Betrouwbare Bronnen

"Ik kom na zeven jaar weer met u praten over Europa." Op 25 april 2024 was de Franse president Emmanuel Macron terug op de Sorbonne universiteit. In een diepgravende rede analyseerde hij de voorbije zeven jaar, keek vooruit en diende de nationalisten en radicaalrechts van repliek. “Europese soevereiniteit maakt de soevereiniteit van elke lidstaat groter”, daagde hij ze uit. Jaap Jansen en PG Kroeger duiken in deze bijna twee uur durende rede. Macrons zeer bewuste timing, zijn scherpe, onvermijdelijke dilemma's voor een kabinet-Wilders, de handschoen die hij de Europese partijfamilies toewerpt en ook Rishi Sunak en Joe Biden. Terwijl in heel het verhaal de naam Poetin niet één keer werd vermeld. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Deze aflevering bevat een advertentie van de Vrije Universiteit Amsterdam. Wist je dat de VU naast bachelors en masters ook onderwijs voor professionals aanbiedt? Ga naar vu.nl/vrijedenkers Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Na zijn eerste Sorbonne-rede in 2017 werd Macrons visie op 'Europese soevereiniteit' als vorm van strategische autonomie gezien als een toch wel erg Frans concept. Inmiddels is het alom in het Europees besef neergedaald. In zijn 'Sorbonne-rede 2.0' komt hij met een lange en fascinerende reeks bewijsstukken. Daarin verrassende visies op Frans Timmermans' aanpak met de Green Deal, de effecten van de covid-crisis, Frans-Nederlandse onderzeeboten, ASML, het lot van Oekraïne en Moldavië en nog veel meer. Aangrijpend is hoe hij de eurocrisis van 2010-2012 en de oorlog in Oekraïne bijeenvoegt als signaal dat onze Europese beschaving sterfelijk is. "Elle peut mourir". PG analyseert de literaire en historische achtergronden van die woorden. Macron ziet het huidige Europa als dat van 1914 (aan het begin van de Eerste Wereldoorlog, toen Paul Valéry daarover schreef) en hoe het ook nu voor een overlevingsvraag staat. Ook omdat hij - als een ware Gaullist - benadrukt dat we ‘geen vrienden hebben’. Het debat daarover binnen Europa heeft hij gewonnen en dat beseft hij maar al te goed. Zijn visie op Rusland, China en het Amerika van Biden is niettemin verrassend. En soms bijna bruut realistisch. Joe is net als Xi en Xi kijkt heel goed naar Joe. En beiden kijken niet echt naar ons. Daarom moet Europa volgens Macron haar drie bronnen van soevereiniteit - en daarmee dus haar wil tot overleven - omarmen en met kracht inzetten. Macht. Welvaart. Menselijkheid. Bij 'macht' komt Macron met vergaande voorstellen en een 'defensie-initiatief' dat voor een kabinet Wilders niet anders dan explosief kan zijn. Bij 'welvaart' is zijn visie op de erfenis van Jacques Delors zeer origineel. Hij verbindt die met de nieuwste toekomstvisies van Enrico Letta en Mario Draghi. Daarmee opent hij het grote politieke debat hierover, ook voor de Europese verkiezingscampagne die nu losbarst. Hij haalt hiermee meteen de 'E.E.G. nostalgie' van nationalisten en radicaalrechts onderuit. De visiestukken van Letta en Draghi benut hij om concreet te maken wat en hoe Europa voor zijn soevereiniteit op wereldschaal moet investeren. Macron komt uit op zo'n €650 à €1000 miljard per jaar. Niet niks! En dan 'menselijkheid'. Na De Gaulle kwam nu François Mitterrand en l'amour aan de orde. Volgens Macron houden we niet genoeg van elkaar in Europa. En dat vindt hij des te schrijnender precies 50 jaar na de Portugese Anjerrevolutie die de vreugde en het snakken naar vrijheid dáár zo vurig had laten zien. Een menselijk Europa is daarom per definitie een sociaal Europa waarin cultuur, onderwijs en zorg voor mensen in nood het hart vormen. Hij sloot af met: "Ach, ik weet heel goed - zoals Voltaire het zei - dat het moeilijk is een optimist te zijn. Maar nieuwe dingen durven is een vorm van optimisme, van wilskracht." De eerste die meteen positief reageerde was bondskanselier Olaf Scholz, met wie Macrons verhouding niet altijd gemakkelijk is. Wie volgt? *** Verder kijken Le discours sur l'Europe d'Emmanuel Macron à la Sorbonne *** Verder luisteren 416 - Nostalgie naar de E.E.G. 407 - Cruciale Europese verkiezingen 399 - Politieke problemen in Duitsland, Nederland en Europa: de grote zorgen van Bondsdaglid Otto Fricke 378 - Dertig jaar na 'Maastricht' is Europa toe aan een nieuwe sprong voorwaarts 333 - Een 'bromance' tussen Rishi Sunak en Emmanuel Macron. De haat-liefdeverhouding van Britten en Fransen 302 - De Frans-Duitse motor hapert. Gesprek met Bondsdaglid Otto Fricke 299 - Dramatische verschuivingen in de wereldpolitiek. Europa heeft eindelijk een telefoonnummer 284 - Quatorze Juillet: komt onder Macron een einde aan De Gaulles Vijfde Republiek? 279 - Jaap de Hoop Scheffer over Poetin, Oekraïne, de NAVO en de toekomst van de EU 272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa 254 - Frank Heemskerk: dineren met Poetin, bij de Wereldbank Oekraïne helpen opbouwen en nu Europa economisch versterken 240 - Het Franse EU-voorzitterschap als uitdaging voor Rutte IV 148 - Stefan Zweig als inspirator van Europa als culturele en politieke gemeenschap 124 - 95 jaar Jacques Delors 45 – De liefdesbrieven van Francois Mitterrand 35 - Charles De Gaulle 30 - Delors en Thatcher 28 - De relatie Nederland-Frankrijk *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:34:04 – Deel 2 01:00:31 – Deel 3 01:22:19 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De onderhandelaars in de kabinetsformatie treffen elkaar voorlopig niet meer aan tafel. Ze hebben elf dagen reces genomen. Alles is besproken, maar er zijn nog geen knopen doorgehakt. De informateurs Elbert Dijkgraaf en Richard van Zwol proberen nu de puzzel te leggen, want ze willen op 15 mei klaar zijn. Op 6 mei begint ‘de finale week’, zeggen ze. Ondertussen is de spanning te snijden. Aan de onderhandelingstafel, in de Tweede Kamer, binnen de VVD en in het demissionaire kabinet. Jaap Jansen en PG Kroeger analyseren hoe de vlag erbij hangt en duiken – naar aanleiding van de frictie tussen Dilan Yesilgöz en Mark Rutte – in de schrijnende historie van politieke leiderschapswisselingen. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Na vijf maanden praten is volgens PVV-leider Geert Wilders nog niet één knoop doorgehakt. Tegelijkertijd is hij - de leider van de grootste fractie - degene die wegloopt als ‘asiel en migratie’ niet snel genoeg naar zijn zin wordt opgelost. Al vanaf de aanwijzing van verkenner Gom van Strien blijkt de PVV niet in staat in de formatie en in het parlement een leidende politieke rol te spelen. En de anderen lijken dat ook niet meer te verwachten. Of het nu het cruciale strijdpunt van de financiën betreft of andere lastige thema’s, de formerende fracties draaien om de hete brij heen. Dat drie van de vier geen serieus doorgerekend program hadden, wreekt zich nu. Meest opmerkelijk is wel het lek uit de formatie dat ze een ‘asielcrisis’ willen uitroepen. Wie dat uitpluist ontdekt iets bijzonders. Het uitroepen van een crisis of noodtoestand blijkt vooral een procedurele ingreep die helpt vermijden inhoudelijke keuzes te maken. Een tijdelijke opt out richting Brussel. En dat proberen de vier fracties ook met landbouw, mest en stikstof. Het door de partijen zo vurig gewenste ‘akkoord op hoofdlijnen’ kan op deze manier weleens een optelsom van procedureel uitstelgedrag worden. Om binnen de coalitie potentiële conflicten vooruit te schuiven. Niet bepaald een wenkend perspectief waarbij Henk en Ingrid hun vingers aflikken! En hoe langer en stroperiger de formatie, hoe minder demissionair Rutte IV wordt. Dit leidt onvermijdelijk tot botsingen en ontploffingen. Met name in de VVD, tussen de oude en de nieuwe leider. Jaap en PG duiken in eerdere periodes van 'godenschemering' tussen oud en nieuw leiderschap en de tragiek en ontsporingen daarin. Van Johan Rudolf Thorbecke tot Bill Clinton en van Helmut Kohl tot Jan Peter Balkenende. Rutte merkt hoe hij greep verliest. En dat doet pijn. Maar ineens klinkt in Brussel een Italiaanse aria die hem een beetje kan opbeuren! *** Verder luisteren 412 – Op zoek naar een nieuwe minister-president 396 – Waarom kabinetsformaties vaak zo tergend lang en stroperig zijn 384 - De overrompelende overwinning van Geert Wilders. Opnieuw slaat Nederland een onbekende weg in 380 - Campagne 2023: knollen en citroenen en Haagse trucs 362 - Wordt Dilan Yeşilgöz de Ad Melkert van 2023? Opmerkelijke overeenkomsten met het omwentelingsjaar 2002 330 – Politieke paradoxen. Lessen uit de kabinetsformatie van 2021 277 - De VVD als risicofactor: wat is er aan de hand met Mark Rutte? 180 - Kabinetsformatie 2021: Hoe Mark Rutte de eenzaamste man van het Binnenhof werd 403 - Sam van Houten, een eeuw lang verrassend dwars 401 - Adieu Dries! 119 - Elke machtsoverdracht in het CDA is een drama 213 - Van Agt/Den Uyl/Terlouw (1981), de verschrikkelijkste kabinetsformatie ooit 64 - Wim Kok, een leven op eigen kracht - gesprek met biograaf Marnix Krop 379 - Migratie: het werkelijke verhaal *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:32:14 – Deel 2 00:53:16 – Deel 3 01:38:00 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Negenennegentig procent van wat in oorlogen gebeurt - de gruwelen, de moed, het lijden en de opoffering - zal geen mens ooit zien. In Oekraïne is dat nu niet anders. Heel soms vang je een glimp op van wat mensen in levensgevaar voor elkaar en anderen over hebben. In Betrouwbare Bronnen ditmaal zo'n moment van menselijke moed en stille inzet voor een volk in nood. Jaap Jansen en PG Kroeger praten met Sien Vanlommel, een jonge Vlaamse EU-medewerker die een sleutelrol speelt bij de noodhulp die vanuit de Europese Unie in gang is gezet om gewonden, zieken en lijdende mensen in Oekraïne te helpen overleven en genezen. Soms ook door ze te evacueren uit Oekraïne. Dat gebeurt met een ongekende vindingrijkheid, tomeloze inzet en een allesbehalve bureaucratische aanpak. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie en met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** De EU-lidstaten slaan de handen ineen voor het evacueren van chronisch zieken die hun zware behandelingen in Oekraïne zelf bedreigd zien door het oorlogsgeweld, maar ook voor mensen met brandwonden en andere gruwelen door de aanvallen van Poetins troepen. Sien vertelt nuchter en rustig hoe zowel de ambtenaren van de Commissie in Brussel - directoraat-generaal ECHO voor humanitaire hulp wereldwijd - als medici, piloten, vrijwilligers, ngo's en ambtelijke diensten in de 27 lidstaten kleine en grote wonderen verrichten om mensenlevens te redden. En niet alleen EU-lidstaten zetten zich in. ECHO werkt wereldwijd samen met landen en organisaties om in noodsituaties anderen de hand toe te steken. Eervolle vermelding verdient daarbij zonder enige twijfel Noorwegen. De oorlog in Oekraïne is daarbij inmiddels de grootste en meest langdurige inzet en uitdaging in hun geschiedenis. De ervaringen van Sien Vanlommel en haar collega's tonen allerlei onverwachte én allang tot ons doorgedrongen indrukken. Zij vertelt over de moed van die ene ambtenaar in het gezondheidsministerie in Kyiv die vanaf dag één blijkbaar 24/7 zonder een moment te verslappen met zijn team het onmogelijke weet waar te maken om zieke mensen te redden. Over de snelheid waarmee lessen getrokken worden uit chaos, paniek en de slimste oplossingen voor hopeloze situaties. Over de opbouw van een 'medisch opvangcentrum' vlak aan de grens tussen Polen en Oekraïne, bij een regionaal vliegveld, dat de draaischijf werd van alle reddingsacties. Duidelijk wordt ook hoe doordacht en uiterst flexibel ze hier in en vanuit Brussel te werk gaan. En hoe alles een permanent proces is van snelle actie en coördinatie met alle lidstaten en de mensen en medische centra daar voor wie blijkbaar niets te veel lijkt. En bijna achteloos tussendoor springt DG ECHO ook nog elders mensen te hulp waar nood opdoemt. Niet alleen in arme landen, aardbevingen en overstromingen, maar ook als in Canada te weinig blusvliegtuigen bosbranden kunnen helpen bestrijden. Bovendien hebben ze uit de coronapandemie belangrijke lessen geleerd over hoe Europa nóg beter nood kan helpen lenigen. Misschien wel het meest opzienbarend is wat Sien Vanlommel vertelt over de weken voorafgaand aan de inval van Rusland. DG ECHO was met vele anderen in Brussel toen al hoogst alert. Kyiv waarschuwde voor wat men zag komen. Volodymyr Zelensky en zijn volk vreesden alles, maar hoopte op toch nog een wonder. Zelfs scenario's rond een mogelijke aanval met chemische en nucleaire wapens moesten ze serieus in ogenschouw nemen. De belevenissen van Sien Vanlommel, haar collega's, haar vrijwilligers in Polen, Oekraïne en heel Europa zijn een voorbeeld van die gebeurtenissen in tijden van oorlog waar geen heldendichten over worden geschreven, maar waarvoor zij het respect verdienen van ons allemaal. *** Verder lezen Europese hulp in Oekraïne via dg ECHO X - Facebook - Instagram - Social Network Europa *** Verder kijken Youtube *** Verder luisteren 413 - "Eensgezind kunnen we elke tegenstander aan." Oana Lungescu over Poetin, Trump, Rutte en 75 jaar NAVO 348 – Oud-premier Natalia Gavrilița over Moldavië - het kleine, ook bedreigde buurland van Oekraïne 327 - Poetin, Zelensky en wij. Een jaar na de inval 287 - Waarom Robert Serry altijd weer terugkeert naar zijn Oekraïne 272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa 267 - Hoe je tijdens de oorlog de Oekraïense economie overeind houdt - een gesprek met Caspar Veldkamp 256 - Na de inval in Oekraïne: 'Nu serieus werk maken van Europese defensiesamenwerking' 253 - Poetins bizarre toespraak: hoe de president de geschiedenis van Oekraïne herschrijft 128 - Artsen zonder Grenzen: de grootste noodhulp-operatie uit haar geschiedenis 26 - Dirk-Jan Omtzigt bestrijdt humanitaire rampen met algoritmen 19 - Anne Applebaum: Poetin en de destabilisering van het Westen *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:27:15 – Deel 2 00:53:33 – Deel 3 00:15:32 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Zelfs Geert Wilders heeft ontdekt hoe fijn toch die goeie ouwe E.E.G. was. Bijna alle partijen op extreem en nationalistisch rechts en links hebben hun beloften van een Nexit-Frexit-Grexit-Hungrexit-Danexit laten schieten. Zij zijn ‘de gebrande kinderen van Nigel Farage’, zegt PG Kroeger. En zo ontstaat in deze EP-campagne onverwacht ineens een heel nieuw debat over de toekomst van Europa. PG duikt daarom met Jaap Jansen in de diepere motivaties van zulke partijen - als PVV, BBB en nu ook NSC in ons land - voor die nieuwe EU-koers. Want het valt al snel op dat de exit-bepleiters ook bij hun nieuwe pleidooi voor 'hervorming van binnenuit' dezelfde argumenten blijven hanteren waarmee Farage en Johnson hun Brexit-campagne voerden. Licht aangepast om de gewenste uitkomst wat te verhullen. De gouden bergen voor 'bestaanszekerheid' en de verzekering dat al het fijne van de EU ongemoeid zal blijven klinken ook nu weer. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Deze aflevering bevat een advertentie van de Vrije Universiteit Amsterdam. Wist je dat de VU naast bachelors en masters ook onderwijs voor professionals aanbiedt? Ga naar vu.nl/vrijedenkers Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** De bijstelling van het anti-Europese discours van de PVV en haar verwanten kent een duidelijke inspirator: Viktor Orbán. De Hongaarse premier en strateeg heeft bijna een kunstwerkje gemaakt van zijn aanpak van het 'cakeism'. Hij doet wat Boris Johnson nooit lukte: “To have your cake and eat it too.” Zijn leerlinge Giorgia Meloni, de premier van Italië, past deze inmiddels zeker zo behendig toe. Het is daarom nuttig in de historie én de mythologie te duiken van die postuum nu zo vereerde E.E.G. Wie zich verdiept in de politiek, economie en cultuur van 1957 tot en met de jaren ’70 begrijpt wel hoeveel nostalgische potentie die EEG van toen heeft. Het zijn de rozige jeugdjaren van de 'boze burgers' van nu, een tijdperk van een economie in turbo-bloei, van het eerste massa-consumentisme en toerisme, van de televisie, verzoening en idealisme, chianti in een mandfles, de Beatles en explosieve salarisverhogingen en banen voor iedereen. Het best beluisterde radioprogramma in de tweede helft van de jaren ’70 was de Europarade, een Europese hitlijst. Europa was jong, hip en happening! En de EEG was lekker overzichtelijk. Het gaf een douane-unie, protectionisme en stabiliteit, exportmarkten en gesubsidieerd voedsel. Maar geheel vergeten lijkt hoe snel dit mechanisme uit het lood dreigde te lopen. Vergeten is 'de Lege Stoel' van Charles de Gaulle, de heftige strijd om een politieke unie tegen een mercantiele unie. En vergeten lijkt hoe de EG na 1970 - mede door Richard Nixon en de oliecrisis - in zwaar weer terecht kwam en eigenlijk volledig vastliep. Wie aan die E.E.G. zonder mededogen een eind hielp maken? De door Brexiteers en E.E.G.-nostalgici zo verafgode Margaret Thatcher. Zou een volgend kabinet de lijn van de 'E.E.G.-nostalgie' voor hervormingen van binnenuit gaan voeren, dan moeten Kamer en regering wel op hun tellen passen. De EU heeft voldoende ervaring én instrumenten in huis om zo'n lidstaat met de neus op de feiten te drukken. Niet elke premier bezit het brutaal vernuft en de machtspositie in eigen land als een Viktor Orbán bovendien. Daar komt nog bij dat twee Italiaanse oud-premiers nu met een gedurfd pakket van zulke 'interne hervormingen' komen. Enrico Letta en Mario Draghi trekken de consequenties uit de nieuwe, turbulente geopolitieke omstandigheden en stellen dat de 27 EU-listaten samen voor eenzelfde uitdaging staan als 'De zes' met Jean Monnet in 1952. Zou 'Den Haag' als antwoord daarop komen met een 'Terug naar de E.E.G. van 1958' zal het nieuwe kabinet zich marginaliseren en isoleren. Een Orbán of Meloni zou in elk geval nooit zo dom zijn zich in zo'n doodlopende straat te begeven. *** Verder luisteren 411 - Negen opmerkelijke aspecten van de Europese Unie 407 - Cruciale Europese verkiezingen 378 - Dertig jaar na 'Maastricht' is Europa toe aan een nieuwe sprong voorwaarts 344 - Nederland in Europa: een masterclass door Tom de Bruijn 340 – Caroline van der Plas ontvangt Frans Timmermans. Vijf misverstanden over Europa 336 - Timothy Garton Ash: Hoe Europa zichzelf voor de derde keer opnieuw uitvindt 328 – Nieuwe rauwe wereld. Brexit, what Brexit? 299 - Dramatische verschuivingen in de wereldpolitiek. Europa heeft eindelijk een telefoonnummer 290 - Bondskanselier Olaf Scholz en de razendsnelle ontwikkeling van de EU 272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa 223 - De degelijke daadkracht van Mario Draghi's Italië 124 - 95 jaar Jacques Delors 109 - Mathieu Segers: Sterke lidstaten maken Europa sterk 107 - Jean Monnet, de vader van Europa 100 - Nederland in Europa: lusten en lasten door de eeuwen heen 63 - Judit Varga, minister van Justitie van Hongarije: lessen uit de geschiedenis *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:36:39 – Deel 2 01:08:56 – Deel 3 01:47:00 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Op 11 april had de Europese Unie alle duurzame energie voor 2024 verbruikt. Vanaf toen gebruiken we dus alleen nog fossiele energie. Nederland loopt daarop nog wat achter: al op 8 maart was het bij ons Green Energy Day. Gelukkig schuift die datum elk jaar verder op, maar zijn het tempo en de aanpak voldoende? Jaap Jansen en PG Kroeger praten hierover met Heleen de Coninck, hoogleraar klimaatverandering aan de Technische Universiteit Eindhoven en aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Zij was ook hoofdauteur van enkele klimaatrapporten van het Intergovernemental Panel on Climate Change (IPCC) van de Verenigde Naties. En ze is vicevoorzitter van de gloednieuwe Wetenschappelijke Klimaatraad. Olof van der Gaag van de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie praat ook mee. Samen kijken we waar Nederland en Europa staan en wat een nieuw kabinet en de volgende Europese Commissie te doen staat. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie en met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show, net als de broer van Roel Maalderink! Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** "Bij de inzet van duurzame energie begon Nederland helemaal achterin het peloton in de EU, maar we schieten naar voren en rijden intussen in de middenmoot," zegt Van der Gaag. De Coninck tekent daarbij aan dat niettemin het tempo omhoog moet, willen we met Europa in 2050 klimaatneutraal zijn. Bovendien wordt steeds duidelijker dat de weg daarheen heel complex is - voor elke maatschappelijke sector – en betrokkenheid vergt van iedereen. Dit vereist van Europa en van Nederland een duidelijke visie. De Coninck ziet bijvoorbeeld hoe de landbouwsector door de vele problemen daar nauwelijks toekomt aan de energietransitie en tegelijkertijd begint te beseffen dat doorgaan op de oude voet geen toekomstperspectief meer heeft. Bij zo'n visie hoort ook een concrete know how wat moet en wat kan. Zo kunnen we energiegebruik verduurzamen en deze ook als geheel verminderen. Dat versnelt de transitie en beperkt de kosten voor burgers en bedrijven. Met – bijvoorbeeld - een planmatige aanpak van buurten met slecht geïsoleerde woningen kun je zo'n visie praktisch heel concreet maken. Omdat het energievraagstuk complex is, moet je elke kans op slimme oplossingen stevig onderzoeken en tegelijkertijd waken voor simplismen van 'quick fixes' vanuit één technisch gedreven oplossingsrichting. Heleen de Coninck laat dit zien bij het idee van 'solar radiation modification': het verminderen van het opwarmingseffect van zonnestralen met spiegels en deeltjes in de lucht. Dat klinkt bijna magisch, maar misschien is de oplossing erger dan de kwaal. Vergelijkbare - vaak ideologisch getoonzette - discussies worden gevoerd over biomassa en kernenergie. Zulke discussies helpen maar weinig. Nederland kan als Europees partner zijn inhaalslag versnellen door lessen te trekken uit wat elders goed gaat. Van Denemarken bij warmtenetten bijvoorbeeld. Maar ook in eigen land lukken sommige dingen verrassend goed – zoals met wind op zee. Overal in de wereld bezorgt het klimaatprobleem hoofdbrekens. De Coninck schetst een beeld van pluspunten maar ook fikse uitdagingen in grote naties als India en China en zeker ook in Afrika. Daarbij moeten westerse landen als Nederland scherp opletten dat zij - bijvoorbeeld bij groene waterstof - niet terugvallen op oude, bijna koloniale handelswijzen. Voor een nieuw kabinet zien Heleen de Coninck en Olof van der Gaag een duidelijke en zelfs aantrekkelijke opdracht. Zorg voor een maximale nadruk op 'concreet leveren'. Meer doen met wat we al in gang hebben gezet en dat ook waar maken. Vermijd daarbij ideologische disputen en neem iedereen mee. *** Verder lezen Brief Klimaatraad aan de informateurs Advies Klimaatraad voor het Klimaatplan Overzicht EU verkiezingsprogramma’s klimaat- & energie-paragrafen *** Verder luisteren 389 - De lange en hobbelige weg naar een klimaatneutraal Nederland 369 - Rob Jetten wil een ideeënstrijd rond het midden en een lossere verhouding tussen Kamer en kabinet 358 - Ligt het ambitieuze klimaat- en energiebeleid op koers? Gesprek met Henri Bontenbal (CDA) 338 - Hoe de stikstofcrisis de energietransitie vertraagt. En: wat intussen wél met sprongen vooruitgaat 244 - Frans Timmermans over klimaatbeleid, geopolitiek en weerbare democratie 106 - Diederik Samsom over het Europese klimaatbeleid en het crisisherstelplan 324 - Nederland loopt vast door tekort aan jongeren met technische opleiding, hoe lossen we dit op? 306 - De gevoelige geopolitieke relatie met China 262 - Waarom India - ook voor Nederland - steeds belangrijker wordt *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:22:20 – Deel 2 00:49:04 – Deel 3 01:15:00 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Sóms is een militaire coup een zegen voor een land. Dit uitzonderlijke feit deed zich - nu precies 50 jaar geleden - voor in Portugal. De ‘Revolução dos Cravos’ in 1974 schreef niet alleen Europese geschiedenis, maar werkte door op wereldschaal van Afrika tot in het Kremlin. Bovendien zijn de gebeurtenissen van toen verrassend actueel, want veel wat in Portugal tijdens en na de Anjerrevolutie op zijn grondvesten deed schudden herkennen wij in het Europa en de wereld van nu.   *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Het Eurovisie Songfestival van 1974 - Abba won met Waterloo - was ook het stiekeme begin van de rebellie. Jonge officieren en hun manschappen smeedden een complot om de gruwelijke koloniale oorlogen in Afrika én het fascistisch-militair bewind in één klap te beëindigen. Twee liedjes op de radio waren voor de 'Movimento das Forças Armadas', de Beweging van de Strijdkrachten, het signaal om toe te slaan. Jaap Jansen en PG Kroeger vertellen hoe dat plan mislukte doordat hun perfect geheimgehouden coup geheel onverwacht uitmondde in een wekenlang volksfeest en nationale roes van de 'Liberdade!' Het verkalkte militair bewind zeeg binnen enkele uren in elkaar. De jonge rebellen stonden plotsklaps voor de uitdaging het bevrijde, jubelende land te moeten regeren.  De twee jaar die volgden blijven ook nu nog leerzaam. Je zag hoe een 'junta' probeerde een democratie te vestigen en onderling verscheurd werd. Militairen zijn zelden begaafde politici en polderaars. Een tegencoup van ultrarechts leidde tot een communistische opstand en tegencoup van ultralinks. Uiteindelijk won een zelfbewust Europeesgezind 'midden' en sloeg Portugal de weg definitief in naar democratie, rechtsstaat en de EU. Inderdaad, zeer leerzaam voor het Europa van nu. Niettemin waren ze in Brussel bij de NAVO en in Washington in paniek. Hier dreigde een trouwe bondgenoot in de handen van het Kremlin te vallen. Jaap vertelt over opgewonden gesprekken tussen Henry Kissinger en NAVO-chef Joseph Luns. PG duikt in de memoires van Amerikaanse ambassademedewerkers die bijna wanhopig probeerden ‘Henry’ ervan te overtuigen dat de rebellen geen bloeddorstige communisten waren en Portugal een braaf land was, dat Washington vooral onder de arm moest nemen. Hoe dat afliep is heel leerzaam voor slimme, empathische diplomatie en nuchtere geopolitiek van vandaag. Het politieke en Europese icoon in deze revolutie werd Mário Soares, de aanvoerder in ballingschap van de sociaaldemocraten. Hij gidste behendig en koersvast zijn land door coups en chaos uiteindelijk zelfs in hoog tempo de EU in. PG vertelt daarover uit directe, persoonlijke gesprekken dankzij zijn jarenlange vriendschap met Soares' echtgenote, María de Jesus Barroso Soares. Haar leven was minstens zo kleurrijk: van gevierd filmactrice, rebel in een concentratiekamp, balling in Parijs tot activistische en geliefde First Lady van haar vaderland. De bloedeloze, feestelijke Anjerrevolutie werd model en voorbeeld voor veel politieke omwentelingen in die jaren en daarna. Zowel in Griekenland, Spanje als in Frankrijk is directe impact merkbaar. Lissabon 1974 doet daarbij denken aan Oost-Berlijn en Praag in 1989 en het Maidan-plein in Kyiv in 2014. *** Verder kijken 1974 | De staatsgreep in Portugal | In Europa (2007-2009) Andere Tijden - Koerier voor Portugal *** Verder luisteren 158 - Portugal: aan zee is een land nooit klein 37 - Iconische Europarlementariërs (zoals Mário Soares) 236 – Václav Havel, de dissident die president werd 163 - De ondergang van de Sovjet-Unie: hoe een wereldmacht verdampte 355 - Modern en succesvol Spanje 404 - 75 jaar NAVO: in 1949 veranderde de internationale positie van Nederland voorgoed 359 - Nederland en de slavernij, 150 jaar na de afschaffing 385 - Jan de Koning en het verschil tussen een greppel en de laatste gracht *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:16:00 – Deel 2 00:32:35 – Deel 3 01:10:49 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Oana Lungescu groeide op in de ‘gruwelijkste dictatuur van het Oostblok’, Roemenië, waar ze gevolgd werd door de geheime dienst. Als BBC-redacteur zag ze de executie van dictator Ceaușescu. Bijna 14 jaar was ze de eerste woordvoerder van de NAVO - die deze week 75 jaar bestaat - en de secretaris-generaal. Jaap Jansen en PG Kroeger praten met Oana Lungescu over haar avontuurlijke leven, de schok van 2021, de oorlog in Oekraïne en de tweede jeugd van het Atlantisch Bondgenootschap: "Als we eensgezind zijn kunnen we elke tegenstander aan."    *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Atlantische Commissie en met donaties van luisteraars. Word ook vriend van de show! Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** This podcast holds a wide ranging dialogue with Oana Lungescu, the longest serving NATO-spokesperson in history. The episode starts and ends in Dutch. The conversation in English starts after three minutes and ends at 1 hour and 15 minutes. At its 75th birthday Lungescu’s perspective is quite unique. Oana witnessed at first hand all major summits, meetings, controversies and personalities since many years. And her background as a refugee from the Ceaușescu tyranny in Romania gives her analysis additional historical relevance. We first speak about life in Romania during that dark era. It is a tale of hunger, repression, Securitate persecution and escape to the West. Oana then tells about the fascinating times she witnessed at NATO in the years of upheaval of Obama, Trump, Putin, war in Ukraine and threats to Moldova, the Baltics and all of NATO. Riveting is her story about Yeltsin pleading Clinton to hand Europe over to Russia's geopolitical care, as a logical development from earlier history after the collapse of the Soviet Union. Working very closely with the NATO secretary generals for many years makes the portraits Oana sketches of people like Rasmussen and Stoltenberg, as well as Klaus Iohannis and Mark Rutte very interesting and enlightening. Key to success and leadership are excellent listening qualities and strong cultural empathy. *** Oana Lungescu was 31 toen de Muur viel en net enkele jaren ontsnapt aan de tirannie in haar vaderland Roemenië. Het verhaal over armoede, honger, rantsoenen en repressie gedurende heel haar jeugd is huiveringwekkend. Hoe de beruchte Securitate haar stervende vader benutte in een vergeefse poging Oana informant te maken - het geeft de luisteraar koude rillingen. Langer dan wie ook trad zij op als woordvoerder van de NAVO. Politico omschreef haar als ‘een van de invloedrijkste vrouwen in Brussel’. Haar rijke ervaring klinkt door in heel het gesprek. Door haar ervaringen was ze nooit zónder diepe angst voor Rusland, erkent ze. De inval op de Krim werd in haar ogen naïef bekeken. En toch was hóe Vladimir Poetin eind 2021 zijn overval op Oekraïne plande ‘een stomp in mijn maag’. In een adembenemend relaas vertelt ze hoe de Russische president Boris Jeltsin in 1999 aan zijn Amerikaanse collega Bill Clinton voorstelde samen de wereld te verdelen. "Geef mij Europa."    Ze werkte 24/7 met de secretarissen-generaal Anders Fogh Rasmussen en Jens Stoltenberg en vertelt aan wat voor eigenschappen een goede sg moet voldoen. Cruciaal is culturele empathie met 32 lidstaten, echt niet alleen met Amerika. Al is het best handig te weten welk dessert Barack Obama lekker vindt. En cruciaal is het vermogen met weinig woorden iets te zeggen dat afschrikt. 'Strategic ambiguity' is het toverwoord.     Dat de statisticus Stoltenberg de cijfers rond het halen van de 2 procent van het bruto nationaal product aan defensie-uitgaven zeer precies bijhoudt, is een boeiend detail. Scherp wijst zij erop dat juist een eeuwenoud mercantiel land als het onze de betekenis van Pacta sunt servanda zou moeten begrijpen. "Niet om Joe Biden een plezier te doen. Niet omdat Donald Trump toetert. Maar omdat het in ons aller belang is voor de veiligheid van elk land."    Met zoveel ervaring is het des te spannender haar en detail te volgen rond de opvolging van Stoltenberg. Haar portret van Klaus Iohannis – de rivaal van Mark Rutte als kandidaat secretaris-generaal - is zeer informatief. Haar analyse van wat een sg móet kunnen niet minder. "Héél goed kunnen luisteren, heel goed polderen en af en toe voor de toepen uit durven lopen op een cruciaal thema."    Het 75 jaar Jubileum in Washington in juli noemt zij bewust geen 'feestelijk gebeuren." De wereldsituatie is meer gespannen dan ooit sinds 1989, ‘dat jaar van genade’. Oana Lungescu drukt ons – Europeanen - op het hart anders te leren kijken en denken. Er is geen specifiek 'Europees politiek en strategisch theater' meer. Zo kijkt Xi niet, zo kijkt Poetin niet en Washington kijkt al heel lang zo niet meer. *** Verder luisteren 404 - 75 jaar NAVO: in 1949 veranderde de internationale positie van Nederland voorgoed 361 - Vilnius, juli 2023: NAVO-top in het oog van de storm 348 – Oud-premier Natalia Gavrilița over Moldavië - het kleine, ook bedreigde buurland van Oekraïne 339 – De geopolitiek van de 19e eeuw is terug. De eeuw van Bismarck 336 - Timothy Garton Ash: Hoe Europa zichzelf voor de derde keer opnieuw uitvindt 279 - Jaap de Hoop Scheffer over Poetin, Oekraïne, de NAVO en de toekomst van de EU  272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa 265 - Toetreding tot de NAVO, de reuzensprong van Finland 257 - Het machtige Rusland als mythe: hoe 'speciale militaire operaties' een fiasco werden 256 - Na de inval in Oekraïne: 'Nu serieus werk maken van Europese defensiesamenwerking' 163 - De ondergang van de Sovjet-Unie: hoe een wereldmacht verdampte 31 - Jamie Shea, oud-woordvoerder van de NAVO *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:23:49 – Deel 2 00:40:37 – Deel 3 01:24:00 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Nederland krijgt een nieuwe premier. Geert Wilders zelf mag niet, dus zoekt hij iemand 'van buiten'. Welke eigenschappen, capaciteiten, kansen en risico’s moet hij bij de selectie afwegen? Jaap Jansen en PG Kroeger helpen Wilders bij de zoektocht naar zijn eigen Pippi Langkous: "Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk wel dat ik het kan!" *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Loyaliteit Elke PVV-politicus kent een permanente worsteling tussen 100 procent loyaliteit aan de chef en minimale ruimte voor eigen profiel. Wilders zoekt een premier die volstrekt loyaal zal zijn, bereid is de klappen op te vangen, maar niet de credits te verwerven. Rivaliteit Wilders wil geen rivaal. Hoe vindt hij een premier die niet slechts een tweederangsfiguur is waar Yesligöz en Omtzigt op neerkijken? In Italië zagen we dit faliekant fout gaan bij de 'Vijf Sterren Beweging'. Oprichter en boegbeeld Beppe Grillo ging door zo’n rivaal ten onder. In de Katholieke Volkspartij (een voorganger van het CDA) moest partijleider Norbert Schmelzer boeten voor de gevolgen van zijn premierkeuze. Vacuüm De vier fractieleiders trekken de regierol naar zich toe; Wilders voorop. Omtzigt wil het premierschap sowieso marginaliseren. De premier moet weten te overleven tussen die vier, in zijn kabinet, in beide Kamers. Het Torentje als politiek vacuüm. Dit leidt tot permanent coalitieberaad van telefooncircuits op zondag tot brandjes blussen bij zaterdagse lekken. De leiders van PVV en NSC dreigen door dit proces te worden opgeslokt. Is de VVD zo slim een vicepremier te kiezen die zo de échte coalitieaanvoerder zou kunnen worden? Onzichtbaar Alle partners in EU en NAVO gaan testen of de nieuwe premier wat voorstelt. Kan hij of zij polderen? Moet-ie voor elk besluit afwachten welke orders hij krijgt van Wilders of Omtzigt? Dan wordt al snel buiten Nederland om zaken gedaan en zitten wij met de voldongen feiten. De premier is dan gereduceerd tot butler van de fractieleiders. Populair Een minister-president presenteert zich graag als aanvoerder ‘van alle Nederlanders’. Pikt de PVV-aanhang dit wel? Grootste gevaar voor Wilders is dat onverwachte omstandigheden in het Torentje toch weer een 'nationaal figuur' scheppen; een staatsman die op eigen kracht populair wordt. Financiën Elk kabinet heeft baat bij dat ene, sterke duo dat elkaars bondgenoot is: de premier en zijn minister van financiën. Lubbers en Ruding. Rutte en Dijsselbloem. Wilders zal zo’n tandem met argwaan bezien. Kan de VVD niet beter afzien van Financiën om het ‘gul’ aan NSC te schenken? Rutte Intussen regeert Rutte IV onverdroten voort. De premier reist als oliemannetje de wereld over. Ministers dealen met de vaak sterk verdeelde 'Rechtse Vier' in de Kamer en zetten ondertussen hun beleid sinds grotendeels voort. Eigenlijk blijkt juist dit kabinet het échte extraparlementaire experiment! Bij de Voorjaarsnota kan het binnenkort zijn meesterproef afleggen, ook richting Brussel. Op geheel onvoorziene wijze is deze situatie voor alle betrokkenen - Rutte en zijn ministers, CDA en D66, PVV, NSC en BBB en zéker ook de VVD - bijna attractiever dan het alternatief. *** Verder luisteren 410 - De Pirouette van Putters 402 - Het politieke landschap drie maanden na de verkiezingen 400 - De kabinetsformatie als de kat van Schrödinger 398 - Kabinetsformatie 2024: de lege stoel van Pieter Omtzigt 396 – Waarom kabinetsformaties vaak zo tergend lang en stroperig zijn 393 - Op naar een extraparlementair kabinet! 