abubuwa na musamman da aka fi son a roƙa a irin wannan dare.

Yawanci an fi maida hankali a ranakun wutiri daga 25 zuwa 29, duk da yake malamai na ba da shawarar a yi ibada sosai a dukkanin ranakun goman karshe.

Shirin Najeriya a Yau ya tattauna da malamai gameda alamomin gane daren lailatul-ƙadri da abin da aka fi son bawa ya roƙa a ciki.

Yanayin tsaro na jefa fargaba a zukatan wasu Musulmi da ke zuwa sallar dare ta Tahajjud.

Wasu ɓata gari kan yi amfani da wannan damar da mutane ke fita tsakar dare domin aikata musu abin da bai dace ba.

Shirin Najeriya a Yau ya duba wasu matakai na tsaro da za ku dauka domin kare kanku daga fadawa matsala.

Shin a ganinku me ya sa matasa 'yan soshiyal midiya suka dukufa a harkar nan ta kirifto musamman 'mining' ?

A yanzu haka da dama ne cikin matasan ke jiran ta fashe domin su kudance, sai dai akwai masu yi wa irin wadannan matasa kallon masu raunin zuciya.

Shirin Najeriya a Yau ya tattauna da masu harkar mining da kuma masana kirifto kan abin da ya kamata ku sani kafin ku fara hakowa.

Yawan amfani da Soshiyal Midiya na haifar da gane-ganen abubuwan da ba su kamata ba.

A lokacin Ramadaan yana da kyau mutum ya yi kokarin kaucewa duk wani abin da zai raunana mishi azumi.

Shirin Najeriya a Yau ya tattauna kan abin da zai faru da ku idan kuka yawaita amfani a da soshiyal midiya a lokacin Ramadan.

Mutum sama da 300 aka saki ga gwamnatin jihar Borno a satin nan bayan wanke su daga zargin kungiyar Boko Haram.

An dade ana tsare da su tsawon shekaru amma sai yanzu aka gano ba su da hannu. To amma me dokar kasa tace game da irin wannan tuhuma bayan an gano gaskiya?

Shirin Najeriya a Yau ya yi nazari kan halin da aka jefa su da kuma yadda doka za ta yi musu adalci.

Za a  iya cewa aikin Hajji a Najeriya sai ga mai rabo, domin tun bayan bullar labarin hukumar alhazan Najeriya NAHCON na cewa an yi ɗori kan kudin da aka ware a baya ake ta ƙorafi.

Tuni wasu maniyyatan suka ce sun cire rai a yanzu, amma kuma hukumar ta ce akwai dalilan da babu yadda ta iya da su ne.

Shirin Najeriya a Yau ya duba matakin, da wasu suka ce yana neman hana talakan Najeriya zuwa aikin Hajji.

An shafe tsawon wunin jiya Lahadi ana  zaman jira da dakon isowar daliban Kuriga da gwamnatin jihar Kaduna tace ta ceto.

Saidai daga bisani, ba tare da wani cikakken bayani ba an umarci iyayen yaran su sake dawowa a yau Litinin domin amsar ‘ya’yan nasu.

Shirin Najeriya a Yau ya duba abin da ya sa gwamnatin ta dauki wannan mataki ba tare da wani cikakken bayani ba.

Fannin shari'a musamman alkalai a matakin tarayya sun samu kari kan albashinsu na baya.

Ana ganin hakan zai samar da sauyi ga fannin shari'a da kuma dakile cin hanci ta wasu fannin, ko da yake wasu na ganin ba abin da ake bukata a fannin a yanzu ba kenan.

Shirin Najeriya a Yau ya duba sauyin da karin albashin zai iya haifarwa a kasar.

'Yan kasa sun jima suna kalubalantar gwamnatin tarayya ta ayyana sunayen masu daukar nauyin ta’addanci.

Watakila gwamnatin ta duba wannan batu domin kamar yadda wasu suka ji a labari, ta bayyana sunan Tukur Mamu na jihar Kaduna da wasu mutane 14 waɗanda ɓaro-ɓaro ba za a iya cewa ta ambaci suna ba.

Shirin Najeriya a Yau ya duba matakan doka kan ayyana sunan wanda aka samu da daukar nauyin ta’addanci.

Da alama mutane sun fara kauda kai daga kula da wasu turarukan kamshin jiki.

Tsadar rayuwa ta sa mutane yanzu na cewa dole su nemi wasu dabarun, lura da yadda farashin irin wadannan kayayyaki na kula da tsaftar jiki ke kara tsada.

