Đài Hà Nội | Đọc truyện đêm khuya

Chiến dịch Thu đông năm 1952 đã thành công vượt mức dự kiến. Đây cũng là động lực để toàn dân và quân ta tiếp tục dồn sức người, sức của tiến đánh vào những điểm yếu nhằm tiêu hao sinh lự của địch. Đồng thời tập trung khôi phục kinh tế sau thiên tai để đảm bảo đời sống của nhân dân, cung cấp lương thực cho các chiến sỹ nơi chiến trường. Diễn biến của những trận đánh tới sẽ tiếp diễn như thế nào?

Ta tiếp tục sử dụng chiến thuật 'công đồn đả viện' và thường xuyên uy hiếp các đường tiếp tế thủy, bộ để cầm chân số lớn lính Pháp. Trên hướng phối hợp, ta tiến sâu vào vùng địch tạm chiến ở trung du và đồng bằng Bắc Bộ, liên tục tấn công địch góp phần vào thắng lợi của mặt trận chính. Quân Pháp phải rải quân ra ở nhiều nơi, cạn hết quân dự trữ. Bộ chỉ huy Pháp lúng túng đối phó trong khi chiến phí ngày càng quá sức chịu đựng khiến nội tình nước Pháp ngày càng rối bời.

Sau thành công của đợt một chiến dịch Hòa Bình, ta tiếp tục đập vỡ phòng tuyến sông Đà, tiêu diệt điểm cao 400, 600, Đá Chông, Chẹ, chặn đánh các cánh quân viện trên các trục được 87, Ba Vì, Mỹ Khê. Quân Pháp nhận thấy không đủ lực lượng bảo vệ phòng tuyến sông Đà nên rút lui toàn bộ, chỉ để lại cụm cứ điểm Đan Thê-La Phù gần Trung Hà, Sơn Tây. Địch dự định sẽ tăng cường phòng ngự tuyến đường số 6 và thị xã Hòa Bình. Qua 20 ngày chiến đấu, ta đã tiêu diệt được bộ phận lớn của quân địch, đường tiếp tế trên sông Đà của địch bị tê liệt. Đường số 6 bị chia cắt, quân Pháp ở Hòa Bình đã hoàn toàn chuyển sang thế phòng ngự bị động.

Sau những phân tích, đánh giá về tình hình và âm mưu của địch, dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Trung ương Đảng, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh, trực tiếp là Tổng quân ủy và Bộ Tổng tư lệnh, quân và dân ta đã mở màn chiến dịch Hòa Bình vào ngày 10/12/1951. Quân ta mở một cuộc tiến công lớn đánh địch trên cả hai mặt trận, tập trung chủ lực ở hướng chính là Hòa Bình, đặc biệt là cứ điểm Tu Vũ, núi Chẹ. Và mạnh bạo đưa một bộ phận chủ lực vào hoạt động trong vùng địch hậu đồng bằng Bắc Bộ.

Sau khi thực hiện chiến dịch Lý Thường Kiệt và một tháng chiến tranh du kích ta đã diệt và bắt được khoảng 500 quân địch. Không rõ số bị thương, nhưng lực lượng của ta bị tiêu hao rất nhiều. Đây cũng là một trong những thất bại không mong muốn mà nguyên nhân chính là do việc di chuyển bộ đội quá chậm nên địch phát hiện và đối phó. Đứng trước những tổn thất đó và trước diễn biến tình hình tương đối phức tạp, đặc biệt là việc Pháp cho tấn công chiếm Hòa Bình, Trung ương có những quyết định chỉ đạo và hương tấn công như thế nào?

Sau chiến dịch Hà Nam Ninh, tại đồng bằng Bắc Bộ, địch ra sức củng cố quân sự, tàn phá cơ sở kinh tế của ta, đồng thời chúng đẩy mạnh kế hoạch củng cố vùng Tây Bắc. Trước tình hình khó khăn ở vùng hậu địch, Tổng quân ủy đề nghị với Trung ương cho mở một chiến dịch nhỏ ở hướng Tây Bắc và phát động một tháng chiến tranh du kích buộc địch phải đối phó.

Chiến dịch Liên khu III đã diễn ra với nhiều diễn biến mới. Thực dân Pháp đã tổng lực tấn công ta trên phương diện kinh tế tài chính. Pháp tập trung làm hai việc, đó là ngăn chặn các nguồn lương thực và phá giá đồng bạc Việt Nam. Đứng trước những khó khăn đó, Chính phủ đã ban hành sắc lệnh điều lệnh thu thuế nông nghiệp bằng thóc.

Chỉ thị của Trung ương với Chiến dịch Liên khu III là tranh thủ nhân dân, vận động ngụy binh, đồng bào Công giáo thi hành các chính sách của Đảng trong các vùng giải phóng. Thắng lợi chính trị cũng quan trọng không kém thắng lợi quân sự. Đại đoàn 304, 320, 308 đã tiến về Ninh Bình trong sự chào đón của nhân dân. Diễn biến của Chiến dịch Liên khu III sẽ tiếp tục được chuyển tới quý thính giả chương trình hôm nay.

Xác định cuộc đấu tranh bảo vệ độc lập dân tộc là cuộc đấu tranh trường kỳ, gian khổ, tự lực cánh sinh là chính, vì vậy, sau Chiến dịch Hoàng Hoa Thám, Trung ương quyết định mở chiến dịch Liên khu III để góp phần nâng đỡ phong trào chiến tranh du kích, giúp đồng bào vùng địch hậu đỡ bị những trận càn quét. Với chủ trương tiết kiệm xương máu của chiến sĩ, quân không cần đông, mà phải xây dựng lực lượng tinh nhuệ, Trung ương và Bác đã có những quyết sách sáng suốt.

Sau chiến dịch Trung du, Trung ương quyết định mở tiếp một chiến dịch mới nhằm đẩy mạnh hoạt động quân sự trước mùa mưa, không cho quân địch có thời gian củng cố lực lượng càn quét đồng bằng - chiến dịch mang tên người Anh hùng dân tộc Hoàng Hoa Thám.