390 - Kabinetsformatie 2023: Het ethos van de haai 388 - Kabinetsformatie 2023: de lucht is geklaard, vier partijen kunnen met elkaar verder 386 – Ronald Plasterk, een verkenner met passie 384 - De overrompelende overwinning van Geert Wilders. Opnieuw slaat Nederland een onbekende weg in *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:40:56 – Deel 2 00:59:45 – deel 3 01:44:36 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Op 25 maart 1957 tekende Nederland als een van zes oprichters de verdragen van wat nu de Europese Unie is. En ondanks die lange tijd van steeds intensievere samenwerking en integratie blijken Nederlanders verbluffend weinig te weten van 'Europa'. Ze mogen op donderdag 6 juni gaan stemmen, maar waartoe, waarvoor of waarom? In geen lidstaat van de EU weten burgers zo weinig over hun Unie als hier bij ons. Denk nu niet dat dit reden zou zijn tot enige ingetogenheid, laat staan zelfkritiek. 76 procent van de Nederlanders blijkt ervan overtuigd zelf prima te begrijpen hoe de EU werkt. 51 procent vindt zichzelf goed geïnformeerd. Ze denken overigens wel dat slechts 26 procent van de landgenoten dat ook is. Jaap Jansen en PG Kroeger laten het er niet bij zitten. Ze komen met negen opmerkelijke aspecten van de EU die je toch echt zou weten. Soms verrassend, soms vermakelijk en altijd uitdagend tot dieper denken en vorsen. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Die negen aspecten zijn: 1] Ursula von der Leyen is een ambtenaar Geen presidentieel paleis, geen scepter of gouden troon voor haar. Ze is en blijft een ambtenaar in een kantoor met een werkflatje. En hoe dat komt? Door een felle strijd tussen Charles de Gaulle en haar enige Duitse voorganger! 2] 27 lidstaten? Welnee! Een van de opmerkelijkste fenomenen in Europa is de hoeveelheid eigensoortige 'kringen en cirkels' die zijn ontstaan rond de Unie. Bijna altijd vanwege hun specifieke thema of de intensieve uitwisseling van belangen en kennis tussen EU-lidstaten en hun buren dichtbij en soms heel ver weg. In het hoger onderwijs is er een soort EU-variant met liefst 49 leden. En Rishi Sunak heeft alles uit de kast gehaald om op een cruciaal strategisch terrein weer actief mee te mogen doen met de EU. Zijn entreegeld? Zo'n €2,5 miljard per jaar! 3] De EU bevindt zich in Europa? Kijk nog eens! Allerlei EU-lidstaten hebben historische en geografische banden met eilanden en territoria over heel de aardbol. Ook Nederland. En de EU onderhoudt waar mogelijk vele relaties met die streken. Van de Azoren tot Wallis ver weg in de Stille Oceaan. Van een raketbasis naast Suriname, het ijzige Groenland tot de Cariben en de Indische Oceaan. Europa is overal. 4] Het Europees Parlement is heel machtig Zó machtig zelfs, dat de Tweede Kamer besloten heeft de nieuwe kabinetsploeg net zo te gaan grillen als gebruikelijk is bij de benoeming van elke nieuwe Europese Commissie. De Europese democratie als voorbeeld voor de nationale - wie had gedacht, juist nu? 5] Straatsburg een kostbare verspilling? Juist niet! Geen betere locatie voor het Europees Parlement als de fascinerende stad aan de Rijn met zijn rijke historie. Het parlement juist daar onderstreept immers dat Brussel niét een soort hoofdstad is met een superregering. Bovendien zit ook de 'mensenrechtenwaakhond' van Europa in die stad en blijkt dat juist de vergaderweken in Straatsburg slagvaardig zijn. 6] De EU is een koopje 448 miljoen burgers krijgen door de Europese begroting diensten, kansen, connecties en investeringen die nationaal onmogelijk zijn. De Nederlanders waarderen deze bovendien zeer, zo blijkt. Ze willen er meer van. En dat tegen een prijs van niet veel meer dan 1 procent van het BBP. "Eén cappuccino per dag" grapte Jean-Claude Juncker. 7] De EU is zo moeilijk te snappen - toch? De ergste vijand van de EU is de politieke cultuur van de Unie zelf. Het eigen beleids-chinees van de mandarijnencultuur zit de EU vaak dwars. Hoe dat komt is een verhaal op zich. Maar wel een boeiend verhaal! Over Coreper, comitologie en wat al niet. 8] De EU is toch inefficiënt? Het is helder wie er belang bij hebben het te blijven vertellen. En waarom zij er niet over piekeren dat te veranderen. Die belanghebbenden zijn de 27 lidstaten zelf. En dat weten zij donders goed. 9] Blunders van Nederlanders Omdat Nederlanders zo weinig weten over de EU, zijn ze in Brussel berucht om de onhandige fouten, tactische uitglijers en onbegrip hoe het toch echt werkt. Een confronterende opsomming van klassieke blunders! *** Verder lezen Standard Eurobarometer 100 - Autumn 2023 *** Verder luisteren 407 - Cruciale Europese verkiezingen 378 - Dertig jaar na 'Maastricht' is Europa toe aan een nieuwe sprong voorwaarts 344 - Nederland in Europa: een masterclass door Tom de Bruijn 340 – Caroline van der Plas ontvangt Frans Timmermans. Vijf misverstanden over Europa 336 - Timothy Garton Ash: Hoe Europa zichzelf voor de derde keer opnieuw uitvindt 333 - Een 'bromance' tussen Rishi Sunak en Emmanuel Macron. De haat-liefdeverhouding van Britten en Fransen 328 – Nieuwe rauwe wereld. Brexit, what Brexit? 299 - Dramatische verschuivingen in de wereldpolitiek. Europa heeft eindelijk een telefoonnummer 272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa 124 - 95 jaar Jacques Delors 109 - Mathieu Segers: Sterke lidstaten maken Europa sterk 100 - Nederland in Europa: lusten en lasten door de eeuwen heen 47 - Adenauer, de eerste Kanzler 35 - Charles De Gaulle 32 - Churchill en Europa: biografen Andrew Roberts en Felix Klos *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:30:33 – Deel 2 00:50:26 – Deel 3 01:21:21 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De kabinetsformatie komt in een nieuwe fase. Na 120 dagen gaan PVV, VVD, NSC en BBB dan toch in overleg over de inhoud van een gezamenlijk kabinetsbeleid. Jaap Jansen en PG Kroeger bezien wat de nieuwe informateurs Elbert Dijkgraaf en Richard van Zwol kunnen meenemen uit het voorwerk van Kim Putters. En ze bespreken het fascinerende Kamerdebat daarover.  Hoeveel landmijnen liggen er op de weg naar het Torentje? Hoe gewoon is het ongewone kabinet dat er nu zou moeten komen? Hoe vinden de 'rechtse vier' een minister-president en hoeveel ruimte heeft die zelf nog in het Torentje?    *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Deze aflevering bevat een advertentie voor Yellowstone, die serie op SkyShowtime. SkyShowtime kun je 7 dagen gratis proberen. Daarna betaal je 6 euro 99 per maand en het is maandelijks opzegbaar. Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Het is tragisch voor oud-informateur Putters, maar feitelijk werd zijn eindverslag door bijna alle fracties opzijgeschoven. Ook door de vier onderhandelaars. Het document was wijdlopig en zat vol innerlijke tegenstrijdigheden.   Putters stelde een baaierd aan nevengeschikte deelakkoorden voor, met alle mogelijke partijen. En groeiende beleidsruimte voor ambtenaren, experts en uitvoeringsorganen. Geert Wilders, Pieter Omtzigt en Dilan Yesilgöz gaven toe dat ze weinig verwachten van een akkoord op hoofdlijnen. "Eerst zien en dan geloven" zei de PVV-leider smalend.     De papieren pirouette van Putters met een ‘extraparlementair kabinet' dat 'programkabinet' zou moeten heten, deed Wilders af met enige irritatie over verspilling van tijd en moeite. Hij zei de Europese begrotingsregels te accepteren, maar liet verder op geen enkele manier blijken dat de PVV zich wil binden. En dat terwijl NSC juist beaamde dat in een hoofdlijnenakkoord gedetailleerde afspraken over begrotingsbeleid noodzakelijk zijn. Ook de VVD vindt dit een cruciaal aspect. Eén fractie leek in het debat geheel afwezig. BBB werd nimmer meegenomen als factor. De grote winnaar van de Provinciale Statenverkiezingen (en dus de Eerste Kamer) lijkt gemarginaliseerd tot bijwagen van de PVV. Twee thema's blijken voor Dijkgraaf en Van Zwol nu al explosief. Het Torentje en Oekraïne. Op beide fronten toont Wilders een nauwelijks ingehouden woede. Vermakelijk was de bekentenis van Rob Jetten (D66) dat hij als ‘simpele Brabantse jongen’ Omtzigts ‘diepe overtuiging van een andere wijze van regeren’ niet kon volgen. De D66-leider griste vakkundig het ‘camouflagenet’ weg dat Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) had ontwaard. Wilders kon niet verkroppen dat hij voor het landsbelang toch een groot gebaar had gemaakt. De sereniteit van een staatsman ontbeerde hij ook nu. De PVV-leider dreigde in en na het debat met ‘keihard onderhandelen’ waarin hij niets meer zou weggeven. SP-aanvoerder Stephan van Baarle had politiek en cultureel fraaiste observatie: hier was nu ook eens voor het Torentje een stagiair geweigerd omwille van zijn afkomst. *** Verder kijken De nieuwe kleren van de keizer - Lekturama Luister Sprookjes *** Verder luisteren 402 - Het politieke landschap drie maanden na de verkiezingen 400 - De kabinetsformatie als de kat van Schrödinger 398 - Kabinetsformatie 2024: de lege stoel van Pieter Omtzigt 396 – Waarom kabinetsformaties vaak zo tergend lang en stroperig zijn 393 - Op naar een extraparlementair kabinet! 390 - Kabinetsformatie 2023: Het ethos van de haai 388 - Kabinetsformatie 2023: de lucht is geklaard, vier partijen kunnen met elkaar verder 386 – Ronald Plasterk, een verkenner met passie 384 - De overrompelende overwinning van Geert Wilders. Opnieuw slaat Nederland een onbekende weg in 372 - Nieuwe partijen als Nederlandse traditie - en de afgrond die altijd weer dreigt *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:31:36 – Deel 2 00:40:26 – Deel 3 01:24:00 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Er stond een primeur voor de deur. Een staatsbezoek van Willem-Alexander en Máxima en een grote handelsmissie naar de economisch bloeiende Socialistische Republiek Vietnam. De onverwachte perikelen daarbij, de rijke voorgeschiedenis en geopolitieke betekenis daarvan vertellen veel over de rol van Nederland op het wereldtoneel, in de globalisering, de kenniseconomie en ook als Europese geopolitieke speler.  Vietnam heeft veel meer historie, cultuur en politieke achtergronden dan de eerste associaties die veel mensen nog hebben met revolutionaire opstand, oorlogsgeweld, LBJ, Nixon en bootvluchtelingen. Het werd na vele jaren van rampspoed een snelgroeiende economie. Nederland speelt daarbij als grootste handelspartner vanuit de EU een aanzienlijke rol. Jaap Jansen en PG Kroeger schetsen hoe dit ontstond en de impact ervan. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** De handelsrelaties zijn rijk geschakeerd - van garnalen tot koffie, van havenbouw tot watertechnologie en van specerijen tot arbeidsmarktkennis – en tonen op vele terreinen een integratie van kennisdeling, sociale vooruitgang, duurzaamheidsinitiatieven en de ontwikkeling van infrastructuur en landschap, waarin ook bestrijding van ontbossing en vervuiling van de grote delta’s wordt aangepakt. Wageningen Universiteit was al snel na de communistische machtsgreep in 1975 actief bij rijstbouw in de Mekongdelta om de hongersnood tegen te gaan. Uit die ervaringen ontstonden op nieuwe handelsrelaties gerichte initiatieven in allerlei specialismen van Vietnam en van Nederlandse knowhow en innovatie in land- en tuinbouw, water en duurzaamheid. Door zijn rijke, bij ons vaak nauwelijks bekende cultuur en geschiedenis bieden nieuwe relaties vele mogelijkheden tot inspiratie. PG belicht enkele verrassende momenten. Van de historie van de koffiecultuur en haar band met de DDR tot de tientallen eeuwen van spanningen met China. En hoe de islamitische beschaving naast de boeddhistische en katholieke een stempel op Vietnam drukte. Het huidige Vietnam is een strak geleid communistisch regime, dat tijdig de lessen trok van de successen van Deng Xiaoping en de ondergang van oude bondgenoot de Sovjet-Unie. De economische hervormingen, gecombineerd met de geopolitieke positie tussen grote mogendheden trokken ook de aandacht van de EU. Nederland is daarbij een duidelijke voorloper. Het raadsel van de onverhoedse opschorting van het staatsbezoek is politiek van belang. Duidelijk is dat ook Vietnam patronen kent van andere communistische regimes. Bejaarde Politburo-leden onder leiding van partijchef Nguyễn Phú Trọng proberen hun macht te behouden met behulp van steeds weer nieuwe campagnes tegen corruptie en slecht management van staatsbedrijven. De actuele signalen uit het regime in Hanoi duiden erop dat voor allerlei feestelijke en officiële ceremonies het moment opeens slecht gekozen is. Alle reden om goed te volgen wat in Vietnam te gebeuren staat. *** Verder luisteren 381 - Het Betrouwbare Bronnen Kenniscoalitie debat 2023 359 - Nederland en de slavernij, 150 jaar na de afschaffing 339 – De geopolitiek van de 19e eeuw is terug. De eeuw van Bismarck 309 - Acht miljard aardbewoners 306 - De gevoelige geopolitieke relatie met China 300 - Etische politiek: het bijzondere Nederland met zijn 'moreel hoogstaande opvattingen' 299 - Dramatische verschuivingen in de wereldpolitiek. Europa heeft eindelijk een telefoonnummer 262 - Waarom India - ook voor Nederland - steeds belangrijker wordt 245 - Oompje neemt de trein – de reis die China naar de 21e eeuw bracht 227 - Structureel extra investeren in onderzoek en ontwikkeling helpt de Nederlandse economie enorm vooruit 158 - Portugal: aan zee is een land nooit klein 116 - Oproep aan het kabinet: We mogen Afrika in deze crisis niet vergeten 25 - Kim Putters: Smeulende kwesties in een welvarend land ** PG: Hoe China ondanks boycot toch zaken wilde doen met Nederland 24 - Ties Dams over China's nieuwe keizer Xi Jinping 13 - Sigrid Kaag over hulp en handel *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:27:45 – Deel 2 00:49:10 – Deel 3 01:13:00 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In elke kabinetsformatie klinken verzuchtingen en klachten over hoe 'de ambtenaren' het komende beleid zouden gaan frustreren en hun wil opleggen aan nieuwe bewindslieden. Voormalig LPF-vicepremier Eduard Bomhoff waarschuwde deze week PVV en BBB voor machtige tegenstrevers onder hoge ambtenaren, allemaal van D66. Een meegenomen groepje eigen mensen zou ze in de gaten moeten houden en zelf de brieven openen! Die ambtenarenmacht valt wel mee, zien Jaap Jansen en PG Kroeger. Sterker: ambtenaren zelf zijn vaak afkerig van grote bureaucratische apparaten. Een onthullend, leerzaam en fascinerend boek biedt hierbij opvallende inspiratie: G-Man. J. Edgar Hoover and the Making of the American Century van Beverly Gage (Yale University). *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Deze aflevering bevat een advertentie voor Yellowstone, die serie op SkyShowtime. SkyShowtime kun je 7 dagen gratis proberen. Daarna betaal je 6 euro 99 per maand en het is maandelijks opzegbaar. Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** J. Edgar Hoover was de langstzittende en machtigste ambtenaar van Washington in de 20e eeuw. 48 jaar leidde hij de veiligheidsdienst FBI en zijn voorganger. Presidenten en politici sidderden voor hem. Maar klopt dit beeld wel? Gage schetst een rijk, gedetailleerd en genuanceerd portret van Hoover. Zij laat zien hoe zijn succes als bureaucraat ontsprong aan een nadrukkelijk onpolitieke aanpak; professioneel tot in de puntjes. En wars van 'imperium bouwen'. Zijn organisatie moest vooral heel erg op hemzelf lijken, ook wat betreft het personeelsbeleid, de bureaucultuur en de nadrukkelijke afstand tot bestuurders en politiekorpsen op het lokale niveau. Klein maar fijn, hoogwaardig en technologisch geavanceerd was het motto. En hij wilde alleen jonge, witte mannen, liefst uit het zuiden van de VS. Het is de New Deal van president Franklin D. Roosevelt die de FBI transformeert. De nieuwe president wilde een proactieve, diep in het sociale leven sturende overheid. En hij moest de paniek over de golf van criminaliteit van gangsters, maffia en het alcoholverbod de kop in drukken. Hoover moest daarin mee, al stribbelde hij vaak tegen. Het maakte Hoover ook een beroemdheid die met andere celebrities omging. Diens ongebruikelijke privéleven – zijn assistent was tevens zijn vriend - was in die kringen allerminst vreemd. En de FBI ging voor het bereik van de massa nauw samenwerken met alle moderne media. Diep in het geheim pakte Hoover voor de president ook de dreiging van spionage en ondermijning vanuit Nazi-Duitsland aan. Het snuffelen naar communisten en anarchisten was al eerder zijn passie. Zo kon de FBI niet meer 'klein maar fijn' blijven. In de jaren ‘50 groeide de FBI van een avant-garde organisatie uit tot een log apparaat dat overal zijn bureaucratische vertakkingen had. President Harry Truman zette er overigens wel heel behendig een rem op en werd dan ook gehaat door Hoover. Dat gold andersom ook. Toch durfde geen enkele president hem te ontslaan. Al probeerde nota bene zijn politieke vriend Richard Nixon van hem af te komen. In 1972 stierf Hoover. 77, maar nog altijd de baas. Met de Watergate-affaire kwam veel van het geheime, weinig fraaie gedoe naar boven. De immens populaire Hoover viel na zijn dood van zijn voetstuk, al zetelt de FBI nog altijd in het J. Edgar Hoover Building. Een buitengewoon leerzaam ‘leven en werken’, kortom. Het leert hoe bureaucratische organisaties lang niet altijd - of van nature - imperia willen bouwen. Integendeel, de ambtenaren weten dat een ondoordachte missie levensgevaarlijk kan zijn. Kijk in Nederland maar naar de Belastingdienst en de toeslagen. *** Verder lezen Beverly Gage – G-Man: J. Edgar Hoover and the Making of the American Century (Viking, 864 p) *** Verder kijken A Day with the FBI (1951) LBJ: "Edgar, the law says that you must retire next January when you reach your seventieth birthday and I know you wouldn't want to break the law. But the nation cannot afford to lose you." *** Verder luisteren De overheid: 200 - De Heerser: Machiavelli's lessen zijn nog altijd actueel 186 - Hoe je een ministerie bestuurt, terreur bestrijdt en Poetin op je dak krijgt: Tjibbe Joustra over crisis en controle 120 - Roel Bekker: Waarom bij de overheid dingen zo vaak fout gaan 92 – Yes minister! Bezuinigen bij de overheid, hoe doe je dat en hoe ontloop je het – met Eduard Schmidt 68 – De kindertoeslagaffaire: hoe de Belastingdienst willens en wetens duizenden ouders dupeerde – met Pieter Klein en Jan Klijnnijenhuis Spionage: 295 - "Kaag. Sigrid Kaag." Spionnen in de politiek De VS: 405 - De Amerikaanse democratie in gevaar: het gevecht tussen Biden en Trump 289 - Donald Trump als gevaar voor de democratie - Joe Biden en zijn strijd voor de ziel van Amerika 281 - Fourth of July: Amerika reisgids voor politieke junkies 133 - Amerikaanse presidenten: boeken die je volgens PG móet lezen! 44 - Amerika Special: Michael Wolff over Donald J. Trump ** PG over Franklin D. Roosevelt 206 - 'Aardverschuiving': Michael Wolff over Donald Trumps laatste dagen als president. En: zijn bezoek aan Mar-a-Lago 185 - De Amerikaanse Burgeroorlog (1): Black Lives Matter en George Floyd, hoe de burgeroorlog op de VS nog altijd zijn stempel drukt 228 - De Amerikaanse Burgeroorlog (2): hoe Abraham Lincoln onvoorbereid de strijd in ging 263 - De Amerikaanse Burgeroorlog (3): de overwinning van Abraham Lincoln en Ulysses Grant *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:39:56 – Deel 2 01:02:24 – Deel 3 01:42:43 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De verkiezingen voor het Europees Parlement in juni 2024 waren nog nooit zo 'politiek' en zó cruciaal. De Europese Unie staat voor ongekende uitdagingen in grote geopolitieke spanningen. De kiezers in de 27 lidstaten kunnen dan de koers voor de komende vijf jaar bepalen. Jaap Jansen en PG Kroeger verkennen het politieke landschap op weg naar de Europese verkiezingen. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** De lange tijd min of meer vanzelfsprekende, stabiele verhoudingen binnen het Europees parlement schudden op hun grondvesten, denken velen. Radicaalrechts heeft hoge verwachtingen. Tegelijkertijd bestrijden ze elkaar juist op die flank furieus. Pro- of anti-Poetin? Blokkeren of profiteren? Giorgia Meloni of Viktor Orbán? De klassieke 'partijfamilies' in de EU houden dat scherp in de gaten. Op centrumlinks laat het vertrek van Frans Timmermans naar de nationale politiek duidelijk een groot gat achter. Bij de liberalen domineert Emmanuel Macron, zeker nu Mark Rutte uit de Europese politiek vertrekt. Of komt daar toch nog een verrassing?  Op centrumrechts lijkt de Europese Volkspartij misschien wel meer dan ooit op de Nederlandse KVP in de verzuilingsjaren. Die partijfamilie manoeuvreert met haar program en een opvallende anti-Poetinpolarisatie naar meer armslag op links én op rechts. Ursula von der Leyen lijkt met haar aanpak waarempel op haar goede vriend Joe Biden. Leek in 2019 de 'Spitzenkandidaten' een mislukt experiment, nu heerst daarover vooral verwarring. Macron wilde ervanaf, maar heeft nu spijt. Na de flamboyante Timmermans komen de sociaaldemocraten met Nicolas Schmit, een kleurloze oudere heer. En radicaalrechts is dusdanig versplinterd dat eensgezind leiderschap ontbreekt. Tenminste twee belangrijke factoren werken fors door in deze verkiezingsstrijd en de verdeling van functies daarna. Allereerst willen de oostelijke lidstaten nadrukkelijk gehoord worden. Met Donald Tusk (Polen) en Klaus Iohannis (Roemenië) hebben zij krachtige zwaargewichten. Zelfs Rutte moet daarvoor oppassen! Tweede factor is de slechte verstandhouding in de cruciale 'Frans-Duitse as'. Nog nooit waren de leidende twee zo verdeeld. Om de stapel van pijnpunten niet nog verder te verhogen heeft bondskanselier Olaf Scholz achter de schermen Macron zijn zin gegeven: Ursula von der Leyen krijgt haar tweede termijn. Scholz breekt hiermee met de afspraak uit zijn regeerakkoord met de Groenen en de liberale FDP. De Europese verkiezingen raken ook het Binnenhof. Wat wil Wilders nou echt met Orbán en Poetin? Wat betekent dit voor Nederland? Botsen VVD en D66 hierover in de liberale Macronclub? Mogen NSC en BBB dan nog wel meedoen in de EVP? En hoe kwam NSC aan zijn lijsttrekker? *** Verder luisteren 399 - Politieke problemen in Duitsland, Nederland en Europa: de grote zorgen van Bondsdaglid Otto Fricke 321 - Umwertung aller Werte - Parijs en Berlijn van elkaar vervreemd op hun eigen feest 378 - Dertig jaar na 'Maastricht' is Europa toe aan een nieuwe sprong voorwaarts 344 - Nederland in Europa: een masterclass door Tom de Bruijn 336 - Timothy Garton Ash: Hoe Europa zichzelf voor de derde keer opnieuw uitvindt 299 - Dramatische verschuivingen in de wereldpolitiek. Europa heeft eindelijk een telefoonnummer 272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa 109 - Mathieu Segers: Sterke lidstaten maken Europa sterk 106 - Diederik Samsom over het Europese klimaatbeleid en het crisisherstelplan 100 - Nederland in Europa: lusten en lasten door de eeuwen heen *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:32:12 – Deel 2 01:07:55 – Deel 3 01:27:00 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Politiek is 'Hollywood for ugly people'. En net als de wereld van het klatergoud kent ook die van het Binnenhof, Brussel en Washington DC juice channels, roddelmedia en fluistercampagnes.     Deze kabinetsformatie levert fascinerende voorbeelden daarvan. Jaap Jansen en PG Kroeger analyseren het hoe, wat en wie van roddel en achterklap als politiek wapen. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact op. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Wat moet je weten over de mechanismen van de politieke Roddel & Achterklap? Hoe leer je ze begrijpen en herkennen?        1] Politiek is nog altijd een mannenwereld    En dus horen bluf, haantjesgedrag en roddel er helemaal bij. Vrouwen in de politiek zijn veelal zakelijker en op de bal gericht. Dat irriteert dan ook nogal eens, vraag maar aan Sigrid Kaag. Zowel bij 'functie elders' als bij de legendarische 'roddeltante' van de VS, FBI-directeur J. Edgar Hoover, speelde dat masculiene milieu nadrukkelijk een rol.      2] Dictaturen kunnen niet zonder Roddel & Achterklap Zonder vrije meningsvorming is het bestaan van fluistercircuits en speculatie cruciaal voor dictatoriale regimes en hun bevolking. Zowel in het Vaticaan als uit Nazi-Duitsland zijn daar onthutsende voorbeelden van. Zelfs over de dominante katholieke leider van het Binnenhof rond 1900!      3] Ook voor Roddel & Achterklap heb je seizoenen   Kandidaatstelling, demotie en promotie, 'de poppetjes', interne strijd binnen partijen zijn hoogtij van roddels, lekken en gefluister. Informateur Kim Putters kan erover meepraten.      4] Roddel & Achterklap zijn functioneel   En dus is de vraag steeds gewettigd: ‘cui bono?' Wie heeft baat bij wat?     -Roddel & Achterklap is informatie  En kennis is macht. Het is wisselgeld. Kijk hoe Mark Rutte na zijn persconferentie op vrijdag nog even een kleine nazit heeft en net die ene vraag of kwestie dieper aansnijdt.     -Roddel & Achterklap wekt vertrouwen   Je koopt er goodwill mee. Dát gebeurde tussen Dries van Agt en Hans Wiegel in 'Le Bistroquet'!     -Roddel & Achterklap biedt schone handen   "Je hebt het niet van mij", immers. Zoals Pieter Omtzigt drie media inseinde dat hij wegliep voordat NSC informateur Ronald Plasterk en de onderhandelingspartners ermee overrompelde. En zoals Hoover de Kennedy’s deelgenoot maakte van vunzige informatie die hen vooral ook zelf zou intimideren.     -Roddel & Achterklap dient sluipmoordenaars   Vraag maar aan Alexander Pechtold, Monica Lewinsky en Willy Brandt. En aan Mark Rutte en de CDA-campagne van 2021.    Zulke fluistercampagnes kunnen als een boemerang terugslaan als het doelwit terug mept. Het lot van Elio di Rupo en Ed Nijpels is hier zeer leerzaam en dat van François Mitterrand niet minder.    -Roddel & Achterklap schept afhankelijkheid   Als je beiden iets sappigs weet heb je vaak een bodem voor een deal. Meestermanipulator LBJ verwerkte dit zelfs schaamteloos in zijn beroemdste speech tot het Congres.      En denk niet dat Roddel & Achterklap iets van de verdorvenheid van deze tijd is. Aan elk hof, in elk kasteel en bij elke paus was het schering en inslag. Een furieuze Johan Remkes – je hoort hem aan het eind - was zich dat maar al te bewust! *** Verder luisteren 400 - De kabinetsformatie als de kat van Schrödinger 376 - Het Haagse moeras, de rutteficatie van het Binnenhof 367 - Wantrouwen in de wandelgangen: het Binnenhof van moederschoot naar betonnen bunker 357 – Kabinetsformatie 2021: House of Cards aan het Binnenhof. Annemarie Jorritsma en de obsessie met Pieter Omtzigt 297 - De kwestie-Arib en de Tweede Kamer als prettig gestoorde anarchie 249 - Gedrag en omgangsvormen in de Tweede Kamer 230 - Kabinetsformatie 2021: De blunder van Segers en de geschiedenis van politiek lekken 180 - Kabinetsformatie 2021: Hoe Mark Rutte de eenzaamste man van het Binnenhof werd 16 - Johan Remkes wil de democratie redden 206 - 'Aardverschuiving': Michael Wolff over Donald Trumps laatste dagen als president. En: zijn bezoek aan Mar-a-Lago 319 - Lyndon B. Johnson, politiek genie en manipulator van de buitencategorie 47 - Adenauer, de eerste Kanzler 392 - 2024: triomf en tragedie in historie en actualiteit (over Willy Brandt) 45 - Liefdesbrieven van Mitterrand *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:30:34 – Deel 2 00:44:45 – Deel 3 01:43:29 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Negentiende-eeuwse procedures drukken weer hun stempel op de presidentsverkiezingen in Amerika, met op 5 maart 2024 Super Tuesday als eerste hoogtepunt. Van noordelijk Alaska tot Maine in New England en van Westkust gigant California tot zuidelijk gigant Texas stemmen de Democraten en Republikeinen in de voorverkiezingen voor hun favoriet in de eigen partij. Jaap Jansen en PG Kroeger duiken in historie en actualiteit van dit vierjaarlijks festijn. Met als gast Kenneth Manusama, auteur van het gloednieuwe boek Democratie van het Wilde Westen – recht, racisme en religie, een democratie onder druk. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact op. Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Primaries en caucussen hebben vele boeiende aspecten en achtergronden. Het lijkt verrassend veel op hoe in Nederland van 1848 tot 1917 kandidaten werden geselecteerd. 'De kamers vol rook' van de negentiende eeuw - waarin deals gesloten werden en beslissingen genomen – zijn nog lang niet weg. Toen de Verenigde Staten ontstonden was - naast vrijheid - ‘gelijkheid’ het motto. Kenneth Manusama schetst hoe feitelijk alleen witte mannen met bezit en sociale status meetelden als echte burgerij. Blijkbaar was niet iedereen 'een echte Amerikaan'. Sindsdien werd de slavernij afgeschaft en het kiesrecht uitgebreid. Maar niet iedereen was in de praktijk gelijk. Nog lang niet. Met de verkiezing van Barack Obama begon een nieuw tijdperk. Minderheden eisten naast formele gelijkheid en rechten hun eigen stoel aan de tafel van de macht en een einde aan het paternalisme. De klassieke witte burgerij merkte nu pas echt dat zij niet meer de dominante meerderheid was. De Tea Party, ‘America First’ en ‘Make America Great Again’ zijn panische uitingen van dat gevoel van verlies. Daarom gaan deze verkiezingen veel minder om het indrukwekkende succes van president Joe Biden met economie en werkgelegenheid. Biden zegt: het gaat om de ziel van Amerika. En oud-president Donald Trump belooft zijn aanhang: “Ik ben jullie wreker.” *** Verder luisteren De podcast van Kenneth Manusama en David de Bruijn: Amerikaanse toestanden 403 - Sam van Houten, een eeuw lang verrassend dwars 289 - Donald Trump als gevaar voor de democratie - Joe Biden en zijn strijd voor de ziel van Amerika 281 - Fourth of July: Amerika reisgids voor politieke junkies 206 - 'Aardverschuiving': Michael Wolff over Donald Trumps laatste dagen als president. En: zijn bezoek aan Mar-a-Lago 202 - 4th of July: Joe Biden in het spoor van LBJ (met als gast: Jan Paternotte) 185 - De Amerikaanse Burgeroorlog (1): Black Lives Matter en George Floyd, hoe de burgeroorlog op de VS nog altijd zijn stempel drukt 159 - Washington DC: na de afgang van Trump optimisme over Biden en Harris 150 - De memoires van Barack Obama 142 - De smerigste verkiezingscampagnes in de Amerikaanse geschiedenis 133 - Amerikaanse presidenten: boeken die je volgens PG móet lezen! 90 - Opmerkelijke voorverkiezingen in de Amerikaanse historie  *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:38:47 – Deel 2 00:59:33 – Deel 3 01:40:51 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Toen 1949 begon had Nederland net een nieuwe koningin, maar de relatie met de rest van de wereld was nog ‘oude politiek’. De strategie van Van Oldenbarnevelt, De Witt en de VOC domineerde nog: een mercantiele, maritieme, anti-continentale en antikatholieke geopolitiek van een koloniaal imperium dat 'neutraal' bleef.   Eind 1949 was alles fundamenteel anders. Nederland was lid geworden van de NAVO, grootste militaire alliantie in de Europese geschiedenis. Het imperium was verloren, de neutraliteit verdwenen. Jaap Jansen en PG Kroeger duiken in het wat en waarom van dat unieke jaar 1949.    *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Atlantische Commissie. En met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u op Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Zonder de Amerikaanse president Harry Truman en zijn onverwachte glorieuze herverkiezing in november 1948 was het allemaal niet gebeurd. Deze taaie realist lanceerde het concept van 'collectieve veiligheid' waarin vrije landen vrijwillig hun strategische kracht zouden gaan delen. Dat deed hij bepaald niet zonder kille politieke calculaties, binnenslands en geopolitiek. Op 4 april 1949 tekende hij met Canada en een reeks Europese naties in Washington het NAVO-verdrag. We laten een stukje horen van zijn speech dat - als je niet beter wist - over 2024 en Oekraïne zou kunnen gaan. Nederland was erbij vanaf dag één. Waarom eigenlijk? Omdat Truman Den Haag een strategische keus opdrong en er geen weg terug meer was. De NAVO was voor Nederland antikoloniaal en pro-continentaal. En de alliantie opende de route naar nog veel meer collectieve veiligheid. Rond kolen en staal, rond defensie en het delen van economische voorspoed.     