Shirin Najeriya a Yau ya tattauna kan yadda mutane suka daina amfani da wasu kayan tsaftar jiki.

A makon da ya gabata da dama daga cikin yan kasa sun fuskanci  tangardar sadarwa musaman na intanet.

A cewar wasu ‘yan Najeriya ya taba kasuwancinsu da dama da harkokin yau da kullum ga shi basu samu mafita ba, duk da hukumomi sun ce hakan ya faru ne sanadiyyar lalacewar wasu bututun karkashin ruwa ne.

Shirin Najeriya a Yau ya lalubo muku hanyoyin da za ku samo mafita kafin a kammala irin wadannan gyare-gyare.

Ƙoda na daga cikin sassan jikin dan adam da ke da mahimmanci wajen rayuwa mai lafiya da kwanciyar hankali.

A haka kuma, wasu ke siyar da kodar tasu guda daya duk da yike masana kiwon lafiya na cewa ganganci ne yin hakan.

A shirin Najeriya a Yau mun duba yadda za ku gane alamomin cutar koda da hanyoyin magance ta.

Masu sharhi na ci gaba da tsokaci kan kalaman tsohon shugaba Buhari na jinjinawa gwamnatin Tinubu.

Wasu na ganin akwai fannoni da dama da gwamnati ta samu tangarda, irinsu tsaro, tattalin arziki da sauransu.

Shirin Najeriya a Yau ya yi fashin baki kan kalaman tsohon shugaban kasan.

Yanayin tsadar rayuwa da ake ciki ya sa dole a yi tattalin kudin da ake kashewa.

An saba da Ramadana ana yawan yin girke-girke da kayan buda baki iri-iri, amma kuma wannan azumin ya zo cikin yanayi na tsadar kayan masarufi.

Shirin Najeriya a Yau ya duba hanyoyin da za ku yi girke-girken da yawa yadda aka saba cikin sauki ba tare da kashe makudan kudade ba.

A wannan zamanin ba kowa ke da juriyar karanta littafai ba ko da kuwa ta waya ne, amma na alakanta hakan da shigowar fasahohin zamani da kimiyya.

Masana na cewa yawaita karance-karance na taimakawa basirar dan adam musamman littafai na zahiri.

Shirin Najeriya a Yau ya duba alfanun karanta littafai da wallafe-wallafe da ake yi wajen habaka kwazo da fikirar dan adam

Irin wannan rana ta 8 ga watan Maris Majalisar Dinkin Duniya ta ware a matsayin ranar mata ta duniya domin duba rawar da suke takawa a fannoni daban-daban.

Wasu na ganin mata da dama da ke yiwa junan su hassada ya sa ba a samun ci gaban da ya kamata. yayinda ake ganin ya kamata a rika tallafawa ci gaban mata da kuma habaka tunaninsu.

Majalisar Dinkin Duniya, ta ce  akwai mata kusan miliyan 342 da ke cikin barazanar fadawa  kangin talauci nan da shekarar 2030. Sai dai ta ya za a kaucewa hakan?

Shirin Najeriya a Yau ya yi duba kan wannan rana da kuma yadda za a tallafi matan a fannoni daba-daban.

Sana’o’i na samun cikas da koma baya a wasu sassan Najeriya sakamakon rashin wutar lantarki. A yan kwanakin nan ana yawan kokawa da yadda wutar lantarki ke ƙara tabarbarewa.

Masu sharhi na ganin da ace za a samu ingattaciyar wutar lantarki a Najeriya, to da cigaban da za a samu ya wice misali.

Shirin Najeriya a Yau ya duba yadda rashin lantarki ke durkusar da kasuwanci a kasar.

Tun bayan da CBN ta ba da umarnin a hada lambar NIN da BVN da asusun bankuna mutane ke ta turuwa domin ganin ba a kulle asusunsu ba.

Masana na ganin wannan mataki zai yi tasiri sosai wajen matakan tsaro a Fannin hada-hadar kudade.

Shirin Najeriya a Yau ya duba tasirin matakin da CBN ta yi umarni da yadda mutane ke shan wahalar gameda hakan.

Bayar da agajin jini, ko kyautar jini, daya ne daga cikin ayyukan da ake kwadaitar da yi.

Ko mene ne dalilin da ya sa ake son mutane su rika bada agajin jini? 

Shirin Najeriya A Yau ya tattauna da masu abin cewa dangane da alfanun da ke tattare da bada agajin jini. 

A lokacin da matashi ke cikin kuruciya a tsakankanin shekara 30, ana sa ran ya cimma wasu burika a rayuwarsa.