Để ngăn chặn tham vọng giành quyền chủ động của tướng Đờ lát trên chiến trường miền Bắc, chiến dịch Trung du đợt hai đã nổ với chủ trương đánh điểm, diệt viện. Diễn biến của chiến dịch này sẽ tiếp tục được chuyển tới thính giả trong phần 9 Hồi ức “Đại tướng Võ Nguyên Giáp đường tới Điện Biên Phủ” (phần 9) do nhà văn Hữu Mai ghi lại.

Sau một thời gian lắng xuống trước khó khăn về kinh tế, chiến tranh Đông Dương một lần nữa lại bùng nổ gây sóng gió trong Chính phủ và dư luận quần chúng. Tình thế này khiến cho Pháp buộc phải cấp tốc tăng cường quân sự và lựa chọn những giải pháp không có lợi cho chúng. Nắm bắt thời cơ địch chưa kịp chuẩn bị phòng ngự, Bác cùng Bộ Chỉ huy của ta đã lên kế hoạch mở các chiến dịch nhắm vào trung du.

Trong phần 6 của cuốn hồi ức "Đại tướng Võ Nguyên Giáp - đường tới Điện Biên Phủ" do Nhà văn Hữu Mai ghi lại qua lời kể của Đại tướng, chúng ta thấy được tinh thần đoàn kết của quân dân Việt Nam, đặc biệt sau niềm vui chiến thắng trong chiến dịch luôn là sự động viên, khích lệ kịp thời của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với anh em chiến sĩ.

Năm 1951, Bác đề nghị đổi tên Đảng là Đảng Lao động Việt Nam. Việc thay đổi này theo Bác phân tích, không còn là vấn đề riêng của Cách mạng Việt Nam mà còn liên quan đến Cách mạng Lào và Campuchia. Tuy nhiên, để tổ chức một Đại hội Đảng giữa thời kỳ chiến tranh ác liệt như thế này không phải là điều dễ dàng. Trong chương trình hôm nay, mời quý thính giả cùng lắng nghe nội dung một trong những cuộc họp quan trọng của Đảng ta vào năm 1951.

Là người may mắn có quãng thời gian làm việc bên cạnh Đại tướng Võ Nguyên Giáp, đối với nhà văn Hữu Mai đó không chỉ là niềm vinh dự, tự hào, mà đó còn là quãng thời gian ông được chứng kiến những hành trình sống, chiến đấu và cống hiến hết mình của Đại tướng đối với đất nước, đối với sự nghiệp giải phóng dân tộc. Trong phần 5 của cuốn hồi ức, quý thính giả sẽ được dõi theo tiến trình tiêu diệt nhanh gọn hai binh đoàn Charton và Le Page của địch, giải phóng khu vực lòng chảo Thất Khê.

Thất thủ tại Đông Khê, Tổng chỉ huy Pháp ở Đông Dương vội vàng thực hiện kế hoạch rút quân khỏi Cao Bằng, điều động binh đoàn Le Page ở Thất Khê hành quân tiến lên chiếm lại Đông Khê. Từ ngày 1 - 5/10/1950 đã diễn ra nhiều trận đánh ác liệt ở khu vực phía nam và phía tây Đông Khê. Binh đoàn Le Page không thực hiện được ý định chiếm Đông Khê mà còn bị ta tiêu diệt một bộ phận.

Với tầm quan trọng của chiến dịch, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đích thân lên Cao Bằng để cùng bộ chỉ huy trực tiếp chỉ đạo chiến dịch. Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng, đặc biệt là sự xuất hiện chỉ đạo, động viên bất ngờ của Bác. Do vậy, trong suốt hơn 52 giờ, quân và dân ta đã chiến đấu ở trận đầu Đông Khê. Dù quân ta có tổn thất nhiều, song quân Pháp bị đánh bất ngờ và tỏ ra hoang mang khiếp sợ.

Trước hàng loạt các kế hoạch mới của thực dân Pháp hòng tấn công dồn dập chiếm đóng vùng trung du và đồng bằng Bắc Bộ, đồng thời phong tỏa biên giới nhằm ngăn chặn chi viện của cách mạng Trung Quốc cho cách mạng Việt Nam, ngày 5/8/1950, Đại tướng Võ Nguyên Giáp cùng trưởng phòng quân báo Cao Pha và một số thành viên chủ chốt khác đã có chuyến nghiên cứu thực địa tại Cao Bằng để cân nhắc liệu có thể chọn Cao Bằng là điểm đột phá mở đầu cho chiến dịch. Trong chuyến đi này, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã thể hiện tầm nhìn chiến lược của một nhà quân sự tài ba, sắc sảo.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp là nhà chỉ huy và nhà lý luận quân sự xuất sắc. Đồng chí được Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh tin tưởng trao quyền trực tiếp chỉ huy các đại đoàn của quân đội và các lực lượng tiến công tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ, đánh bại đội quân nhà nghề của thực dân Pháp góp phần cùng toàn Đảng toàn dân và toàn quân ta làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”.

Sau những sóng gió đã xảy ra với tất cả thành viên trong gia đình, mọi người đều hiểu ra được giá trị của hạnh phúc, sự an yên trong cuộc sống. Đó cũng là lý do mà nhà văn Ma Văn Kháng đã để kết câu chuyện là một cái kết mở để ai cũng có thể tìm được câu trả lời của riêng mình.

Sau cái chết của ông Bằng, hàng loạt biến cố đã đến với vợ chồng nhà Đông và Lý. Sự ra đi không hẹn ngày trở lại của Lý khiến không khí trong nhà thêm ảm đạm. Đông sẽ phải đối mặt với các biến cố ấy như thế nào?

Cần trở về nước cũng là lúc ông Bằng trút hơi thở cuối cùng sau khi gặp mặt đông đủ các con. Trong cơn hấp hối, ông thấy yêu và thương các con của mình hơn khi thấy mỗi người con một số phận. Ông dặn dò các con phải biết yêu thương nhau, lấy chính nghĩa làm trọng và phải sống tốt đẹp hơn. Ông cũng để lại số tiền tiết kiệm cho Phượng bởi ông tin cô sẽ xử dụng số tiền đó có ý nghĩa nhất.

Từ một người sống phóng khoáng, ồn ào, Lý bỗng thay đổi tính tình trở nên thu mình, ít nói, giản dị. Cô cũng khiến mọi người trong gia đình lại có thiện cảm, vui vẻ, hòa hợp với cô vì họ tin cô sẽ phải thay đổi với những gì cô đã trải qua và họ tin vào chính con người Lý. Cuộc sống của gia đình ông Bằng lại náo nhiệt hơn bởi sự trở về của Cần sau nhiều năm du học nước ngoài.