Truman wilde ook een krachtige Europese pijler binnen de NAVO. Daarin vonden de Franse visionair Jean Monnet en bondskanselier Konrad Adenauer van het nieuwe West-Duitsland elkaar. Toch liep dit in 1954 faliekant mis. De gevolgen hebben tot op de dag van vandaag zowel de NAVO als de Europese Unie ernstig benadeeld. De Europese parlementsverkiezingen in juni 2024 gaan in belangrijke mate over de vraag of partijen bereid zijn dat fiasco van 1954 goed te maken. Voor Nederland en Europa werd 1949 het jaar van een fundamentele omslag. Nergens was dat zo voelbaar als bij de herdenking van 200 jaar Goethe. Terwijl in Frankfurt (in het westen) en in Weimar (in de DDR) diens humaniteit, vrijheidszin en artistieke inspiratie gevierd werd, voelde feestredenaar Thomas Mann dat naast een ‘schuldig verleden’ ook een IJzeren Gordijn werd opgetrokken. Enkele dagen later testte Jozef Stalin de eerste Sovjet-atoombom. De Koude Oorlog was begonnen. *** Verder kijken 1949 Footage of the original signing session of the North Atlantic Treaty Introducing The Netherlands (The Atlantic Community Series - NATO Documentaries, 1955) Thomas Mann besucht 1949 Deutschland *** Verder luisteren 361 - Vilnius, juli 2023: NAVO-top in het oog van de storm 336 - Timothy Garton Ash: Hoe Europa zichzelf voor de derde keer opnieuw uitvindt 286 - Harry Truman 279 - Jaap de Hoop Scheffer over Poetin, Oekraïne, de NAVO en de toekomst van de EU  273 - Opnieuw actueel: 75 jaar Marshall Plan 265 - Toetreding tot de NAVO, de reuzensprong van Finland 257 - Het machtige Rusland als mythe: hoe 'speciale militaire operaties' een fiasco werden 256 - Na de inval in Oekraïne: 'Nu serieus werk maken van Europese defensiesamenwerking' 163 - De ondergang van de Sovjet-Unie: hoe een wereldmacht verdampte 111 - De onverwachte herrijzenis van Helmut Kohl – en van Truman, Merkel en Rutte 107 - Jean Monnet, de vader van Europa 101 - 75 jaar bevrijding: De laatste dagen van Franklin D. Roosevelt 47 - Konrad Adenauer, de eerste bondskanselier 35 - Charles de Gaulle 31 - Jamie Shea, oud-woordvoerder van de NAVO *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:34:25 – Deel 2 00:57:38 – Deel 3 01:19:06 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Nu 150 jaar geleden nam het parlement een wet aan die in de Canon van de Geschiedenis kwam. Het Kinderwetje van Van Houten. De linksliberaal Sam van Houten was een begaafd en doeltreffend politicus. En hij maakte veel ruzie, polariseerde, agendeerde en schuurde. Coen Brummer schreef de eerste volwaardige biografie van deze dwarsdenker die met 85 nog een keer een Kamerzetel won. Jaap en PG duiken met hem in dat lange leven tussen 1837 en 1930. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u op Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** De jonge Sam liet al direct een brandende ambitie zien. Als wetenschapper, publicist en als politicus. Zijn doelwitten waren geen kleintjes: Adam Smith en Johan Rudolph Thorbecke. Hij vond hun liberalisme belegen en een rem op verdere maatschappelijke vernieuwing. De oude ‘Thor’ liet dat niet op zich zitten en poogde vergeefs de eigenwijze jonge geestverwant af te remmen. Van Houten zou in onze tijd een zeer actieve sociale media en podcast politicus zijn geweest. Net als tijdgenoot Abraham Kuyper was hij onstuitbaar als publicist in alle media van die tijd, inclusief nieuwe, door hem zelf in leven geroepen tijdschriften en reeksen essays. En daarin pookte hij vele controverses op. Zowel binnen de eigen liberale kring als bij de bestrijding van socialisten en confessionelen. Van vrouwenemancipatie, geboortebeperking tot 'lijkverbranding' - op alle hypergevoelige onderwerpen van die tijd was hij een radicale secularist. Desondanks wist hij op cruciale momenten verrassend pragmatisch te werk te gaan. Hoe hij zijn 'Kinderwetje' en de belangrijke doorbraak in het kiesrecht voor elkaar kreeg doet denken aan zowel Jan de Koning als aan de latere geestverwant Hans van Mierlo: “De revolutie maken voordat die uitbreekt.” Van Houtens lange politieke leven is vol verrassingen en leert ons hoe het Binnenhof destijds functioneerde. Het districtenstelsel speelde daarbij een essentiële rol. En wie wil snappen hoe 'extraparlementaire’ kabinetten in de praktijk echt werken, kan hier fraaie verhalen en voorbeelden vinden. Veel latere politici hadden wel iets van Van Houten. Frits Bolkestein bijvoorbeeld. Of Ronald Plasterk. Omdat hij als liberaal de massademocratie verwierp schoof hij op zijn oude dag steeds verder naar rechts. Hij zag zelfs heel even wel wat in de reactionaire gedachten van Mussolini. Een polariserend individualist bleef hij zijn hele leven. *** Verder lezen Coen Brummer - Sam van Houten tegen de rest Tip van PG aan het einde van de aflevering: Sybrand Buma - Wiardus Willem Buma en het geheugen van Friesland *** Verder luisteren 60 - Coen Brummer & Daniël Boomsma: De canon van het sociaal-liberalisme 07 - Coen Brummer over de koers van Rob Jetten 48 - Adam Smith en de welvaart van landen 274 - Thorbecke, denker en doener 50 - De politieke strijd om de vrijheid van onderwijs 339 - De negentiende eeuw van Bismarck 303 - Bijzondere Britse premiers (oa Disraeli) 161 - Hans van Mierlo, een politieke popster 32 - Gesprek met Frits Bolkestein *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:31:35 – Deel 2 01:01:42 – Deel 3 01:38:11 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Kim Putters is als een soort derde verkenner aan de slag in een formatie die 'appeltje eitje' was volgens zijn voorganger Ronald Plasterk. Drie maanden na de zo duidelijk geachte uitslag van de Kamerverkiezingen lijkt ongeveer alles anders dan op de ochtend van 23 november. Jaap Jansen en PG Kroeger onderzoeken hoe dat kan. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u op Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** 1) PVV De grote winnaar blijkt de grote verliezer. Al direct - met verkenner Gom van Strien - bleek Geert Wilders de greep op de formatie kwijt. De partij die het voortouw mocht nemen kreeg alle ruimte maar bakt er niets van. De Kamerfractie vertoont onthutsende trekjes en de noodzakelijke bondgenoten zijn afgestoten in plaats van comfort gegeven. En als Mark Rutte binnenkort ook nog vertrekt, wat dreigt er dan? 2) GroenLinks-PvdA De nieuwe combinatie won, maar onvoldoende. Opvallend is de discipline waarmee het oud-linkse recept der zuurheid vermeden wordt. Opmerkelijk is ook de coherentie van de nieuwe fractie. De fractie vermijdt 'bloedgroepen' en positioneert zich als de loyaalste partner van Rutte IV. Machiavelli is in Frans Timmermans gevaren, gecombineerd met het geduld van Bruce de Haai. 3) VVD De verliezer speelt een zwakke kaart en moet dus gokken en zwenken in het pokerspel. Dat lukt warempel. Dilan Yesilgöz leeft nog en paradeert richting het Torentje om daar als eerste vrouw geschiedenis te schrijven. Als enige regeerbekwame van de ‘rechtse vier’ zullen de liberalen een hoge prijs vragen voor hun deelname. 4) NSC Pieter Omtzigt was onduidelijk, onhandig en niet netjes, erkennen ze zelf. De achterban loopt massaal weg. Nieuw Sociaal Contract vervreemdde in enkele weken alle bondgenoten. De leden snappen niets van de manoeuvres en de voorgespiegelde strategie. Putters moet ze ‘tot duidelijkheid dwingen’, erkent de partijtop. Wat als ook hij faalt?  5] BBB De partij van Caroline van der Plas leek een winnaar, maar werd funest geraakt door de ‘boerenprotesten' van extreemrechts. Inhoudelijk komt de fractie niet veel verder dan een bijwagenrol naast de PVV en conflicten in de Kamer over wolven, stikstof, veestapel, Oekraïne en ‘gratis bier’ - ook met NSC en PVV – doen zich voor in bijna elk debat. 6) D66 Pijnlijk voor de sociaalliberalen is de duiventil van hun bewindslieden, die duidt op weinig coherentie en veel individualisme. Aanvoerder Rob Jetten lijkt het niettemin weinig te deren. In de grote debatten ontpopt hij zich als de oppositieleider en kaapte zelfs het thema van 'financiële degelijkheid' uit handen van VVD en NSC. In het Europees Parlement kon D66 de VVD pijnlijk laten bloeden voor een alliantie met de PVV. 7) CDA De drastische nederlaag maakt deze partij niet verbitterd. Het positivisme rond de person, stijl en kwaliteiten van Henri Bontenbal bleek bovendien allerminst voorbij na de campagne, eerder integendeel. De jonge, gretige fractie moet zich nu op de inhoud onderscheidend bewijzen. De nieuwe partijvoorzitter en de evaluatiecommissie zullen niettemin harde noten moeten kraken om het CDA te laten overleven. 8) Kim Putters Terwijl elke partij zich drie maanden na 22 november geheel anders lijkt te ontwikkelen dan toen verwacht, moet informateur Putters iets verrichten waar nu juist de SER als ultiem polderinstituut niet voor opgericht is. Geen gedegen stappen naar bestaanszekerheid voor iedereen - Putters is ook nog hoogleraar Brede Welvaart in Tilburg! - maar zoeken naar theoretische structuren. In de kern gaat het erom in de Babylonische spraakverwarring rond 'de vorm' een uitweg te vinden, terwijl in de campagne alle partijen voortdurend beweerden dat het om de inhoud ging. Jaap en PG lopen daarom ook zelf even rond in het doolhof der extraparlementaire constructies en ontdekken daar een bijna Van Mierlo-achtige paradox. “Zwei Seelen, ach, wohnen in meiner Brust”, dichtte Goethe in Faust over deze situatie... *** Verder lezen Simon Otjes - Wat betekent een extraparlementair kabinet in de praktijk? (Stuk Rood Vlees, 20 februari 2024) *** Verder kijken Voorbestemd om te falen: de onmogelijke paringsdans tussen PVV en NSC (Left Laser, 20 februari 2024) *** Verder luisteren 400 - De kabinetsformatie als de kat van Schrödinger 398 - Kabinetsformatie 2024: de lege stoel van Pieter Omtzigt 396 – Waarom kabinetsformaties vaak zo tergend lang en stroperig zijn 393 - Op naar een extraparlementair kabinet! 390 - Kabinetsformatie 2023: Het ethos van de haai 388 - Kabinetsformatie 2023: de lucht is geklaard, vier partijen kunnen met elkaar verder 386 – Ronald Plasterk, een verkenner met passie 384 - De overrompelende overwinning van Geert Wilders. Opnieuw slaat Nederland een onbekende weg in 372 - Nieuwe partijen als Nederlandse traditie - en de afgrond die altijd weer dreigt 362 - Wordt Dilan Yeşilgöz de Ad Melkert van 2023? Opmerkelijke overeenkomsten met het omwentelingsjaar 2002 343 - Quo Vadis CDA? *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:40:00 – Deel 2 00:58:13 – Deel 3 01:38:00 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Op 5 februari 2024 stierf oud-premier Dries van Agt. Hand in hand met zijn onafscheidelijke Eugenie, beiden 93 jaar oud geworden. Zijn lange, kleurrijke leven en een opmerkelijke politieke loopbaan in ons land, Europa en wereldwijd zijn reden genoeg voor Jaap Jansen en PG Kroeger om bij dit moment respectvol stil te staan.    Maar er is meer. In 2008 sprak Jaap een uur lang met Van Agt op de inmiddels bijna vergeten tv-zender Het Gesprek. Ongekend openhartig, soms fel, soms olijk, vaak wijs maar nooit saai of met meel in de mond vertelde hij over hoogte- en dieptepunten in dat lange leven. Over zijn eerste blunder en politieke moed. En natuurlijk ook over Eugenie: "In alle opzichten mijn meerdere."    *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u op Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Jaap en PG luisteren met jou naar dit adembenemende gesprek, waarin bijna een eeuw van historie, cultuur, samenleving en veranderingen in ons land voorbijkomen. Met koetsjes voor de preses van de studenten en Dries als ‘de eerste feminist’. Veel tijdgenoten van Van Agt komen langs, niet allemaal even vleiend geportretteerd.     En tussendoor leren we Van Agt met zijn ongebruikelijke, verrassende, complexe, poëtische en zo nodig spijkerharde kenmerken heel goed kennen. ‘Carnavalesk en speels’, met een ‘neurotisch perfectionisme’ begiftigd en politiek voor zijn CDA ‘een restkeuze’ als eerste aanvoerder.    Dries van Agt vertelt verrassend intiem over zijn jeugd, zijn koppige drift, de zwaarmoedigheid en erger van zijn moeder en de onbekommerde levensvreugde van zijn vader. En dat hij wellicht toch veel van zijn moeder in zichzelf herkent. Zijn neiging tot literair perfectionisme en kleurrijke taal hoort daarbij. Beide dwongen hem zijn emoties ‘een breidel’ op te leggen en in precisie zowel te verhullen als hen schwung en magie mee te geven. PG noteert tussendoor hoe die breidel werkte. Zij was trouwens behulpzaam bij Van Agts doordachte pose als de zwierige, niet al te ijverige, laat staan fanatieke zuiderling. Uit andere en opvallende bronnen laat hij zien dat Van Agt bij al die schijnbare onbekommerdheid een politicus van krachtige focus, wilskracht, onderhandelingstalenten en wereldwijd zelfs hooggeachte kwaliteiten was. Een gesprek met Bill Clinton, Jacques Delors en Helmut Kohl in Berlijn liet dat ineens glashelder zien. Evenals zijn terloopse opmerking dat hij - hoogbejaard - nog gefietst had naar Kyiv.    Het gesprek laat ook heel helder horen dat enkele van zijn tijdgenoten in de politiek een onuitwisbare rol speelden. De namen en de unieke persoonlijkheden van Ruud Lubbers en Joop den Uyl springen er in zijn dialoog met Jaap uit, met een allesbehalve kritiekloze bewondering voor hun klasse.   Uitzonderlijk in dit gesprek is Van Agts openhartigheid over de Oranjes. De toestanden in en rond het Lockheed-schandaal en de dreigementen van Beatrix daarbij komen aan de orde. Niet minder de grote moeite die Juliana met haar CDA-premier bleek te hebben.     In de huidige kabinetsformatie, het polarisatieklimaat van nu en zelfs bij benoemingen in de top van de EU of de NAVO herkennen we plotsklaps dingen waar Dries van Agt op geheel eigen wijze allesbehalve discreet over vertelt.  Sapristi, amice! *** Verder lezen Van Agt. Tour de force. Biografie door Peter Bootsma, Peter van Griensven, Johan van Merriënboer  PG Kroeger - Stoutmoedig en standvastig. In memoriam Dries van Agt *** Verder luisteren 164 - Dries van Agt 90 - Eigenzinnig politicus, paradijsvogel, wereldburger (2 uur over Van Agt) 119 - Elke machtsoverdracht in het CDA is een drama 153 - Het CDA en de tand des tijds 213 - Van Agt/Den Uyl/Terlouw (1981), de verschrikkelijkste kabinetsformatie ooit 127 - De geheime politieke memoires van Ruud Lubbers 351 - Politiek als hartstocht: drie jonge bewindslieden uit het kabinet-Den Uyl vijftig jaar later 124 - 95 jaar Jacques Delors *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:24:29 – Deel 2 00:39:07 – Deel 3 01:17:46 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Soms kan verwarring helderheid bieden. Dat was de onverwachte uitkomst van het debat in de Tweede Kamer over het eindverslag van informateur Ronald Plasterk. Jaap Jansen en PG Kroeger analyseren wat er in dat document staat, wat in het debat gebeurde en wat het nu eigenlijk betekende. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u op Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Erwin Schrödinger, een Weense Nobelprijswinnaar en natuurkundige kwam met een gedachtenexperiment over de raadselen van de kwantummechanica. Dat gaat over een doos met daarin een kat. "Zolang de doos dicht is, kan de kat tegelijkertijd zowel in leven zijn als dood. Zolang er geen observatie mogelijk is, is het niet anders te zeggen." Bèta Henri Bontenbal (CDA) kwam met de observatie dat medebèta Plasterk zo'n experiment was gaan doen. Die vrolijk-verfijnde analogie was een van de weinige lichte toetsen in het Kamerdebat van 14 februari 2024. Het eindverslag van de informateur bevatte ten diepste maar één mededeling: hij was niet geslaagd overeenstemming te bereiken. Geert Wilders (PVV) liet meteen blijken dat zijn instemming met de 'basislijn' rond de grondrechten ook inhield dat hij zijn haatdragende uitlatingen over de Islam nu nóg meer gelegitimeerd zag. De PVV-leider, Dilan Yesilgöz (VVD), Caroline van er Plas (BBB) en de oud-informateur maakten NSC-aanvoerder Pieter Omtzigt scherpe en buitengewoon harde verwijten. Zelf liet hij zich evenmin onbetuigd. Dit leidde tot een ongekend felle woordenstrijd met D66-chef Rob Jetten die als lid van het kabinet de eer verdedigde van zijn ambtelijke staf en de collega's in de ministerraad. De verwarring groeide doordat elke fractie een andere interpretatie ontwikkelde van het type kabinet dat nu nog haalbaar kan zijn. Wilders stelde dat Plasterk had verboden over nu juist dát thema te onderhandelen en daardoor ontstond de impasse. Een knappe interruptie van DENK-fractieleider Stephan van Baarle die Omtzigt deed onthullen wat in zijn ‘ideale wereld’ de uitkomst zou zijn: een positie voor hemzelf en NSC die nog het meest doet denken aan die van Sybrand Buma en zijn CDA-fractie tijdens Rutte II (waar Omtzigt in zat). Wilders' voorstel om SER-voorzitter Kim Putters nu als informateur aan te stellen kon niet verhullen dat ook hij geen idee had hoe nu verder. De reacties van Plasterk boden weinig verheldering. Zijn verwijten naar Omtzigt en leutig bedoelde stekeligheden naar de PvdA en Frans Timmermans lieten zien dat hij zijn rol als columnist alweer opgepakt had. Kim Putters is nu belast met wat Helmut Kohl ‘ein Himmelfahrtskommando’ zou noemen, zegt PG. Hij is geen 'tweede verkenner' à la de geflopte PVV-senator Gom van Strien. Daarvoor is er sinds diens sneven teveel narigheid bovengekomen. 'Relatietherapie lijkt gewenst' spotte Rob Jetten. Gelukkig kan Putters teruggrijpen op zijn eigen verfijnde analyse van het maken van een regeerakkoord. Die gaf hij in Betrouwbare Bronnen aflevering 25, nu vijf jaar geleden. *** Verder kijken Het debat over het eindverslag van informateur Ronald Plasterk *** Verder lezen De brief van Buma *** Verder luisteren 398 - Kabinetsformatie 2024: de lege stoel van Pieter Omtzigt 396 – Waarom kabinetsformaties vaak zo tergend lang en stroperig zijn 393 - Op naar een extraparlementair kabinet! 390 - Kabinetsformatie 2023: Het ethos van de haai 388 - Kabinetsformatie 2023: de lucht is geklaard, vier partijen kunnen met elkaar verder 386 – Ronald Plasterk, een verkenner met passie 384 - De overrompelende overwinning van Geert Wilders. Opnieuw slaat Nederland een onbekende weg in 330 – Politieke paradoxen. Lessen uit de kabinetsformatie van 2021 224 - Kabinetsformatie 2021: Het ongeduld van Mariëtte Hamer 210 - Kabinetsformatie 2021: Herman Tjeenk Willink over het verval van de democratische rechtsorde *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:26:50 – Deel 2 00:44:42 – Deel 3 01:03:17 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Terwijl er in NL voorlopig nog geen kabinet is, hebben ze in Duitsland sinds ruim 2 jaar een coalitie van sociaaldemocraten, groenen en liberalen: SPD, Bundnis ‘90/Die Grünen en FDP. Maar het gaat niet goed met de Duitse economie. Die krimpt. Burgers zijn ontevreden. De oppositie groeit in de peilingen en de steun voor de drie coalitiepartijen neemt fors af – helemaal voor de FDP van minister van Financiën Christian Lindner: zijn partij, die in 2021 nog 12 procent haalde - dreigt onder de kiesdrempel van 5 procent te komen. Als dat gebeurt, verdwijnt de partij uit de Bondsdag. Als ze in Duitsland hoesten, worden wij verkouden. Wat in Duitsland gebeurt, is ook van levensbelang voor Europa. Want in de EU is Duitsland samen met Frankrijk de motor. Als die stilstaat, stopt alles. Voor Jaap Jansen en PG Kroeger alle reden om te praten met Otto Fricke, gezaghebbend lid van de Duitse Bondsdag. Voor de liberale FDP is hij woordvoerder begroting en financiën. Als groot kenner en vriend van Nederland draait hij er niet omheen als het gaat over de Nederlandse kabinetsformatie, VVD-leider Dilan Yesligöz, de toekomst van premier Mark Rutte en uiteraard de grote spanningen in de coalitie van bondskanselier Olaf Scholz. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u op Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Fricke benadrukt dat Europa zich nu al bewust moet zijn wat het te wachten staat als de Amerikanen Donald Trump opnieuw kiezen. "Dan hebben wij ander leiderschap nodig" dan de moeizame communicatie waarmee Scholz opvalt. Kern van het probleem in Duitsland is volgens Fricke het feit dat de oorlog en de daaraan verbonden energiecrisis het intelligente compromis van de driepartijencoalitie onderuithaalde. Het evenwicht is zoek. Hierdoor is ook energie-intensieve Duitse metaalindustrie zwaar getroffen. Energie en investeringen werden beiden schaars en duur. De energietransitie in Nederland ziet hij als voorbeeld hoe het beter kan. Nederland begon vrij traag, maar heeft met zijn diversificatie-aanpak een grote inhaalslag gemaakt richting Co2-reductie. Van de moeilijkheden in de Duitse coalitie profiteert niet alleen de oppostie van CDU/CSU, maar ook de radicaal-rechtse Alternative für Deutschland. Ook Fricke demonstreerde tegen de AfD en voor democratie en rechtsstaat. Hij verwijt de AfD – en ook de christendemocraten die vorige week met een twaalfpuntenplan kwamen - ‘Frei Bier für Alle'. Geen wonder dat Fricke buitengewoon meeleeft met zijn liberale vrienden in ons land. Over de politieke koers van Dilan Yesilgöz is hij vlijmscherp. Nee, hij zou geen kandidaat willen zijn als zijn partij de deur zou openzetten naar een PVV of AfD. Maar nu - na de verkiezingen - vindt hij dat de PVV dan ook maar uitgedaagd moet worden te leveren'. "Het gaat om wat er in het regeerakkoord staat. Maar zodra zo'n partij de grondrechten aantast, moet je meteen stoppen met de coalitie." Een kabinet onder leiding van Geert Wilders en de zijnen zal in het begin heel schadelijk zijn voor Nederland in Europa en wereldwijd. Maar Fricke wijst er ook op hoe de Italiaanse premier Giorgia Meloni inmiddels binnen de EU opereert. Haar regering kan anders niets uitrichten. Over Mark Rutte vertelt Otto Fricke vanuit een jarenlange vriendschap. Hij zou niet verast zijn als Rutte zijn ambitie voor de NAVO toch nog inruilt voor leiderschap in de EU. Fricke waardeert Europese-Commissiepresident Ursula von der Leyen, maar gunt haar geen tweede termijn. *** Verder kijken Scholz: "Rechtsextremisten greifen unsere Demokratie an" Website Otto Fricke *** Verder luisteren 366 - De zieke man van Europa: hoe komt Duitsland uit de economische verlamming? 331 – De Groenen 40 jaar in de Bondsdag: van ‘narrenschip’ naar solide regeringspartij 321 - Umwertung aller Werte - Parijs en Berlijn van elkaar vervreemd op hun eigen feest 304 - Waarom Nederland een Wet op de politieke partijen nodig heeft en wat we hierbij kunnen leren van Duitsland 302 - De Frans-Duitse motor hapert. Gesprek met Bondsdaglid Otto Fricke 290 - Bondskanselier Olaf Scholz en de razendsnelle ontwikkeling van de EU 260 - De toesprakentournee van Volodimir Zelenski en de worsteling van de SPD met de erfenis van Brandt en Schröder 248 - Oekraïne en de eeuwenoude vriendschap tussen Duitsland en Rusland 233 - Kabinetsformatie 2021: Otto Fricke over de Europese ambities van de nieuwe Duitse regering 218 - Angela Merkel, een bijzondere bondskanselier - gesprek met biograaf Ralph Bollmann 205 – Bondsdagverkiezingen 2021: invloedrijke liberaal Otto Fricke blikt vooruit *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:35:29 - Deel 2 01:05:56 - Deel 3 01:49:12 - Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Pieter Omtzigt (NSC) ziet er geen heil meer in met PVV, VVD en BBB onder leiding van informateur Ronald Plasterk formatiegesprekken te voeren. Zoiets is in de historie van Nederlandse formaties bepaald niet ongewoon. De wijze waarop het gebeurt is eigenlijk altijd uniek, zoals nu met de symbolische lege stoel. Jaap Jansen en PG Kroeger verbinden in deze aflevering de actuele perikelen rond de tafel van Plasterk met eerdere herkenbare en leerzame formatiebreuken. *** Betrouwbare Bronnen is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Deze aflevering bevat een advertentie van voor Eneco. Ga naar eneco.nl/test om te zien of Eneco Dynamisch bij jou past. Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u op Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Het begon met Gom, maar die lijm hechtte niet erg. Het is eigenlijk verbluffend hoe de PVV vanaf dag 1 na Wilders’ electorale triomf faalt in de rol van leidende partij in het proces van coalitievorming en opbouw van politiek vertrouwen. Ook VVD, NSC en BBB blijken vanaf de start te worstelen met hun rollen. Dit laat nog eens zien hoe wezenlijk en zeldzaam het vernuft is van ervaren informateurs als Jan de Koning, Herman Tjeenk Willink, Mariëtte Hamer en Johan Remkes. Na het kerstreces begon de fase van 'het proeven van elkaars nieren'. Hoewel Telegraaf-columnist Plasterk stelde dat deze formatie appeltje eitje zou moeten zijn, ging het hier al direct mis. De cruciale discipline van radiostilte in combinatie met heldere focus op inhoudelijke thema's en empathie voor elkaars drijfveren ontbrak. Onhelderheid over de financiële omstandigheden speelde vanaf het begin parten. Het leidde tot het hijsen van de stormbal op het VVD-congres en de eis vanuit NSC meer cijfers en stukken te zien. We vertellen hoe zulke stukken voor de formatietafel tot stand komen en wat hun aard en bedoeling is. Het duidt erop dat de schrikreacties bij NSC wellicht meer een uitvlucht dan een nuchtere inhoudelijke analyse inhielden. Opmerkelijk, want dat was in het CDA twintig jaar het specialisme van Kamerlid Omtzigt. In een sfeer van groeiend wantrouwen gebeurde iets heel klassieks. Shit happens - in dit geval de mest van Farmers Defence Force. Het is eigenaardig hoe een Duitse bezuiniging leidde tot oproer op Nederlandse snelwegen. De schade raakte ook de tafel van Plasterk. In de onderlinge communicatie van de vier partijen ontplofte het zo broze vertrouwen. Mark van den Oever werd de Piet Reckman van 2024. 1977 kwam weer eens langs in Den Haag. Wat nu? Het eindverslag van Plasterk wordt historisch. Want hij zal moeten noteren dat er geen akkoord is als er geen akkoord over het geheel is. PVV, VVD en BBB zullen met NSC geen gedoog-constructie meer aandurven. Omtzigts wens van een brede coalitie op afstand van de Kamer zal de anderen nu nog minder aanspreken. Er zit maar één ding op. Omtzigt moet zélf informateur worden en zijn coalitiewens helder definiëren in gesprekken met alle fractieleiders. Net als PvdA’er Wim Kok in 1994 zou hij aan de hand daarvan een regeerakkoord moeten schrijven dat een brede groep constructieve partijen aanspreekt. *** Verder lezen Brief aan de leden van NSC, 6 februari 2024 Website kabinetsformatie *** Verder luisteren 396 – Waarom kabinetsformaties vaak zo tergend lang en stroperig zijn 393 - Op naar een extraparlementair kabinet! 390 - Kabinetsformatie 2023: Het ethos van de haai 388 - Kabinetsformatie 2023: de lucht is geklaard, vier partijen kunnen met elkaar verder 386 – Ronald Plasterk, een verkenner met passie 384 - De overrompelende overwinning van Geert Wilders. Opnieuw slaat Nederland een onbekende weg in 357 – Kabinetsformatie 2021: House of Cards aan het Binnenhof. Annemarie Jorritsma en de obsessie met Pieter Omtzigt 330 – Politieke paradoxen. Lessen uit de kabinetsformatie van 2021 *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:39:51 – Deel 2 01:03:08 – Deel 3 01:35:35 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Hij was overal bij. Op alle cruciale momenten van de strijd om de onafhankelijkheid van Amerika was Benjamin Franklin present: politiek en diplomatiek een sleutelfiguur. De tweede aflevering in de serie '250 Jaar Verenigde Staten van Amerika' belicht zijn lange leven, zijn successen en nederlagen; ondernemerschap, creativiteit en charme. Franklin beleefde heel de 18e eeuw van verlichting, revolutie en globalisering: hij leefde van 1706 tot 1790. Jaap Jansen en PG Kroeger vertellen over de energieke tiener, de selfmade man, de geleerde en uitvinder die de beroemdste Amerikaan van zijn tijd werd. Hij was de Rupert Murdoch van zijn eeuw.   *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u op Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Als Amerikaans onderdaan van de Britse Kroon was hij trots op die status. Hij wist als ondernemer en publiek functionaris daar ook zeer van de profiteren. Benjamin Franklin begreep de economische en geopolitieke potentie van die interne markt van Brits Amerika als geen ander. Hij deed verwoede pogingen om die toekomst een gezamenlijk succes te maken. Altijd tot eer van koning George III. Franklin werd de hoofdlobbyist van Amerika in Londen en moest ontdekken dat hij daarin zeker overwinningen boekte, maar de tijdgeest werkte tegen hem. Na de Boston Tea Party deed hij een ultieme verzoeningspoging, maar werd als oud vuil behandeld. Bitter ging hij terug naar Philadelphia en werd een van de leidende rebellen. Zijn visie op vrijheid, soevereiniteit, democratie en verantwoord koningschap - en zijn scherpe blik op ondernemerschap en economie! - diepten zich in de decennia uit. Ze zijn ook nu weer actueel en verrassend. Als oude man wist hij voor zijn land nog een keer te schitteren. Hij veroverde de harten van modieus en sexy Parijs door een uitgekiende imagostrategie. Hij kon de Franse regering zeer machiavellistisch verleiden tot steun aan de rebellen. 'Le Génie Franklin' is er tot vandaag een begrip, wat een reusachtig standbeeld tegenover de Eiffel Toren bewijst! Hoogbejaard was hij present in Philadelphia bij het opstellen van de Constitutie van 1787. Ook toen wist hij met enkele oneliners weer geschiedenis te schrijven. Nancy Pelosi citeerde hem zelfs nog in de belangrijkste speech van haar leven op 24 september 2019.  *** Verder luisteren 382 - 250 jaar Verenigde Staten: de Boston Tea Party en de rechtsbescherming van belastingbetalers in Nederland 363 - Extra zomeraflevering: PG tipt boeken! (over de biografie van George III door Andrew Roberts) 289 - Donald Trump als gevaar voor de democratie - Joe Biden en zijn strijd voor de ziel van Amerika 281 - Fourth of July: Amerika reisgids voor politieke junkies 138 - In het voetspoor van Amerikaanse Presidenten in Nederland 121 - 4th of July special: Zakenlui als president van Amerika 115 - Thomas Paine en De Rechten van de mens 57 - Alexis de Tocqueville wilde Amerika begrijpen 48 - Adam Smith en de welvaart van landen *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:26:45 – Deel 2 00:50:30 – Deel 3 01:15:28 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Ook deze kabinetsformatie blinkt niet uit in duidelijkheid en daadkracht. En dat terwijl de uitslag volgens velen zo glashelder leek en wees op een geheel nieuwe wind die zou gaan waaien. Jaap Jansen en PG Kroeger duiken in de patronen en factoren die in ons coalitieland het formeren van kabinetten moeizaam en risicovol maken. *** Deze podcast is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Deze aflevering bevat een advertentie van voor Eneco. Ga naar eneco.nl/test om te zien of Eneco Dynamisch bij jou past. Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u op Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Complicerende Factor nummer 1 is de uitslag van de Tweede-Kamerverkiezingen. Als daarbij één partij een zó klinkende overwinning boekt, dat iedereen ervan schrikt, dan gaan de hakken in het zand bij alle anderen. Verkenning en onderhandelingen zitten dan vol beduchtheid voor overmoed, dominant gedrag en niet-onderhandelbare eisen vooraf. De formatie 2023-2024 is hiervan niet gevrijwaard. In de politieke historie is de formatie van 'het tweede kabinet Den Uyl' in 1977 hiervan een schoolvoorbeeld, terwijl een veel prudentere aanpak bij de formatie in 1986 voor Lubbers II dat soort vertragende en risicovolle perikelen leek te kunnen omzeilen. Complicerende Factor nummer 2 is nog een ander type verkiezingsuitslag. Want hoe moet het als twéé partijen fors winnen en beide in een coalitie hun triomf verzilverd willen zien? Ook dat is nu een zichtbare complicatie met de winning mood bij zowel NSC als PVV. Dit type risico leidt vaak tot de eis van heel precieze, achterdochtig vastgelegde afspraken. Voorbeeld hiervan is de formatie van Paars II in 1998. PvdA en VVD wonnen beiden fors en wilden allebei beloond worden. De samenwerking werd er heel stroperig door, met een regeerakkoord als ‘gestold wantrouwen’. Het nieuwe kabinet werd allesbehalve een succes. Complicerende factor nummer 3 is de noodzaak om bij grote financiële problemen op één lijn te komen, terwijl de plannen van partijen elkaar daar juist erg tegenspreken. Dit leidt vaak tot vertraging, gedetailleerd rekenwerk, pijnlijke uitruileffecten en wantrouwen. De actuele formatie is hier extra beladen omdat drie van de vier partijen geen gedegen en doorgerekend program hebben en al uit het eerste gesprek daarover allerlei gedoe naar buiten lekte; vooral over BBB. Schoolvoorbeelden van deze factor zijn de formaties Van Agt II in 1981 én Balkenende I in 2002. Dat eerste kabinet viel zelfs al bij aantreden over de concrete uitleg van de financiële ingrepen in de concept-regeringsverklaring! Onder Balkenende bleek de formatie nooit echt afgerond te zijn doordat binnen de LPF het gedoe rond de begroting nooit ophield tot de zaak klapte. Complicerende factor nummer 4 is de noodzaak om bij grote, principiële thema's op één lijn te komen, terwijl de plannen van partijen juist daar elkaar erg tegenspreken. Ook daar kunnen gebrek aan empathie en groeiend wantrouwen tot grote vertraging en complexe situaties leiden. In de actuele formatie concentreert zich dit vanaf dag één rond de principiële problematiek van grondrechten, rechtsstatelijkheid en het respect daarvoor. Voorbeeld hierbij is hoe zowel bij de vorming van Rutte III (2017) als Rutte IV (2021) de principiële verschillen tussen ChristenUnie en D66 de besprekingen ernstig bemoeilijkten en men op zoek moest naar allerlei ingewikkelde uitstelmanoeuvres. Complicerende Factor 5 is het bestaan en voortzeuren van oud zeer en diepe argwaan uit soms vele jaren tussen partijen. Slaagt een informateur er niet in iets van een gunfactor of vertrouwen te doen groeien, dan ondermijnt zoiets heel de formatie. Actueel zien we hoe de PVV op haar meest pregnante thema - asiel en migratie - de tweede coalitiepartij, de VVD, door de spreidingswet volstrekt niet vertrouwt en anderen de PVV niet inzak Europa en internationaal beleid. Schoolvoorbeelden hiervan zijn uiteraard de epische formatie Van Agt II in 1981 en ook de ernstige vertrouwenscrisis tijdens de allereerste verkenningsfase van Rutte IV in 2021. Deze bleven het hele bestaan van die twee kabinetten funest domineren. Dramatisch is de formatie van 1963 waarin nota bene de vicepresident van de Raad van State en koningin Juliana samenspanden tegen de nieuwe KVP-leider Wimme de Kort. Diens ondergang zette een proces van intern gedoe in gang dat twee kabinetten op rij snel deed sneuvelen en die partij fataal zou raken. En leidde tot de komst van D66! Complicerende Factor nummer 6 is de rol die partijen moeten spelen zonder enige traditie in bestuur en coalitievorming. De formatie is dan vaak voor de andere partijen een soort gedragstest waarin men heel omzichtig te werk moet gaan. De actuele formatie is hier natuurlijk exceptioneel omdat drie van de vier onderhandelende partijen 'novieten' zijn evenals de informateur in zijn rol. De enige ervaren partij is de zware verliezer van de verkiezingen. Voorbeelden hiervan zijn Balkenende I met de LPF als 'noviet' en Rutte I, waarin de PVV als gedoogpartner meedeed. Beide kabinetten sneuvelden roemloos na korte tijd. In de actuele situatie moet ook nog meegewogen worden dat drie van de vier potentiële partners nauwelijks in staat lijken een keur van gedegen bewindslieden te selecteren en het feit dat de enige partij met regeerervaring liever slechts zou gedogen. Tevens zal na de doorgewinterde Mark Rutte nu een premier aantreden óf zonder enige bestuurlijke ervaring die Europees en internationaal grote vragen oproept (Wilders!) óf iemand van buiten de vier partijen die bij die partners geen langdurige loyaliteit heeft opgebouwd (Plasterk!). Zes factoren kortom die een vlotte afronding van de besprekingen onwaarschijnlijk en vooral ook onverstandig zouden maken. *** Verder lezen Joop van den Berg - Kabinetsformatie 2024: Graag zorgvuldig, maar zonder spijkers op laag water *** Verder luisteren 393 - Op naar een extraparlementair kabinet! 