Toh amma a wannan yanayi da ake ciki, ta yaya matashi zai iya jin dadin rayuwarsa ta tafi kan tari kafin ya haura 30?
 
Shirin Najeriya a Yau na tafe da shawarwarin mafita ga wadanda su ka wuce shekaru 30 amma babu kwakkarar madafa. 

Yan kasa na kokawa kan yadda farashin komai ke hauhawa yayinda samun al’umma bai cika karuwa ba.

Ya riga ya zama al’ada da zarar farashin wani abu a Najeriya ya hau sama, ba lallai ya sauko kasa ba.

Shirin Najeriya a yau ya maida hankali kan sauyawar farashi abubuwa a Najeriya da yadda za a dauki matakin dakatar da hakan.

Bayan daukar lokaci ana kai ruwa rana tsakanin ECOWAS da Nijar, Mali da Burkina Faso, daga kashe kamar yadda watakila wasun ku ke da masaniya an janye takunkuman kasashen.

Ana ganin cire takunkuman da aka yiwa kasashen dake karkashin mulkin soji zai dawo da ‘yar alakar da ta rage a tsakaninsu duk da yake wasu na ganin shin alaƙa kamar irin ta da za ta ɗore a yanzu?

Shirin Najeriya a yau ya duba matakan da za su taimaka kyakkyawar alaka ta dore tsakanin kasashen da Ecowas.

Kusan duk abin da ka yi niyyar saya a Najeriya sai ka ji kuɗinsa ya ninka, idan ka tambayi dalili, sai a ce Dala ta tashi. 

Mene ne abin da ya sa Dala ke wahalar da 'yan Najeriya? 

Shirin Najeriya A Yau na wannan lokaci ya binciko gaskiyar alaƙar Dala da harkokin kasuwanci a Najeriya.

'Ƴan Najeriya sun samu kansu a yanayi na tsadar rayuwa sakamakon cire tallafin man fetur.

Wane tallafi 'ƴan Najeriya suka fi bukata a yanzu?

Wasu na bayyana tallafin kayan abinci da Gwamnatin Najeriya ke cewa tana bayarwa ba shine abin da ƴan ƙasar ke buƙata ba. 

Shirin Najeriya A Yau na wannan lokaci ya dubi wannan batu. 

A shekarun baya, idan mutum ya samu aikin albashi har murna ake taya shi, dan ana zaton ya kai tudun mun tsira, amma a ýan shekarun nan, masu daukar albashi na cikin wani hali domin kuwa duk karshen wata wani lokaci na biyan bashin da aka ci a tsakiyar watan, wani lokacin ma sai an ciyo wani bashin a iya biyan wani. 

Ko kun san akwai wadansu hanyoyi halastattu da mai daukar alabshi zai iya samawa kansa mafita a wannan yanayi na tsadar rayuwa da rashin darajar Naira? 

Ku biyo shirin Najeriya A Yau na wannan lokaci domin jin wadannan halastattun hanyoyi na samun karin kudin shiga. 

Kusan duk wurin da kaga taron 'yan Najeriya sai kaji suna tattaunawa akan matsalolin da suka yi wa ƙasar ɗaurin minti. 

Ko waɗanne hanyoyi za a bi domin ceto ƙasar daga mawuyacin halin da ta tsinci kanta? 

Shirin Najeriya A Yau na wannan lokaci na tafe ƙarin bayani 

Lokacin zafi wani yanayi ne da mutane da dama ke bayyanawa a matsayin wanda ke takura musu.

Ko kasan akwai waɗansu manyan cututtuka uku da ke yanayin zafi yake haddasawa?

Shirin Najeriya A Yau na wannan lokaci ya binciko cututtukan da kuma hanyoyin kauce musu.

Tsadar rayuwa sakamakon karyewar darajar Naira da tashin farashin Dala, da kuma cire tallafin man fetur na cigaba da gasawa ýan Najeriya aya a hannu. 

A tunaninku mene ne zai faru da tattalin arzikin kasar nan idan aka cigaba a haka? 

Wani dan kasuwa ya bayyana mana hasashensa, kuma mun ji ta bakin wani masanin tattalin arziki. Ku biyo mu sannu a hankali

Yana da kyau a kowane lokaci mu yi nazarin tsaftar naman da muke ci. Ta iya yiwuwa ba ku taɓa damuwa da sanin yadda ake sarrafa naman dabbobi a mahautu ba.

Za ku yi mamakin irin ƙazantar da bincikenmu ya banƙado ana yi da yaɗa cututtukan ga naman da mutane ke siya daga mahautu.