Luận và Lý đã xảy ra xung đột bởi Luận không thể chịu đựng nổi sự trơ trẽn, ngông ngạo của Lý. Chưa bao giờ anh thấy gia đình này trở nên ngột ngạt như vậy. Anh thất vọng vì sự nhu nhược, hèn kém của Đông. Thấy bức bối về sự thay đổi một cách tồi tệ và vô lý của cuộc sống xung quanh mình. Và Luận đã có những biện pháp để hạn chế những thảm cảnh xảy ra trong gia đình mình.

Sau một tháng đi công tác, trở về nhà, Lý trở thành một người khác hẳn. Cuộc sống sa đọa, trụy lạc ở đất Sài thành đã biến Lý trở thành một con người trơ trẽn và mất nhân cách. Việc vợ con Cừ trở về sống trong ngôi nhà của ông Bằng làm cho gia đình đảo lộn làm cho Lý càng thêm tức tối. Cô còn nghi ngờ cả vợ chồng Luận - Phượng rắp tâm đưa người nhà đến ở để chiếm nhà. Bản thân Đông cũng không biết xử lý như thế nào với vợ mình.

Phượng có lẽ là người phụ nữ mang lại cho độc giả nhiều tình cảm. Sự tần tảo, nhẫn nhịn, biết điều, bao dung và cả sự dám đấu tranh, dám nêu y kiến của Phượng cũng mang lại cân bằng ở mỗi tình tiết trong trong tiểu thuyết. Tại cơ quan nơi Phượng làm việc, câu chuyện của chị trưởng phòng và ông giám đốc với những hoàn cảnh éo le của một thời chiến tranh cũng mang lại nhiều điều đáng suy ngẫm.

Có lẽ Cừ cũng là một nhân vật được nhà văn Ma Văn Kháng dành nhiều tâm huyết để xây dựng như một sự đối lập đột phá trong bức tường giá trị văn hóa, giá trị cốt lõi của một gia đình. Trong phần 13 của tiểu thuyết, Cừ đã gửi một bức thư từ xứ người về cho bố. Những cảm nhận của anh từ một chàng trai 13 tuổi, những ấm ức của một cậu bé có phần ngỗ ngược trong sự dạy dỗ khắt khe của bố mẹ. Và những cảm xúc có chút hối hận về giá trị của một gia đình, của dân tộc khi mình phải đối diện với những cô đơn, khó khăn nơi xứ người.

Cừ là người con trai đã đem lại cho ông Bằng nhiều phiền muộn nhất. Cừ đã bỏ ra nước ngoài để bỏ lại cô vợ công nhân dệt và hai cậu con trai. Chính hai đứa trẻ có phần ngỗ ngược ấy cũng phần nào đem lại cho ông Bằng một niềm an ủi nhất định khi nghĩ về cậu con trai của mình. Nhưng cũng chính chúng lại là niềm lo lắng của cả gia đình.

Câu chuyện tình cảm của vợ chồng Luận và Phượng được coi là chuẩn mực trong gia đình của ông Bằng. Sự thấu hiểu, tần tảo, bao dung của Phượng và sự hiểu biết, điềm đạm của Luận đã như hai nhân vật đem tới sự cân bằng trong tuyến nhân vật của tiểu thuyết. Và trong phần 11 của tiểu thuyết ‘Mùa lá rụng trong vườn’ sẽ xuất hiện những tình tiết mới về Lý và người đàn ông lạ.

Trong phần 10 của tiểu thuyết ‘Mùa lá rụng trong vườn’, nhà văn dành phần lớn thời gian để xây dựng nhân vật Phượng - cô con dâu thứ của ông Bằng, một người phụ nữ hiền lành, chân chất, hiếu thảo và giàu tình nghĩa. Cô như là một sợi dây gắn kết các thành viên trong gia đình ông Bằng.

Nhà văn Ma Văn Kháng rất giỏi trong việc khai thác tình huống và xây dựng tính cách nhân vật. Chính vì lẽ đó mà mỗi nhân vật xuất hiện trong tác phẩm của ông vô cùng linh hoạt và hấp dẫn tới mức người nghe thấy như sống động ngay trước mắt.

Lý - cô con dâu thứ của gia đình ông Bằng được nhà văn Ma Văn Kháng khắc họa đậm nét. Chị là người phụ nữ cá tính, có đời sống nội tâm phong phú, có lúc dịu dàng đáng yêu, có lúc lại đanh đá đến mức tàn nhẫn. Cuộc hôn nhân giữa Lý và Đông – con trai thứ của ông Bằng bắt đầu từ sự ngưỡng mộ của một cô thợ may với chàng sỹ quan quân đội sau chiến tranh trở về cuộc sống đời thường. Cuộc hôn nhân của họ đứng trước rạn nứt với bao mâu thuẫn nảy sinh.

Trong phần 7 của tiểu thuyết ‘Mùa lá rụng trong vườn’, nhà văn Ma Văn Kháng dành nhiều thời gian cho nhân vật Hoài, cô con dâu cả của gia đình của ông Bằng. Mặc dù chồng mất sớm, bản thân đã đi bước nữa nhưng người phụ nữ ấy vẫn là thành viên quan trọng trong gia đình ông Bằng, là sợi dây kết nối các mối quan hệ trong gia đình nhỏ bé.

Trong phần 6 của tiểu thuyết ‘Mùa lá rụng trong vườn’ miêu tả không khí chiều 30 Tết của gia đình ông Bằng. Bên mâm cơm đoàn tụ lẩn khuất sau những nụ cười, câu chúc vui vẻ là những nỗi niềm day dứt trong lòng mỗi người.

Trong phần 5 của tiểu thuyết ‘Mùa lá rụng trong vườn’, chúng ta sẽ được biết rõ hơn về Lý – vợ của Đông, người con dâu thứ trong gia đình. Trái ngược tính cách hiền lành có phần bạc nhược của Đông, Lý nhanh nhẹn, đảm đang, nhưng lại có phần quá thực dụng. Hai tính cách trái ngược, cộng thêm cách sống, cách suy nghĩ nông cạn của Lý là mầm mống cho sự tan vỡ của cặp vợ chồng này.

Trong phần tư của tiểu thuyết ‘Mùa lá rụng trong vườn’ tác giả tập trung miêu tả tính cách của ông Bằng, người cha trong gia đình cũng là tiêu biểu cho phong cách sống gia giáo, truyền thống, có phần thủ cựu. Bên cạnh đó, có phần đối lập với ông là quan điểm khá gay gắt, cứng nhắc của người con trai thứ ba là Luận - một nhà báo. Liệu giữa hai cha con họ có tìm được tiếng nói chung?

Trong phần tiếp theo của tiểu thuyết ‘Mùa lá rụng trong vườn’, dường như đã xuất hiện một bước ngoặt mới với những dấu hiệu của sự lủng củng, bất hòa. Đó là cuộc tranh luận giữa người con thứ hai - một trung tá về hưu với người con thứ ba - một nhà báo, về việc một người con thứ tư đã bỏ việc nhà máy để vượt biên.

Trong phần tiếp theo của tiểu thuyết ‘Mùa lá rụng trong vườn’ của nhà văn Ma Văn Kháng, chúng ta sẽ được gặp gỡ với những con người cụ thể với quan điểm, phong cách sống rất khác nhau dẫn đến sự lệch pha trong cách nói chuyện, cư xử của mỗi thành viên trong gia đình. Một xã hội thu nhỏ được nhà văn miêu tả tài tình thông qua từng nhân vật trong gia đình.

Tiểu thuyết ‘Mùa lá rụng trong vườn’ của nhà văn Ma Văn Kháng đã giành giải B Giải thưởng Hội nhà văn năm 1986. Ngay từ khi ra mắt độc giả, cuốn tiểu thuyết đã lập tức đã gây tiếng vang tạo nên một luồng dư luận trong xã hội. Vì đây có thể coi là tác phẩm văn học đầu tiên thời kỳ hậu chiến. Không viết về đề tài chiến tranh, không tô hồng lý tưởng hóa cuộc sống và dám nói dám miêu tả mặt trái của xã hội lúc đó.

‘Thằng Phóong, em tôi’ là một trong những truyện ngắn đặc sắc của nhà văn Nguyễn Văn Thọ về đề tài chiến tranh và hậu chiến. Thông qua những mất mát, đau thương của những số phận con người trong chiến tranh, nhà văn muốn lên án những kẻ muốn gieo rắc chiến tranh, tước đi quyền được sống của những người dân vô tội.

Truyện ngắn ‘Đèn không tắt sáng’ cùa nhà văn Ma Văn Kháng là một câu chuyện xúc động, giàu ý nghĩa nhân văn kể về chuyến lên thăm vợ chồng anh con út lần cuối của bà cụ Vy. Tuy chỉ là những câu chuyện tưởng như rất vụn vặt trong cuộc sống, những ứng xử bình thường của những người ruột thịt trong gia đình, nhưng dưới ngòi bút của nhà văn lại trở nên đẹp đẽ, thiêng liêng và lay động lòng người. Bởi những ứng xử rất đỗi bình thường ấy đã xâu kết, duy trì và tiếp nối nền tảng đạo đức truyền thống gia đình Việt Nam.

Chiến tranh đã đi xa, nhưng dư âm của nó dường như vẫn còn đọng lại trong tâm khảm của những người lính năm xưa. Bởi nỗi mất mát vô cùng lớn lao của chiến tranh gây ra vẫn là vết thương không thể lành. Qua truyện ngắn ‘Cha và con’, chúng ta sẽ được cùng sống và sẻ chia với những cuộc đời, những số phận của mỗi con người trong chiến tranh để thêm yêu, thêm trân trọng cuốc sống của ngày hôm nay.

Những tác phẩm của Nguyễn Thị Kim Hòa khiến người đọc như được gặp, được khóc, được cười với những con người hồn hậu, chất phác, bình dị nơi vùng quê miền Trung nắng cháy. Nơi có những cánh đồng bát ngát, những giàn nho trĩu quả kéo dài tít tắp, những đàn cừu nhởn nha trên thảm cỏ lúc hoàng hôn. Để khi gấp trang sách lại, trong lòng độc giả lại trào lên dạt dào một tình yêu đời, yêu người và yêu quê hương tha thiết.

Truyện ngắn ‘Cuộc gặp gỡ định mệnh giữa rừng xanh’ không đi vào cảnh bom đạn, chiến đấu trong chiến tranh mà khai thác số phận, tâm tư tình cảm của người lính khi gặp tình huống bất ngờ. Câu chuyện giúp chúng ta có cái nhìn đa chiều hơn về người lính phía bên kia chiến tuyến.

Tác phẩm của nhà văn trẻ Tống Phước Bảo đem lại một nguồn gió tươi mới trên văn đàn. Anh đã đưa thành phố yêu thương, gắn bó của mình đến gần hơn với độc giả muôn phương bằng chính chữ ‘thương’ rộng lớn trong tâm hồn mình.

Truyện ngắn ‘Nước lớn triền đê’ mở ra bằng một bi kịch và kết thúc bằng một bi kịch, để lại nhiều cay đắng, day dứt và cả bẽ bàng. Thông qua các chi tiết phân tích tâm lý nhân vật rất tinh tế, tác giả cảm thông hơn cho người phụ nữ. Họ vẫn là người sẽ phải chịu những tổn thương và nhận thiệt thòi nhiều hơn cả.

Truyện ngắn ‘Giọt máu’ với những tình tiết hấp dẫn, câu chuyện kể về số phận của những con người được xây dựng rõ nét và mang nhiều thông điệp. Nhà văn Nguyễn Huy Thiệp đã gửi gắm vào truyện những điều mà tác giả cũng đang trăn trở về văn chương, tiền bạc, sự tham lam và nhân cách của con người về sự học và ý nghĩa của nó.

Truyện ngắn "Giọt máu" của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp kể về dòng họ Phạm ở Kẻ Noi thuộc huyện Từ Liêm. Ông tổ với nghề làm ruộng và buôn bán, trước khi mất đã gieo vào người con trai cả làm nghề mổ lợn ước mơ có con cháu thành danh về đường học vấn. Và rồi như ước nguyện, cháu đích tôn đời thứ ba là Phạm Ngọc Chiểu đỗ đạt trong một kỳ thi và được bổ nhiệm làm Tri huyện. Cũng kể từ ấy, dòng họ Phạm đã trải qua biết bao thăng trầm, thịnh - suy đều có.