Shirin Najeriya a Yau ya maida hankali kan yadda wasu mahauta a birnin tarayya Abuja ke gudanar da aikinsu ba tare da tsafta kula da naman dake shiga gari ba.

Ranar 13 ga watan Fabrerun kowace shekara Majalisar Dinkin Duniya ta ware a matsayin ranar Rediyo ta duniya.

Gudummuwar da Rediyo ya kawo ta fi gaban a nanata ga mutanen karkara da na birni.

Albarkacin Ranar Rediyo, shirin Najeriya a Yau ya maida hankali kan wasu batutuwa a wannan rana.

Faɗin ƙasa da yawan kabilun da ke Najeriya sun sa zaman 'yan ƙasar uwa ɗaya uba ɗaya masu ƙawazucin juna gagara tun samun ƴancin kai. 

Ko kun san hanyoyin da ya kamata abi domin haɗa kan ƴan ƙasar wuri guda masu so da ƙaunar juna domin ciyar da ƙasar gaba ta hanyar ƙwallon ƙafa? 

Lura da goyon baya da fatan alkhairin da 'yan Najeriya suka nuna wa tawagar ƙwallon ƙafar Najeriya a gasar AFCON, mun dubi hanyoyin da za a bi domin samar da ƴan kasa masu haɗin kai da ƙawazucin juna. 

Rahotanni sun tabbatar da mutuwar 'yan Najeriya uku sakamakon firgita da suka yi bayan an baiwa kungiyar kwallon kafar kasar bugun da ga kai sai mai tsaron gida yayin wasan su da takwararta ta Afirika ta Kudu. 

Mene ne ke sanya zuciya bugawa har ta kai ga ajali ko mummunan jinya?

Mun binciko yadda wadannan bayin Allah suka gamu da ajalinsu yayin kallon wasan, mun kuma ji ta bakin wani likita kan hanyoyin kaucewa bugun zuciya.

Labarun da ke fitowa daga Arewacin Najeriya na nuna yadda yankin ya koma baya sakamakon ta'adancin Boko Haram, ýan bindiga masu satar mutane da karbar kudin fansa, ya janyo karuwar  rashin aikin yi da rashin karatu a tsakanin jamaár yankin.

Mene ne gaskiyar matsalar wannan yanki?

Shirin Najeriya A Yau na wannan lokaci ya tattauna da masu ruwa da tsaki daga Arewacin Najeriya, ya kuma bankado gaskiyar abin da ke damun yankin a halin da ake ciki.

Kwai, daya daga cikin abinci mai gina jiki da ke da arha a da a Najeriya yanzu na shirin fin karfin talaka. 

Nawa a ke sayar da kwai a yankin ku? 

Kaso 80% cikin 100% na masu harkar kwai a jihar Kano sun bar harkar, wadan da suka rage suna yi sun rage maaikatansu. Shirin Najeriya A Yau na wannan lokaci ya bi diddigin tsadar kwai a Najeriya. 

Karin da Gwamnatin Najeriya ta yi wa masu karɓar dala domin shigo da kaya a jirgin Kago na ci gaba da shan fassara daga bakin masu ruwa da tsaki. 

Ko ka san hanyoyin da manyan 'yan kasuwa za su tatsi kuɗaɗensu daga jikin talakawan ƙasar nan? 

Shirin Najeriya A Yau ya dubi wannan batu da idon basira, ya ji ta bakin masu shigo da kaya ta wannan hanyar, ya kuma tattauna da masana. 

A lokuta da dama ýan siyasa da masu riƙe da madafun iko na bayyana ayyukan ýan jaridar ƙasar nan a matsayin wani yunkuri na azuzuta matsalar tsaron da ƙasar ke fama da shi, wani lokacin ma cewa su ke yi 'yan jaridar na firgita 'yaan wadansu ƙasashen da ke da niyyar saka hannun jari a Najeriya. 

Shin da gaske ne ayyukan 'yan Jarida na azuzuta matsalar tsaron Najeriya? 

Shirin Najeriya A Yau ya bigi jaki ya bigi taiki. 

Zamani ya zo da waɗansu ke yi wa mace mai saka hijabi kallon wacce bata cika ba, ko kuma wacce bata waye ba. 

Shin ko har yanzu akwai matan da suka ji suka gani kan sanya hijabi? 

Shirin Najeriya A YAU na wannan lokaci ya tattauna da waɗansu fitattun mata da suka yi fice a ilimin zamani amma kuma suna saka hijabi, mun tattauna kan dalilansu, mun kuma ji ta bakin malamai kan yadda hijabi yake a addinin Musulunci. Ku biyo mu sannu a hankali. 

Saurin fushi na yawan haifar da da-na-sani musamman ga masu ɗaukar lamari da zafi.

Yana da kyau mutum ya iya sarrafa fushinsa a duk lokacin da ya fahimci wani abu na damunsa ko yayin saɓanin fahimta da wani.

Shirin Najeriya A Yau ya duba yadda za ku iya sarrafa fushinku.

'Yan Najeriya na ci-gaba da fito da dabarun rayuwa a halin matsanancin haihuwar farashin da ya samo asali daga cire tallafin man fetur a kasar. 

Ko kun san a kwai yankunan da Ar wacin Najeriya suka koma sufuri da jakuna a kudu kuma suka koma tafiyar kafa?

Shirin Najeriya A Yau na wannan lokaci na tafe da karin bayani dangane da yadda rayuwa ke cigaba da canzawa a kasar nan. 

Gwamanatin shugaba Bola Ahmed Tinubu na shan suka kan wasu tsare-tsare da ke takura tattalin arzikin Ýan Najeriya.

Baya ga korafe-korafe Ko mene ne abin da ya kamata ýan Najeriya su tambayi wannan gwamnatin ?

Shirin Najeriya A Yau na wannan lokaci ya biki jaki ya bigi taiki.

Hukumomi a Jihar Filato sun bayyana saka dokar ta baci sakamakon rikicin kabilanci da ya rikide ya koma na addini a karamara Hukumar Mangu  amma mahara sun ci gaba da kai hare-hare. 
Mene ne abin da ya sa har yanzu ba a daina kai hari a Mangu ba? 
Shirin Najeriya A Yau na wannan lokaci ya binciko halin da ake ciki. ku biyo mu sannu a hankali. 

Jihohin Kano da Filato na hannun jam'iyyun adawa a matakin ƙasa. Tun bayan hukuncin kotun ƙoli ana ta hasashen ya makomarsu za ta kasance.

Akwai yiwuwar su iya saita alƙiblar gwamnati idan sun yi  adawa mai ma'ana, yayinda ake sa ran gwamnati ta tafi da kowa.

Shirin Najeriya a Yau ya duba halin da 'yan adawa ke ciki a waɗannan jihohi.

A wannan hali da masu garkuwa da mutane ke matsa ƙaimi wurin ayyukan taaddanci da cin zarafin jama'a, shin ka san hanyoyin da ya kamata ka bi domin kaucewa hatsarin gamuwa da su? 

Shirin Najeriya A Yau na wannan lokaci ya binciko waɗansu hanyoyi na kaucewa hatsarin gamuwa dasu cikin sauƙi. 

Rahotanni daga Jihar Bauchi dake Arewa Maso Yammacin Najeriya sun bayyana cewa, gwamnatin jihar za ta yiwa masu sanaár sayar da rake katin shaidar sanaársu. 

Ko mene ne ya yi zafi har ake shirin daukar wannan mataki a daidai wannan lokaci? 

Shirin Najeriya A Yau na wannan lokaci ya jiwo ta bakin gwamnatin jihar, dama masu raken. 

Domin sauke shirin kai tsaye, latsa nan

A ‘yan kwanakin nan hankali ya koma birnin tarayya Abuja ta fannin tsaro.

‘Yan bindiga da masu garkuwa dan neman kudin fansa suna ta farmakar yankunan birnin da ake ganin wuri mafi tsaro a Najeriya.

Shin me ya sa ‘yan bindigar suka karkato da ayyukansu a yankin?

Shirin Najeriya a Yau ya duba abin da ya sa masu garkuwan suka maida hankali kan birin tarayya Abuja.

A duk lokacin da ɗalibai ke shirin rubuta jarabawar share fagen shiga jami'a wato JAMB a kan karfafa musu gwiwa gameda dagewa da dabarun  da za su sa suyi nasara.

Yawanci akan ce ba a cika samun nasarar JAMB a tashin farko ba. To amma akwai wasu dabarun da ya kamata masu shirin jarabawar su bi cikin sauki.

Shirin Najeriya a Yau ya yi nazarin matakan da ya kamata masu shirin rubuta jarabawar su bi domin samun nasara.

Tun bayan hukuncin kotun koli kan zaben gwamnan Jihar Kano da aka yi ranar Juma'a 12 ga Janairun 2024, hankali ya koma kan makomar jam'iyyar APC mai mulki a matakin kasa da ta zamo jam'iyyar hamayya a jihar. 