Nguyễn Khải là một trong những gương mặt nổi bật của thế hệ nhà văn trưởng thành sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945. Các tác phẩm của ông khá phong phú: về nông thôn trong quá trình xây dựng cuộc sống mới; về bộ đội trong những năm kháng chiến chống Mỹ; về những vấn đề xã hội - chính trị có tính thời sự và đời sống tư tưởng và tinh thần của con người hiện nay trước những biến động phức tạp của đời sống. Trong chương trình hôm nay, mời quý thính giả cùng đến với một trong những truyện ngắn nổi tiếng của nhà văn Nguyễn Khải - truyện ngắn "Đất mỏ".

Truyện ngắn của Nguyễn Huy Thiệp thường phơi bày hiện thực xã hội và con người. Nhân vật trong truyện ngắn của ông rất đa dạng: con người cô đơn, con người ảo tưởng, con người tha hóa nhân cách và mất dần giá trị đạo đức. ‘Huyền thoại phố phường’ cũng là một truyện ngắn độc đáo của ông kể chuyện về Hạnh, một thanh niên nghèo sống giữa Thủ đô xa hoa và đầy cám dỗ. Hạnh khao khát sự giàu có và luôn bị đồng tiền ám ảnh.

Với bảy tập truyện ngắn trải dài trong 39 năm (từ năm 1959 – 1998) đủ để khẳng định tên tuổi của nhà văn Vũ Thị Thường trên văn đàn. Bà là một trong số ít nhà văn chuyên chú và thành danh với thể loại truyện ngắn. Những tác phẩm dung dị, mộc mạc không tìm sự cầu kỳ, hoa mỹ trong cách tạo tình huống hay lối viết mà chính vẻ đẹp của sự giản dị trong mỗi tác phẩm của bà đã chinh phục được người nghe.

Cái hay của truyện ngắn ‘Lẽ mọn’ là ở khả năng xây dựng và phân tích tâm lý nhân vật tài tình khiến cho chuyện xảy ra cách đây hơn 6 thập kỷ mà vẫn hấp dẫn được người nghe. Trong phần cuối của truyện ngắn này, liệu lựa chọn cuối cùng của Lạc có can đảm rời bỏ cuộc sống hiện tại tù túng, bế tắc để đến với cuộc sống mới hay không?

Nhà văn Cẩm Thạch sớm khẳng định tên tuổi của mình qua những tác phẩm truyện ngắn và tiểu thuyết. Bà là một trong những nữ nhà văn có đóng góp lớn trong việc phản ánh và gắng giải quyết những vấn đề của phụ nữ, nhất là ở khía cạnh giải phóng họ. Những trang viết dung dị, giàu cảm xúc, khai thác những góc khuất trong tâm hồn con người khiến tác phẩm của bà được người đọc đồng cảm.

Truyện ngắn ‘Con mèo của Fourita’ của nhà văn Nguyễn Quang Sáng thông qua một cuộc mua tranh miêu tả về hai người bạn, hai số phận khác nhau, gặp lại nhau sau ngày thống nhất đất nước. Hai con người, hai hoàn cảnh ấy cũng là đại diện cho rất nhiều những số phận tương tự sau ngày đất nước thống nhất.

Câu chuyện miêu tả tình cảm, niềm vui, nỗi buồn, nỗi khát khao của những người phụ nữ. Những gương mặt, những số phận người phụ nữ ấy chính là muôn màu của cuộc sống đời thường.

Truyện ngắn ‘Gió heo may’ của Nguyễn Quang Thân mô tả cuộc sống buồn tẻ, hiu quạnh, lam lũ của một xóm đạo nghèo. Nhưng mỗi người dân trong xóm nhỏ ấy luôn thấy bình an bên nhau.

Tác phẩm của Hồ Anh Thái thường mang tính triết luận, bao quát số phận của người Việt và đất nước thời hiện đại. Ông là nhà văn có phát kiến về ngôn ngữ, tạo cho tiếng Việt thêm màu sắc, đa nghĩa và khả năng biểu đạt phong phú hơn. Truyện ngắn ‘Tự truyện’ của Hồ Anh Thái kể về những mặt trong sinh hoạt đời thường của các nhân viên văn phòng với giọng văn dí dỏm mà rất tả thực.

Tuổi trẻ là quãng thời gian đẹp nhất của đời người. Đó là khi con người căng tràn nhựa sống nhất, mạnh mẽ khẳng định bản thân mình để sống và cống hiến cho lý tưởng, cho sự nghiệp của cuộc đời. Trong hành trình đó sẽ có lúc êm ái như những dòng sông cuộn chảy hiền hòa. Nhưng cũng có lúc gặp phải không ít những khúc quanh co, vực sâu hiểm trở như để thử lòng người. Và thành công chỉ đến với những người luôn biết nỗ lực, khát khao và đi đến tận cùng của ước mơ.

Một hủ tục lạc hậu ‘trọng nam khinh nữ’ vốn đã bị xã hội lên án từ lâu, tác giả Bùi Qúy Tháp đã lồng ghép tình tiết đầy kịch tính của câu chuyện lên thành một bài học sâu cay mà thâm thúy. Câu chuyện cũng là hồi chuông cảnh tỉnh cho những con người ấu trĩ trong xã hội chỉ vì sự ích kỷ của bản thân mà phá vỡ đi hạnh phúc gia đình, để rồi phải đón nhận một cái kết buồn.

Trong sự nghiệp trồng người của đất nước, bên cạnh sự đóng góp bền bỉ của các thế hệ nhà giáo luôn tận tâm tận lực với nghề không thể không nhắc đến sự hy sinh lặng thầm của các thầy cô giáo nơi vùng cao xa xôi, nắng gió. Giữa cuộc sống còn nhiều khốn khó, tình yêu của những người thầy dành cho các em thơ vẫn vẹn nguyên, tinh khôi, trong trẻo chỉ với một ước mong duy nhất là các em có được con chữ để thoát nghèo.