Ko mece ce makomar APC a Kano? 

Shirin Najeriya A Yau na tafe da karin bayani. 

Mutane da dama na bayyana rashin samun cikakken hutu koda kuwa sun kwashe lokaci mai tsayi suna bacci, wadansu kuma in sun kwanta sai tunani ya mamayesu har baccin ya gagara. 

Shin wadanne hanyoyi mutum zai bi domin ya ware gajiya? 

Shirin Najeriya A Yau ya yi nazari kan wannan batu lura da yadda rashin hutu da shan maganin gajiya ke neman zama aláda a tsakanin alúmma. 

Daukar matakin ba sani ba sabo da shugaban Najeriya Bola Ahmed Tinubu ke yi ya fara janyo ce-ce-ku-ce dangane da makomar siyasarsa. 

Shin ko nuna halin ba sani ba sabo da shugaban ke nunawa zai shafi siyasarsa? 

Shirin Najeriya A Yau ya yi nazari kan wannan batu ta hanyar tattaunawa da ýan kasar na da kuma masana kimiyyar siyasa da sharhi akan alámuran yau da kullum. 

Domin sauyke nshirin kai tsaye, latsa nan. 

Tun bayan dakatar da ministar jin kai ta Najeriya Betta Edu a jiya Litinin 8 ga Janairu da kuma Halima Shehu daga matsayin  shugabar hukumar bada tallafin dogaro da kai ta kasa kwanaki 6 tsakani 'yan Najeriya sun fara bin kwakkwafin wane hali su ke ciki, kuma mene ne abin da ya sa aka dakatar da su? 

Shirin Najeriya A Yau ya binciko cikakken abin da ake zarginsu, ya kuma ji ta bakin masanin shari'a kan makomar wanda ya aikata abin da ake zarginsu da shi. 
  

Biyo bayan bukukkuwan da ake gudanarwa a karshen shekara musamman a watan Disamba, mutane na fadawa cikin halin yaya zan yi a watan Janairu, sakamakon biyan albashi da wuri da ake yi a watan 12. 

Shin kun san hanyoyin da zaku bi domin kaucewa mummunan talauci a cikin wannan watan na Janairu?

Shirin Najeriya A Yau na wannan lokaci na tafe da karin bayani da shawarwari na musamman, ku biyo mu sannu a hankali.

Tun bayan da gwamnatin tarayya ta sha alwashin dakile matsalar tsaro kafin shekarar 2024 ta kare, jama’a ke ta diga ayar tambayar kan salon da take shirin bi.

Wasu na ganin ba lallai su yarda da kalaman gwamnatin ba. Saidai masana tsaro sun yi hasashen wasu matakai da gwamnatin za ta iya dauka idan har gaske tana son magance matsalar tsaro kafin 2024 ta kare.

Shirin Najeriya a Yau ya duba wasu matakai da suka kamata a bi wajen dakile matsalar tsaro kafin shekarar 2024 ta ƙare.

Ranar 4 ga watan Junairu ce ranar da Majalisar Dinkun Duniya ta ware albarkacin wane sashe na rayuwar masu lalurar gani  a fannin iliminsu

Mutane masu lalurar gani suna amfani da wani inji da ake kira 'Braille' wajen rubutu a madadin allo da alkalami. Yau ita ce ranar da ake kira da 'World Braile day'a turance.

Shin ya mahimmancin wannan rana take a garesu, shirin Najeriya a yau ya maida hankali kan hakan.

Sabuwar shekara tana zuwa da sabbin fata daga al’umma musamman ta fannin tattalin arzikinsu.

Duba da yanayin matsin tattalin arziki, masu fashin baki na shawartar al’umma da su nemi wasu hanyoyin da za su rika samun kudaden shiga fiye da guda daya ko kuma kaucewa dogaro da albashi kaɗai.

Shirij Najeriya a Yau ya duba wasu dabaru da hanyoyin da za ku samu kudaden shiga fiye da daya a 2024.

Shekara sabuwa ba wuya ga mai yawancin rai. Kowacce shekara na zuwa da nata yanayin.

Jama'a na da kyakkyawan fata a wannan shekara ta 2024 miladiyya, duk da yake ana cikin yanayi na matsi. Amma ta yaya za ku gudanar da sabuwar shekarar ku salim-alim?

Shirin Najeriya a Yau ya duba yadda ya kamata ku saisaita al'amuran yau da kullum domin tafiya bisa tsari.