Truyện ngắn ‘Nhau của núi’ được viết trong cảm xúc xa nhà và cũng là một lời tri ấn với núi rừng với huyết mạch của dân tộc Tày. Truyện được mở ra và kết thúc đều bằng những hình ảnh, chi tiết mang đậm nét văn hóa Tày. Và hơn cả những ẩn chứa đằng sau các phong tục ngàn đời chính là lối sống trọn nghĩa tình, cũng thể hiện tình yêu quê hương tha thiết của mỗi con người.

Qua truyện ngắn ‘Một miếng giữa làng’ của nhà văn Trần Chiến, người đọc và người nghe có thể hiểu hơn về những sáng tác của ông, một nhà văn viết về nông thôn, nông dân như ông tự nhận.

Nhà văn Trần Thị Tú Ngọc đến với văn chương khá muộn so với những cây bút cùng thời nhưng chị đã nhanh chóng khẳng định một vị trí tương đối vững chắc trong làng văn trẻ. Vốn có sở trường ở mảng đề tài lịch sử, chiến tranh cách mạng, chị khai thác mảng đề tài này dưới những góc nhìn đa chiều trăn trở và cũng đầy sâu sắc nhân văn.

Nhà văn Đoàn Lê tên thật là Đoàn Thị Lê, bà được đánh giá là đa tài, hoạt động cả lĩnh vực văn chương, điện ảnh và hội họa. Có lẽ những nếm trải của cuộc đời với đầy đủ những cung bậc buồn vui, những hạnh phúc và bất hạnh đã qua của người đàn bà đa đoan này đã làm nên những trang viết mang màu sắc Đoàn Lê. Không phải ngẫu nhiên với những tác phẩm gan ruột của mình bà đã có chỗ đứng đẹp trong trái tim người đọc.

Những người con xa quê, xa nơi chôn rau cắt rốn thì nỗi nhớ quê nhà, người thân luôn đau đáu trong lòng. Tìm được người thân là nguyện vọng của ông Phan, một Việt kiều Mỹ khi trở về nước với nỗi khát khao gặp lại những người ruột thịt của mình.

Truyện ngắn 'Chuyện của mội thời đã qua' của Phan Quế kể về câu chuyện của Lời, cô hàng chuyến với biết bao thăng trầm trong cuộc sống.

Nhà văn Khuất Quang Thụy, một trong những gương mặt tiêu biểu cho đội ngũ chiến sỹ vừa cầm súng vừa viết văn. Xuất hiện trên thi đàn từ những ngày đầu xông pha trận mạc năm 1968 nhưng anh đã sớm chuyển sang văn xuôi. Anh có trong tay hàng chục tiểu thuyết và truyện ngắn, trong đó có nhiều tác phẩm đã đạt giải thưởng cao. Nhà văn Khuất Quang Thụy được trao giải thưởng nhà nước về văn học nghệ thuật năm 2007 cho cụm A tiểu thuyết ‘Trong cơn gió lốc’, ‘ Không phải trò đùa’ và ‘Góc tăm tối cuối cùng’.

Là một truyện ngắn viết về những người đã góp phần làm nên một huyền thoại Trường Sơn, đường Hồ Chí Minh thời chống Mỹ, truyện ngắn ‘Những tầng cây săng lẻ’ của nhà văn, chiến sỹ Châu La Việt được viết như một sự cảm ơn một ân tình dành cho đồng chí, đồng đội của mình. Có lẽ trong tâm hồn tác giả, trong mỗi trang văn, trong nhịp sống của nhà văn Châu La Việt chưa bao giờ phai mờ những con đường Trường Sơn, những năm tháng chiến đấu nơi chiến trường.

Tình yêu luôn là nguồn cảm hứng sáng tác dồi dào cho các nhà văn. Những câu chuyện tình yêu được xây dựng kể về nhiều số phận khác nhau. Yêu nhau không đến được với nhau, bị ngăn cấm bởi ‘môn đăng hộ đối’, hay những con người vượt qua mọi rào cản về tuổi tác, về hoàn cảnh để đến được với nhau đều là những câu chuyện tình yêu mang lại cho độc giả nhiều cảm xúc.

Là một tác giả của nhiều tác phẩm viết về nông dân, từ khi khởi viết, nhất là giai đoạn trở về làng đến nay, mạch nguồn nông dân, thôn quê, ruộng đồng ngày càng dào dạc trong những sáng tác của nhà văn Trần Văn Thước. Hàng loạt các tác phẩm đã xuất bản của ông mang đậm chất thôn quê, ruộng đồng với những nhân vật và những tính cách đặc trưng của người nông dân. Truyện ngắn ‘Tháng 3 thương mến’cũng là một truyện độc đáo về đề tài này.

Có lẽ vì nhiều năm lặng tiếng, nên ngay khi xuất hiện tập truyện ngắn ‘Mưa rửa bùn’ của tác giả Trần Thị Huyền Trang được đón nhận khá nồng nhiệt. Với truyện ngắn này, độc giả được ấn tượng với cốt truyện phi tuyến tính, ngôn ngữ truyện sinh động, chính xác, giàu sức biểu đạt và gợi cảm.

‘Chuyện cái xóm tha hương ở cửa rừng suối cát và con hùm con mồ côi’ là một trong những truyện ngắn giàu tính nhân văn của tác giả Nguyên Hồng. Câu chuyện kể về một xóm nghèo toàn những người lưu lạc tứ tán và một con hùm con bị bỏ rơi. Làm thế nào để nuôi dạy con hùm con trở nên ngoan ngoãn và trung thành?

Trong phần một của truyện ngắn ‘Đào Chèo’ đã kể về cuộc đời và số phận của đại úy Thanh – người con được sinh ra từ bao nỗi khổ đau của người mẹ là đào chèo nổi tiếng, nhưng cuộc đời bị vùi dập bởi tàn dư của chế độ phong kiến. Tình yêu và niềm say mê với nghệ thuật chèo của người phụ nữ bất hạnh ấy đã truyền sang ông Thanh. Và cuộc đời của ông đã thay đổi như thế nào khi đi theo cách mạng và trở thành người lính?

‘Đào chèo’ là một trong những truyện ngắn đặc sắc, khẳng định tên tuổi của Nguyễn Thế Phương trên văn đàn. Sức hấp dẫn của truyện ngắn này không chỉ bởi chủ đề mang tính thời sự, phản ánh một giai đoạn lịch sử của đất nước, đó là cách mạng Tháng Tám. Không chỉ làm hồi sinh con người nói chung, còn hồi sinh cả những tầng lớp văn nghệ sỹ và văn chương nghệ thuật, mà còn bởi nhà văn Nguyễn Thế Phương có cách xây dựng tình huống xúc tích chặt chẽ, lối dẫn truyện hấp dẫn.

Truyện ngắn ‘Mẹ nước’ tuy là một câu chuyện buồn, nhưng cuộc sống vốn là vậy. Con người khi phải sống trong tù túng, áp đặt thì cái khát khao một cuộc vượt thoát dường như càng mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Để rồi khép lại câu chuyện, chúng ta lại cảm thông phần nào cho những thân phận người bé nhỏ trong xã hội.

Mỗi nhân vật, mỗi câu chuyện qua ngòi bút của tác giả Nguyễn Trọng Văn cứ nhẹ nhàng quấn người đọc vào những điều bình dị mà rất đỗi nhân văn, giàu lòng nhân ái. Và trong truyện ngắn ‘Mẹ nước’ của ông cũng kể về cuộc đời của nhân vật Bống và mẹ nuôi lênh đênh miền sóng nước, quanh năm lủi thủi bên mũi thuyền.

Truyện ngắn ‘Đạo’ xoay quanh công việc viết chữ, dạy thư pháp của ông đồ Đỗ cùng cậu học trò xuất sắc Nam Tuấn. Biết bao câu chuyện ý nghĩa về đạo và đời đã được tác giả sẻ chia chân thực qua từng trang viết có phần tôn vinh truyền thống hiếu học, đạo học tốt đẹp của dân tộc Việt Nam.

Truyện ngắn ‘Quãng vắng’ kể về những hồi ức, trăn trở của người già khi nhớ về quãng đời và những con người đã gặp ngày bé thơ cơ cực.

Truyện ngắn ‘Ảnh đen trắng’ của Nguyễn Kiên thể hiện rất rõ tài năng của ông. Khi chỉ với vài nét chấm phá không miêu tả trực tiếp, nhưng ông đã cho người đọc thấy rõ bản chất vụ lợi, hèn kém của nhân vật chính, qua đó tôn lên những tính cách giản dị nhưng cao quý của những con người bình thường.

Câu chuyện miêu tả cuộc đời của một người lính công binh có tâm hồn nghệ sỹ. Khi phục binh trở lại với đời thường, người lính già ấy đã rong ruổi trên mọi nẻo đường, gặp gỡ nhiều người để trải nghiệm và lan toả những niềm vui trong cuộc sống. Tính cách hào sảng, phóng khoáng, tự do của anh là niềm cảm hứng cho những người đã gặp anh. Nhân vật chính của câu chuyện cũng thấp thoáng hình ảnh của chính tác giả Nguyễn Khải, vì vậy có thể nói, nhân vật chính là quan điểm sống của ông.

Các truyện ngắn của nhà văn Hoàng Ngọc Sơn thường có cách thể thiện giản dị với những câu chuyện rất đời thường, nhưng ẩn sau mỗi câu chuyện là quan niệm, cách nhìn cuộc sống rất sâu sắc của ông. Truyện ngắn ‘Đèn cù’ của Hoàng Ngọc Sơn miêu tả về vòng xoáy của quyền lợi và tiền tài giữa những công chức biến chất và những kẻ xu nịnh. Đó là một vòng xoay không có hồi kết như những chiếc đèn cù luẩn quẩn.

Đỗ Bích Thúy là một nhà văn ghi dấu ấn trong lòng bạn đọc bằng những tác phẩm viết về dân tộc thiểu số và miền núi mang đậm hơi thở của cuộc sống vùng cao với những con người, số phận, những phong tục, tập quán của người Mông, người Tày. Truyện ngắn ‘Tráng A Khành’ là một câu chuyện buồn và được viết trên nền của nỗi ám ảnh của mỗi thân phận của người phụ nữ.

Câu chuyện kể về chuyến hành hương về chốn cũ của một người cán bộ đến tuổi nghỉ hưu, gặp lại những người đã từng gắn bó quãng đời thanh xuân của mình với những hồi ức của một thời tuổi trẻ.

Tác giả Trầm Nguyên Ý Anh tuy chạm ngõ văn chương bằng thể loại thơ, nhưng thành tựu văn học nổi bật của nữ nhà văn lại nằm ở thể loại truyện ngắn. Truyện ngắn của Trầm Nguyên Ý Anh thường khai thác nhân vật con người bé nhỏ trong xã hội hiện đại. Truyện của chị thường tìm đến những mảnh đời tuy nghiệt ngã, nhưng luôn hướng về ánh sáng chân lý, tình cảm, nhân văn.

Từ Nguyên Tĩnh là một trong những cây viết có dấu ấn và phong cách riêng trong làng văn nghệ xứ Thanh. Với những sáng tác của ông, chúng ta sẽ nhận ra hai mảng đề tài lớn mà ông đặc biệt quan tâm là đề tài chiến tranh và nông thôn. Ở đề tài nào ông cũng thành công cả về nội dung và phương thức biểu đạt. Truyện ngắn ‘Tiếng gọi mùa xuân’ của nhà văn Từ Nguyên Tĩnh kể về một tình yêu chớm nở vào mùa xuân, đã vượt qua những khó khăn, gian khổ của cuộc chiến tranh khốc liệt.

Bằng lối kể chuyện dung dị, tác giả đã đưa người đọc đến với những góc khuất, những số phận chìm nổi của con người. Những trang viết về những nỗi đau trước nhân tình thế thái, nhưng vẫn ấm áp, chan chứa tình người, tình đời, vẫn gieo vào lòng người đọc niềm tin yêu và hi vọng vào cuộc sống, vào mùa xuân.

Truyện ngắn ‘Mưa rửa đền’ là một trong số những truyện ngắn thể hiện được phong cách và bút pháp của nhà văn Đỗ Hàn. Từ một truyền thuyết cụ thể, từ một câu chuyện với không gian hẹp nhưng tác giả đã khái quát, mở rộng, hướng đến nhiều vấn đề mang giá trị cuộc sống.