Shekarar 2023 ta kasance cikin zazzafar siyasa da aka gudanar da babban zaben shugaban kasa da gwamnoni.

Abubuwa da dama sun faru masu daukar hankali da kuma yadda aka samu sauyin salon siyasa a wasu sassan kasar a shekarar dake karewa.

Shirin Najeriya a Yau ya yi nazari kan wasu mahimman abubuwan da suka faru a fagen siyasa a 2023.

Shekarar 2023 ta fara da yanayi na matsin tattalin arziki a lokacin da gwamnati take gab da karewa.

Ana sa ran ganin sauyi da zuwan sabuwar gwamnati a fannoni daban-daban da suka shafi tattalin arziki da tsadar rayuwa gami da hauhawar farashi. Shin a wane mizani za a auna tattalin arzikin Najeriya a shekarar 2023?

Shirin Najeriya a Yau ya yi waiwaye da nazarin halin da tattalin arzikin kasar ya kasance a 2023.

Sai da a yanayin da ake ciki na matsin tattalin arziki, shin al’umma na da zarafin yin kyautuka kamar yadda aka saba? me ya sa ake mata laƙabi da ‘boxing day’, kuma wace irin kyauta ya kamata a bayar?

Ku biyo mu cikin shirin Najeriya A Yau domin jin yadda wasu mutanen suka tunkari wannan rana a yanayi na tsadar rayuwa.

Bikin kirsimetin wannan shekara ya zo a yanayi na matsin tattalin arziki, amma duk da haka wasu na gudanar da shagali yadda aka saba

Ranar 25 ga watan Disambar kowace shekara, mabiya addinin kirista a fadin duniya na gudanar da bikin tunawa da Almasihu, kamar dai yau litinin ta shekarar 2023.

Shirin Najeriya A Yau ya duba yadda mutane ke gudanar da bikin kirsimetinsu da yanayin matsin tattalin arziki da ake ciki.

Yayinda ake gargarar kammala shekarar 2023, abubuwa da dama sun faru da al’umma masu ban sha’awa da ban mamaki.

Hukumomi sun ce an samu karin kashi 100 na wadanda aka kai asibiti domin duba lafiyar kwakwalwarsu a shekarar 2023.

Shirin Najeriya A Yau ya duba yadda mutane suka tsallake wasu damuwa da kuma abinda masana suke ganin shine ummul haba’isin shigar jama’a cikin dimuwa da rikicewar kwakwalwa.

Hukumar Lafiya ta Duniya ta lissafa zazzaɓin Dengue cikin cutuka masu barazana ga bil'adama a fadin duniya.

A 'yan kwanakin Cibiyar yaƙi da cutuka masu yaɗuwa ta Najeriya (NCDC) ta ce ana zargin sama da mutum 71 sun kamu da cutar zazzaɓin Dengue, yayin da tuni aka tabbatar cewa mutum 13 sun harbu da ita a jihar Sokoto.

Shirin Najeriya a Yau ya maida hankali kan matakan da ya kamata ku dauka na kariya da wasu abubuwan da ya kamata ku sani kan cutar Dengue.

Ana yawan cin karo da kayan abinci ko na sha da basu da inganci, kuma ga dukkan alamu sun cika sharuddan sahihanci a ido.

 Hukumomi na yawan kama  darurwan kwalaben kayan sha da ci na jabu ne amma kuma ga su dauke da lambar dake nuna sahihancin su.  Akwai masu kirkirar kayan jabu da dama domin shigar da su kasuwa.

Shirin Najeriya a Yau ya duba yadda za ku gane kayyakin da ba su da inganci a tashin farko.

Jama’a da dama na burin da zarar sun mallaki takardar digiri, za su samu domin sun kammala jami’a.

Saidai a yanzu da alama masu daukar aiki suna yawan tallata neman ma’aikata, amma kuma a cikin sharudda za a ce dole sai mai kwarewa a da sanin makamar aiki a fannin.

Shirin Najeriya a Yau ya duba abin da ya sa masu daukar aiki suka fi sha’awar masu kwarewa fiye da masu kwalin digiri kawai.

Mutane da dama na fakewa idan sun matsu wajen yin bawali a kan titi, ko gefen wuraren shakatawa.

Ko kun san irin cututtukan da yin bawali a fili ke janyowa?

Ku saurari shirin Najeriya A Yau na wannan lokaci dake tafe da karin bayani gameda munanan cututtukan da fitsari a waje ke janyowa.

‘Yan kasa na kokawa kan yadda farashin komai ke hauhawa yayinda samun al’umma bai cika karuwa ba.