Nguyễn Quốc Hùng không chỉ là một nhà giáo, ông còn là một trong những cây viết giàu nội lực, là tác giả của nhiều tác phẩm ký sự, tự truyện, phóng sự, tản văn. Những sáng tác của ông được bạn đọc yêu thích bởi lối viết tự nhiên, giàu chất nhân văn. Mời quý vị lắng nghe truyện ngắn ‘Hoa đào mãi mãi’ để sống lại những ký ức của những ngày Xuân Hà Nội một thuở chưa xa.

Mùa xuân là mùa khởi đầu năm mới, là mùa của hạnh phúc lứa đôi, của khát khao xum vầy và hạnh phúc. Truyện ngắn ‘Tết về nhận họ’ của nhà văn Nguyễn Ngọc Chụ là một câu chuyện cảm động về một mối tình thời chiến chắc sẽ còn đọng lại trong người đọc bởi đó không phải là câu chuyện của một người, một thời mà đằng sau đó là sự ấm áp, sẻ chia với bao niềm hi vọng trong một mùa xuân mới.

Truyện ngắn ‘Mùa xuân tiếng chim’ của tác giả Vũ Tú Nam khơi dậy trong mỗi chúng ta những rung động với tình người, tình đời. Câu chuyện đã gợi lên những tâm hồn đẹp, biết sống vì những điều cao cả. Ký ức về lần đầu tiên nhận ra trái tim mình biết yêu, biết rung động với mỗi người mỗi khác, muôn hình muôn vẻ. Với nhân vật Dương, mùa xuân đã được ướp trong hương bưởi, hương xoan và tiếng chim, sự sống chuyển động ngọt ngào, trong trẻo, dịu dàng vĩnh viễn và niềm tin yêu tha thiết với cuộc sống.

Mỗi chúng ta đều đã trải qua những khoảnh khắc ngày cuối năm với biết bao cảm xúc. Đó có thể là những tiếc nuối, những nhớ nhung, những mong muốn và háo hức chào đón một năm mới sắp tới gần. Truyện ngắn ‘Chiều cuối năm’ của tác giả Vũ Minh Nguyệt sẽ mang lại cho chúng ta một câu chuyện về tình người, về giá trị nhân văn mang lại chút ấm áp về tình yêu thương.

Trong cuộc đời, số phận của mỗi con người, ai cũng có một phần tuổi trẻ, ai cũng có một phần được giấu kín của mình. Trong truyện ngắn ‘Vĩ Thanh’ của tác giả Lê Qúy Kỳ cũng có những bí mật được dấu kín. Câu chuyện gây ấn tượng với người đọc, người nghe ngay từ tiêu đề của tác phẩm. Nó gợi về những dư âm còn vang mãi về chuyện tình cảm, tình đời, tình người.

Là một nhà văn có đền gần nửa thế kỷ sống và làm việc tại Thủ đô, nhưng Ngô Ngọc Bội vẫn được xem là nhà văn tiêu biểu viết về nông thôn Việt Nam. Ông viết về nông thôn và người nông dân từ phông văn hóa vững vàng được học hỏi và tích tụ từ trí tuệ dân gian, vì vậy những trang viết của ông luôn có sức lôi cuốn người đọc ở sự am tường đến thấu đáo.

Trong phần trước, hai nhân vật chính của truyện đã gặp phải trận bão cát trong chuyến họ cùng bạn bè tới thăm sa mạc Sahara. Ở những thời điểm khó khăn nhất đấy, cô gái đã nhận thấy tình cảm chân thật và chàng trai dành cho mình. Nhưng liệu khi cơn bão cát đi qua, họ sẽ đối diện với cuộc sống thực tại thế nào và số phận cuộc đời họ sẽ ra sao?

Ai cũng có một lần sống trong đời, một lần trải qua quãng đời thanh xuân và tuổi trẻ. Hãy sống trọn vẹn với cảm xúc của mình để không bao giờ phải nói lời hối tiếc và đó cũng chính là thông điệp của truyện ngắn ‘Bão cát’ của nhà văn Mai Ninh.

Có bốn cô gái thanh niên xung phong bị kẹt lại trong rừng già Trường Sơn, ngỡ tưởng rằng họ sẽ chết vì đói và rét. Nhưng thật bất ngờ khi chính bầy khỉ trong rừng đã cứu sống họ, thậm chí còn giúp họ có thể tìm đường để trở về đơn vị. Bằng trí tưởng tượng phong phú, cùng ngôn ngữ văn chương giản dị, đặc biệt là khả năng kể chuyện có duyên, nhà văn – nhà báo Nguyễn Trọng Văn đã xây dựng nên tác phẩm ‘Nước mắt cửa thiền’ hấp dẫn bạn đọc.

Hình ảnh về những thầy cô giáo vùng cao vẫn luôn là đề tài hấp dẫn các cây viết trên khắp mọi miền đất nước. Chính sự khó khăn, vất vả cùng nghị lực, niềm tin của họ đã là chất xúc tác để mỗi tác giả có thể viết nên những trang văn chân thực và giàu cảm xúc về công việc cũng như cuộc sống của những ‘người trèo đò’ nơi vùng núi cao. Câu chuyện về cô giáo trẻ trong truyện ngắn ‘Nơi không chỉ có khói núi’ của tác giả Đoàn Việt Hùng là một trong số đó.

Câu chuyện được nhà văn, nhà báo Nguyễn Trọng Văn viết về số phận chìm nổi của một người phụ nữ yếu thế, luôn phải gồng mình chống chọi với cuộc đời chớ trêu, bất hạnh để có thể tồn tại và bảo vệ những đứa con thơ dại của mình. Có lẽ bởi luôn đồng cảm với những thân phận con người, đồng thời cũng không ngại chạm đến những vấn đề nóng của xã hội hiện đại, do vậy các truyện ngắn của tác giả Nguyễn Trọng Văn luôn có một sức hút riêng đối với bạn đọc.

Cuộc sống của những người dân làm nghề đào vàng nơi vùng cao quanh năm bấp bênh là vậy. Song giữa những lo toan, bộn bề của cuộc sống, ta vẫn luôn thấy lấp lánh ở đó là tình người ấm áp, yêu thương.