Ya riga ya zama al’ada da zarar farashin wani abu a Najeriya ya hau sama, ba lallai ya sauko kasa ba.

Shirin Najeriya a yau ya maida hankali kan sauyawar farashi abubuwa a Najeriya da yadda za a dauki matakin dakatar da hakan.

Tun bayan da gwamnatin jihar Kano tace ta tantance tare da dawo da wasu ma'aikatan da ta dakatar saboda rashin bin ka'ida, suke ta zura ido domin ganin an biya su hakkokinsu.

Sai dai a yayin da suke jiran, rayuwarsu ta shiga cikin tasku da halin ni 'yasu ta yadda har aka kai ga rasa rai da wasu kalubale da dama.

Shirin Najeriya a Yau ya duba halin da ma'aikatan jihar Kano da aka maida suka shiga saboda rashin biyansu hakkokin nasu.

Rubutun kundin kammala karatu da ake kira da “project” daya ne daga cikin abin da ke dagula lissafin dalibai a makarantun gaba da sakadire. 

Mene ne gaskiyar abin da ake bukata a “project”? 

Shirin Najeriya A Yau na wannan lokaci na tafe cikakken bayani kan abin da ake bukata a rubutu. 

A Jiya Alhamis cikin shirin Najeriya A Yau mun dubi yadda da  zarar an ga shekaru sun dan fara ja ana sa ran a cimma wani buri na rayuwa da zai sa a ga cewa mutum ya fara samun cigaba da zama cikakken mutum.  Mun yi amfani da shekaru 30. 

Shin ka saurari wannan shirin da ya yi magana kan Matakin Da Ya Kamata Matashi Ya Kai Kafin Ya Cika Shekara 30?
 
A yau shirin na tafe da shawarwarin mafita ga wadanda su ka wuce shekaru 30 amma babu kwakkarar madafa. 

Shin kun taba tambayar kanku matsayin da ya kamata matashin da bai wuce shekara 30 ya taka?

Da zarar shekaru sun ja ana sa ran a cimma wani buri na rayuwa da zai sa a kalli cewa mutum ya fara samun cigaba da zama cikakken mutum.

Shirin Najeriya a Yau ya duba matakin da ya kamata a ce mutum ya kai kafin cika shekara talatin a rayuwa.

Ana ta kai ruwa rana a majalisar jihar Filato gameda yadda shugabanci zai kasance daga ɗan jam'iyar adawa da ba su da rinjaye.

Akwai 'yan majalisar APC da kotu ta baiwa nasara bayan tsige mafi yawancin yan jam'iyar PDP, duk da yake ba a rantsar da su ba amma majalisa tana hutu.

Shirin Najeriya a Yau ya duba yadda ake tirka-tirka a majalisar dokokin jihar Filato da zargin barazanar tsige kakakinta.

Jama’a na yi wa zazzabin malariya kallon wani zazzabi da bai taka kara ya karya ba. Sai dai kuma masana suna yiwa wannan zazzabi wani irin kallo. 

Ko kun san manyan cutukan da zazzabin malariya zai iya haifarwa? 

Shirin namu na wannan lokaci na tafe da gamsassun bayanai kan hanyoyin kariya. 

Ýan damfara kullum na kara kaimu wurin fito da sabbin dabarun cutar jamaá ta hanyoyi daban daban. 

Shin ko kun san ana iya tura maka alat da rasit din kudi na bogi? 

Shirin Najeriya A Yau na wannan lokaci ya tattauna da wadansu da aka turawa rasit da alat na bogi, ya kuma ji ta bakin wani masani kuma mai sharhi akan dabarun sadarwa ta intanet. 

Lamarin ya kai da wuya mutum ya fito ya koma gida ba tare da wani ya yi masa ba-zata ya roke shi kudi ko abin ci ba.

Yawancin masu irin wannan rokon sukan fito ne tsaf-tsaf kamar wasu ma’aikata ko ’yan kasuwa.

Shin yaya jama’a ke kallon wannan dabi’a da ta zama ruwan dare?

Shirin Najeriya A Yau na wanna lokaci na tafe da karin bayani.

Rayuwa ta kan sauya a duk lokacin da mutumin da ke zaman waƙafi a gidan kaso ya shafe dogon lokaci babu hukunci amma daga bisani aka sake shi.

Akwai dubban mutane da ke jiran yanke hukunci a kotuna da kuma waɗanda basu san makomar su ba.

To amma me ya sa ake samun  wannan tsaiko? Abin da shirin Najeriya na yau ya duba kenan.