390 - Kabinetsformatie 2023: Het ethos van de haai 388 - Kabinetsformatie 2023: de lucht is geklaard, vier partijen kunnen met elkaar verder 386 – Ronald Plasterk, een verkenner met passie 384 - De overrompelende overwinning van Geert Wilders. Opnieuw slaat Nederland een onbekende weg in 385 - Jan de Koning en het verschil tussen een greppel en de laatste gracht 179 - Kabinetsformatie 2021: Verkenners die schielijk van het toneel verdwenen, een politieke sluipmoord en de 'gouden standaard' van wijs en effectief formeren 213 - Van Agt/Den Uyl/Terlouw (1981), de verschrikkelijkste kabinetsformatie ooit 351 - Politiek als hartstocht: drie jonge bewindslieden uit het kabinet-Den Uyl vijftig jaar later *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:32:52 – Deel 2 01:01:07 – Deel 3 01:37:58 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De rayonhoofden en ijsmeesters waren de voorbije weken in alle staten. Zou het dan toch? En ja, Jaap Jansen en PG Kroeger komen wel degelijk met de vaste winterboeken-editie. Ditmaal met een extra recensie: een doorwrochte analyse van een brief die in de Tweede Kamer niet mocht worden voorgelezen. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Ben je vriend (of word je het nu nog snel) dan kun je meedingen naar een van de boeken die we bespreken: Abraham Kuyper, een leven in de journalistiek (beschikbaar gesteld door uitgeverij Boom) en Hoogteroes (beschikbaar gesteld door De Arbeiderspers). Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact op Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** 1] Een saluut aan Mathieu Segers Kort voor zijn overlijden op 16 december 2023 zond Segers ons zijn nieuwste boek: The Origins of European Integration - The Pre-History of Today's European Union, 1937–1951. Het bewijst eens te meer het grote verlies nu hij niet meer onder ons is. Elke pagina van dit rijke werk bevat voor uren en dagen aan nieuwe inzichten en verrassingen uit de voorgeschiedenis van de EU. Over de doorwerking van het Marshallplan; de grote betekenis van de oecumenische beweging; Piet Lieftinck en Ludwig Erhard in 1949 en over de historische missie van de christendemocratie. Maar nog het meest treft de eerste zin van dit magnum opus. Onvermoed en onverwacht brengt de visie daarin zijn erfenis en die van de eveneens onlangs gestorven Jacques Delors bijeen. Europa staat voor de opdracht zich nu voor een derde maal opnieuw uit te vinden.  2] Waar Europa ooit begon We kennen het vaste verhaal. De Europese beschaving ontsprong in drie eeuwenoude steden. Jeruzalem, Athene en Rome. Maar hoe ontstonden die urbane fundamenten nu echt? The Life and Death of Ancient Cities: A Natural History van Greg Woolf vertelt hoe historici, archeologen, biologen, klimaatdeskundigen en antropologen hun kennis daarover steeds meer aaneenvlechten. Het levert vele verrassende inzichten en dwingt ons vele bekende verhalen en feiten te herzien. Dat juist de Middellandse Zee bakermat werd van Europa kwam bijvoorbeeld doordat men leerde zeilen in plaats van roeien. En waar kwam het brood vandaan dat de inwoners konden eten van het in zijn glorietijden snel groter wordende Athene? Van in graanexporten gespecialiseerde Griekse havens op de Krim. En zo nog veel meer in dit bijzondere boek. 3] De journalist die minister-president werd Johan Snel was al eens bij ons te gast over zijn meeslepende biografie van alpinist, predikant, politicus, wereldreiziger en universiteitsoprichter Abraham Kuyper. Zijn proefschrift - Abraham Kuyper, een leven in de journalistiek - diept één van die aspecten verder uit. Die van de ongekende veelschrijver en mediavernieuwer. Ook dát was Kuyper. Hij schreef niet alleen tienduizenden stukken en ruim 200 boeken, hij bouwde ook aan een internationaal netwerk van journalisten. De journalistiek werd door zijn bezielende leiding een serieuze professie die ging opkomen voor haar vrijheid, integriteit en kwaliteit. Kuyper keek daarbij altijd verder dan zijn eigen 'zuil' of kerk. Snel brengt dit levensverhaal met panache en vol verrukkelijke verhalen en excentrieke belevenissen. 4] De Robert Caro van het Kremlin Stephen Kotkin doet voor Jozef Stalin wat Robert Caro doet voor LBJ. Zijn boeken Stalin: Volume I: Paradoxes of Power, 1878–1928 en Stalin: Volume II: Waiting for Hitler, 1929–1941 schetsen in duizenden pagina's het leven en de tijd van een 'larger than life' heerser. Een literaire tour de force. Van Stalins armoedige jeugd in Gori in Georgië en het rebelse broeinest van zijn priesterseminarie tot de jaren aan de Poolgrens in Siberië na een carrière als bankrover, beleeft de lezer mee. En ook zijn machtsdrift, zijn genie als bureaucraat, zijn honger naar kennis als autodidact, zijn paranoia, wreedheid en obsessies met Finland, Mongolië en Japan. Zijn eenzaamheid na de zelfmoord van zijn vrouw Nadja. En hoe hij wachtte tot Hitler zou aanvallen en dat toen niet wilde geloven. 5] De roes van Weimar De pleinen in Duitse steden staan nu, in januari 2024, bomvol. 'Nie wieder!' roepen de burgers en masse. Alle reden om juist nu het boek Höhenrausch - Hoogteroes - van Harald Jähner te lezen. Opnieuw komt hij met een fascinerend tijdsbeeld van de cultuur, maatschappij en politiek van Duitsland, nu die van de 'Goldene Zwanziger' en de Weimar-republiek. Het was een decennium van een 'Siegeszug befreiter Lebensweisen'. Jähner slaagt erin die periode niet te benaderen vanuit het perspectief achteraf, vanuit de doem van de ondergang en het Derde Rijk. We beleven juist de opmars van geëmancipeerde vrouwen, technologische evoluties, culturele bevrijding en 'amerikanisering' met jazz, radio en dansfeesten. En steeds is merkbaar hoe kwetsbaar Weimar was. Hoe de nederlaag in 1918, de giga-inflatie, het leven op de pof en de depressie vanaf 1930 voortdurend nieuwe kansen en ideeën lieten struikelen. 6] Een brief van het Idaveld FvD’er Freek Jansen schreef voorzitter Bosma bij zijn afscheid als Tweede-Kamerlid naar goed gebruik een brief. Die las hem niet voor en dat was nieuw. “Eigenlijk doodzonde”, vindt PG. Wie de tekst ervan serieus neemt, ontmoet een hele reeks politiek-filosofische toespelingen en historische verwijzingen die niet zomaar terzijde geschoven mogen worden. Jansen benoemt zichzelf tot hoeder van ‘de ideologische, zuivere lijn’ van Forum tegen ‘het parlementarisme’ en voor ‘het herstel van de natuurlijke orde’. Daarin brengt hij een paar duidelijke boodschappen. Hij doet een verwoede aanval op de erfenis van de Frankfurter Schule en dat niet voor het eerst. PG schetst wat daarbij het antisemitische hondenfluitje over ‘zelfhaat’ en ‘de vroedvrouw van onze opheffing’ vormt. En wat dit verbindt met het laatste boek van Mathieu Segers. De strijd voor die 'natuurlijke orde' en Jansens mythische verwijzing naar ‘Nederland als Idaveld’ plaatsen zijn boodschap in het sociaaldarwinisme van de 19e eeuw. Zelden klonk de fluit zo luid en zo schel. *** Verder luisteren 109 - Mathieu Segers: Sterke lidstaten maken Europa sterk 336 - Timothy Garton Ash: Hoe Europa zichzelf voor de derde keer opnieuw uitvindt 82 - Edward Glaeser: Why we should love cities 318 - 2023: het jaar van grote inflatie, Koude Oorlog, roemruchte veroveraars en omwenteling in Den Haag (oa over Stalin en stedenstichter Alexander de Grote) 149 - De zeven levens van Abraham Kuyper, een ongrijpbaar staatsman 354 - Eenzaamheid, machtsstrijd en repressie in het Russische rijk van Poetin, Stalin en tsaar Nicolaas II 394 – Honderd jaar na zijn dood: de schrijnende actualiteit van Lenin 113 - De Jaren '20 als wenkend perspectief 322 - 30 januari 1933, een fatale dag voor Duitsland en de wereld 152 - De 19e-eeuwse wortels van Forum voor Democratie 30 - Baudet en de Uil van Minerva 317 - Extra winteraflevering: PG tipt boeken! *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1: Mathieu Segers 00:38:00 – Deel 2: Greg Woolf 00:45:35 – Deel 3: Johan Snel 00:57:33 – Deel 4: Stephen Kotkin 01:20:06 – Deel 5: Harald Jähner 01:29:19 – Deel 6: Freek Jansen 01:57:00 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De eerste heerser van de Sovjet-Unie, Vladimir Iljitsj Oeljanov, leefde van 22 april 1870 tot 21 januari 1924. Honderd jaar na zijn dood lijkt hij bijna vergeten, maar is relevanter en actueler dan ooit. Jaap Jansen en PG Kroeger vertellen over zijn leven en werk, zijn politieke en wereldwijde erfenis en zijn opmerkelijke actualiteit in de 21e eeuw.    *** Betrouwbare Bronnen is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Deze aflevering bevat een advertentie van voor Eneco. Ga naar eneco.nl/test om te zien of Eneco Dynamisch bij jou past. Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u op Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Lenin - de schuilnaam van de revolutionair, verwijzend naar de Siberische rivier de Lena - groeide op in een gezin van ongekende sociale mobiliteit vanuit een lijfeigenenfamilie tot in de erfelijke adelstand. De executie van zijn broer als complotpleger tegen de tsaar deed de scholier radicaliseren en dat proces is heel zijn leven voortgegaan.     Hij was een theoreticus voor wie de leer van Marx en diens toekomstvisioenen een abstracte werkelijkheid vormden. Het socialistische ideaal mocht wat hem betreft slechts door een kleine voorhoede en met geweld van bovenaf gerealiseerd worden. Daarin was hij een buitengewoon pragmatisch leider. Je kon immers met iedereen een alliantie sluiten die dat theoretisch ‘absoluut ware’ dichterbij hielp brengen. Van Kaiser Wilhelm II tot een aartskapitalist als Herbert Hoover – de meest uiteenlopende bondgenoten benutte hij voor zijn machtsstreven.    Eenmaal aan de macht - na bijna twee decennia van ballingschap buiten Rusland - was hij een meedogenloos tiran. Burgeroorlogen, hongersnoden en repressie waren middelen waar hij niet voor terugschrok om de macht van ‘de partij' te vestigen en onstuitbaar te maken. Tegelijk schetste Lenin een propaganda-imago van het meest progressieve, cultureel innovatieve en het volk brood, vrijheid, elektrificatie en gelukbrengend regime in de wereldgeschiedenis.    Zijn opvolger Stalin heeft zich altijd in opmerkelijke bescheidenheid "leerling van de grote Lenin" genoemd. Hij bouwde een persoonscultus op rond de voorganger die vooral natuurlijk hemzelf legitimeerde. Hoe Stalin in de laatste twee jaar daadwerkelijk omging met de stervende Lenin is een ander verhaal; een gruwelsprookje.    Lenin bleef de icoon, zeker na de destalinisatie. Ook Michail Gorbatsjov onderstreepte altijd zijn verering voor de oprichter van de Sovjet-Unie. En Vladimir Poetin? Die verfoeit Lenin en maakt hem daarmee in deze tijd ineens hoogst actueel.   Lenin was immers de doodgraver van het Russische imperium en schonk onderworpen volkeren van de tsaar hun soevereiniteit in aanloop naar de 'wereldrevolutie' van Karl Marx. Poetin herstelt allengs de reputatie van Stalin als 'wreed doch krachtdadig redder' en spiegelt zich aan de meest repressieve Tsaren als Nicolaas I en Alexander III. Hun rijk werd door Lenin verwoest en diens faam werd door Gorbatsjov gekoesterd.     Des te opvallender is het dat Poetin nadrukkelijk en bewust verbergt dat hij zelf op niemand zo lijkt als op Lenin. Zijn tactiek om de macht te grijpen en methode van heersen zijn puur leninistisch.   Zoals ook de politieke strategie van de extreemrechtse en extreemlinkse groeperingen die Poetin in Europa steunt leninistisch pur sang is. Diens methodieken van permanente radicalisering, argwaan en zuiveringen én diens opportunisme en killersinstinct zien wij dezer dagen opnieuw op het politieke toneel. *** Verder lezen Victor Sebestyen - Lenin, leven en legende *** Verder kijken Zie en hoor Lenin spreken: "Wat is Sovjetmacht?" Bertrand Russel over zijn ontmoeting met Lenin in 1920 Poetin: "Lenin legde een tijdbom onder Rusland" Poetin bezoekt de opgebaarde Michail Gorbatsjov *** Verder luisteren 21 - Poetins rolmodel Tsaar Nicolaas I 19 - Anne Applebaum: Poetin en de destabilisering van het Westen 188 - De ondergang van de Sovjet-Unie: 1991, het jaar waarin Gorbatsjov in de afgrond staart en Poetin gemeenteambtenaar wordt 253 - Poetins bizarre toespraak: hoe de president de geschiedenis van Oekraïne herschrijft 354 - Eenzaamheid, machtsstrijd en repressie in het Russische rijk van Poetin, Stalin en tsaar Nicolaas II 257 - Het machtige Rusland als mythe: hoe 'speciale militaire operaties' een fiasco werden 258 - De kille vriendschap tussen Rusland en China 248 - Oekraïne en de eeuwenoude vriendschap tussen Duitsland en Rusland 346 - Alle Menschen werden Brüder! *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:34:33 - Deel 2 00:55:40 - Deel 3 01:19:16 - Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De verkiezingsuitslag op 22 november 2023 was duidelijk. Maar bijna twee maanden later is er van die duidelijkheid nog weinig concreets te merken. Op één ding na: er komt hoogstwaarschijnlijk geen gewoon parlementair meerderheidskabinet dat 'gewoon' regeren gaat. Jaap Jansen en PG Kroeger vertellen waarop je in de kabinetsformatie moet letten om die duidelijkheid wél te krijgen. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact op Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** De verwarring tot nu toe is vooral te danken aan het feit dat PVV, VVD, NSC en BBB vooropzetten wat zij niét willen. Wat dan wél - dat blijft mistig. Zo wil de VVD voluit meeonderhandelen, maar straks geen liberalen in de ministerraad zien aantreden. De PVV is simpelweg niet in staat eigen bewindslieden af te vaardigen bij gebrek aan partijleden. NSC benadrukt een extraparlementair kabinet noodzakelijk te vinden voor een nieuwe bestuurscultuur. Maar het maakt niet concreet wat zo'n kabinet eigenlijk zou zijn, het staat zelfs niet als wens of eis in het verkiezingsprogramma van de nieuwe partij. Niettemin maken Jaap en PG helder dat zo'n ongedefinieerde constructie met een algemeen 'regieakkoord' (ideetje van BBB) voor elk van de vier partijen het meest aanlokkelijk is. Je kunt er elk moeilijk thema of dilemma mee vooruitschuiven en afzien van financiële doorrekeningen. Wat is nou zo’n extraparlementair kabinet. Of, zoals Jaap liever zegt: buitenparlementair kabinet. De politieke historie kent ze wel degelijk. Ze waren usance tussen 1848 en 1917. PG herinnert eraan dat ook Thorbecke graag afzag van duidelijke afspraken vooraf en de Kamer toeriep: "Wacht op onze daden!" De hang naar zo'n kabinet is dan ook een stukje antipolitieke nostalgie. De 'nieuwe bestuurscultuur' blijkt een verlangen te bevatten naar het Nederland van voor 1917. Na 1945 was er éénmaal zo'n kabinet. Het kabinet-Den Uyl. Maar daarbinnen waren de ministers van PvdA en D66 nu juist zeer sterk politiek gebonden en moest de ploeg bij zware crises geopolitiek, economisch en monarchaal een stevig politiek-parlementair draagvlak opbouwen. In de 'Plasterk-formatie' zouden de fracties tot de conclusie kunnen komen, dat zij – net als Dilan Yesilgöz en Pieter Omtzigt zich hadden voorgenomen – het beste alle vier kunnen gaan ‘gedogen’. Dat heeft voor elk van hen vooral veel voordelen, zij het dat de veelgeroemde transparantie van bestuur en beleid dan het eerste slachtoffer is. Wel kan de premier dan in de persoon van Ronald Plasterk een PvdA'er zijn die net als de andere bewindslieden geen formele binding met de coalitiefracties heeft. Zo'n opmerkelijk geconstrueerd kabinet - echt iets anders dan het 'zakenkabinet' waar Pim Fortuyn van droomde of een 'minderheidskabinet' waarover NSC in zijn verkiezingsprogramma schrijft - zal zich natuurlijk wel fors willen profileren als de geest van een nieuwe tijd. Mark Rutte en zijn 'kartel' zijn weg en dat willen ze dan laten weten ook. Jaap en PG noteren vast met welke symbolische daadkracht het nieuwe kabinet bij aanvang zal kunnen pronken. Van de plicht van de koning voortaan ook 'gewoon belasting te betalen' tot afschaffing van een reeks ministersposten en begrotingen. Van het schrappen van het derde NPO tv-net tot het opschorten van de Pensioenwet en de terugkeer van Rita Verdonk als wraak op Rutte. *** Verder luisteren 390 - Kabinetsformatie 2023: Het ethos van de haai 388 - Kabinetsformatie 2023: de lucht is geklaard, vier partijen kunnen met elkaar verder 386 – Ronald Plasterk, een verkenner met passie 384 - De overrompelende overwinning van Geert Wilders. Opnieuw slaat Nederland een onbekende weg in 380 - Campagne 2023: knollen en citroenen en Haagse trucs 372 - Nieuwe partijen als Nederlandse traditie - en de afgrond die altijd weer dreigt 351 - Politiek als hartstocht: drie jonge bewindslieden uit het kabinet-Den Uyl vijftig jaar later 296 - Doe effe normaal man! De macht der gewoonte in de Nederlandse politiek *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:23:14 – Deel 2 00:47:34 – Deel 3 01:22:04 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Jaap en PG wensen de luisteraars van Betrouwbare Bronnen alle goeds, veel inspiratie en geluk in het nieuwe jaar. Om hier meteen een kleine bijdrage aan te geven duiken we in deze laatste aflevering van 2023 alvast in dát verleden dat nu juist 2024 van bijzondere betekenis maakt. Voor de zesde maal sinds de start van Betrouwbare Bronnen kijken we naar momenten en mensen die in het nieuwe jaar herdacht en herinnerd zullen worden. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u op Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Met de Europese parlementsverkiezingen in aantocht komt allereerst het jaar 2004 in beeld. Toen immers traden liefst tien nieuwe landen toe tot de EU. Het is de moeite waard hun ontwikkeling en rol sindsdien te beschouwen. De drie Baltische staten, de Tsjechen, Slovenen, Slowaken en Polen werden groeibriljanten die soms zelfs in hoog tempo klaar waren om mee te doen in de Eurozone. Buitenbeentje blijkt Hongarije, dat zich economisch en politiek ging isoleren. 2024 wordt dan ook extra spannend als Viktor Orbán in de tweede helft van 2024 EU-voorzitter wordt na de Belgen! In 2004 was één Europeaan nog vol goede moed. Otto, de hoogbejaarde, laatste Habsburgse kroonprins, was dankbaar en geroerd bij de triomf waardoor zijn Hongaarse vaderland ging meedoen in een vrij Europa. 1824 is voor Europa eens te meer een jaar om nu te vieren. Toen klonk op 7 mei in Wenen voor het eerst de Negende van Beethoven! Dat had nog heel wat voeten in de aarde, vertelt PG. In Amerika zijn er twee historische momenten die juist nu actueel en relevant zijn. Ten eerste een tragedie. Wie kan vergeten hoe in 1974 Richard Nixon ten onder ging? Het 'Smoking Gun' bandje van zijn gesprekken deed hem finaal de das om. En juist waar het in de Watergate-affaire om ging, gaat het nu ook in de vele zaken tegen Donald Trump om: 'cover ups', 'obstruction of justice', knoeien en verdoezelen. De triomf bij de presidentsverkiezing van 1984 zal ook volop in beeld zijn. De toen oudste president ooit zegevierde als bijna niemand eerder. Met argumenten waarmee Joe Biden nu ook wil pronken. Lukt het hem Ronald Reagans 'morning again in America' te evenaren? Voor Nederland is 2024 een waarin we terugkijken naar grote momenten in onze historie. Bovenal naar 1949. 75 jaar geleden kwam een einde aan het land zoals we dit sinds 1648 hadden gekend. Het koloniaal imperium werd opgedoekt en de toetreding tot de NAVO eindigde de politiek van neutraliteit en 'nationale soevereiniteit' die eeuwenlang domineerde. Nederland werd ingebed in een Europees en geopolitiek geheel, als waardengemeenschap en als verdedigingsalliantie tegen tirannie. Nu actueler dan ooit. In 1994 begon ook een nieuw tijdperk. Dat van de paarse jaren met Wim Kok als premier. Nu zien we scherper dat toen ook de opmars van versplintering en populisme zich aandiende. En met dit begin kreeg ook de loopbaan van Geert Wilders een opmerkelijke impuls. Hij bleek toen al een consistente politiek te volgen - als een Orbán voordat Orbán zelf dat pad insloeg! Ook Europees kijken we terug naar momenten van tragedie en triomf. In 1974 dumpte het Kremlin Nobelprijswinnaar Aleksandr Solzjenitsyn door hem in een vliegtuig naar Frankfurt te zeten. De Sovjetleiding hoopte van zijn verzet en inspiratie af te zijn, een fatale denkfout. Ook dit is nu weer hoogst actueel. Waarom Frankfurt? Dat was te danken aan bondskanselier Willy Brandt. Een gul gebaar naar de grote schrijver was zijn laatste mooie moment in 1974. Brandts politieke ondergang was een ongekende tragedie. 2024 is in kunst en cultuur zonder twijfel een groot herdenkingsjaar. Op 3 juni 1924 stierf Franz Kafka. En heel recent kwam weer een uniek aspect van zijn werk aan het licht. De schrijver blijkt ook een fascinerend tekenaar. En zijn leven wordt nu zelfs een filmserie! 1824 is het geboortejaar van Anton Bruckner. Het Concertgebouworkest zal daarom uitpakken met een cyclus van zijn grootse negen symfonieën onder een reeks bijzondere dirigenten. Bruckners werk is immers het hart van het repertoire van dit orkest en zijn traditie. En natuurlijk 1724! 300 jaar geleden klonk in Londen de première van een van de meest flitsende en politieke opera's: 'Giulio Cesare in Egitto' van Georg Friedrich Händel. Een vilein, sexy, wreed, machtsbelust en moorddadig stuk in het Midden-Oosten met een verliefde veroveraar en heerser en een meedogenloze prinses die zélf de Farao wil zijn. Krijgen we de historie nóg actueler in 2024? *** Verder kijken Nixon: the smoking gun tape De complete film Im Schatten der Macht (over het politieke einde van Willy Brandt) Handel: Giulio Cesare in Egitto, opera in three acts, HWV 17 | Andrea Marcon & La Cetra *** Verder luisteren (hier in de volgorde zoals ze in aflevering 392 genoemd worden) 63 - Judit Varga, minister van Justitie van Hongarije: lessen uit de geschiedenis 346 - Alle Menschen werden Brüder! 51 - Nixon, Clinton, Trump - PG en de historie van het fenomeen 'Impeachment' 345 - Leiders op leeftijd. Krasse knar Joe Biden is niet de enige 361 - Vilnius, juli 2023: NAVO-top in het oog van de storm 359 - Nederland en de slavernij, 150 jaar na de afschaffing 64 - Wim Kok, een leven op eigen kracht - gesprek met biograaf Marnix Krop 09 - Special: leven en werk van Wim Kok. Met Jeltje van Nieuwenhoven, Joop van den Berg, Gijs van Dijk en PG Kroeger 161 - Hans van Mierlo, een politieke popster 169 - Vijftien jaar Partij voor de Vrijheid van Geert Wilders 260 - De toesprakentournee van Volodimir Zelenski en de worsteling van de SPD met de erfenis van Brandt en Schröder 70 - 'Voorzitter, het is Kafka!' - PG Kroeger over leven en werk van Franz Kafka 387 - Niets is zó politiek als opera - 100 jaar Maria Callas *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:27:05 – Deel 2 01:05:37 – Deel 3 01:31:16 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In 1958 was België het eerste land dat de nieuwe Europese Gemeenschap mocht voorzitten. Het komend halfjaar mogen onze zuiderburen onder leiding van premier Alexander de Croo voor de dertiende maal hun politiek vernuft inzetten voor een hele reeks complexe EU-vraagstukken. Jaap Jansen en PG Kroeger kijken vooruit, analyseren de aanpak en zwaartepunten van de Belgen en waarom ‘de Ollanders’ hen eigenlijk nooit écht begrijpen. *** Betrouwbare Bronnen is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Deze aflevering bevat een advertentie van NordVPN. Met deze vpn-verbinding kun je overal je favoriete websites bezoeken en je privacy is beschermd. Kijk op https://nordvpn.com/bronnen - Als je voor 9 januari 2024 een abonnement neemt, krijg je er een Amazon cadeaubon bij! Deze aflevering heeft ook een advertentie voor Bamigo. Ga naar bamigo.com en gebruik de geheime code: betrouwbaar25 Deze aflevering bevat tevens een korte advertentie van Triodos Bank. Kijk voor fossielvrij sparen en een aantrekkelijke spaarrente op triodos.nl/betrouwbaar Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u op Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Het Spaanse voorzitterschap verrichtte een huzarenstukje. Omdat plots nationale verkiezingen en een kabinetsformatie nodig bleken, moest premier Pedro Sanchez zich strikt focussen op de essentiële, zware dossiers. Dit is leerzaam voor de Belgen, want ook hen wachten verkiezingen, zelfs 'megaverkiezingen' op alle politieke niveaus. België moet in elk geval de principeakkoorden uit het Spaans halfjaar concreet invullen: toetredingsonderhandelingen met Moldavië en Oekraïne, de nieuwe Maastricht-criteria en het akkoord over asiel en migratie. En er moet een afspraak komen over de meerjarige EU-begroting. Een mooie uitdaging aan de behendige minister van Financiën, Vincent van Peteghem. En ook daar zal een nieuw kabinet in Den Haag niet omheen kunnen. De Belgen hebben een stevig inhoudelijk werkprogramma opgesteld. Jaap en PG vinden daarin een reeks interessante acties en initiatieven. Van een onvermijdelijk Kuifje-accent op de ruimtevaart tot een fiks pakket rond de 'sociale pijler' van de EU. Daarin wordt voortgebouwd op het 'Jaar van de vaardigheden' de lessen uit de pandemie en het historische werk van Jacques Delors. Het geopolitieke Europa krijgt forse nadruk. De Belgen noemen dat 'mensen en grenzen beschermen'. Bovendien krijgt het Europese antwoord op Xi Jin Ping en zijn Zijderoute nadrukkelijk aandacht. Natuurlijk kijken Jaap en PG ook met een schuin oog naar de komende Belgische verkiezingen. Die verrassen met de herrijzenis van oud-premier Elio di Rupo als Europees kandidaat voor de socialisten. En er dreigt electorale ellende voor de liberale Open VLD. Premier De Croo blijkt niettemin een positivist à la Mark Rutte, gelet op zijn nieuwste boek ‘Het beste moet nog komen’. Niet alleen bij zulke verkiezingen is merkbaar dat de noorderburen meestal weinig snappen of weten van de Belgen. PG zoekt een verklaring daarvoor en vindt die in de zo fundamenteel andere historische wortels binnen de Nederlanden na de Bourgondische eeuw en de afscheiding van de Republiek. Het huidige België bleef eeuwenlang een soort 'lidstaat' van een barok, multicultureel, katholiek, Europees en mondiaal imperium van de Habsburgers. Kleurrijke heersers, culturele grandeur en complexe relaties met Madrid en Wenen gaven hen een soort EU-DNA avant la lettre. Tragisch symbool daarvan was het Brusselse Paleis op de Coudenberg, een van de meest spectaculaire keizersresidenties van Europa vol grootse kunst. Je vindt er niets meer van terug na de verwoestende brand van 1731. Of toch wel? En ook die restanten zijn weer symbolisch. Met voorganger Spanje en opvolger Hongarije als EU-voorzitter delen de Belgen onderhuids een diep Habsburgs verleden dat hun noorderburen nimmer zullen begrijpen. *** Verder lezen Het Belgisch EU-voorzitterschap, de website *** Verder luisteren 373 - Nederland en België: de scheiding die niemand wilde 355 - Modern en succesvol Spanje wordt EU-voorzitter en houdt verkiezingen 344 - Nederland in Europa: een masterclass door Tom de Bruijn 336 - Timothy Garton Ash: Hoe Europa zichzelf voor de derde keer opnieuw uitvindt 282 - Hoe Sammy Mahdi - de nieuwe Vlaamse leider - de christendemocraten er weer bovenop wil helpen 272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa 256 - Na de inval in Oekraïne: 'Nu serieus werk maken van Europese defensiesamenwerking' 229 - Kristof Calvo: wat de Nederlandse en Belgische politiek van elkaar kunnen leren 190 - Napoleon, 200 jaar na zijn dood: zijn betekenis voor Nederland en Europa 71 - Caroline de Gruyter: 'Brexit maakt Europa sterker' - De EU als het Habsburgse Rijk van onze tijd 63 - Judit Varga, minister van Justitie van Hongarije: lessen uit de geschiedenis 49 - De koningen van Hispanje die wij altijd hebben geëerd *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:33:22 – Deel 2 00:54:14 – deel 3 01:18:57 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De verkenner trekt een nieuw jasje aan. Ronald Plasterk wordt nu informateur en is slechts één stap verwijderd van het Torentje. Jaap Jansen en PG Kroeger zagen het debat in de Tweede Kamer over het verslag van zijn verkenning en noteerden een reeks ongebruikelijke en opmerkelijke politieke feiten. En een haai uit een kinderfilm zwom ook nog even langs. Het debat van 13 december 2023 leek nogal op dat van 1 april 2021, het ‘Pieter Omtzigt, functie elders’ debat dat geschiedenis schreef. Na een turbulente verkenningsfase ontplofte de Kamer. Informateur Plasterk moet de brokstukken zien te lijmen en partijen bij elkaar weten te houden. En de nu volgende fase van bevat een explosieve serie tijdbommen die hij onschadelijk moet zien te maken. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u op Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier ***  Als één ding duidelijk werd, dan is het wel dat Geert Wilders zijn verkiezingswinst beschouwt als een mandaat om geen enkele reflectie op de voorbije twintig jaar van de PVV toe te staan. Hoezeer hij ook gefileerd werd over vroegere daden en uitspraken en hun anti-rechtsstatelijke inhoud, hij verklaarde steeds feller nimmer ergens excuses voor te maken of nuances aan te brengen. Zeker niet voor zijn bezoek aan Moskou en de Kremlingezinde uitingen vier jaar na de aanslag op MH17 en de inval in de Krim. "Vals, gemeen!" siste hij Rob Jetten (D66) daarover toe. Het bracht Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) op de analogie met de zogenaamd vegetarische haai Bruce uit de Disneyfilm Finding Nemo. Ook Caroline van der Plas (BBB) en Dilan Yesilgöz (VVD) lieten blijken tabak te hebben van de weifelingen en staatsrechtelijke aarzelingen bij Pieter Omtzigt (NSC). Ze willen tempo maken naar een rechts kabinet om hun kiezers niet nu al te hoeven ontrieven. In een dag of twee moet ‘de basislijn’ over de grondrechten toch wel duidelijk zijn, vinden ze, en kregen daarvoor steun van de partijen aan uiterste rechter- én linkerzijde. Omtzigt stond binnen het kwartet op rechts alleen en begon zo te zwabberen, dat hij stormen interrupties uitlokte. Hij erkende ‘geen lijsten’ met te bespreken constitutionele pijnpunten te hebben. Ook daarom weigerden Wilders en hij de kamer een verslag van de informateur over dat eerste aspect van de komende onderhandelingen toe te zeggen. Hoe gevoelig juist zulke staatsrechtelijke elementen nu zijn werd onbedoeld aangetoond door Yesilgöz. Met een achteloze motie namens het rechtse kwartet stak zij het lont aan. Termen als 'politiek vandalisme' klonken. Dat kwam verrassend overeen met een analoog incident tijdens de avond vóór het debat. Toen dreigde premier Mark Rutte – die al demissionair is! - unverfroren met aftreden van het hele kabinet over een motie van SGP, SP, BBB en NSC tegen nieuwe EU-hulp aan Oekraïne. Het debat liet zien dat het kabinet-Rutte IV onttakeld is. De consequenties daarvan kunnen groot zijn. Ook is helder dat Wilders klem zit tussen zijn machtspretentie en weigering de PVV realiter te zien veranderen. En Frans Timmermans ontpopte zich als een ras-parlementariër die nimmer weggeweest lijkt van het Binnenhof. Even grijnsde hij zelf als een haai die zijn prooi zag spartelen. Opvallend effectief waren gedegen interrupties door Jetten en Henri Bontenbal, waarbij hun verschillen in stijl elkaar verfijnd aanvulden. De CDA-leider kaapte het debat inhoudelijk door het agenderen van het dieperliggende motief van 'een democratisch ethos' dat meer inhoudt dan de formalismen waarmee PVV, BBB en VVD Omtzigt probeerden af te kopen. Een interruptie van Bontenbal deed Yesilgöz onthullen hoezeer zij haar VVD al heeft uitgeleverd aan de nukken van Wilders. Om met Bette Davis te spreken in een andere iconische film: “Fasten your seat belts, it's gonna be a bumpy night!” *** Verder luisteren 388 - Kabinetsformatie 2023: de lucht is geklaard, vier partijen kunnen met elkaar verder 386 – Ronald Plasterk, een verkenner met passie 384 - De overrompelende overwinning van Geert Wilders. Opnieuw slaat Nederland een onbekende weg in 357 – Kabinetsformatie 2021: House of Cards aan het Binnenhof. Annemarie Jorritsma en de obsessie met Pieter Omtzigt 330 – Politieke paradoxen. Lessen uit de kabinetsformatie van 2021 *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:26:30 – Deel 2 01:07:02 – Deel 3 01:26:34 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het nieuwe kabinet wordt geconfronteerd met drie grote uitdagingen: de klimaattransitie, de oorlog in Oekraïne en het grote tekort aan talenten en vakmensen op elk terrein. Elk van deze drie staat centraal in de energietransitie en de enorme inhaalslag die Nederland daar maakt. Maar we zijn er nog lang niet, hoe houden we dit succes vast en wat betekent een nieuwe coalitie voor dat succes? Jaap Jansen en PG Kroeger duiken daarin met topexpert Noé van Hulst van het Internationaal Energie Agentschap en Olof van der Gaag van de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie. Van Hulst leidde een groep experts die voor de kabinetsformatie een cruciaal advies opstelde: de Keuzewijzer Klimaat en Energie. Een routekaart voor de komende kabinetsperiode en voor de langere termijn op weg naar 2050. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie en met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Deze aflevering bevat een advertentie van Triodos Bank. Kijk voor fossielvrij sparen en een aantrekkelijke spaarrente op triodos.nl/betrouwbaar Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u op Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** In het klimaat- en energiebeleid is de tijd van papieren plannen voorbij. "Implementeren, implementeren, implementeren!" onderstreept Noé van Hulst. “Niet per sé altijd in deze volgorde”, grapt hij erachteraan. Concreet de voorgenomen plannen uitvoeren en succesvolle projecten in de duurzame energiesector de ruimte geven, benadrukt Olof van der Gaag. Daarbij moeten we af van de vele procedures en bureaucratische hordes. Dat vergt vooral volhouden en versnellen. Want ‘de weg naar klimaatneutraliteit zal natuurlijk lang en hobbelig zijn’, zegt Van Hulst. Poetins oorlog liet zien dat onverwachte ontwikkelingen hierbij een enorme impact kunnen hebben. Van der Gaag beaamt dat hij wel even moest slikken toen hij de verkiezingsuitslag zag, met de PVV als grootste partij. Toch denkt hij dat ook de nieuwe coalitie begrijpt dat Nederland door moet op de ingeslagen weg. Als beleidsmakers het concreet uitvoeren nu zouden gaan vertragen, worden uiteindelijk de kosten van de noodzakelijke acties – financieel, economisch en maatschappelijk - alleen maar hoger. Goed voorbeeld is de overbelasting die nu al de energienetten laat vastlopen. In het gesprek gaan opmerkelijke inzichten over tafel. Zo is in korte tijd breed doorgedrongen dat 'groene industriepolitiek' – in Nederland en Europees - hoge prioriteit verdient. Joe Biden laat in de VS zien hoe je dat doet. Ook blijkt dat voorstanders van het schrappen van het klimaatfonds' zich lelijk in de voet zullen schieten. Want daarmee verdwijnt ook het geld dat de bouw van nieuwe kerncentrales moet aanjagen. Overigens: veel bedrijven zijn bij de energietransitie al veel verder dan het Binnenhof vaak beseft. Bovendien biedt de energietransitie Nederland veel kansen. Van Hulst geeft als voorbeeld hoe onze locatie en infrastructuur juist Nederland voor Europa essentieel maakt bij de 'uitrol' van een waterstofeconomie. Volgens hem moet Nederland in Europa er ook de komende jaren een eer in stellen ‘ver boven ons gewicht te blijven boksen’. *** Verder lezen Keuzewijzer klimaat en energie *** Verder luisteren 388 - Kabinetsformatie 2023: de lucht is geklaard, vier partijen kunnen met elkaar verder 386 – Ronald Plasterk, een verkenner met passie 384 - De overrompelende overwinning van Geert Wilders. Opnieuw slaat Nederland een onbekende weg in 369 - Rob Jetten wil een ideeënstrijd rond het midden en een lossere verhouding tussen Kamer en kabinet 358 - Ligt het ambitieuze klimaat- en energiebeleid op koers? Gesprek met Henri Bontenbal (CDA) 338 - Hoe de stikstofcrisis de energietransitie vertraagt. En: wat intussen wél met sprongen vooruitgaat 244 - Frans Timmermans over klimaatbeleid, geopolitiek en weerbare democratie 106 - Diederik Samsom over het Europese klimaatbeleid en het crisisherstelplan *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:27:28 – Deel 2 00:46:39 – Deel 3 01:00:22 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De kabinetsformatie is nu al hoogst opmerkelijk. En tegen alle beloften van de Tweede Kamer aan zichzelf en naar de burgers lijkt deze beginfase nog het meest op die van 2021. Jaap Jansen en PG Kroeger analyseren en kijken vooruit naar wat nu gaat komen. Ze doen dat vanuit verschijnselen en lessen uit eerdere formaties in ook al complexe omstandigheden. PVV en BBB hebben duidelijkheid gegeven. Hun verloving was een amour fou: de bruidsjurk is gekocht, de uitzet besteld. Andere partijen zwaaiden beleefd naar de verkenner en sloegen een ander pad in, terwijl VVD en NSC zich wentelden in weifeling en afstandelijkheid. Daarom belichaamt Ronald Plasterk na het Gom-debacle een Tjeenk Willink-achtige mengvorm van verkenner en informateur zoals we die nog kennen uit de troebelen in 2021. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Deze aflevering bevat een advertentie van NordVPN. Met deze vpn-verbinding kun je overal je favoriete websites bezoeken en je privacy is beschermd. Kijk op https://nordvpn.com/bronnen - Als je voor 9 januari 2024 een abonnement neemt, krijg je er een Amazon cadeaubon bij! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u op Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Met tweegesprekken als therapeutische sessie poogde Plasterk een begin van vertrouwen te laten groeien. Het stroeve begin wekte irritatie bij BBB-aanvoerder Caroline van der Plas. Zij vond dat iedereen maar moeilijk deed. Haar 'ik wil met Pieter' is in hoog tempo bekoeld. En hoewel elke partij hoog opgaf van ‘focussen op de inhoud' was daarvan de facto nog niets te merken. Eigenlijk is alleen wat zij niét wilden in contouren zichtbaar geworden. Een opmerkelijke uitzondering is PVV-leider Geert Wilders. Niet aan het Binnenhof of aan tafel bij Plasterk, maar bij een marginaal radicaalrechts medium, Rebel News. Jaap en PG analyseren Wilders’ concrete inhoudelijke prioriteiten voor het onderhandelingsproces. Bij migratie wil hij strengheid, maar beperkt zijn stevigheid ineens tot 'niet-westerse immigranten'. Zijn ingrijpende financiële voorstellen zullen het Centraal planbureau nachtwerk bezorgen. Omdat volgens Wilders en Pieter Omtzigt de lucht geklaard is en Dilan Yesligöz van de VVD graag over inhoud praat maar nog steeds niet verder wil gaan dan gedogen, zal de informateur de kwadratuur van de cirkel moeten vinden. Jaap en PG schetsen op basis van eerdere kabinetsformaties drie scenario’s. 1] De minst waarschijnlijke: Plasterk kan de handdoek in de ring gooien om de fracties onder druk te zetten en de Kamer meer eigen verantwoordelijkheid laten nemen. 2] Plasterk kan melden dat hij voortgang boekt en dat in het aangekondigde Kamerdebat toelichten. De Kamer kan dan besluiten hem als informateur de vervolgstappen te laten begeleiden. Plasterk premier (beluister aflevering 386!) komt dan dichterbij. 3] De Kamer kan besluiten niet overhaast te werk te gaan en zich aan te sluiten bij de lange brief vol aarzelingen en procedurele gedachten van NSC. Volgens Jaap ligt het dan voor de hand Pieter Omtzigt als inventariserende informateur aan te stellen en op te dragen een eerste 'conceptakkoord' te formuleren en daarbij bereidwillige fracties uit te nodigen. Die rol is dossiertijger Omtzigt op het lijf geschreven. En deze aanpak is in lijn met de methode van Ruud Lubbers in 1981, Wim Kok in 1994 en Mariëtte Hamer in 2021. Dit is wel een groot risico voor de grootste winnaar bij de verkiezingen: Geert Wilders is dan het initiatief kwijt. *** Verder lezen Evaluatie kabinetsformatie 2021 Motie Klaver/Sneller over de kabinetsformatie Brief Dilan Yesilgöz Brief Geert Wilders Brief Pieter Omtzigt Brief Caroline van der Plas *** Verder kijken Interview Geert Wilders (rebel News, 2 december 2023) *** Verder luisteren 386 – Ronald Plasterk, een verkenner met passie 384 - De overrompelende overwinning van Geert Wilders. Opnieuw slaat Nederland een onbekende weg in 357 – Kabinetsformatie 2021: House of Cards aan het Binnenhof. Annemarie Jorritsma en de obsessie met Pieter Omtzigt 330 – Politieke paradoxen. Lessen uit de kabinetsformatie van 2021 213 - Van Agt/Den Uyl/Terlouw (1981), de verschrikkelijkste kabinetsformatie ooit 191 - Kabinetsformatie 2021: Hoe krijgen we de balans terug in de trias politica? De Kamer kan zelf al heel veel doen! 182 - Kabinetsformatie 2021: De verrassend vertrouwde werkwijze van Herman Tjeenk Willink 179 - Kabinetsformatie 2021: Verkenners die schielijk van het toneel verdwenen, een politieke sluipmoord en de 'gouden standaard' van wijs en effectief formeren 177 - Kabinetsformatie 2021: Formeren is faseren, dus het begint met verkennen *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:28:45 - Deel 2 00:48:58 - Deel 3 01:03:46 - Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Dirigent en componist Leonard Bernstein noemde haar eenvoudigweg ‘de Bijbel van de Opera’. Op 2 december 1923 is ze geboren: Maria Anna Cecilia Sofia Kalogeropoulos, beter bekend als Maria Callas. Bijna 50 jaar na haar vroege dood geldt zij nog steeds als de grote icoon van de lyrische zangkunst en de opera. PG Kroeger vertelt over haar fascinerende en tragische leven en hoe nu juist haar vak - de opera - de meest door en door politieke kunstvorm was en is in de cultuurgeschiedenis. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u op Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Callas' jeugd was eigenlijk ongelukkig, ze keek er met bitterheid op terug. Tegelijkertijd gaf die haar als actrice en muzikant een emotionele diepgang die doorklonk in alles wat zij aanraakte. Zo werd ze 'La Divina' en 'La Prima Donna Assoluta'. Onthullend is hoe zij daar zélf naar keek en haar eigen rol als kunstenaar interpreteerde. Opera is een zeer complexe én zeer politieke kunstvorm. Alle kunsten worden er tot één geheel in geïntegreerd. De ontstaansgeschiedenis is daarbij door en door politiek, verbonden met macht, de representatie van absolute macht en van de 'waarden en normen' van de heerschappij van vorsten en regimes. PG vertelt over heersers die zélf intens bezig waren met opera, juist daarom. Lodewijk de Veertiende was hoofdpersoon op het toneel in zijn eigen producties. De vrouw van Mao dicteerde en detail het repertoire van 'Yang ban xi', correcte stukken. Mevrouw Xi is zelf een soort Chinese Maria Callas. Catharina de Grote schreef haar eigen opera’s en de Britse vorsten konden rekenen op het genie en politiek gevoel van Georg Friedrich Händel. Met de Franse revolutie kwam de tijd van de 'Magnifieke Rebellen' van Andrea Wulf, de revolutionaire muziek van Beethoven en de opera als tolk van de nationale romantiek. De glorie van de natie en haar cultuur moest in de opera haar hoogtepunt krijgen. Weer was deze kunstvorm zo politiek als maar mogelijk was. De censuur van de Tsaren was dan ook scherp, het juiste beeld van Rusland en zijn regime was cruciaal op het operatoneel. Dat operakenner en zanger Stalin later zich zozeer bemoeide met deze kunstvorm was dan ook niets bijzonders. Hoe ver hij ging was dat wel! Is opera nog steeds zo politiek nu? Nou en of. Moderne werken als die van John Adams, Philip Glass en Alexander Raskatov bewijzen dat volop. Er is zelfs een opera over Boris Jeltsin in een Mall in Houston! Jaap en PG bedenken daarom opera-libretti over onze eigentijdse politiek. Greet Hofmans en Margaret Thatcher zijn natuurlijk geweldige onderwerpen en een satirische opera over Brexit lijkt wel een must. En Maria Callas dan? PG ziet haar als een uiterst relevant politiek fenomeen. Haar gloriejaren waren die van de wederopbouw waarin Europa zich na oorlog en Shoah herontdekte en verzoende. Haar kunst was daar een zeer krachtig symbool van. Het onlangs teruggevonden beeld en geluid van haar triomf in Parijs in 1958 laten dat heel verrassend zien. Callas werd een diva, een godin van de nieuwe welvaart, de nieuwe jet set en de globalisering van kunst en cultuur. Zelfs haar meest gelauwerde rollen zijn in dit licht zo politiek als maar kan. 'Norma' is immers een priesteres in een onderdrukt en bezet land en gaat daaraan ten onder. 'Anna Bolena' is immers een koningin die door hofintriges verwoest wordt en uiteindelijk op het schavot moet sterven. 'Tosca' is immers zélf een diva die zich opoffert voor haar geliefde jonge revolutionair en de wrede chef van de geheime dienst vermoordt. En 'Carmen' is immers een verschoppeling uit een etnisch gediscrimineerde minderheid die ten onder gaat aan de jaloezie van mannen.   Callas en haar kunst zijn dan ook voor de eeuwigheid. *** De film Callas is te zien in 20 filmhuizen in Nederland *** Verder kijken Callas over haar vak Een stukje uit de film die op dit moment draait in 20 filmhuizen in Nederland *** Verder luisteren 373 - Nederland en België: de scheiding die niemand wilde Hoe een opera België van Nederland afscheurde 346 - Alle Menschen werden Brüder! 336 - Timothy Garton Ash: Hoe Europa zichzelf voor de derde keer opnieuw uitvindt 305 - Andrea Wulf, Hoe rebelse genieën twee eeuwen later nog ons denken, cultuur en politiek beïnvloeden 312 - Schurend verleden - over cancelculture, politiek en geschiedenis 207 - Zomer 2021: Boekentips van PG! oa Händel in London, the making of a genius 197 - De ondergang van de Sovjet-Unie: Boris Jeltsin, een tragische held 148 - Stefan Zweig als inspirator van Europa als culturele en politieke gemeenschap en schrijver van opera's 43 - Mozart op het Binnenhof *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:41:56 – Deel 2 01:40:16 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De Kamer had zich nog zó voorgenomen het deze keer echt goed te doen. Na het fiasco in 2021 van de verkenners Kajsa Ollongren en Annemarie Jorritsma kregen we nu het Gom van Strien debacle. Geert Wilders, sinds 22 november aanvoerder van de grootste partij, moest nu toch wel met iets zéér overtuigends komen. Dat werd oud PvdA-minister Ronald Plasterk. Jaap Jansen en PG Kroeger schetsen zijn profiel, buitenissigheden en de bijzondere band met de PVV-leider.      *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Deze aflevering bevat een advertentie voor Bamigo. Ga naar bamigo.com en gebruik de geheime code: betrouwbaar25 En deze aflevering heeft ook en advertentie van Triodos Bank. Kijk voor fossielvrij sparen en een aantrekkelijke spaarrente op triodos.nl/betrouwbaar Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u op Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** In de wetenschap was hij een topper. De Nobelprijs lag binnen handbereik. Als minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap in Balkenende IV viel Ronald Plasterk op door een soms tomeloze ambitie om de nieuwe Thorbecke te worden. Net als de liberale staatsman poogde hij het hoger onderwijs fundamenteel te hervormen en ook nog de vakbonden voor zich te winnen met hogere lerarensalarissen. Zijn ‘Californisch model' kwam nauwelijks van de grond. Wat nog wel lukte was een gedurfde hervorming van de HBO-Kunstopleidingen, maar dat was vooral dankzij voormalig kunststudent en toenmalig KNAW-president Robbert Dijkgraaf.      In Rutte II werd hij niet minister van Financiën of vicepremier - nadat hij de strijd om het PvdA-leiderschap had verloren van Diederik Samsom - maar kreeg de restanten van het departement van Binnenlandse Zaken. Ook nu weer poogde hij de nieuwe Thorbecke te worden. Zijn herindeling van Nederland in vijf landsdelen sneefde. Plasterk viel ook op door een verrassende politieke naïviteit waarin te merken was dat zijn brille als bèta-geleerde hem vaker dwars zat, dan hielp. En het was duidelijk dat hij graag in het middelpunt van de aandacht stond op vernissages, gala's, kunstceremonies, feesten en partijen. Soms overdreef hij dat wat, zoals bij het 200-jarig bestaan van de KNAW.      Dat de PVV deze zelfbenoemd ouderwets-linkse sociaaldemocraat wist aan te trekken lijkt bizar, maar is dat allerminst. Jaap en PG vertellen hoe oud de bijzondere band met Geert Wilders al is. In 2005 trokken zij gezamenlijk op tegen het vermeende monstrum van de 'Europese Grondwet'. Al vroeg vertelde hij dat het negeren van mensen als Janmaat en Wilders hem allerminst beviel. Al riep hij in 2009 over de PVV nog wel: "God verhoede dat een club met deze opvattingen ooit aan het roer komt in dit land.” Met NSC-aanvoerder Pieter Omtzigt deelt hij dan weer een soms onpolitieke bèta-kijk op de realiteit en de ontwikkeling naar steeds duidelijker euroscepsis op het rechtse spectrum van de politiek. Maar tussen hen gaapt ook één diepe wond. Als minister vond Plasterk niet alleen het Engels aan universiteiten van levensbelang, hij verzette zich ook tegen erkenning van het Nedersaksisch. Omtzigts Tukkerse NSC-genoot Eddy van Hijum botste op dat punt buitengewoon fel met de PvdA-bewindsman.      Zo is er nog veel meer dat Plasterk kleurrijk en onvoorspelbaar maakt. Politiek bedrijft hij met passie. Bachs Passie dan toch vooral. Zijn academische collega's zagen daarbij al een ongeremde ambitie: “In alles wat hij doet, wil hij het hoogst haalbare bereiken.” De actuele omstandigheden maken het dan ook allerminst denkbeeldig dat Ronald Plasterk binnenkort aantreedt als premier. Hij is dan sinds Joop den Uyl en Wim Kok de eerste uit de PvdA afkomstige minister-president en steekt daarmee zijn ‘intieme vijand’ Frans Timmermans de loef af. En dat alles onder Geerts genade. *** Verder kijken Persconferentie bij het aantreden van verkenner Plasterk (28 november 2023) *** Verder luisteren 357 – Kabinetsformatie 2021: House of Cards aan het Binnenhof. Annemarie Jorritsma en de obsessie met Pieter Omtzigt 330 – Politieke paradoxen. Lessen uit de kabinetsformatie van 2021 249 - Gedrag en omgangsvormen in de Tweede Kamer 232 – Kabinetsformatie 2021: Kan de Kamer haar rol wel aan? En wat te doen met antidemocratische partijen?  180 - Kabinetsformatie 2021: Hoe Mark Rutte de eenzaamste man van het Binnenhof werd 179 - Kabinetsformatie 2021: Verkenners die schielijk van het toneel verdwenen, een politieke sluipmoord en de 'gouden standaard' van wijs en effectief formeren 177 - Kabinetsformatie 2021: Formeren is faseren, dus het begint met verkennen 169 - Vijftien jaar Partij voor de Vrijheid van Geert Wilders 48 - Wilders gewogen: Gerrit Voerman en Koen Vossen over de PVV 278 - Frans Leijnse over de belabberde staat van ons onderwijs en hoe je dit oplost *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:33:23 – Deel 2 01:12:30 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Terwijl Wilders' verkenner binnen enkele dagen opstapte wegens verhalen over corruptie, verschijnt nu de biografie van de man die als 'gouden standaard' van verkenners en informateurs geldt. Jan de Koning was ongeveer alles. Van senator tot Europarlementariër, van partijvoorzitter tot minister. In elke rol was hij een uitblinker, hij kreeg het vaak onmogelijk geachte voor elkaar. Jaap Jansen en PG Kroeger praten over hem met zijn biograaf Peter Bootsma en zijn zoon Chris de Koning. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u op Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Het levensverhaal van De Koning, opgetekend in de deze week verschenen biografie ‘Als het niet kan zoals het moet…’ is een portret van ons land in de twintigste eeuw, maar ook een liefdesverhaal waar Hollywood de vingers bij zou aflikken. Het vertelt over zijn jeugd in het verzet tegen de nazi-bezetting en zijn deelname aan de politionele acties in Nederlands-Indië waar zijn broer de dood vond. En het bevat een briefwisseling van twee geliefden die elkaar ontdekken als soulmates en tegen alle vooroordelen van het witte Nederland onvoorwaardelijk voor elkaar kiezen. De politicus Jan de Koning was niet minder bijzonder dan die jongeman. Hij had geen vijanden - alleen dat al is rond het Binnenhof uitzonderlijk. Hij leek altijd rustig en relaxed, maar was een werkpaard, een zware roker en intens gedreven. Hij werd bijna vereerd om zijn wijsheid en politiek inzicht, maar vond zichzelf ‘een solide middenmoter’. Dat verhinderde niet dat De Koning juist door die bescheidenheid een van de machtigste mensen in Den Haag werd. Premiers als Dries van Agt en Ruud Lubbers wisten dat zij zonder hem aan tafel in de ministerraad niet zouden slagen. Hij was de senior in het Catshuis en de Trêveszaal. In zijn partij, de ARP, was hij de voorman die de club bij elkaar hield in grote spanningen. Toen hij die het nieuwe CDA in loodste was hij direct de echte partijchef en regisseur op de achtergrond. Chris de Koning vertelt vol liefde en kenmerkende De Koning-humor over dit machtsdier en de grote liefde van zijn moeder Molly. Hij was altijd bezig in de politiek maar toch bepaald geen afwezige vader. Toch is ook voor Chris de biografie een reis door soms voor hem onbekend land. Bijvoorbeeld wat zijn vader in het verzet uitspookte, wat in 'Indië' gebeurde en de diepe sporen daarvan in zijn leven. Deze dubbelbiografie van een uniek echtpaar is aangrijpend én buitengewoon actueel. De Koning laat zien dat ‘vakmensen als minister’ niet het zaligmakende recept zijn voor succesvol beleid. Zijn aanpak op vele ministersposten en zijn werk als informateur zijn leerzamer dan ooit. Zijn humor en boerenwijsheden niet minder. Dat zijn ambtenaren niet konden geloven wat hij koos als lievelingsgedicht vertelt veel over hem én over hen. "Tsjonge, wat een prachtkerel was Jan... Ik wou dat ik zo was..." verzuchtte Dries van Agt eens tegen PG. *** Verder lezen Peter Bootsma – Jan de Koning, een biografie. ‘Als het niet kan zoals het moet…’ (uitgeverij Boom) *** Verder kijken Charles Groenhuijsen in gesprek met Jan de Koning (Nova, 1998) In memoriam Jan de Koning van het CDA (Brandpunt, 1994) *** Verder luisteren 179 - Kabinetsformatie 2021: Verkenners die schielijk van het toneel verdwenen, een politieke sluipmoord en de 'gouden standaard' van wijs en effectief formeren 213 - Van Agt/Den Uyl/Terlouw (1981), de verschrikkelijkste kabinetsformatie ooit 310 – Nu 40 jaar geleden: Lubbers premier en de polder sluit historisch Akkoord van Wassenaar BB 164 - Dries van Agt, eigenzinnig politicus, paradijsvogel, wereldburger 153 - Het CDA en de tand des tijds 127 - De geheime politieke memoires van Ruud Lubbers BB 119 - Elke machtsoverdracht in het CDA is een drama 110 - Overleggen in crisistijd: Hans de Boer en Han Busker, voorzitters van de Stichting van de Arbeid BB 64 - Wim Kok, een leven op eigen kracht - gesprek met biograaf Marnix Krop *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 01:01:28 – Deel 2 01:53:19 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De grote winnaar van de Tweede-Kamerverkiezingen van 2023 is een onverwachte: de PVV met 37 zetels. De geheel nieuwe persoonspartij NSC debuteert met twintig zetels en de combinatie GroenLinks-PvdA en de VVD, die dertien jaar domineerde, komen nog maar nauwelijks boven NSC uit. Dit doet denken aan de situatie van 2002, met de Fortuyn-revolte. Maar natuurlijk is 2023 ook uniek. De PVV-winst doet eerder aan het Italië van Giorgia Meloni denken dan aan de buurlanden in Noordwest-Europa. Jaap Jansen en PG Kroeger verkennen de uitslagen en wat daaronder schuilgaat. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u op Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** De VVD van Dilan Yesilgöz is qua zeteltal terug in de tijd van Molly Geertsema en Harm van Riel – de heren met de bolknak in de jaren ‘60 en vroege jaren ‘70 van de twintigste eeuw. Alle winst uit de ontzuiling sinds het aantreden van Hans Wiegel, de successen van Ed Nijpels, Frits Bolkestein en de dominante rol in de jaren van Mark Rutte zijn de conservatief-liberalen kwijt. De combinatie GroenLinks-PvdA won wel, maar bleef kleiner dan Job Cohen na zijn nederlaag in 2010 en Wouter Bos na de zware klap in 2006. Wel slaagde zij – net als Joop den Uyl in 1977 - heel wat klein grut op de linkerflank op te slokken of zwaar te doen verliezen; en ook D66. Cruciaal in het politieke landschap van 2023 blijkt de rol van BBB. Deze kon in de lente traditionele rurale kiezers én urbane kiezers aantrekken. Maar in plaats van de verwachte triomfale alliantie met NSC leverde dit een andere rol op: die van loopbrug voor kiezers naar extreemrechts. PG wijst erop dat deze verkiezing het finale bewijs vormt dat de 'Donner doctrine' een drogredenering is: middenpartijen kunnen populistische kiezers en partijen niet onschadelijk maken door hen te imiteren en zo te legitimeren. Integendeel. Jaap en PG vertellen met de nodige compassie over de tragische figuren van deze verkiezingen. Dilan Yesilgöz bijvoorbeeld, die de deur openzette naar Wilders en hem weer probeerde te sluiten toen het al te laat was. En natuurlijk Mark Rutte, die zijn kabinet liet vallen en nu geen zicht meer heeft op de topfunctie bij de NAVO of de EU. Geert Wilders krijgt nu de kans de leiding van het land te pakken. Mislukt deze poging, dan is hij gezien. En dus heeft hij Pieter Omtzigt nodig als mede-hervormer. Hij zal hem aan aanbod doen dat hij niet kan weigeren… *** Verder luisteren 383 - De merkwaardige campagne van 2023 en de machtspositie van de Nederlandse premier 380 - Campagne 2023: knollen en citroenen en Haagse trucs 379 - Migratie: het werkelijke verhaal 378 - Dertig jaar na 'Maastricht' is Europa toe aan een nieuwe sprong voorwaarts 375 - Campagne? Welke campagne? 372 - Nieuwe partijen als Nederlandse traditie - en de afgrond die altijd weer dreigt 370 - Nieuwe coalities en gratis bier 365 - Lijsttrekkers, kandidaat-premiers, verkiezingsprogramma's: de campagne gaat van start 364 - Een krankzinnige campagne 362 - Wordt Dilan Yeşilgöz de Ad Melkert van 2023? Opmerkelijke overeenkomsten met het omwentelingsjaar 2002 335 - Na de verkiezingen: de kunst van het wonden likken 334 - Provinciale-Statenverkiezingen 2023: zware klappen in een verdeeld land 277 - De VVD als risicofactor: wat is er aan de hand met Mark Rutte? 173 - Onder de pragmatische Mark Rutte werd de VVD de grootste, maar ook kwetsbaar 169 - Vijftien jaar Partij voor de Vrijheid van Geert Wilders 162 - Pieter Omtzigt over macht en tegenmacht 48 - Wilders gewogen: Koen Vossen en Gerrit Voerman over de PVV 31 – Populisten tot mislukken gedoemd *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:34:06 – Deel 2 01:10:32 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Op woensdag 22 november 2023 is de kiezer aan het woord. Maar wat heeft die in deze verkiezingscampagne eigenlijk gehoord? Werd de kiezer inhoudelijk voorbereid op een weloverwogen politieke keuze in een tijd van oorlog in Europa, tekorten aan mensen voor alle klussen, technologische revoluties, woningtekort en klimaatverandering? Jaap Jansen en PG Kroeger komen met een eerste analyse van de campagne en belichten rol en machtspositie van de Nederlandse premier. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! In deze aflevering zit een advertentie voor Vandebron. Ga voor 100% groene stroom naar Vandebron! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u op Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** De start was meteen raak. De val van het kabinet maakte dat de VVD ook haar aanvoerder sinds 17 jaar kwijtraakte. De verkiezingsstrijd zou hoe dan ook een nieuw tijdperk van leiderschap inluiden, zowel partijpolitiek als nationaal. Toch werd de vraag naar het premierschap in de campagne pas vrij laat een dringend, scherp thema. Eigenlijk pas nadat VVD-lijsttrekker Dilan Yesilgöz openlijk Mark Rutte als min of meer mislukte premier te kijk zette - waterige compromissen, witte vlekken, profiel kwijt - en Pieter Omtzigt (NSC) wekenlang weifelen tot nieuws maakte. De gedachte dat een nieuwe premier geen alles dominerende spin in het web mocht zijn, werd een thema. Jaap en PG analyseren hoe niemand dit beeld van Pieter Omtzigt zo virtuoos hanteerde als juist Mark Rutte. Omdat die wist dat het klein maken van het Torentje de macht van de bewoner daarvan alleen maar hielp. In werkelijkheid was de premier al bij Thorbecke de sterke man, juist omdat zo weinig vastgelegd was. De Europese Unie maakte hem 'regeringsleider' en daarmee collega van Macron, Scholz, Biden en Xi. Een premier gedraagt zich dan ook zo, wil-ie effectief opereren. Ook als hij veinst slechts technisch voorzitter van de ministersploeg of gesprekspartner in coalitie en Kamer te zijn. De idee dat niet de premier maar de grootste fractieleider in de Kamer coalitiechef moet zijn, is overigens allerminst 'nieuwe bestuurscultuur'. Het was decennialang praktijk in de katholieke politiek van de twintigste eeuw. Van leiders als priester Wiel Nolens, de krachtfiguur Carl Romme en de slimme Norbert Schmelzer. Het idee dat met een minderheidskabinet de Kamer meer macht kan krijgen is ook al niet nieuw. Omtzigt leent hier een blaadje uit het politieke handboek van Maxime Verhagen. De campagne liet nog veel meer zien. Bijvoorbeeld ‘hafmoïsering'! Ineens kwam Hans van Mierlo op allerlei manieren terug in beeld. Van de vele filmpjes met wandelende kandidaten in gesprek met zichzelf tot het als fris en oprecht bewieroken van wankelmoedigheid, antipolitieke taal en net doen of je geen ambities hebt of machtsgevoel. De campagne bleef resoluut achter de dijken. Zelfs Frans Timmermans liet Europa voor wat het was en moest beleven dat topoverleg in Málaga schimpscheuten opleverde. Gunstige uitzonderingen waren indringende bijdragen van Henri Bontenbal (CDA) en Laurens Dassen (Volt). De campagne liet ook zien dat 'op rechts' vele pogingen gedaan werden de PVV-kiezers te lokken en een klassieke 'linkse dreiging' te schetsen. VVD en BBB maakten de PVV zo ineens zeer relevant, terwijl Omtzigt ontdekte dat juist zijn aanhang graag met de PVV wilde die hij uitsloot. Op links poogde Timmermans een 'Den Uyl in 1977' campagne, maar lokte uit dat de linkse kiezer een gevoel van zuiverheid en schone handen fijner zou vinden. In plaats van de VVD en 13 jaar premier Rutte aan te pakken haalde hij uit naar D66-leider Rob Jetten, waarmee hij nota bene Bontenbal de kans gaf GroenLinks-PvdA aan te pakken. Geert Wilders transformeerde zich dankzij de VVD en BBB in een Nederlandse Giorgia Meloni. Hij had ineens een machtsoptie en deed à la Marine le Pen aan 'dé-démonisation': een 'ontduiveling' met een vriendelijke versie van zichzelf en tegelijkertijd op te treden als onwrikbaar leidersfiguur. Het VVD-migratiethema, de quota en saldo's van BBB en NSC en de gruwelen van Hamas hielpen de PVV daarbij extra. Of Yesilgöz dít nu beoogde toen zij het kabinet en Rutte de nek omdraaide en de deur openzette voor Wilders? *** Verder lezen Pieter Gerrit Kroeger - Tand des tijds *** Verder luisteren 380 - Campagne 2023: knollen en citroenen en Haagse trucs 379 - Migratie: het werkelijke verhaal 378 - Dertig jaar na 'Maastricht' is Europa toe aan een nieuwe sprong voorwaarts 375 - Campagne? Welke campagne? 372 - Nieuwe partijen als Nederlandse traditie - en de afgrond die altijd weer dreigt 370 - Nieuwe coalities en gratis bier 365 - Lijsttrekkers, kandidaat-premiers, verkiezingsprogramma's: de campagne gaat van start 364 - Een krankzinnige campagne 362 - Wordt Dilan Yeşilgöz de Ad Melkert van 2023? Opmerkelijke overeenkomsten met het omwentelingsjaar 2002 153 - Het CDA en de tand des tijds *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:57:25 – Deel 2 01:35:00 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Betrouwbare Bronnen begint een nieuwe serie gewijd aan het 250-jarig bestaan van de Verenigde Staten van Amerika. De eerste geboorteweeën waren een belastingoproer in de haven van Boston. Een wilde, nachtelijke plundering van drie theeschepen. Deze koloniale rebellie leidde naar het ‘land of the free’ en uiteindelijk naar de supermacht van nu. Over die opmerkelijke geschiedenis en de actualiteit ervan vandaag praten Jaap Jansen en PG Kroeger met staatssecretaris Marnix van Rij - die in het kabinet Rutte IV over de belastingen gaat - en Jurgen de Vries, voorzitter van de Bond voor Belastingbetalers.    *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! In deze aflevering zit een advertentie voor Vandebron. Ga voor 100% groene stroom naar Vandebron! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u op Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Het verhaal over de nacht van 16 december 1773 is ruig, maar de wilde actie was zeer goed voorbereid. Geen wonder, want de Boston Tea Party kende een lange, politiek controversiële voorgeschiedenis. Daarin kwamen alle diepere vragen van de Verlichting van die tijd bijeen. Die naar de burgerrechten, naar zelfbestuur en democratisch overleg, die naar scheiding der machten en grenzen aan de absolute macht van heersers. En dat Hollandse smokkelaars daar een grijpstuiver bij wilden verdienen, wie kon dat verbazen?    “No taxation without representation”, riepen de opstandelingen. Dat historische verhaal biedt Van Rij en De Vries veel herkenning en aanknopingspunten voor vandaag. Want ook zij worstelen met wat een goede en eigentijdse 'representation' inhoudt voor de burgers bij hun 'taxation' in onze tijd. De fiscus heeft de voorbije jaren niet voor niets veel kritiek en ingrepen ondergaan. De in 2020 gevormde Inspectie Belasting, Toeslagen en Douane is (onder leiding van oud GroenLinks-Kamerlid Bart Snels) doende met een kritische evaluatie van liefst drie 'hersteloperaties' tegelijk.     De Vries wijst op de vele procedures die zijn bond aanspande voor een eerlijke spaartaks (die hij won bij de Hoge Raad). Van Rij schetst met rijke details de finesses hoe zijn departement en de Belastingdienst daar vervolgens uit moeten zien te komen. Opmerkelijk is hoe oplossingen vaak hun eigen problemen oproepen. "Ook een 'taxation wíth representation' is nog geen garantie dat het dan goed gaat," zegt De Vries dan ook.     Amerika blijkt inspiratiebron voor belangrijke verbeteringen bij ons. Zowel het werk van de 'Taxpayer Advocate Service' van Betrouwbare Bronnen gast Nina Olson (aflevering 275) om burgers bij te staan als het fundamentele fenomeen van de Taxpayer Bill of Rights worden door zowel de bond als de bewindsman actief opgepakt. Van Rij kijkt met belangstelling naar de stortvloed aan soms revolutionaire, structurele veranderingen in het fiscaal stelsel verbazen in de verkiezingsprogramma’s. Het systeem van inkomstenbelasting is aan herziening toe, zegt hij. Zijn warme band met Sint Eustatius – waar hij van 2020 tot 2021 regeringscommissaris was - maakte Van Rij geknipt voor deze eerste aflevering van de 250 jaar VS serie. Want juist dat koninkrijkseiland met die grote baai in de Caraïben speelt een unieke rol in de stichting van die nieuwe staat en zijn revolutie tegen koning George III. Vol vuur vertelt hij het verhaal van de vroege erkenning van de opstandelingen door de West Indische Compagnie in 1776. 16 november, de dag waarop deze aflevering van Betrouwbare Bronnen verschijnt, is niet toevallig de dag waarop ‘Statia’ dit herdenkt. *** Verder lezen Barbara W. Tuchman - The first salute Willem de Bruin - De Gouden rots *** Verder luisteren 363 - Extra zomeraflevering: PG tipt boeken! (over de biografie van George III door Andrew Roberts) 291 – De dubbele jaren van staatssecretaris Marnix van Rij 275 - Nina Olson: Waarom Nederland net als de VS een Taxpayer Advocate moet krijgen 247 - Belastingheffing in box 3: hoe de Hoge Raad de wetgever op de vingers tikt en opzadelt met een hels karwei 222 - Na de kindertoeslagaffaire. Hoe Nederland rechtsstaat en democratie kan verbeteren. Gesprek met Richard Barrett van de Venetië Commissie 147 – De kindertoeslagaffaire: het ging al mis bij de wetgeving 104 - Nederland belasting doorsluisland 68 – De kindertoeslagaffaire: hoe de Belastingdienst willens en wetens duizenden ouders dupeerde – met Pieter Klein en Jan Klijnnijenhuis 289 - Donald Trump als gevaar voor de democratie - Joe Biden en zijn strijd voor de ziel van Amerika 281 - Fourth of July: Amerika reisgids voor politieke junkies 115 - Thomas Paine en De Rechten van de mens 57 - Alexis de Tocqueville wilde Amerika begrijpen *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:44:16 – Deel 2 01:20:00 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Nederland is wereldspeler als het gaat om onderzoek en innovatie. Hoe blijven we vooroplopen en worden we nog beter? En wat zijn de politieke partijen van plan? De Kenniscoalitie van alle grote onderwijs- en onderzoekorganisaties en het bedrijfsleven organiseerde een verkiezingsdebat samen met Betrouwbare Bronnen. Topkandidaten van VVD, D66, GroenLinks-PvdA en BBB kruisten de degens. Een vurige discussie op het scherpst van de snede. Kenniscoalitievoorzitter Marcel Levi schetste waarom dit debat juist nu zo nodig is. “Van koeien en varkens moeten we het steeds minder hebben, we hebben niet veel grote industrie, we zijn geen lagelonenland, maar we hebben wel een sterke kennisinfrastructuur en een groot potentieel aan jonge, slimme mensen. Kennis is geen kostenpost – dat is een misverstand. Er zijn veel onderzoeken gedaan waaruit blijkt dat het veel meer oplevert dan het kost.” De vier partijen discussieerden over hot topics in de campagne - van het stikstof en klimaatbeleid tot de doorrekening van drie van hun vier programma's en de weigering van BBB - maar de kern van het debat ging over twee grote vraagstukken: -Hoe behoudt en versterkt ons land zijn rol en kansen als toonaangevende kennisnatie bij onderzoek, ontwikkeling en innovatie? -Hoe zorgen de partijen voor een perspectief op langetermijninvesteringen die dit mogelijk blijven maken? *** Dit debat is ook te zien op Youtube! Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Kenniscoalitie en met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u op Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Jan Paternotte (D66) benadrukte dat hij keuzes wil maken met de wetenschap samen en daarin dan ook investeren. Het wetenschapsfonds van Rutte IV moet daarom voortgezet worden en een groter deel daarvan dient een plaats te krijgen in de basisfinanciering van HBO en WO. Bovendien moet er een Nederlandse variant van Bidens 'Inflation Reduction Act' komen voor innovatieve activiteiten. Lisa Westerveld (GroenLinks-PvdA) viel hem hierin bij en had zelfs lof voor het kabinetsbeleid op dit terrein. Des te meer schrok zij van de heel andere koers die andere partijen nu inslaan, zoals het liquideren van het Nationaal Groeifonds. Christianne van der Wal (VVD) stelde dat de komende jaren 'schaarste' het dominante thema zal zijn. Op de arbeidsmarkt, bij energie en ook bij financiering. De kennissector moet daarom strategische keuzes maken en meer focus geven aan de maatschappelijke transities waar kennis aan moet bijdragen. En dit met heel veel ruimte voor het bedrijfsleven dat immers verantwoordelijk is voor twee-derde van de R&D in Nederland. "Niet met hagel schieten op alles." Mona Keijzer van BBB wil minder oplossingen uit de wetenschap op projectbasis financieren. "Kiezen moet." Haar zwaartepunten zijn duurzaamheidsonderzoek, juist ook voor de landbouw, en voedselzekerheid, ‘ook voor verre buitenlanden’. De 'Lissabondoelstelling' – 3 procent van het nationaal inkomen voor onderzoek en ontwikkeling – is wat haar betreft vooral een zaak voor het bedrijfsleven. Paternotte en Westerveld maakten daaruit op dat hun opponenten nu op de kennisinvesteringen willen bezuinigen. De VVD had dit in de CPB-doorrekeningen al laten zien met het schrappen van de grote fondsen. "Dat is de grote snoeischaar" schimpte de D66'er. Van der Wal zat hier moeilijk mee. "Ik had het Groeifonds graag gehouden" en ze noemde Robbert Dijkgraaf zelfs "een fantastische minister, dat vind ik écht! Maar deze keuze maakt de VVD, want wij willen de R&D in het bedrijfsleven helpen en daarom de kosten voor hen verlagen." Daarmee ligt een boeiende en opmerkelijke strategiekeuze voor de kennissector op tafel. De VVD en BBB benadrukten dat 'Lissabon' primair via meer R&D bij bedrijven moest komen, waarbij het MKB makkelijker aan onderzoek moest kunnen meedoen. Met name universiteiten moeten "slimmer samenwerken in consortia, want we moeten keuzes maken." Dat kon ook door minder internationalisering en "stoppen met steenkolenengels tijdens opleidingen," zei Mona Keijzer. Ze stelde dat Engelstalige wetenschap alleen bij technische universiteiten echt aan de orde zijn. Lisa Westerveld ontplofte: "Dit is een karikatuur. Hiermee doe je het hoger onderwijs tekort." Paternotte somde een lange reeks sectoren op in HBO en WO die in een wereldwijd kennismilieu opereren, van toerisme in Breda tot kunst en cultuur. Keijzer zei dat BBB niet tegen Engels in de wetenschap is. Maar geschiedenis hoefde toch niet zo internationaal, of psychologie? "Dit is niet eens penny wise, maar alleen pound foolish," zei de D66'er. Van der Wal wees erop dat in de mastersopleidingen de Engelstalige wetenschapswereld natuurlijk wel een feit was. Belangrijk accent kreeg het praktijkgericht onderzoek vanuit het HBO. Alle deelnemers wezen erop dat dit vaak nauw aan weet te sluiten bij de maatschappelijke transities waarop de focus gelegd moet worden. De consortia en campusvorming die de VVD graag zag komen, kunnen juist dat aspect van het HBO versterken. Mona Keijzer wil hierbij de vrije studiekeuze inperken en sturen. Ook moet de financiering worden aangepast: "Dan maar bij Alfa weghalen naar Bèta. Je zult moeten kiezen bij meer focus. Talen en filosofie daar kun je niet zonder, maar het moet meer de andere kant op, meer techniek en medisch." Zo ontstond een fundamenteel debat over de overheidstaak bij kennis. De VVD eiste meer focus op onderzoek met aandacht "voor het verdienvermogen van Nederland." Keijzer wilde daarom dat EZK meer dan OCW ging sturen op ‘de maatschappelijke meerwaarde’ van R&D. Westerveld wees erop dat de overheid zoiets helemaal niet kón zonder onafhankelijke analyses vanuit de wetenschap zelf. Zij wil het groeifonds daar meer op inrichten. Marcel Levi noteerde als afsluiter twee cruciale thema's. Ten eerste dat 'kennis' en 'bedrijfsleven' allerminst tegenover elkaar staan. Juist de bedrijven zijn als lid van de Kenniscoalitie fel tegen schrappen van het Groeifonds. En wereldwijd is een ‘war on talent' gaande. Het talent uit Nederland is overal gewild. "Provinciaal doen met onze opleidingen moeten we niet willen. De Denen trekken zich nu de haren uit het hoofd dat zij dat een tijdlang hebben gedaan.” *** Wil je nog meer debat? Ga naar Het Nationaal Hoger Onderwijsdebat: de student kiest op 14 november, Haagse Hogeschool *** Verder luisteren 181 - Voor nieuwe Kamerleden en bewindslieden: lessen uit de politieke praktijk van Jet Bussemaker 183 - Samen slimmer worden: het Leidse kennisecosysteem als aanjager van duurzame groei 201 - Het geheim van het HBO-succes 324 - Nederland loopt vast door tekort aan jongeren met technische opleiding, hoe lossen we dit op? https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/d10d8707-bf0b-49d8-9125-959d7786544c… 227 - Structureel extra investeren in onderzoek en ontwikkeling helpt de Nederlandse economie enorm vooruit 137 – Joeri van den Steenhoven: maak het Groeifonds slimmer, beter en doeltreffender 47 - Harvard-topman Richard McCullough bezorgd over wetenschap in VS en Nederland *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:41:45 – Deel 2 01:12:00 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De verkiezingsprogramma’s liggen er, de debatten zijn begonnen en de kandidaten blijven niet langer onder de radar. Het juiste moment om als kiezer en betrokken burger alert te zijn: wat moet ik weten voor een gedegen afweging? En word ik serieus genomen? Jaap Jansen en PG Kroeger duiken erin. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u op Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van alle eerdere afleveringen vind je hier *** Je wilt weten of de voorstellen deugen of dat ons een rad voor ogen wordt gedraaid. En ook: welk nieuw leiderschap na de Rutte-jaren perspectief biedt. En of Nederland daarmee sterker komt te staan in een turbulente wereld of wegkruipt achter de dijken. Voor PG is Wim Suyker uit Voorhout de held van deze campagne. Hij checkte de partijen die doken voor een stevige CPB-doorrekening op financiële degelijkheid en realiteitsgehalte. Suyker stelt vast dat de programma’s van PVV en FVD überhaupt niet te controleren zijn. Die van SP, DENK en BVNL slaan enorme gaten in de rijksbegroting, soms meer dan € 100 miljard. Iets vergelijkbaars laat BBB zien. Opvallend is dat juist de mensen met een smalle beurs harde klappen zullen krijgen als de BBB-plannen worden uitgevoerd. Het program van NSC is financieel ‘niet kwantitatief en niet erg concreet’ en dat verbaast ons van de nerdy Pieter Omtzigt. De feitelijke impact op de koopkrachtontwikkeling van burgers staat haaks op de bestaanszekerheid-betogen van NSC. Zulke En er zijn meer inconsistenties. En het leiderschap na Rutte? De VVD wil met Dilan Yesilgöz de vele problemen gaan fiksen, alsof de VVD jaren in de oppositie zat. Lof verdient BBB-premierkandidaat Mona Keijzer. Zij meldt heel eerlijk hoe blij haar zonen zijn dat haar kansen daarop inmiddels nul lijken te zijn. NSC komt met een opmerkelijke insteek voor het post-Rutte-tijdperk. Omtzigt benadrukt nog niet te weten of hij zich meldt voor het premierschap. Wellicht pas ná 22 november. Hoe dit rijmt met de eigen betogen over een open bestuurscultuur wordt hierbij niet helder. GroenLinks-PvdA is iets heel nieuws maar ook heel klassiek op het punt van leiderschap. Frans Timmermans’ strategie is die van Joop den Uyl in 1977. Hij zoekt bondgenoten in het midden terwijl hij de linkse kiezer voorhoudt dat hij zelf de enige serieuze machtsoptie is. Henri Bontenbal van het CDA schrijft hoe dan ook geschiedenis. Een campagne zonder een christendemocraat als premierkandidaat is sinds 1945 nog nooit vertoond. Rob Jetten van D66 heeft wellicht nog een verrassende troefkaart in handen. Op zijn lijst prijkt een zwaargewicht die zich onderscheidt met gedegen inhoud en sterke empathie. Durft Jetten Hans Vijlbrief te lanceren als minister-president? De plek van ons land in Europa en de wereld oogt deze campagne nog flets. Kijk naar het mysterieuze Elysée-bezoek van Yesilgöz en Timmermans’ visite aan Berlijn waar hij rood de hand schudde, maar groen niet. Opvallend is hoe stevig Bontenbal en Laurens Dassen (Volt) Omtzigt aanpakken over diens Europaplannen. Jaap en PG waarschuwen tot slot nog voor wat Haagse trucs. Van 'uitgavenplafonds' tot stoere taal over quota en dingen die alleen kunnen na een Nexit. *** Verder lezen De doorrekeningen van Wim Suyker DENK https://wbcs99etc.files.wordpress.com/2023/11/denk_def.pdf… BVNL https://wbcs99etc.files.wordpress.com/2023/10/bvnl_def.pdf… SP https://wbcs99etc.files.wordpress.com/2023/10/sp_def.pdf… BBB https://wbcs99etc.files.wordpress.com/2023/09/bbb_c.pdf… NSC https://wbcs99etc.files.wordpress.com/2023/10/nsc_def.pdf… *** In deze aflevering oa fragmenten uit het NPO Radio 1 debat (3 november 2023), RTL debat (5 november), BNR Nieuwsradio, Op1, Nos op 3 en de HJ Schoo lezing 2023. *** Verder luisteren 379 - Migratie: het werkelijke verhaal 378 - Dertig jaar na 'Maastricht' is Europa toe aan een nieuwe sprong voorwaarts 375 - Campagne? Welke campagne? 372 - Nieuwe partijen als Nederlandse traditie - en de afgrond die altijd weer dreigt 370 - Nieuwe coalities en gratis bier 365 - Lijsttrekkers, kandidaat-premiers, verkiezingsprogramma's: de campagne gaat van start 364 - Een krankzinnige campagne 362 - Wordt Dilan Yeşilgöz de Ad Melkert van 2023? Opmerkelijke overeenkomsten met het omwentelingsjaar 2002 166 - Verkiezingsdebatten: hoe je ze wint of verliest 141 – Hans Vijlbrief: een nieuwe relatie overheid-burger in de strijd tegen het populisme *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:46:38 – Deel 2 01:41:42 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het is al decennia een vast onderdeel in elke verkiezingscampagne; van Bolkestein tot Fortuyn, van Wilders tot Yeşilgöz. De VVD liet het kabinet Rutte IV erover struikelen. Maar hoe zit het nu echt? Wat is feit, wat is pijnpunt, wat zijn legendes en pogingen tot wegkijken? Hein de Haas, hoogleraar in Amsterdam en Maastricht, directeur van het international Migration Institute, schreef er een confronterend boek over: Hoe migratie echt werkt. Het is net verschenen in het Nederlands en tien vertalingen staan op de rol.  Hij draait er tegenover Jaap Jansen en PG Kroeger niet omheen. "Politici zeggen buiten de vergadering: je hebt natuurlijk helemaal gelijk, maar het échte verhaal vertellen, dat zou zelfmoord zijn." *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Vrienden kunnen meedingen naar een van de vijf exemplaren van Hoe migratie echt werkt, beschikbaar gesteld door uitgeverij Spectrum. Word ook vriend van de show! Wil je uitgeslapen op campagne? Neem dan een Emma matras. Ga naar de website, bestel met korting plus nog eens extra Betrouwbare Bronnen korting met de code BB10 Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u op Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Wat is de grootste mythe? “Dat we massale migratiebewegingen beleven als nooit tevoren”, zegt De Haas. In de turbulente, naoorlogse jaren vijftig waren er meer vluchtelingen, meer ontheemden op drift, relatief en absoluut. Dit vertellen komt verschillende partijen niet goed uit. Dystopische paniekzaaiers niet, maar ngo's en hulporganisaties soms evenmin. Zie hier ‘de perverse impuls van de getallen’. Om aandacht en prioriteit te krijgen kun je maar beter rampen verkondigen! Met Hein de Haas doorlopen we een aantal mythen die in de huidige verkiezingscampagne hardnekkig terugkeren en allesbehalve behulpzaam zijn voor effectief en zinvol beleid. Bovendien blijkt keer op keer dat er allerminst sprake is van een fenomeen achter de Hollandse dijken. Van veel buurlanden kan ook Nederland het nodige leren. En afleren. Ten eerste blijkt keer op keer dat kunstmatige reducties, quota en bovengrenzen alleen voor de bühne en op korte termijn indruk maken. Effect hebben ze zelden. Trumps muur, NSC's saldo van 50.000 migranten of het maximum van 15.000 asielstatusverkrijgers bij BBB lijden allemaal aan dit euvel. "Omtzigts 50.000 betekent ook 1 miljoen mensen erbij binnen 20 jaar, nietwaar?" De mechanismen om zulke kunstmatige restricties te laten werken trekken eerder extra migranten aan, zoals bleek bij Brexit. En ook bij de invoering van de 'Schengenvisa'. Ze klinken stoer, maar lossen niets op. Ten tweede is de aandacht voor 'arbeidsmigratie' zeker de moeite waard, maar dan moeten wel de feiten en realiteit leidend zijn. Wie een vrije economie wil, een flexibele arbeidsmarkt en slimme internationale connecties daarbij kan niet tegelijk roepen dat arbeidsmigratie een groot gevaar vormt. De zeer diverse vraag naar talent, menskracht en ook tijdelijke inzet daarvan is de belangrijkste oorzaak van migratiestromen. Wie daarop wil navigeren, zal de ruimte voor arbeid, banen en de vraag daarnaar moeten sturen. Dat geldt eveneens voor de opleidingen voor zulke banen en kansen daarop. De discussie over migratie is er dus een over werk, economische kansen en hun keuzen en beperkingen. Ook GroenLinks-PvdA en andere progressieve groeperingen kunnen dat niet negeren, waarschuwt De Haas. En de Italiaanse premier Meloni en in Hongarije Orbán laten cynisch zien hoe bij hen op dit punt anders gehandeld wordt dan gepraat! Ten derde is er de legendevorming rond emigratie uit arme landen. Feit is dat in het Westen vooral mensen uit opklimmende landen hun plek vinden. Van Mexico tot Turkije, van Marokko tot India. Vaak veel groter is de migratie tussen landen in the Global South. Hein de Haas vertelt hoe hij al decennia in de Todra Vallei in Marokko de realiteit van deze ontwikkelingen volgt. Migratie en werk elders zijn heel rationele, doeltreffende acties van juist de betergevormden die elders aan de slag kunnen. In regio's met grote conflicten of natuurrampen in Afrika vluchtten de armste en minst opgeleiden vooral naar buurgebieden. Ideeën bij D66 en vele jaren van Silvio Berlusconi voor een soort Marshall Plan voor Afrika om mensen van migratie naar Europa af te houden, zijn dan ook een denkfout. Eerder gebeurt het omgekeerde. Ten vierde klinkt ook al decennia dat 'de integratie is mislukt'. Cijfers over de bloei, kennisniveaus en ondernemerschap spreken zeker ook in Nederland andere taal. Uit de historie blijkt trouwens dat deze redenering al sinds halverwege de 19e eeuw klinkt bij elke nieuwe stroom arbeidsmigranten. De Haas wijst op segmenten onder migrantengroepen die bij hun integratie in laagwaardig en onzeker werk blijven steken. Daar moet en kan met doelgericht beleid rond taal en baankansen bewust gewerkt worden aan integratiesucces. Kritische geluiden op dit punt van de Britse minister Suella Braverman of bij ons Dilan Yeşilgöz bewijzen ironisch genoeg vooral dat de integratie allerminst mislukt is. Als migrantenkinderen vereenzelvigen zij zich immers met de bekende klachten! Zeer te spreken is De Haas over initiatieven als de staatscommissie-Van Zwol, die op dit moment de demografische veranderingen op lange termijn onderzoekt en daarover met een rapport komt. Want: ”De gouden regel hier is coherentie van beleid. Je moet arbeidsmarktbeleid, migratiebeleid en een lange termijnvisie op hoe je Nederland verder wilt ontwikkelen als een geheel zien." *** Verder kijken UNHCR: Standpunten politieke partijen Migratiedebat in De Balie, oktober 2023, deel 1 Migratiedebat in De Balie, oktober 2023, deel 2 Migratiedebat in De Balie, oktober 2023, deel 3 Arjen Lubach - De Avondshow over de cijfers (2 november 2023) *** Verder luisteren 371 - Banen op zoek naar mensen. Hoe in Europa bedrijven en beroepsonderwijs intensief samenwerken 333 - Een 'bromance' tussen Rishi Sunak en Emmanuel Macron. De haat-liefdeverhouding van Britten en Fransen 328 – Nieuwe rauwe wereld. Brexit, what Brexit? 324 - Nederland loopt vast door tekort aan jongeren met technische opleiding, hoe lossen we dit op? 311 - De wereld volgens Simon Sebag Montefiore Migratie is hét verhaal 309 - Acht miljard aardbewoners 262 - Waarom India - ook voor Nederland - steeds belangrijker wordt 143 - Emile Roemer over arbeidsmigranten 79 - 'Nederland is nog steeds ziek': Hans Borstlap over zijn ingrijpende plannen voor de arbeidsmarkt *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:42:00 – Deel 2 01:37:48 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Precies 30 jaar geleden, op 1 november 1993, trad het Verdrag van Maastricht in werking. Het maakte die naam van de Limburgse stad een begrip in de wereld. En het was het begin van een nieuw tijdperk dat juist dezer dagen in heel de EU grondig wordt doordacht, omdat velen nu een 'post-Maastricht Europa' zien komen. Geldt dit ook voor de verkiezingscampagne in ons eigen land? Jaap Jansen en PG Kroeger duiken in historie en actualiteit. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u op Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Wat meteen opvalt is het ongekende tempo waarmee de toenmalige 'E.E.G.' zich transformeerde in de EG op weg naar de Europese Unie die met Maastricht realiteit zou worden. Dit gigantische politieke en economische project van een serie hoogontwikkelde naties werd feitelijk in zes jaar ontwikkeld en doorgevoerd. Waarbij men niet kon weten dat halverwege de rit in Europa zich de grootste omwenteling sinds 1945 zou aandienen. Het begon met een herijking en integratie van de vele losse afspraken, verdragsbepalingen en projecten sinds de komst van de E.E.G. in 1957. Dit was een gezamenlijke actie van twee tegenpolen, de Britse premier Margaret Thatcher en Europese Commissie president Jacques Delors. Daarbij speelden twee eurocommissarissen - de Nederlander Frans Andriessen en de Brit Lord Arthur Cockfield - een sleutelrol. Zo kon in hoog tempo het visioen van een 'interne markt' in heel de E.E.G. geformuleerd worden, het project 'Europa 1992' van Delors. Zeer actueel nu omdat het een bewust niet-neoliberaal visioen was en toch de volle steun had van mensen als Thatcher en Lubbers. En toen viel in 1989 de Muur. De 'Mauerfall' werd de start van een gewaagd experiment. In plaats van de 1992 ambitie te vertragen vanwege de enorme omwentelingen in Europa, werd een tandje bijgezet. Daarbij hielp ook nog de plotselinge val van Thatcher en de alliantie die bondskanselier Helmut Kohl sloot met haar opvolger John Major. Jaap en PG laten zien dat dit zeer complexe politiek-strategische spel de Nederlandse politiek niet onberoerd liet en premier Ruud Lubbers, minister Hans van den Broek en staatssecretaris Piet Dankert krassen opleverde. Maastricht was zo vooral een startpunt voor een heel nieuwe Unie, niet een eindpunt van een reeks afspraken. Sindsdien is dan ook voortdurend de dialoog gaande 'hoe nu verder?' PG vertelt hoe de oude Delors hem vol vuur schetste dat de EU tegenover 'Monsieur Poutine' allang een 'Energie-unie' had moeten laten volgen op Maastricht, bijvoorbeeld. Ook heel recent zijn uit het Europees Parlement en van de European Round Table for Industry ingrijpende voorstellen gekomen voor een stevig vervolg op Maastricht. Belangrijk nieuw fenomeen is daarbij de 'Global Gateway', de EU-rivaal van Xi Jinpings 'Zijderoute'. In de verkiezingscampagne in eigen land valt op hoe deze voor onze toekomst cruciale aspecten nauwelijks beseft worden. Zelfs bij ‘migratie’ is de discussie geheel achter de dijken gebleven. Sommige partijen doen het zelfs voorkomen dat we terug moeten naar die goede oude E.E.G. BBB denkt met bilaterale afkoopsommen met andere EU-lidstaten asielzoekers te kunnen laten verhuizen. NSC lijkt de opstelling te verkiezen waarmee de Britse premier David Cameron (die van het Brexit-referendum) de mist in ging. Wat ze wel willen blijft daarbij vaag. Alle reden voor een stevig, openhartig en concreet toekomstdebat 30 jaar na Maastricht! *** Verder kijken Thatcher in het Europees Parlement, december 1986 VARA Achter het Nieuws: onderhandelingen in Maastricht Mark Rutte in Spuigasten met Ron Fresen, 28 oktober 2023 Laurens Dassen in Sven op 1 met Thomas van Groningen, 27 oktober 2023 *** Verder luisteren 371 - Banen op zoek naar mensen. Hoe in Europa bedrijven en beroepsonderwijs intensief samenwerken 344 - Nederland in Europa: een masterclass door Tom de Bruijn 340 – Caroline van der Plas ontvangt Frans Timmermans. Vijf misverstanden over Europa 336 - Timothy Garton Ash: Hoe Europa zichzelf voor de derde keer opnieuw uitvindt 299 - Dramatische verschuivingen in de wereldpolitiek. Europa heeft eindelijk een telefoonnummer 272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa 254 - Frank Heemskerk: dineren met Poetin, bij de Wereldbank Oekraïne helpen opbouwen en nu Europa economisch versterken 124 - 95 jaar Jacques Delors 107 - Jean Monnet, de vader van Europa 100 - Nederland in Europa: lusten en lasten door de eeuwen heen *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:49:10 – Deel 2 01:34:36 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Opnieuw zijn Israël en het Midden-Oosten brandhaard van geweld, terreur en oorlogsdreiging. Iedere Westerse leider reist erheen. Van Biden en Von der Leyen tot Rutte, Scholz en Macron. Om de conflicten te dempen en erger te voorkomen. Het is niet voor het eerst en de wortels zitten diep. Het leven van een historische sleutelfiguur is actueler dan ooit. En daarmee leerzaam voor vandaag. Leven en werk van Golda Meïr is nota bene juist nu onderwerp van een interessante film. Jaap Jansen en PG Kroeger belichten haar belevenissen, hun verrassende actualiteit, hun tragedies en de hoop die eruit spreekt. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u op Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Het begint in 1898 in Kyiv. In het Tsarenrijk tussen pogroms, armoede en onderdrukking. Golda Mabovitsj groeide op in angst en honger en ontsnapte naar dat andere beloofde land, naar Milwaukee, Wisconsin in de Verenigde Staten. Ze groeide op als gretige scholier, linkse vrouw en vermaard fondsenwerver. Die karaktereigenschappen bleken na haar emigratie in 1921 naar Brits Palestina cruciaal voor een ongebruikelijke loopbaan tot aan de politieke top. "Ik ben zelf decennia een Palestijn geweest", zei ze later spottend. Haar relaties met het koloniaal bewind waren vaak schurend. Maar ze werd wel de toponderhandelaar, fondsenwerver par excellence en in het diepste geheim politiek partner van haar buurman, koning Abdoellah van Jordanië. Zelf vond zij haar jaren als minister van Arbeid in de jonge staat Israël haar gouden tijd. Haar schoenen werden in die tijd een nationaal symbool. Golda zelf was een begrip, wereldwijd. Haar populariteit in linkse kring - zeker in Nederland ook! - zou de leiders van het huidige Israël verbijsteren. Jaap en PG vertellen over haar band met PvdA-leider Joop den Uyl en de geheimen erachter. Ze was de 70 al voorbij toen zij premier werd in 1969. PG analyseert waarom juist toen de kans van een Land for Peace deal niet gepakt werd. En hoe de nieuwe president van Egypte, Anwar Sadat, een heel andere strategie koos. En ook die strategie zou juist nu weer uitermate actueel kunnen blijken. Opgegroeid in Milwaukee had Golda Meïr een natuurlijke, maar vaak ook confronterende band met Amerika. Dan blijkt uit haar gesprekken met Henry Kissinger, maar ook uit de herinneringen van Joe Biden, toen jong senator. Dat werd essentieel voor het overleven van de Jom Kippoer oorlog, nu precies 50 jaar geleden. Veel gebeurtenissen toen lijken op wat we nu weer meemaken. Israël kwam tot een harde, feitelijke evaluatie van de missers en hybris voorafgaand aan dat geweld. Meïr stapte op voor een nieuwe generatie leiders. Sadat durfde nu wel de gok aan en kwam met een eigen Land for Peace deal. Op 21 november 1977 sprak hij erover met ‘that old lady’. In Jeruzalem, nota bene. Op 80-jarige leeftijd overleed ze. Ze maakte nog net mee dat de akkoorden van Camp David gesloten werden. "Golda Meir was een der onzen. Wij rouwen om het verlies van een goede vriendin", zei Den Uyl in Tel Aviv op de herdenkingsbijeenkomst. Haar levenslessen hebben nog niets verloren van hun actualiteit en relevantie voor de wereld van nu. *** Verder lezen Golda Meïr - Mijn leven Henry Kissinger - The Complete Memoirs Max van Weezel - De PvdA, Israël en de Palestijnen (S&D, 2017) Anet Bleich - Joop den Uyl (uitgeverij Balans) *** Verder kijken Trailer: Golda (2023) Joe Biden speaks in Israel (18 oktober 2023) *** Verder luisteren 350 - 100 jaar Henry Kissinger 287 - Waarom Robert Serry altijd weer terugkeert naar zijn Oekraïne 354 - Eenzaamheid, machtsstrijd en repressie in het Russische rijk van Poetin, Stalin en tsaar Nicolaas II 253 - Poetins bizarre toespraak: hoe de president de geschiedenis van Oekraïne herschrijft *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:48:34 – Deel 2 01:37:13 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

“Kom erbij en doe als wij!” Verslaggever Ariejan Korteweg ontdekte na zijn Franse jaren dat dit het informele motto is van de wereld rond het Binnenhof. Hij deed pogingen zijn verbazing over de Haagse politiek te bewaren, maar ontdekte dat ook hijzelf er gevoelig voor was. Daarom heeft hij na zijn Volkskrant-jaren in zijn nieuwe boek Het Haagse moeras lessen, nederlagen en verrassingen op papier gezet. Jaap Jansen en PG Kroeger praten met hem. Korteweg ontdekte de innerlijke contradictie in dat informele motto. Enerzijds wordt nadrukkelijk verwacht dat een politicus zich aan de Haagse mores aanpast - en een journalist niet minder. Anderzijds is 'authenticiteit' een bijna cruciaal kenmerk gemaakt. Je kunt er zelfs les in krijgen! Zeker zo opvallend is dat het Binnenhof op Hotel California lijkt. Niemand checkt ooit echt uit. Den Haag is poreus. Vertrokken politici en andere politieke junkies blijven op allerlei manieren - van lobbywerk tot denktanks en toezichthouders - intrinsiek onderdeel van het politieke spel en de knikkerwedstrijd. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Deze aflevering bevat een Bamigo-advertentie. Ga naar bamigo.com en krijg 25 procent korting op prachtige bamboekleding met de speciale code betrouwbaar25 Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u op Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Het vertrek van Mark Rutte is een wezenlijk moment. Korteweg vertelt hoe hij de premier als groot talent heeft leren waarderen, juist dankzij zijn aard als 'Mann ohne Eigenschaften'. Het Binnenhof is in die lange jaren zelf voorwerp geworden van een soort 'rutteficatie'. Rutte is de eerste premier die zijn omgeving zó naar zijn hand gezet heeft sinds Ruud Lubbers. Arie Kortewegs inzichten en verhalen laten een Haagse wereld zien van 'getalenteerde, gedreven en toegewijde mensen' die er nimmer in slagen hun eigen leefwereld van het Binnenhof te vernieuwen en uit de disfunctionerende patronen en processen te bevrijden. Een tikje verrast beaamt Korteweg dat dit Haagse boek opvallend overeenkomt met zijn boek van jaren geleden over Frankrijk. Een land dat – analyseerde hij toen - vastgelopen was in een permanent 'sur place'. Hij vermoedt dat de Fransen dat eigenlijk ook wel fijn vinden, bij alle georganiseerde boosheid en gele hesjes. Daarin is ons land toch anders, denkt en hoopt hij. Al maakt het gebabbel over vaagheden als 'een nieuwe bestuurscultuur' hem ook wel weer argwanend. *** Verder kijken Politieke Junkies april 2017: Sheila Sitalsing over Dilan Yesilgöz Politieke Junkies maart 2018: Ariejan Korteweg over Thierry Baudet *** Verder luisteren 367 - Wantrouwen in de wandelgangen: het Binnenhof van moederschoot naar betonnen bunker 364 - Een krankzinnige campagne 362 - Wordt Dilan Yeşilgöz de Ad Melkert van 2023? Opmerkelijke overeenkomsten met het omwentelingsjaar 2002 297 - De kwestie-Arib en de Tweede Kamer als prettig gestoorde anarchie 249 - Gedrag en omgangsvormen in de Tweede Kamer 180 - Kabinetsformatie 2021: Hoe Mark Rutte de eenzaamste man van het Binnenhof werd 147 – De kindertoeslagaffaire: het ging al mis bij de wetgeving 127 - De geheime politieke memoires van Ruud Lubbers 43 - Het Binnenhof, een eeuwenoud ratjetoe *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:54:50 – Deel 2 01:39:00 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Over een maand gaat Nederland naar de stembus, maar van een intensieve, klassieke mobilisatiecampagne is nog nauwelijks sprake. Het lijkt warempel wel de 'coronacampagne' van 2021, met weinig bijeenkomsten en de opvallende afwezigheid van inhoudelijk debat. Jaap Jansen en PG Kroeger bespreken de campagneactiviteiten die ze wel al zien. Die zijn soms bizar, soms heel traditioneel. En één ding lijken de kandidaten geheel over het hoofd te zien... *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u op Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Zo presenteerde NSC de nieuwe kandidaten op televisie, maar bijna niemand mocht zijn mond opendoen. En de VVD hield een congres waarop alles draaide om kennismaking met maar één iemand, de lijsttrekker. Heel klassiek was dan weer wat het nieuwe koppel GroenLinks-PvdA deed. Die kwamen in congres bijeen, stemden eindeloos over amendementen, kochten geen vliegtuigen, maar dumpten wel prinsessen. En Jaap en PG bezochten een campagnemoment in Utecht dat allesbehalve klassiek was. In een stampvol Tivoli trad de Amerikaanse senator Bernie Sanders op, want die had een boos boek over het kapitalisme te verkopen. Frans Timmermans was zijn sidekick en de contrasten tussen hun boodschappen bleven handig buiten beeld. Pieter Omtzigt en Thierry Baudet waren buitenslands. De FVD-voorman dompelde zich onder in een toogdag van de QAnon-vleugel van de MAGA-beweging in een Trump resort in Florida. Zou de oud-president hem daar persoonlijk zijn ring laten kussen als ridderslag voor de campagne? Intussen moest de VVD beleven hoe het zelfgekozen kernthema voor de campagne – waarvoor ze het kabinet van de eigen premier liet vallen - meer en meer de mist in gaat. Rond het thema migratie was vooral diepe verdeeldheid merkbaar. En Ruttes laatste Europese kunststuk op juist dit terrein - de Tunesiëdeal – blijkt een pijnlijke flop. Dat neemt niet weg dat juist Mark Rutte de leider is die het meest hoorbaar is. De oorlog in Oekraïne en de gebeurtenissen in Israël en Gaza trekken alle aandacht naar hem toe als de senior in Europa. Hierdoor valt zijn opvolger als partijleider Dilan Yesilgöz wat buiten beeld. En ook Timmermans heeft als elder statesman baat bij de situatie. Evenmin loopt het gesmeerd bij BBB. Het enthousiast uitdelen van kratten 'gratis bier' is een klassiek 'wrijven in een vlek.' De nieuwe fractie valt op door verdeeldheid en in de nieuw gekozen Provinciale Staten vallen BBB'ers al in toenemende mate uit de boot. Het beeld is dan ook dat iedereen wel roept om inhoud, maar tegelijkertijd onzeker om zich heen loert. Realiseren de partijen nu pas écht dat vaste waarde Mark Rutte straks weg is? En schrikken ze ervan dat hij nu weer midden op het toneel staat? En geen politiek leider durft nu al te melden dat de verkiezingsprogramma's programma’s en dure beloften door alle oorlog en geweld op drijfzand zijn gebouwd. *** Verder luisteren 372 - Nieuwe partijen als Nederlandse traditie - en de afgrond die altijd weer dreigt 370 - Nieuwe coalities en gratis bier 365 - Lijsttrekkers, kandidaat-premiers, verkiezingsprogramma's: de campagne gaat van start 364 - Een krankzinnige campagne 362 - Wordt Dilan Yeşilgöz de Ad Melkert van 2023? Opmerkelijke overeenkomsten met het omwentelingsjaar 2002 334 - Provinciale-Statenverkiezingen 2023: zware klappen in een verdeeld land 360 - 4th of July: Mar-a-Lago, de plek waar het al 100 jaar gebeurt *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:49:40 – Deel 2 01:23:27 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In een turbulente wereld met oorlog in buurland Oekraïne en in het Midden-Oosten gaan de Polen zondag 15 oktober naar de stembus. Voor hun land en voor Europa zal de uitslag van grote betekenis zijn. Jaap Jansen en PG Kroeger analyseren de campagne, de achtergronden en de politieke actualiteit met een bijzondere kenner, de Pools-Nederlandse journaliste Malgorzata Bos-Karczewska. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u op Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Ze kwam voor de liefde naar Nederland, vlak voordat in Polen het einde van het communisme in zicht kwam. Sinds in 1989 de democratie kwam en de Europese toekomst van Polen begon, doet zij verslag van dit land. Daarbij is het van belang te beseffen dat Polen een bijzonder succes bereikte bij de overgang van communistische dictatuur naar een Europees gerichte democratie en markteconomie. Wat in Rusland niet lukte, slaagde in Polen wel. Zulke ingrijpende veranderingen - sociaal, cultureel, economisch en mentaal - gingen ook in Polen niet vanzelf. Malgorzata Bos vertelt hoe de rebellen van de vrije vakbond Solidarność van Lech Walesa na de val van de Berlijnse Muur gingen regeren en het land door zware tijden moesten leiden. Aanzienlijke delen van de bevolking zagen hun zekerheden wegvallen. Anderen profiteerden na de toetreding tot de Europese Unie al snel van grote bloei. Dit leidde ertoe dat vanuit de Solidarność-beweging twee fundamenteel verschillende politieke richtingen ontstonden. De sterk nationalistische, op sociale steun en het platteland geënte PiS (Recht en Rechtvaardigheid) van Jarosław Kaczyński en de op een dynamische, Europese toekomst gerichte alliantie van het Burgerplatform van Donald Tusk. Hun confrontatie vormt zowel een echo uit de tijden van Solidarność als een fundamentele richtingskeuze voor de Poolse burgers nu. Malgorzata Bos analyseert de vele verschillende en vaak zeer kleurrijke, gepolariseerde aspecten van de Poolse politiek en de huidige campagne. Diepere lagen van de Poolse historie en drama's uit het verleden klinken soms fel door. Zo speelt een vliegramp in Rusland waarbij de president en vele notabelen omkwamen nog steeds een grote rol. Mede daarom beschuldigt men vanuit PiS Donald Tusk ervan zowel een pion van Poetin te zijn als een 'Herr Tusk' die de agenda van Berlijn en Brussel volgt. De campagne zit vol onverwachte wendingen en schandalen. Van een plotseling ontdekte zwendel met duizenden visa voor migranten van buiten de EU - hoewel de regering zegt migratie te bestrijden - tot het uit protest aftreden van twee van de hoogste generaals. Tegelijkertijd bieden de twee partijen tegen elkaar op met beloften van sociale steunpakketten voor gezinnen en ouderen terwijl de vraag is of die beloften wel kunnen worden nagekomen. Malgorzata Bos wijst er op dat allerlei factoren hoogst onzeker maken wat de peilingen nu melden. De opkomst is meestal rond 50%, zodat mobilisatie van specifieke achterbannen van groot belang is. Hier zullen dit keer vrouwen een duidelijke rol spelen, gelet op de zeer strenge abortuswetgeving die PiS doorvoerde. De opkomst van oudere rurale kiezers is vaak moeilijk te peilen, terwijl opvallend was dat op 1 oktober Tusk met zijn aanhang een massaal protest ter verdediging van democratie en rechtsstaat wist te organiseren. Massaal en verrassend was ook de hulp van Polen voor de vele vluchtelingen uit Oekraïne. Hoe dat doorwerkt in de motivatie van de kiezers kan nu niemand vertellen. En ook de impact van de stemmen uit Nederland en andere landen waar veel Polen wonen, zou weleens kunnen verrassen. Alle reden om deze buitengewoon interessante verkiezingen veel aandacht te geven. *** Verder luisteren 336 - Timothy Garton Ash: Hoe Europa zichzelf voor de derde keer opnieuw uitvindt 327 - Poetin, Zelensky en wij. Een jaar na de inval 272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa 256 - Na de inval in Oekraïne: 'Nu serieus werk maken van Europese defensiesamenwerking' 248 - Oekraïne en de eeuwenoude vriendschap tussen Duitsland en Rusland 61 - PG Kroeger over de val van de Berlijnse Muur 235 - De ondergang van de Sovjet-Unie: Gorbatsjov strijkt de rode vlag (in de links bij deze aflevering: de hele serie over de ondergang van de Sovjet-Unie) *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:45:00 – Deel 2 01:35:09 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In augustus 1830 barstte in de Zuidelijke Nederlanden een opstand los tegen het koninklijk gezag van Willem I. In Brussel nam een Voorlopig Bewind de macht over. Heel Europa was in rep en roer, van Warschau tot Parijs. Over dit nationale en Europese drama schreef Willem de Bruin een meeslepend boek, vol tot nu toe vaak onbekende feiten, personen en lotgevallen. Jaap Jansen en PG Kroeger praten met hem over De scheiding die niemand wilde, Nederland en België, de vereniging en de breuk, 1815-1839. *** Deze aflevering is opgenomen met publiek in Beeld & Geluid in Hilversum in het kader van de Dutch Media Week 2023 Betrouwbare Bronnen is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Als vriend kun je meedingen naar een van de vijf exemplaren van het boek. Kijk hier voor meer informatie (alleen leesbaar voor vrienden!) Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u op Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** De Belgische Opstand begon in het operahuis. Willem de Bruin vertelt vol rijke details dat de spontane demonstraties bij de uitvoering van het revolutionaire stuk 'La Muette de Portici' niet zo maar een opwelling waren van groepjes studenten. Er was inspiratie uit Parijs, maar er waren ook de nodige waarschuwingen en geruchten vooraf. De wortels van de rebellie zaten diep. Eeuwen diep. Het Noorden en het Zuiden van de Nederlanden waren met ruw geweld gescheiden tijdens het Habsburgs bewind in de 16e eeuw. Cultureel, religieus, institutioneel en economisch gingen zij daarna eeuwenlang een geheel eigen weg. Totdat de Britten en de Oostenrijkse Habsburgers in 1814 na de val van Napoleon heel Europa opnieuw wilden inrichten. Elk vanuit eigen geopolitieke belangen en machtsdromen concludeerden zij dat de Nederlanden weer één geheel moesten worden, onder de Oranjes. De gebeurtenissen achter de schermen waren adembenemend. Voor het Europa van nu een verrassend herkenbaar machtsspel met tegenstrijdige belangen en compromisvernuft. Koning Willem I kreeg van de grootmachten de troon van een nieuwe staat die verder niemand wilde. Hij was een doener maar ook een drammer. Een ijveraar, maar politiek en sociaal onhandig. Vaak jaloers, ruziemakend met zijn zoon en zijn beste adviseurs. En hij vergat soms dat zijn machtspositie door anderen was geregeld die van hem dankbaarheid en meer behendigheid verwachten. De opstand in Brussel in 1830 was allereerst een Europees fenomeen en werd zo meteen een crisis die de grootmachten van die tijd dreigde mee te slepen in een confrontatie. Ook dat is voor elke Europeaan van nu verrassend herkenbaar. Er werd in Brussel geknokt, geïntrigeerd en gepolderd. En ook toen waren de Hollanders koppig, onhandig en soms onhandelbaar. Zo verspeelden zij een machtig vorstendom, een sterke positie in Europa en goodwill bij hun buren. Willem de Bruin leert ons vele fascinerende figuren kennen. Van Louis de Potter, een rebelse journalist die te laat kwam voor het leiderschap tot een briljant diplomaat, Anton Reinhard Falck, die voor Willem I het spel van de 'haute politique' speelde. Maar ook een sterke minister die gedurende 40 jaar bij zo’n beetje elke heerser der Nederlanden kwam bovendrijven en de macht greep, Cornelis Felix van Maanen. En Tsaren, kanselier Klemens von Metternich, Franse koningen en een Duitse prins die door Londen koning Leopold der Belgen werd gemaakt. Als tv-serie vol verrassingen, rijke aankleding en wufte Brusselse decors zou dit boek een hit kunnen zijn! Maar moest het echt zo droevig aflopen? Kon de scheuring in het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden niet vermeden worden? Hoorden we niet gewoon bij elkaar, juist met en dankzij zoveel culturele en politieke diversiteit? Zo’n Benelux als nationale staat zou in Europa en de wereld een dominante factor zijn geweest. *** Verder luisteren 282 - Hoe Sammy Mahdi - de nieuwe Vlaamse leider - de christendemocraten er weer bovenop wil helpen 252 - Guy Verhofstadt over Oekraïne, Rusland en zijn ontluikende vriendschap met Poetin, die plots voorbij was 229 - Kristof Calvo: wat de Nederlandse en Belgische politiek van elkaar kunnen leren 190 - Napoleon, 200 jaar na zijn dood: zijn betekenis voor Nederland en Europa 71 - Caroline de Gruyter: 'Brexit maakt Europa sterker' - De EU als het Habsburgse Rijk van onze tijd 49 - De koningen van Hispanje die wij altijd hebben geëerd 11 - Sybrand en Wiete Buma over Gerlacus Buma, soldaat van Napoleon én Willem I *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:47:30 – Deel 2 01:35:23 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Ook bij de Tweede-Kamerverkiezingen van 2023 treden weer allerlei nieuwe partijen aan. Maar hoe nieuwe is 'nieuw'? Jaap Jansen en PG Kroeger verkennen de opvallende wortels en tradities van de voortdurende 'partijvernieuwing' die vanaf de invoering van het algemeen kiesrecht traditie werd. Nieuw is in ons land eigenlijk oud. Daarom is het extra de moeite waard juist nu de historie en politieke cultuur na te gaan die eerdere nieuwe partijen met zich meebrachten. Zo is het opvallend hoe na 1918 de liberale stroming zichzelf meerdere keren door nieuwe partijvorming moest uitvinden. Dat gebeurde zowel in de jaren twintig, als na de bevrijding met eerst nota bene de PvdA en daarna de afsplitser daarvan: de VVD. En later met de oprichting van D66 en in zekere zin ook met de afsplitsing van VVD-Kamerlid Geert Wilders. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! In deze aflevering zit een Bamigo-advertentie. Ga naar bamigo.com en krijg 25 procent korting op prachtige bamboekleding met de speciale code betrouwbaar25 Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u op Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Veel nieuwe partijen - ook D66 - presenteerden zich als 'antipartij': tegenstander van de verzuiling of het politieke establishment. Ze wilden allemaal een nieuwe bestuurscultuur! Dit komt keer op keer aan de orde gedurende de voorbije eeuw. Van de NSB in de jaren ’30 tot de ouderenpartijen in de jaren ’90 en de Leefbaren daarna. Ook bij Pieter Omtzigts Nieuw Sociaal Contract komt dit motief terug. Het idee van het nieuwe tegen 'de oude politiek' zou oud als de weg naar Rome. Het particularisme dat al in de late Middeleeuwen en de Republiek zo kenmerkend was komt steeds ‘geheel vernieuwd’ naar boven. PG ziet drie afgronden waar nieuwe politieke groeperingen in kunnen tuimelen en tenondergaan. De eerste is het risico van 'het ego'. Omdat veel van zulke clubs geen eigen, samenhangende filosofie of politieke koers kennen, hangt veel - zo niet alles - af van de aantrekkingskracht van het boegbeeld. Dat maakt uiterst kwetsbaar. Het tragisch lot van de LPF en de immer voortdurende chaos bij 50Plus laten dat zien. Maar ook de verwarring die BBB kweekte met de lancering van premierskandidaat Mona Keijzer heeft hier alles mee van doen. De tweede gapende afgrond is die van de noodzaak tot selectie en screening. Als een nieuwe beweging een hoop enthousiasme trekt, maar nog geen duidelijke koers of stevige organisatie kent, dreigen al gauw problemen. Zowel FVD als BBB zeiden stellig daar veel aan gedaan te hebben, maar de narigheden die ook bij hen opdoken spreken toch andere taal. Bij NSC moest zelfs de voorzitter, tevens partij-ideoloog, plots vertrekken. Zeer riskant is de verleiding om BN'ers en spraakmakende columnisten aan te trekken als stemmentrekker. Of het nu Theo Hiddema, Annabel Nanninga, Zihni Özdil, Yesim Candan of Rosanne Hertzberger betreft, de risico's loeren overal. Parmantig meningen verkondigen is zelden een adequate voorbereiding voor gedegen parlementair handwerk. Wilders heeft daarom bewust gekozen voor 'een dictatoriaal voluntarisme'. Er is bij hem geen screening of selectie, er is zijn strikt persoonlijke personeelsbeleid dat nu zelfs een loyale kracht als Harm Beertema tot rebellie voert. De derde afgrond is die van de gedachte 'Het Volk Wil Het'. Als nieuwe groeperingen zelf gaan geloven wat aan soms bijna messiaanse verwachtingen op hen geprojecteerd wordt, verlezen ze snel het zicht op de realiteit. Dat overkwam de LPF en zijn vele afsplitsingen, nu weer JA21. NSC zal hier heel alert moeten zijn. Zo zijn enthousiaste vrijwilligers in zo'n fase vaak 'linke soep'. Opvallend is dat alle eerdere voornemens van die nieuwe partij over omvang, lijst, program en een mogelijke premierskandidaat snel weer achterhaald bleken. *** Verder lezen I&O Research - Politieke peiling 27 september 2023 *** Verder luisteren 370 - Nieuwe coalities en gratis bier 365 - Lijsttrekkers, kandidaat-premiers, verkiezingsprogramma's: de campagne gaat van start 364 - Een krankzinnige campagne 362 - Wordt Dilan Yeşilgöz de Ad Melkert van 2023? Opmerkelijke overeenkomsten met het omwentelingsjaar 2002 334 - Provinciale-Statenverkiezingen 2023: zware klappen in een verdeeld land 332 - De lange kleurrijke traditie van 'Boerenpartijen' 195 - PvdA en CDA: ooit dominante machtspartijen, nu grote verliezers. Hoe komt dat? En hoe nu verder? 162 - Pieter Omtzigt over macht en tegenmacht 161 - Hans van Mierlo, een politieke popster 134 - 40 jaar CDA, 10 jaar CDA-congres in de Rijnhal. 'Doe dit ons land niet aan' 110 - Overleggen in crisistijd: Hans de Boer en Han Busker, voorzitters van de Stichting van de Arbeid *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:48:18 – Deel 2 01:25:51 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het is in de Haagse debatten over bestaanszekerheid 'de olifant in de kamer'. Maar in heel Europa is het in zowat elk bedrijf en organisatie het allergrootste probleem. Het tekort aan mensen, nieuwe talenten en de passende kennis en vaardigheden. Jaap Jansen en PG Kroeger praten met experts uit alle hoeken van Europa die op dit terrein hun sporen hebben verdiend. "Jobs are looking for people". The labour market in Europe has entered a radical new phase. How to meet these challenges? At the Amsterdam 'Forum of Vocational Excellence 2023' experts and role models from vocational projects, schools, institutions and companies exchanged ideas, practices and 'lessons learned' on the best examples of 'what works'. The 'European Year of Skills' was made very visible and practical. In this podcast we present such role models and their 'lessons learned' from all over Europe. Landscaping companies working on for climate change in Denmark and Romania. Inclusion of new groups in employment in the Basque region and Italy. Dutch centres of vocational excellence. Green education revolution in the Baltic region and much more.' This is a Dutch podcast, but after 7 minutes the conversation starts and continues in English! The complete description of this podcast can be found here *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door Platform Talent voor Technologie en met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u op ***  Hoe krijgen we veel meer mensen in opleiding en aan ‘t werk? Hoe innoveren beroepsonderwijs en bedrijven vooral samen en hoe kan een leven lang ontwikkelen dat versterken? Op het Forum on Vocational Excellence 2023 in Amsterdam waren deze week honderden denkers en aanpakkers bijeen, uit vmbo tot en met hoger beroepsonderwijs en universiteiten. Daar kwamen alle brandende vragen op tafel én de kansrijke oplossingen. Wat kunnen we van elkaar leren? Chiara Riondino is de Italiaanse die in Brussel bij de Europese Commissie leiding geeft aan de 'unit' die de initiatieven op dit grote terrein aanjaagt. Zij vertelt hoe 2023 als 'European Year of Skills' hieraan een fikse impuls geeft. En dat is hard nodig want overal in de EU zijn ‘banen op zoek naar mensen’. Een succesvolle aanpak van zulke uitdagingen vormen de 'Centres of Vocational Excellence' die overal in Europa worden opgericht. Nederland en Baskenland blijken de voorlopers en dit soort intensieve, innovatieve samenwerkingsprojecten van beroepsonderwijs en beroepspraktijk ontstaan nu in veel landen in hoog tempo. "We moeten doen wat werkt en dat kunnen we laten zien nu”, zegt Riondino. Drie rolmodellen vertellen erover. Paolo Nardi van het GIVE-project in Italië werkt aan het slim verbinden van al die centra en bedrijfssectoren om 'van elkaar leren wat werkt' aan te jagen van Finland tot Roemenië. Een groot initiatief in Baskenland laat zien hoe duizenden mensen met een handicap naar nieuwe, innovatieve banen worden begeleid. Melanie Henke werkt vanuit Hamburg aan 'vergroening' van opleidingsvormen en de daarmee verbonden bedrijven in een reeks van landen rond de Oostzee, geïnspireerd door de oude Hanzesteden en hun netwerken. Onderwijsrevoluties zoals in Litouwen worden hierdoor mogelijk. Jakob Arler werkt vanuit zijn Deense landschapsarchitectuurbedrijf OK Nygaard met collega's en beroepsopleidingen uit de EU aan een ingrijpende transitie. Zij richten zich op de klimaatadaptatie van urbane omgevingen door vergroening van het stadsleven. "We gaan niet langer wat boompjes planten hier en daar, maar wonen in de stad als bos," schetst hij. Dat vereist veel nieuwe vaardigheden en een leven lang ontwikkelen met jonge talenten die de bedrijven van binnenuit innoveren. De Nederlander Boudewijn Grievink van Katapult EU werkt aan de overdracht van al deze kennis in heel Europa en interactie met de Nederlandse 'voortrekkers' op dit terrein. Essentieel is volgens hem dat de succesvolle initiatieven nu 'opschalen', zodat nog meer opleidingen en bedrijven ermee aan de slag kunnen. De Italiaanse Rossella Riccò beaamt dat al die initiatieven zeer de moeite waard zijn, maar dat er nog veel moet gebeuren. Haar Gi Group werkt als HR-dienstverlener in heel Europa en ziet de grote verschillen in structuren, culturen en kwaliteit tussen landen en regio's. Werken aan inclusie is in sommige noordelijke landen al langer prioriteit, maar in het zuiden en oosten vaak nog maar net begonnen. Voor vrouwen bijvoorbeeld is er vaak een gebrek aan faciliteiten en nog maar weinig opleidingstrajecten naar voormalige ‘mannenbanen’. Ook hier kunnen onderwijsstelsels, bedrijven en overheden veel van elkaar leren. "Het grootste obstakel is dat we verandering van gewoonten maar lastig vinden en proberen te vermijden." *** Verder luisteren 324 - Nederland loopt vast door tekort aan jongeren met technische opleiding, hoe lossen we dit op? 278 - Frans Leijnse over de belabberde staat van ons onderwijs en hoe je dit oplost 216 - Crisis op komst: Nederlandse economie loopt vast door tekort aan technisch geschoolde arbeidskrachten 201 - Het geheim van het hbo-succes 183 - Samen slimmer worden: het Leidse kennisecosysteem als aanjager van duurzame groei 130 - Joost Korte, een Nederlander aan de top van 'Het sociaal Europa' 126 - De kracht van hoger onderwijs 78 - Roberto Viola: Shaping Europe's Digital Future *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:51:09 - Deel 2 01:22:11 - Einde     Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De Algemene Politieke Beschouwingen 2023 waren bijzonder en echt de moeite waard. Want in aanloop naar de Tweede-Kamerverkiezingen van 22 november moest elke partij haar eigen positie opnieuw bepalen, nieuwe bondgenoten zoeken en soms ook een nieuwe aanvoerder uitproberen of een oude uitzwaaien. Jaap Jansen en PG Kroeger zagen de panelen schuiven. De Kamerfracties deden drie dingen tegelijk. Ze zochten nieuwe allianties. Ze focusten op de cruciale thema's voor de campagne. En sommige aanvoerders verrasten met helderheid terwijl anderen pijnlijk door de mand vielen. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u op Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Al direct viel op dat de Rutte IV coalitie verdampt is. Niet één voorstel kwam uit de koker van die vier fracties samen. Daarmee was ook de leidende rol van de VVD verdwenen. Die fractie had het gedurende heel de APB zichtbaar moeilijk met haar positie. Jesse Klaver had de rol van 'stand in' voor Frans Timmermans in de nieuwe samenwerking van GroenLinks/PvdA. Hij bouwde aan een ‘nieuwe sociale meerderheid’ waarin D66 met Rob Jettens nummer 2 Jan Paternotte (D66) en andere grote en kleine fracties een fors pakket extra maatregelen op het bordje van het kabinet legden. Zouden premier Mark Rutte en minister van Financiën Sigrid Kaag dat zonder morren verwerken? Tegelijkertijd ontvreemde Klaver het thema 'bestaanszekerheid' met concrete stappen van Pieter Omtzigt (NSC) en de kleine fracties op links. Opvallend waren de rollen van CDA’er Henri Bontenbal en DENK-voorman Stephan van Baarle. Die laatste liet zich door een aangebrande premier Mark Rutte niet intimideren. Hij hield zijn spijkerharde maar stevig onderbouwde betoog over de VVD overeind. Bontenbal trad op alsof hij al jaren politiek leider was en attaqueerde opponenten als Geert Wilders, VVD-fractievoorzitter Sophie Hermans en Caroline van der Plas (BBB) met ingetogen en doeltreffend doorvragen. Zijn ‘gratis bier’ aanduiding van warrige plannen van BBB en NSC trof doel. Die twee fracties hadden het zwaar. Voor zover zij kwamen met concrete voorstellen, werden die door andere fracties en door Rutte van tafel geveegd. "Volstrekt ondeugdelijk", zei de premier. Het debat liet ook zien, dat pogingen om 'migratie' het grote verkiezingsthema te maken zijn mislukt. Centraal stonden extra zekerheden voor mensen met minimumloon en voor de middenklasse. En ook het klimaat- en energiebeleid, naast nadruk op Europese solidariteit met Oekraïne. Partijen op rechts waren op oorlogspad tegen windmolens op zee. FVD en Wybren van Haga wilden gewoon weer gas pompen in Groningen. Vanuit 'het midden' daarentegen kwam een interessant initiatief om een Europese kopgroep te vormen bij de aanpak van fossiele subsidies. Premier Rutte had duidelijk moeite met zijn nieuwe rol als uitzwaaiend aanvoerder. Soms al te jolige momenten wisselde hij af met bitse uithalen en onverwachte staatkundige renovaties rond de rol van de koning en het nieuwe fenomeen van het ‘dubbel ontraden’ van verregaande voorstellen uit de Kamer. En ondertussen was Caroline van der Plas al bezig de gordijnen op te meten in de nieuwe vleugel in het Kamergebouw die BBB claimt voor na de wat haar betreft ongetwijfeld komende overwinning op 22 november. *** Verder luisteren 369 - Rob Jetten wil een ideeënstrijd rond het midden en een lossere verhouding tussen Kamer en kabinet 365 - Lijsttrekkers, kandidaat-premiers, verkiezingsprogramma's: de campagne gaat van start 364 - Een krankzinnige campagne 362 - Wordt Dilan Yeşilgöz de Ad Melkert van 2023? Opmerkelijke overeenkomsten met het omwentelingsjaar 2002 358 - Ligt het ambitieuze klimaat- en energiebeleid op koers? Gesprek met Henri Bontenbal (CDA) 332 - De lange kleurrijke traditie van 'Boerenpartijen' 117 - Tien wetten die elke lijsttrekker zich moet inprenten *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:47:36 – Deel 2 01:25:23 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Op weg naar de verkiezingen van 22 november 2023 praten Jaap Jansen en PG Kroeger met minister voor Klimaat en Energie en lijsttrekker van D66 Rob Jetten. Dat doen ze op de Open Energie Dag tussen de windmolens en zonnepanelen van energiepark Nijmegen-Betuwe. De voorzitter van de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie Olof van der Gaag zit ook aan tafel. Jetten verklapt alvast dat D66 in het verkiezingsprogramma, dat vrijdag verschijnt, bepleit de klimaatdoelen veel sneller te realiseren, niet pas in 2050. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) en door onze donateurs. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u op Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Volgens Jetten moet in Europa nog intensiever worden samengewerkt. Hij verwijt de Europese Commissie – waarin GroenLinks/PvdA-lijsttrekker Frans Timmermans verantwoordelijk was voor klimaatbeleid - te weinig vaart te hebben gemaakt met het afschaffen van fossiele subsidies. “De modernisering van de energiebelasting zit in Brussel muurvast.” Zelf heeft hij al zes miljard euro van die ‘subsidies’ geschrapt. Het totaal is in Nederland 40 à 46 miljard. Jetten wil alle burgers helpen bij het klimaatneutraal maken van hun huis, ‘niet alleen de happy few’. Om de energietransitie te versnellen moet scherp gekeken worden welke industrie nog toekomstperspectief heeft. "De Botlek zal er over 25 jaar echt heel anders uitzien.” Volgens Jetten valt in de komende kabinetsperiode niet te ontkomen aan bezuinigingen op overbodige uitgaven en zullen ook sommige lasten worden verzwaard. “Als we onze planeet goed willen doorgeven aan volgende generaties, moeten we ook de schatkist op orde houden, zodat we mensen na ons niet opzadelen met forse schulden.” Jetten is blij dat na de Rutte-jaren nu een generatie aantreedt die rond het midden vanuit ideeën het debat wil voeren. Hij pleit voor een open, niet dichtgetimmerde samenwerking ‘op waarden’ met een lossere verhouding tussen Kamer en kabinet. *** Verder luisteren 365 - Lijsttrekkers, kandidaat-premiers, verkiezingsprogramma's: de campagne gaat van start 364 - Een krankzinnige campagne 362 - Wordt Dilan Yeşilgöz de Ad Melkert van 2023? Opmerkelijke overeenkomsten met het omwentelingsjaar 2002 358 - Ligt het ambitieuze klimaat- en energiebeleid op koers? Gesprek met Henri Bontenbal (CDA) 338 - Hoe de stikstofcrisis de energietransitie vertraagt. En: wat intussen wél met sprongen vooruitgaat 244 - Frans Timmermans over klimaatbeleid, geopolitiek en weerbare democratie 27 - Rob Jetten wil muren slopen *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:33:13 – Deel 2 00:54:47 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Jaarlijks houdt de president van de Europese Commissie een beleidsrede tot het Europees Parlement om het politiek debat over strategie en prioriteiten van de Unie een forse impuls te geven. Deze week was het de laatste keer voor Ursula von der Leyen in deze vijfjarenperiode. Jaap Jansen en PG Kroeger kammen die ‘Staat van de Europese Unie’ (hashtag: SOTEU) en detail uit. Want ook voor onze nationale verkiezingen zet dit de toon. Maar eerst vertelt PG over deze rede als ‘uitgevonden traditie’; welhaast een 'cultural appropriation' van de Verenigde Staten en hun 'State of the Union'. Speelt Brussel hier een beetje Washington DC? Wie bedacht dit en sinds wanneer is dit een ding? *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u op Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** De historie van de SOTEU laat zien dat elke eerste editie van een nieuwe commissiepresident kwam op een moment van existentiële crisis in de EU. En elke president benutte dit zonder aarzelingen. 'Never waste a good crisis!' lijkt hun verborgen motto. José Manuel Barroso, Jean-Claude Juncker en Von der Leyen haalden maximaal effect uit het podium dat hen hier geboden werd en met aanzienlijke politieke consequenties. Die van Juncker in 2015 blijkt zonder meer profetisch te zijn geweest. De laatste SOTEU van Ursula von der Leyen verdient het daarom met een precies kammetje geborsteld te worden. Jaap en PG belichten waarom zij ineens tijdens haar rede overschakelt naar een andere taal en waarom zij indringend Xi waarschuwt waar zij óók Joe Biden bedoelt. Boeiend is ook hoe zij het klimaatbeleid van Timmermans vol vuur verdedigt en tegelijkertijd elementen daarvan met behulp van Wopke Hoekstra's komst naar Brussel achter het gordijn probeert te schuiven. Hogere politiek voor de fijnproevers! Opmerkelijk in haar speech is hoe grote Europeanen als Mario Draghi en Jacques Delors ineens naar het voorste plan worden teruggeroepen. Daaruit blijkt dat zij economische en sociale uitdagingen voorop zet als deel van de grote transities van klimaat, energie en geopolitiek. Een congres in Amsterdam binnenkort over ’leven lang ontwikkelen’, beroepsonderwijs en tekort aan talent staat zo ineens in het hart van het EU-beleid. Met een behendige manoeuvre in haar rede zorgt Von der Leyen ook nog dat de discussies over het EU-lidmaatschap van Moldavië, Oekraïne en de West-Balkanlanden een meer praktische kant op gestuurd worden. Daarmee helpt zij Emmanuel Macron en Olaf Scholz en zet ze demissionair Den Haag in oktober voor het blok in de gezamenlijke EU- en EPG-top in Granada. Het bewijst meteen dat haar speech ook in Nederland fikse impact zal hebben. Jaap en PG schetsen welke grote thema's juist in verkiezingscampagne hier centraal zouden moeten staan. Een meer evenwichtige, coherente aanpak van klimaat, energie, stikstof en groene industrie bijvoorbeeld. Een nuchtere, niet alarmistische sturing van migratie. Een opmerkelijke herleving van de 'sociale dialoog' van Delors voor een echt goed werkende Europese arbeidsmarkt. En Jaap en PG markeren hoe agrarisch Nederland failliet zou gaan als het programma van BBB wordt uitgevoerd.  Ondertussen bleef in Straatsburg de vraag hangen 'wil Ursula door'? Niettemin concluderen we uit de signalen in haar speech: ze wil haar karwei in de komende vijf jaar afmaken. *** Verder luisteren 348 – Oud-premier Natalia Gavrilița over Moldavië - het kleine, ook bedreigde buurland van Oekraïne 344 - Nederland in Europa: een masterclass door Tom de Bruijn 340 – Caroline van der Plas ontvangt Frans Timmermans. Vijf misverstanden over Europa 336 - Timothy Garton Ash: Hoe Europa zichzelf voor de derde keer opnieuw uitvindt 299 - Dramatische verschuivingen in de wereldpolitiek. Europa heeft eindelijk een telefoonnummer 290 - Bondskanselier Olaf Scholz en de razendsnelle ontwikkeling van de EU 272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa 124 - 95 jaar Jacques Delors 109 - Mathieu Segers: Sterke lidstaten maken Europa sterk 100 - Nederland in Europa: lusten en lasten door de eeuwen heen *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:41:19 – Deel 2 01:32:28 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Binnenkort zijn er Tweede-Kamerverkiezingen. En die vinden plaats in een gepolariseerde, soms zelfs vijandige politieke cultuur, waarin spindoctors een strakke regie handhaven. En als een politicus twijfelt, tonen de media weinig begrip. Hoe komt dat, hoe is dat ontstaan? We bespreken het met een veteraan uit de politieke journalistiek: Jan Tromp (1949, Vara, Haagse Post en Volkskrant). En met een jonge Haagse journalist: Coen van de Ven (1992, De Groene Amsterdammer). Zij constateren dat politiek en pers van elkaar zijn vervreemd. Ze vormen niet meer één familie, zoals vroeger. En ze hebben een interessante stelling: ook de gebouwen waarin politiek en pers met elkaar verkeren, beïnvloeden hun werkwijze. Van het oude Binnenhof in de jaren ’70, een heus doolhof, via de nieuwbouw in de jaren ’90 naar de betonnen bunker met doodlopende gangen nu. Jaap Jansen en PG Kroeger praten met ze naar aanleiding van hun boek dat vandaag verschijnt: Wantrouwen in de wandelgangen. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Als vriend kun je meedingen naar een exemplaar van het boek van Tromp en Van de Ven. Uitgeverij Balans stelt er vijf beschikbaar. Op de site kun je (maar alleen als je vriend bent of het nu nog snel wordt) lezen hoe je in aanmerking kunt komen! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u op Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Winston Churchill zei over het Britse Lagerhuis: "Wij vormen onze gebouwen en daarna vormen onze gebouwen ons." Nergens beleef je dit zozeer als in de Haagse politiek. Het oude Binnenhof 1a had allerlei kleine ingangen en was een doolhof van kruip-door-sluip-door nissen en gangen. Er heerste de wet van de permanente krapte. Zelfs de groene bankjes in de vergaderzaal waren te nauw, zegt Jan Tromp. "Iedereen zat op elkaars lip en dat zorgde voor een cultuur van intimiteit, ontmoeting en vertrouwen." Tromp vond het zowel een huiskamer als een moederschoot. En sociëteit Nieuwspoort was een verlengstuk van die huiselijkheid voor de avond en de nog latere uren. Het effect was dat de discussies permanent en heftig waren, dwars door partijen en redacties heen. Pers en Kamerleden waren leden van eenzelfde stam, leek het wel. "Je was natuurlijk kritisch en scherp, dat wist je ook van elkaar. Maar je naaide de ander niet." Het veranderde met de nieuwbouw in 1992. Modieuze termen als openheid en transparantie domineerden, ook fysiek en logistiek in het nieuwe parlementsgebouw. Tromp en Van de Ven vonden verrassende reflecties daarop, bijvoorbeeld van een haast profetische Ruud Lubbers. En de nieuwe zaal bereikte al snel exact het omgekeerde van wat de Kamerleden was voorgespiegeld. De Kamer was een kantoorgebouw geworden en een beetje een Amerikaanse Mall met roltrappen. Nieuwe fenomenen doken op, van de 'patatbalie' tot de macht van de spindoctor. Kamerleden werden afgericht op beeldvorming en eenvormige boodschappen. Misschien wel vooral uit angst dat de wispelturige kiezers complexe, gelaagde boodschappen niet meer wilden begrijpen. In die nieuwbouw werd de televisie dominant, na de vele decennia waarin in het oude Binnenhof de krant en het weekblad, de journalist met pen en schrijfblok de toon aangaven. Met het besluit om in 2021 tijdelijk te verhuizen ontstond een nieuw breukvlak in de politieke cultuur van pers en parlement. Men ging van dat kantoor naar een besloten burcht. In die vroegere kantoortoren van Buitenlandse Zaken lopen alle gangen dood. Er zijn geen echte wandelgangen meer. Hoe kunnen zo nog ontmoeting, dialoog en intimiteit ontstaan? En een deel van de media wil ook nog dat hun verslaggevers dagelijks voor entertainment zorgen. Het advies aan Coen van de Ven van Jaïr Ferwerda om voortaan met een groene plopkap zijn werk te gaan doen is onbedoeld veelzeggend. De verhoudingen tussen pers en politici zijn verzakelijkt. Bij beiden is een sterk toegenomen nadruk ontstaan zich te richten op 'controle'. Niet zozeer analyse en proberen te begrijpen wat er gebeurt en wat politici drijft. Beeldtaal en filmpjes op sociale media zijn dominant. Focus op 'relletjes', van 'de ophef van de dag' en 'verkleutering', zoals Tromp het noemt. Want er moet wel wat te lachen zijn, hè? Daarbij noteren de auteurs een opvallend verschijnsel. Doordat politiek en media ervan uit gaan dat burgers geen afwegingen, gelaagdheid, twijfel en voortschrijdend inzicht meer accepteren, moet de politicus zich uitdrukken in uniforme soundbites. Vragen van journalisten krijgen een antwoord van voorlichters en spindoctors, alsof een Kamerlid niet over de eigen portefeuille zou kunnen spreken. Het is wrange ironie dat men van politici authenticiteit eist en ze juist daarom slechts door anderen 'voorgekookte' oneliners mogen brengen. *** Verder kijken Jan Driessen (Netwerk) voelt in 1991 al nattigheid Van Mierlo (D66) en Schmelzer (KVP) nemen afscheid van de oude Tweede Kamer (1992) De laatste aflevering van Den Haag Vandaag uit de oude vergaderzaal (1992) Opening nieuwe Tweede-Kamerzaal met toespraken van Kamervoorzitter Deetman en premier Lubbers (1992) *** Verder luisteren 351 - Politiek als hartstocht: drie jonge bewindslieden uit het kabinet-Den Uyl vijftig jaar later 297 - De kwestie-Arib en de Tweede Kamer als prettig gestoorde anarchie 249 - Gedrag en omgangsvormen in de Tweede Kamer 232 – Kabinetsformatie 2021: Kan de Kamer haar rol wel aan? En wat te doen met antidemocratische partijen?  210 - Kabinetsformatie 2021: Herman Tjeenk Willink over het verval van de democratische rechtsorde 208 - Max Weber: wetenschap als beroep en politiek als beroep 161 - Hans van Mierlo, een politieke popster 127 - De geheime politieke memoires van Ruud Lubbers 74 - Nooit Gebouwd Den Haag 62 - 100 jaar radio: Hans Prakke en Wilco Boom over politieke radioverslaggeving 43 - Binnenhof: eeuwenoud ratjetoe 33 - Special: Leven en werk van Max van Weezel. Met Mark Rutte, Khadija Arib, Esther Voet, Alexander Pechtold, PG Kroeger en Thijs Broer *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:46:55 – Deel 2 01:51:34 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Jarenlang was Duitsland de motor van de Europese economie; het plechtanker van de Europese Unie. In de Trump-jaren werd toenmalig bondskanselier Angela Merkel zelfs 'the leader of the free world' genoemd. Met de komst van een coalitie van SPD, Groenen en FDP leek na jaren van CDU-dominantie nieuw elan en meer dynamiek mogelijk. Tegelijk bood de nieuwe kanselier Olaf Scholz een 'safe pair of hands'. Halverwege beklaagt hij nu zélf de verlamming van economie en politiek. Jaap Jansen en PG Kroeger analyseren de Duitse situatie en praten met een zeer openhartige Otto Fricke, liberaal zwaargewicht in de Bondsdag. Deze week was daar het grote begrotingsdebat en Fricke becommentarieert Scholz' pogingen om met zijn nieuwe 'Deutschland-Pakt' de economie een slinger te geven. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Duitsland erbovenop helpen lukt niet vanzelf. Groei en voorspoed staan zwaar onder druk. De verbroken energierelatie met Rusland en de forse achteruitgang van de handel met China raken Duitsland harder dan andere EU-lidstaten. Bovendien lukt het maar moeilijk de structurele problemen van bureaucratie, digitaliseringsachterstand, vergrijzing en dure energie echt aan te pakken. Binnenkort houden cruciale deelstaten verkiezingen. Otto Fricke onderstreept hoe wezenlijk deze voor de Duitse politiek altijd zijn. Dit alles zet druk op zowel de regering als oppositiepartij CDU en elk van de drie delen van coalitie. Fricke windt er geen doekjes om: hij ziet de coalitie in gevaar komen door intern gedoe bij de Groenen. En als FDP’er weet hij hoe narigheid in eigen kring tot rampen leidt. Fricke schetst de financieel-economische perikelen en hoe zijn FDP-voorman, vice-kanselier Christian Lindner, die als minister van Financiën wil aanpakken. Dat de CDU hem prijst voor een allesbehalve links beleid kan hij goed plaatsen. Maar de CDU heeft zelf ook een fors strategisch probleem. Bij partijchef Friedrich Merz liggen jonge rivalen op de loer. Heel bijzonder is hoe Nederland-kenner Otto Fricke tot slot van het gesprek de politieke situatie in Nederland beschouwt. Zijn persoonlijke verhaal van meer dan twintig jaar met Mark Rutte en zijn blik vooruit naar 22 november onderstrepen dat ook met een Duitse blik Europa binnenlandse politiek is. *** Verder luisteren 331 – De Groenen 40 jaar in de Bondsdag: van ‘narrenschip’ naar solide regeringspartij 321 - Umwertung aller Werte - Parijs en Berlijn van elkaar vervreemd op hun eigen feest 302 - De Frans-Duitse motor hapert. Gesprek met Bondsdaglid Otto Fricke 290 - Bondskanselier Olaf Scholz en de razendsnelle ontwikkeling van de EU 260 - De toesprakentournee van Volodimir Zelenski en de worsteling van de SPD met de erfenis van Brandt en Schröder 248 - Oekraïne en de eeuwenoude vriendschap tussen Duitsland en Rusland 233 - Kabinetsformatie 2021: Otto Fricke over de Europese ambities van de nieuwe Duitse regering 205 – Bondsdagverkiezingen 2021: invloedrijke liberaal Otto Fricke blikt vooruit 276 - 30 jaar politiek, 16 jaar bondskanselier en de hond van Poetin: Angela Merkel blikt terug 218 - Angela Merkel, een bijzondere bondskanselier - gesprek met biograaf Ralph Bollmann *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1: Jaap en PG over de economische en politieke situatie in Duitsland 00:43:48 – Deel 2: gesprek met Bondsdaglid Otto Fricke (FDP) 01:30:12 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Met de val van Rutte IV en het vertrek van een reeks toonaangevende politici zien we in Nederland een nieuw politiek landschap ontstaan. Nu de lijsttrekkers en zelfs aspirant-premiers zijn aangewezen en de verkiezingsprogramma’s verschijnen, kijken Jaap Jansen en PG Kroeger naar de eerste contouren van de kaart van dat nieuwe landschap. Ze werpen daarbij op welke serieuze, grondige vragen de komende maanden aan de verschillende partijen gesteld moeten worden. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact op Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Een duidelijk nieuw fenomeen is de presentatie van een 'kandidaat-premier van buiten'. En zeker zo nieuw is de nadruk bij de BBB en het NSC dat hun aanvoerder hoe dan ook geen premier wordt. Deze bewegingen veranderen de dynamiek in de campagnes die partijen voeren. Het roept pikante vragen op. Zou bijvoorbeeld Mona Keijzer (nummer 2 van BBB) deel gaan nemen aan het 'premiersdebat' bij RTL en niemand namens het NSC van Pieter Omtzigt? Komen er diepte-interviews met de aspiranten hoe zij hun rol in het Torentje gaan spelen nu na dertien jaar Mark Rutte toch echt een nieuwe tijd aanbreekt? Wat doet Dilan Yesilgöz anders dan Rutte? Wat doet Rob Jetten anders dan Sigrid Kaag? Is Keijzer de BBB-premier voor over de grens en Caroline van der Plas de facto die tussen Zevenaar en Hazeldonk? Omdat juist nu het inhoudelijk debat door de partijen rond het midden gevoerd lijkt te gaan worden en zij daarbij nadrukkelijker hun ideologische drijfveren zichtbaar willen maken - zoals bijvoorbeeld Henri Bontenbal (CDA) onderstreept - is het de moeite waard juist daar dan de inhoudelijke vragen op te richten. De kiezer krijgt dan meer diepgang en helderheid over de koers en de politieke strategie. Jaap en PG geven vast een voorschot hoe zulke indringende discussies zouden kunnen gaan. GroenLinks-PvdA zal moeten vertellen hoe het de sociale schade die het VVD/PvdA-kabinet Rutte II aanrichtte wil repareren (Groningen! Toeslagen!), terwijl tegelijkertijd grote investeringen nodig zijn voor de klimaat- en energietransitie. En hoe wil Frans Timmermans héél links verenigen, of is een nieuw Paars kabinet het echte doel? Zulke strategische vragen aan de VVD zijn even nuttig als nodig voor de liberale koers in het post-Rutte tijdperk. Welke uitkomsten van die 13 jaar zal men fier presenteren en verdedigen? Waarin wordt de liberale diepgang en overtuiging zichtbaar en koersbepalend en waarin zijn de ideologische verschillen met Europees geestverwant D66 markant? Wat betekent het dat de VVD rond stikstof nu in feite de politieke lijn van de naar Brussel vertrokken oud CDA-leider Wopke Hoekstra adopteert? Dat aan BBB zulke strategische vragen gesteld moeten worden, is met de aanwijzing van Keijzer en het binnenhalen van voormalige PVV- en JA21 (eigenlijk: FvD)-mensen nog duidelijker. Zijn die de dragers van een nieuwe koers? Krijgen de boeren de 58 miljard die ze claimen en hoe financiert BBB dit? Ook de speech waarmee Rob Jetten aantrad bij D66 biedt boeiende stof voor diepere vragen. Waarom komt ook hij opeens met een lofzang op zijn katholieke roots? Ook zijn nadruk op D66 als 'middenpartij' verdient ideologische uitdieping. En ook hij leent een beeld van Wopke Hoekstra… *** Verder luisteren 364 - Een krankzinnige campagne 362 - Wordt Dilan Yeşilgöz de Ad Melkert van 2023? Opmerkelijke overeenkomsten met het omwentelingsjaar 2002 358 - Henri Bontenbal over klimaat- en energiebeleid 166 - Verkiezingsdebatten: hoe je ze wint of verliest 165 - Verkiezingen 2021: succesvolle campagnestrategieën + tips voor lijsttrekkers 27 - Rob jetten wil muren slopen *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:31:00 – Deel 2 01:25:22 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Een nieuw politiek seizoen. En wát voor een! Op 22 november 2023 zijn de verkiezingen voor een nieuwe Tweede Kamer. Met een campagne op komst zoals we die zelden beleefden. Jaap Jansen en PG Kroeger analyseren op welke aspecten we een heel nieuwe electorale strijd mogen verwachten en kijken vooral naar de dieper liggende ontwikkelingen die nu merkbaar worden. Zichtbaar zijn fundamentele redesigns bij de drie brede segmenten die het klassieke evenwicht vormden in de parlementaire politiek van ons land in de voorbije eeuw. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! In deze aflevering zit een Bamigo-advertentie. Ga naar bamigo.com en krijg 25 procent korting op prachtige bamboekleding met de speciale code betrouwbaar25 Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier *** Ter linkerzijde presenteert zich een gezamenlijke lijst van twee partijen met als aanvoerder een man die door hen nadrukkelijk als opvolger van Mark Rutte in het Torentje wordt aanbevolen. Frans Timmermans is daarmee zowel een Joop den Uyl als een Dries van Agt. Veel van zijn benadering nu is uit die opmerkelijke analogie verklaarbaar. Zo is zijn hartelijk klinkende invitatie aan SP en Partij voor de Dieren om 'op links mee te doen' een Uyliaanse gifpil. Hoe Timmermans echt denkt over de SP staat in zijn ‘Beste Job en Hans’-brief uit 2017. Met zijn uitnodiging liet hij zien dat hij D66 niet meetelt bij links. En dat is weer een signaal aan kiezers van die partij die dat zelfbeeld juist wel koesteren. Dé vraag voor Timmermans en zijn combi-lijst zal zijn of de linkse kiezer stemt voor een sterke gezamenlijke 'vuist' of voor de schone handen van het eigen gelijk. En kan hij gematigde kiezers mobiliseren voor een keuze tegen een rechts gedomineerde coalitie? Want ook op rechts is sprake van een stevig redesign. Zowel VVD als BBB staan open voor samenwerking met extreemrechts. Dit is fundamenteel anders dan de opstelling van Rutte als VVD-leider na de ondergang van zijn eerste kabinet. Of speelt Dilan Yesilgöz hier toneel – net als Timmermans met SP en PvdD? Ook het politieke midden ondergaat een 'redesign'. Wat wordt de koers van D66 onder de nieuwe leider Rob Jetten? En is er werkelijk sprake van drie varianten van het CDA? CDA-aanvoerder Henri Bontenbal is de enige van deze drie die zich nadrukkelijk à la Angela Merkel als 'die Mitte' presenteert. Maar waarom hanteert hij daarbij ook het stempel 'sociaal conservatief'? Nieuw Sociaal Contract (NSC) van Pieter Omtzigt daarentegen benut bewust geen concrete duiding van zijn electorale positionering. Daarmee wekt het de indruk een 'Catch All Party' te willen zijn, zoals Forza Italia van Silvio Berlusconi en ook New Labour van Tony Blair. Ook lijkt de campagne te leiden naar 'ontsplintering'. Een reeks kleine fracties en afsplitsers zou de kiesdrempel weleens niet kunnen halen. Op uiterst rechts slaat het onderling kannibalisme verder toe. JA21 valt uiteen, Wybren van Haga wil andere fractiegenoten en FvD trekt geen publiek meer en is vooral nog bezig met Poetin. Behalve de vraag wie het premierschap kan opeisen worden dit ook de verkiezingen van ‘de controle op de macht’. Pieter Omtzigt heeft alvast gemeld dat hij geen premier wil worden. En Caroline van der Plas ook niet. Vast staat dat de nieuwe Tweede Kamer en de nieuwe coalitie een nimmer vertoond avontuur te wachten staat. Denk daarbij ook nog even aan de mogelijk geheel verschillende samenstelling van de Eerste Kamer die net is gekozen. Over de inhoud van NSC is nog relatief weinig bekend. De veelgehoorde aanname dat het een nieuw soort CDA is, spreekt PG tegen aan de hand van het uitvoerige grondslagendocument. De filosofie daarin is doordesemd van rooms-katholiek denken uit de jaren ‘20 en ‘50 van de vorige eeuw. De pluriforme wortels en denklijnen van de naoorlogse, Europees getoonzette christendemocratie waren nogal anders. Dat geldt zeker ten aanzien van het liberale 'sociaal contract' idee uit de 18e eeuw waarmee NSC zich afficheert en het nationalistische gedachtengoed en de eurosceptische geest die het eraan toevoegt. En tegenover de polderende CDA-praktijk zien we bij NSC een D66-achtig denken in bestuurlijke structuren en stelsels. Ook opmerkelijk is dat de NSC-leden de komende anderhalf jaar aan dit denken geen jota mogen veranderen, lezen we in de oprichtingsakte. En dan is er nog ene Marx uit Trier met zijn boek Das Kapital ideologisch van groot belang is voor deze nieuwe partij! *** Verder luisteren 362 - Wordt Dilan Yeşilgöz de Ad Melkert van 2023? Opmerkelijke overeenkomsten met het omwentelingsjaar 2002 *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:46:54 – Deel 2 01:38:42 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

We zetten een traditie voort. Elke zomer behandelen Jaap Jansen en PG Kroeger een serie boeiende en interessante boeken die ook voor het komende podcast-seizoen veel inspiratie bieden voor verdieping, inzicht en uitzicht. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier *** 00:03:05 Als eerste De Reynaert, leven met een middeleeuws meesterwerk door Frits van Oostrom. Een meesterwerk van de grote kenner van onze middeleeuwse letterkunde. En hóe actueel. Het verhaal van de slimme vos is in het Oekraïne van vandaag warempel een opbeurend kinderboek en kent ook in vele andere talen navolging. Goethe was er zo verrukt van dat hij zijn eigen variant schreef!    PG benadrukt het door en door politieke karakter van dit klassieke dierenepos. In de kern is het een verfijnd opgebouwd geheel van intriges in het politieke centrum van het dierenrijk, het hof van de leeuw Koning Nobel. En het schildert een wrede, normloze wereld waarin bedrog, geweld en humor strijden om de aandacht van de luisteraar. De Reynaert is onze poëtische Machiavelli, eeuwen voor de Italiaanse topambtenaar Il Principe schreef. 00:24:48 Het tweede boek is heel anders. De eerste moderne geschiedenis van de DDR. Katja Hoyer schreef Diesseits der Mauer, eine neue Geschichte der DDR 1949-1990 (ook uitgegeven als Achter de Muur. Oost-Duitsland 1949 – 1990. Een rijk boek vol onverwachte blikken in de binnenwereld van een gruwelijke dictatuur waarin iedereen probeerde toch nog iets te maken van zijn leven. Aandacht daarom ook voor de zeer verschillende reacties op dit boek, want Hoyer kreeg in Duitsland de wind van voren. PG verwacht dat over enkele jaren een boek zal verschijnen over hoe men in 2022-2023 dit boek las en interpreteerde. Want dat is op zichzelf een deel van de geschiedenis van het Duitse zelfbeeld. 00:46:37 Het derde boek is Who Dares Wins, Britain 1979-1982. Het is het slot van een meeslepende reeks boeken van Dominic Sandbrook over de Britse cultuur en politiek van de Suezcrisis in 1956 tot de Falklandoorlog in 1982. Van de ondergang van een Empire, een culturele revolutie van jongeren en popmuziek tot de eerste vrouw als premier in Number 10. Dit laatste deel gaat over die jaren van Maggie, van het plotselinge succes van Brideshead Revisited en een heftige strijd om de ziel van de natie.  00:58:39 Het vierde boek is voor PG een van de belangrijkste die hij in jaren heeft gelezen. Karl Schlögel schreef zijn magnum opus Das Sowjetische Jahrhundert, archäologie einer untergegangener Welt (ook uitgegeven als The Soviet Century, Archaeology of a Lost World). Hij schildert daarin de cultuur, politiek en samenleving van die verdwenen supermacht. Van Stalins kookboek tot het crematoruim van Moskou. Hoe de Goelagarchipel in wezen een groot sociaal en educatief experiment was met 'de Nieuwe Mens', dat door kunstenaars gevierd moest worden als groot cultureel fenomeen. 01:15:40 Het vijfde boek behandelt maar liefst tien eeuwen van Europa: Dan Jones, Powers and Thrones, a new history of the Middle Ages (ook uitgegeven als Van Rome tot Rome, een nieuwe geschiedenis van de middeleeuwen). Zijn Middeleeuwen zijn geen duister en barbaarse tijd, maar eeuwen van globalisering en culturele connecties en conflicten. Met de Islam, met de Mongoolse imperia, met pandemieën en de grootse cultuur van een Europa dat met het Latijn een taal had waarin over heel het continent gecommuniceerd werd. We ontmoeten Herman de Lamme, een ernstig gehandicapte jongen, die op het eiland Reichenau in de Bodensee uitgroeit tot een geleerde met eeuwenlang invloed. 01:25:49 Tot slot keren we terug bij de Britse historicus Andrew Roberts, al eerder gast in Betrouwbare Bronnen met zijn meesterwerk over Churchill. Ook zijn nieuwste biografie is er een van de buitencategorie: George III, The Life and Reign of Britain's Most Misunderstood Monarch (ook uitgegeven als George III, het leven van de meest onbegrepen koning van Engeland). Over een tragische man wiens reputatie in bijna elk opzicht onverdiend blijkt. George III zat 60 jaar op de troon, langer dan enig andere vorst in het Verenigd Koninkrijk. En dat was tussen 1760 en 1820 in decennia van ongekende omwentelingen in elk aspect van leven, denken en politiek. Tijdgenoot van Goethe, Napoleon, Washington, Catharina de Grote, Adam Smith, Thomas Paine, Edmund Burke en de Humboldt broers. Zijn impact op de Britse politiek en samenleving was groot. Als mens was hij beminnelijk, kwetsbaar en verrassend. Zijn muzikaliteit zorgde er voor dat Händel de nationale componist der Britten werd. En zelfs dat had een verfijnd politiek tintje. Hallelujah! 01:47:32 Einde *** Eerdere boekenspecials: 317 - Extra winteraflevering: PG tipt boeken! 286 - Extra zomeraflevering: PG tipt boeken! 269 - Vijf boeken die je moet lezen om Europa beter te begrijpen 259 - Boeken over Rusland - juist nu lezen en begrijpen 207 - Zomer 2021: Boekentips van PG! Met oa de biografie van Händel 133 - Amerikaanse presidenten: boeken die je volgens PG móet lezen! 99 - Zomer 2020: Boekentips van PG! En we verwijzen in deze aflevering ook naar 43 - Het Binnenhof, een eeuwenoud ratjetoe *** Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het kabinet Rutte IV trad af en VVD-leider premier Mark Rutte had een epifaan moment. De Nederlandse politiek staat voor een omwenteling zoals we zelden meemaken. 2023 lijkt hiermee op verkiezingsjaar 2002. Jaap Jansen en PG Kroeger kijken naar de opvallende overeenkomsten met toen en analyseren wat dit kan betekenen voor de kiezers, de partijen en de wijze waarop ons land geregeerd wordt straks. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier *** Toen Wim Kok zijn vertrek aankondigde na acht lange jaren als premier van Paars en als PvdA-leider was dat echt het einde van een tijdperk. Maar de maanden die daarop volgden lieten zien dat nog veel ingrijpender veranderingen aanstaande waren. Niet alleen hadden bijna alle partijen nieuwe lijsttrekkers en vertrokken vele oudgedienden, ook werd de wereld geschokt door de aanslagen van Al Qaida en was het ineens oorlog. Bovendien meldden zich geheel nieuwe spelers in het Haagse spel, van Leefbaar tot de Lijst Pim Fortuyn. Die tijd lijkt behoorlijk op de huidige. Poetin is Bin Laden, Rutte is Kok. Is Dilan Yeşilgöz dan Ad Melkert? En Van der Plas Fortuyn? De VVD zal net als de PvdA van toen een methode moeten vinden om de vertrokken premier bij te zetten zonder hem af te fakkelen. Waarom dat Melkert niet lukte is een waarschuwing voor de liberalen. Frans Timmermans zal zich moeten ontplooien als niet té groen voor iemand die rood is en als niet té oud-links voor iemand het nieuwe ‘Verenigd Links’ aanvoert. En als hij premier wil worden zal hij in Den Haag ook vrienden moeten maken. Fel polariseren lijkt dan niet wijs. Op de flanken is de burgeroorlog al begonnen. BBB wil in september een premier presenteren, maar doet dat vooral als signaal om de rest op rechts te dumpen. Te linkerzijde recyclet de SP de grijsgedraaide plaat van vorige verkiezingen en vecht Bij1 elkaar de tent uit. En hoe moet de Partij voor de Dieren omgaan met Timmermans? Overleven D66 en het CDA de versplintering en de polarisatiedrift? Juist 2002 kan hen inspiratie geven. Bovendien is het nog maar de vraag of de campagne straks gaat over wat de kabinetsbreuk veroorzaakte. Net als in 2002. *** Verder luisteren 117 - Tien wetten die elke lijsttrekker zich moet inprenten 168 – De zeven geheimen van een succesvolle verkiezingscampagne 166 - Verkiezingsdebatten: hoe je ze wint of verliest 165 - Epische verkiezingsstrategieën die geschiedenis schreven 195 - PvdA en CDA: ooit dominante machtspartijen, nu grote verliezers. Hoe komt dat? En hoe nu verder? 170 - Waarom linkse samenwerking altijd weer mislukt 340 – Caroline van der Plas ontvangt Frans Timmermans. Vijf misverstanden over Europa 244 - Frans Timmermans over klimaatbeleid, geopolitiek en weerbare democratie 358 - Henri Bontenbal (CDA) over het klimaat- en energiebeleid 27 - Rob Jetten (D66) wil muren slopen 180 - Hoe Mark Rutte de eenzaamste man van het Binnenhof werd *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:43:36 – Deel 2 01:32:29 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Midden in de oorlog in Oekraïne komt de NAVO bijeen in Vilnius, de hoofdstad van Litouwen, om verregaande beslissingen te nemen. Besluiten ook over de toekomst van het westers bondgenootschap als zodanig in een turbulente, multipolaire wereld. Jaap Jansen en PG Kroeger kijken naar de hoofdlijnen en de opmerkelijke details. Hierbij zijn de inzichten en openhartige beschouwingen van absolute insider Thijs van der Plas, de ambassadeur van Nederland bij de NAVO, extra interessant. Hij sprak op een bijeenkomst van de Atlantische Commissie en wij mochten meeluisteren. De ambassadeur wijst erop dat de voorbereidingen van deze top zeer indringend zijn en ook erg complex. Elk woordje in het eindcommuniqué wordt exact afgewogen. Opmerkelijk is ook de verfijnde interventie via Twitter door de Oekraiense president Volodymyr Zelensky. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! En we danken onze sponsor Missie H2, want Nederland moet in 2030 hét waterstofland zijn! Ga voor meer informatie naar MissieH2.nl en zet jezelf op de Waterstofkaart! In deze aflevering zit een Bamigo-advertentie. Ga naar bamigo.com en krijg 20 procent korting op prachtige bamboekleding met de speciale code Bron20 Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier *** Op de NAVO-top in Vilnius gaat het in de eerste plaats over de toetreding van Oekraïne, zodra de oorlog voorbij is. Maar wanneer is de oorlog voorbij? En welke veiligheidsgaranties krijgt de kandidaat-lidstaat tot het zover is? Volgens Van der Plas is de NAVO ‘het meest succesvolle bondgenootschap uit de geschiedenis van de mensheid’. Toch is er ook nu de nodige spanning tussen Berlijn en Parijs. En zonder Washington gebeurt er niets. De rol van Mark Rutte als sleutelfiguur Verdiept zich verder. Nederland zal op Prinsjesdag bekend maken dat volgend jaar 2 procent van het bnp aan defensie wordt besteed. We komen van ver. In Vilnius willen veel landen van die 2 procent een ‘bodem’ maken. Maar anderen zijn nog niet zo ver. Interessant is ook de steeds intensievere samenwerking met hoogontwikkelde democratische landen in Azië en de Pacific en nieuwe groeperingen van NAVO-lidstaten rond sleutelkwesties en spanningsvolle regio's. Van de Noordpool en de Oostzee tot verbindingen met Midden-Azië via de Kaukasus. Thijs van der Plas is zeer kritisch over het NAVO-beleid sinds de val van de Muur. De samenwerking met Rusland en China hebben niet gebracht wat ervan verwacht werd. “Wij dachten: als we China en Rusland in het wereldhandelssysteem opnemen, zal daar de welvaart toenemen, een middenklasse ontstaan die vrijheid eist en volgt democratie. Het is niet uitgekomen. Ze zijn welvarender geworden, maar ook autocratischer. We geloofden ook heilig dat als je maar onderling afhankelijk wordt en economieën met elkaar verknoopt, dan creëert dat stabiliteit. Die paradigma’s kunnen naar de vuilnisbelt. We moeten echt opnieuw gaan nadenken wat de aannames zijn onder ons buitenlands beleid.” PG neemt ons mee naar het rijke en spannende verleden van Vilnius. Veel daarvan is erg geschikt om Vladimir Poetin nu hoofdpijn te geven. Zo leren we groothertog Olgerd Algirdas kennen die vanuit Vilnius een imperium veroverde, Moskou maar liefst tweemaal belegerde en het Kremlin innam. Hij maakte van Litouwen het grootste land in Europa. Zijn zoon Jogaila werd ook nog koning van Polen, de federatie van die twee naties werd een machtig en cultureel toonaangevend land. Vilnius had als bijnaam zelfs Babylon vanwege de rol als multicultureel centrum van handel, kunsten en wetenschap. *** Beluister ook de podcast van de Atlantische Commissie met een samenvatting van een bijeenkomst op 29 juni 2023 in Nieuwspoort over de NAVO en Oekraïne. Sprekers onder leiding van Diana Matroos: Thijs van der Plas, George Dimitriu, Sabine Mengelberg en Paul van Hooft. *** Verder luisteren 354 - Eenzaamheid, machtsstrijd en repressie in het Russische rijk van Poetin, Stalin en tsaar Nicolaas II 348 – Oud-premier Natalia Gavrilița over Moldavië - het kleine, ook bedreigde buurland van Oekraïne 339 – De geopolitiek van de 19e eeuw is terug. De eeuw van Bismarck 336 - Timothy Garton Ash: Hoe Europa zichzelf voor de derde keer opnieuw uitvindt 327 - Poetin, Zelensky en wij. Een jaar na de inval 299 - Dramatische verschuivingen in de wereldpolitiek. Europa heeft eindelijk een telefoonnummer 280 - Ook het Tsjechische EU-voorzitterschap wordt van historisch belang 279 - Jaap de Hoop Scheffer over Poetin, Oekraïne, de NAVO en de toekomst van de EU  276 - 30 jaar politiek, 16 jaar bondskanselier en de hond van Poetin: Angela Merkel blikt terug 272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa 267 - Hoe je tijdens de oorlog de Oekraïense economie overeind houdt - een gesprek met Caspar Veldkamp 265 - Toetreding tot de NAVO, de reuzensprong van Finland 260 - De toesprakentournee van Volodimir Zelenski en de worsteling van de SPD met de erfenis van Brandt en Schröder 257 - Het machtige Rusland als mythe: hoe 'speciale militaire operaties' een fiasco werden 256 - Na de inval in Oekraïne: 'Nu serieus werk maken van Europese defensiesamenwerking' 254 - Frank Heemskerk: dineren met Poetin, bij de Wereldbank Oekraïne helpen opbouwen en nu Europa economisch versterken 253 - Poetins bizarre toespraak: hoe de president de geschiedenis van Oekraïne herschrijft 252 - Guy Verhofstadt over Oekraïne, Rusland en zijn ontluikende vriendschap met Poetin, die plots voorbij was 248 - Oekraïne en de eeuwenoude vriendschap tussen Duitsland en Rusland 244 - Frans Timmermans over onder meer Rusland en Oekraïne 218 - Angela Merkel, een bijzondere bondskanselier - gesprek met biograaf Ralph Bollmann 163 - De ondergang van de Sovjet-Unie: hoe een wereldmacht verdampte *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:55:38 – Deel 2 01:05:10 – Deel 3 (korte geschiedenis van Vilnius) 01:22:43 – Deel 4 01:42:00 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Op Independence Day, de laatste voordat volgend jaar in Amerika de voorverkiezingen en de partijconventies weer losbarsten, besteden we in Betrouwbare Bronnen altijd aandacht aan de Amerikaanse politiek. Voorlopig gaat de strijd om wie zich de uitdager van Joe Biden mag noemen namens de Republikeinse partij. En de cruciale beslissing daarover zal waarschijnlijk niet vallen in Milwaukee (Wisconsin), waar de conventie wordt gehouden, maar in Palm Beach (Florida). Daar, in de Mar-A-Lago Club, vond geheime dienst FBI onthutsende documenten. Onderzoeksrechter Jack Smith heeft aan de hand daarvan hoofdbewoner oud-president Donald Trump aangeklaagd. Alle reden voor Jaap Jansen en PG Kroeger om zich te verdiepen in het kleurrijke, overvloedig luxueuze en ook politiek adembenemende verhaal van Mar-a-Lago.    *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! In deze aflevering zit een Bamigo-advertentie. Ga naar bamigo.com en krijg 20 procent korting op prachtige bamboekleding met de speciale code Bron20 Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier *** Tussen 1923 en 1927 bouwde de rijkste vrouw van Amerika daar haar droomkasteel. Marjorie Merriweather Post (1887-1973) was al bij leven een legende. Niet alleen erfde ze enorm veel van haar vader, een cornflakes-gigant, met haar ondernemerstalent bouwde ze een imperium in de voedselindustrie. Haar hobby's waren het verzamelen van kunst en juwelen op een ongekende schaal en het huwen en scheiden van rijke mannen. Mar-a-Lago werd haar grootste project. Kosten nog moeite werden gespaard. Ze zou er in huidige valuta zo'n $120 miljoen in steken. Haar verzameldrift kende grenzen noch scrupules. PG vertelt hoe zij met haar derde echtgenoot een populair vriendenstel werd van het Kremlin van Jozef Stalin. In korte tijd graaide zij een unieke collectie oud-Russische kunst bijeen, Stalin daarbij helpend aan harde dollars. Hoe Donald Trump de eigenaar werd, is even avontuurlijk en gewetenloos als de verzameldrift van Marjorie Post. We laten een trotse Trump horen die in 1986 een rondleiding geeft in zijn zojuist aangekochte spektakelgebouw. Sindsdien werd Mar-a-Lago Trumps eigen feestpodium, een golfclub en resort voor de rijken en bewonderaars. Hoe hij erde Chinese leider Xi Jin Ping ontving en er de meest geheime militaire informatie aan hem en alle aanwezigen toonde is adembenemend. En het resort schrijft nu natuurlijk geschiedenis als opslagplaats van dozen met geheime dossiers uit Trumps Witte Huis. Stapels daarvan in badkamers, klerenkasten en achter het gordijn van het podium van de balzaal zullen nog vele decennia in de geschiedenisboekjes staan afgebeeld. Trumps finest hour in Mar-a-Lago was in 2005. Toen trouwde hij er met zijn derde echtgenote, Melania Knavs uit Slovenië. Met als eregasten Hillary en Bill Clinton! Wat gaat er met Trump gebeuren nu hij onder vuur ligt van onderzoeksrechter Jack Smith? En wat is de toekomst van Mar-a-Lago? Schenkt Melania het ooit aan de National Archives, zoals Lady Bird Johnson deed met de iconische LBJ Ranch in Texas? Of verkoopt schoonzoon Jared Kushner het aan de Saoedische kroonprins? *** Verder luisteren 345 - Leiders op leeftijd. Krasse knar Joe Biden is niet de enige 319 - Lyndon B. Johnson, politiek genie en manipulator van de buitencategorie 308 - Historische 'midterms' werpen hun schaduw vooruit naar de presidentsverkiezingen van 2024 289 - Donald Trump als gevaar voor de democratie - Joe Biden en zijn strijd voor de ziel van Amerika 281 - Fourth of July: Amerika reisgids voor politieke junkies 221 - Madam Speaker: de spijkerharde charme van Nancy Pelosi 206 - 'Aardverschuiving': Michael Wolff over Donald Trumps laatste dagen als president. En: zijn bezoek aan Mar-a-Lago 202 - 4th of July: Joe Biden in het spoor van LBJ (met als gast: Jan Paternotte) 194 - Biden en Poetin kijken elkaar in de ogen. De historie van Amerikaans-Russische topontmoetingen 159 - Washington DC: na de afgang van Trump optimisme over Biden en Harris 150 - De memoires van Barack Obama 146 - Amerikaanse presidentsverkiezingen: de machtsoverdracht 133 - Amerikaanse presidenten: boeken die je volgens PG móet lezen! BB 121 – Zakenlui als president van Amerika 113 - De Jaren '20 als wenkend perspectief 101 - 75 jaar bevrijding: De laatste dagen van Franklin D. Roosevelt BB 51 – De historie van het fenomeen ‘impeachment’ BB 44 – Michael Wolff over Donald J. Trump / PG over Franklin D. Roosevelt *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:30:17 – deel 2 01:23:00 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Koning Willem-Alexander spreekt op 1 juli 2023 tijdens de viering van Keti Koti, 'het verbreken van de ketenen' van de totslaafgemaakten in het Koninkrijk der Nederlanden. Dit jaar 150 jaar geleden. Pas 150 jaar geleden, blijkt uit de emoties die het oproept en de behoefte om er samen over te praten, pijn te delen en - zoals premier Mark Rutte deed op 19 december 2022 - excuses te maken. Over dat slavernijverleden en die koloniale geschiedenis praten Jaap Jansen en PG Kroeger met Gert Oostindie, emeritus-hoogleraar in Leiden. Hij schreef tientallen boeken hierover en leidt nu het onderzoek naar de rol van het Oranjehuis in die historie. Zojuist verscheen zijn nieuwste boek Rekenschap. Het koloniale verleden, excuses en herstel. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! En we danken onze sponsor Missie H2, want Nederland moet in 2030 hét waterstofland zijn! Ga voor meer informatie naar MissieH2.nl en zet jezelf op de Waterstofkaart! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier *** Elk optreden van het staatshoofd is van nature ingekaderd in de staatsrechtelijke rollen en beperkingen van die functie. Gert Oostindie wijst erop dat de koning ook hier niet spreekt als privépersoon, maar dat de voorbije twintig jaar wel duidelijk is geworden dat deze geschiedenis voor hem veel betekent. Het was zelfs een van de allereerste dingen waarover hij – toen nog kroonprins - een opvallend kritisch geluid liet horen op een minstens zo opvallende plek, het Fort Elmina aan de kust van West-Afrika. Daar begonnen Nederlandse ondernemers verenigd in de West-Indische Compagnie (de WIC) de handel in slaven naar de Suikereilanden in de Caraïben. Tegelijkertijd is men zich er nog nauwelijks van bewust dat ten oosten van Kaap de Goede Hoop de Vereenigde Oostindische Compagnie (de VOC) een nog veel grotere handelaar in slaven was. Het wijst erop dat de geschiedenis tussen 1500 en 1949 niet één, maar vele koloniale perioden, tradities en exploitatievormen kende. Oostindie laat zien dat de economische exploitatie van totslaafgemaakten vanuit Afrika een specifieke, gruwelijke variant is daarbinnen, maar niet de enige vorm van onderwerping en uitbuiting. Dit verklaart waarom de herinneringen aan de koloniale tijd zo sterk verschillen tussen miljoenen landgenoten uit allerlei bevolkingsgroepen met wortels hier en in verre landen. Scherpe definities van wat slavernij eigenlijk was en is en wat koloniaal verleden in de kern inhoudt zijn voor onze tijd en voor de discussie nu essentieel. Zoals elk 'historisch verleden' is dit per definitie een reconstructie van latere generaties en van wetenschappelijke aandacht daarvoor. In de 16e tot 19e eeuw was dit vooral een realiteit in Holland en Zeeland. Pas in de 19e eeuw werd de impact in heel het land merkbaar. Het heeft lang geduurd voordat besef van de gruwelijke kant van dit verleden breed ging leven. Er zijn ook nu nog mensen die het kolonialisme verheerlijken als beschavingsmissie van een superieur Europa. Zowel Pim Fortuyn als Thierry Baudet deden daarover onthutsend onhistorische uitspraken. De combinatie van economisch eigenbelang en sociaal darwinistische biologische analyses vormden eeuwenlang de legitimatie van slavernij en koloniale onderwerping. Het blijkt dat de noodzakelijke wetenschappelijke onafhankelijkheid bij onderzoek hiernaar soms tot spanningsvolle gesprekken met opdrachtgevers kan leiden. Ook voor de wetenschap zelf is de voorbije decennia hier sprake geweest van een leerproces, zelfs in de taal die ze daarbij hanteert. De verhalen over de mensen van toen bieden veel dat ons kan inspireren. Slavenopstandleider Tula op Curacao bijvoorbeeld, confronteerde de heren van zijn tijd met zeer actuele politieke en filosofische argumenten uit de Verlichting. Peggy Wijntuin citerend zegt Oostindie: “Het is ‘geschied-en-is.” *** Verder lezen Het boek van Gert Oostindie Staat & Slavernij. Het Nederlandse koloniale slavernijverleden en zijn doorwerkingen (hier in boekvorm verkrijgbaar) *** Verder luisteren 339 – De geopolitiek van de 19e eeuw is terug. De eeuw van Bismarck (de kanselier die kolonies verfoeide) 336 - Timothy Garton Ash: Hoe Europa zichzelf voor de derde keer opnieuw uitvindt (late dekolonisatie met wrede oorlogen, over Europa en zijn identiteit) 315 - Vrouw, leven, vrijheid: oorzaken en achtergronden van het straatprotest in Iran. En: de rijke Perzische cultuur 312 - Schurend verleden - over cancelculture, politiek en geschiedenis 311 - De wereld volgens Simon Sebag Montefiore 309 - Acht miljard aardbewoners 300 - Ethische politiek: het bijzondere Nederland met zijn 'moreel hoogstaande opvattingen' 296 - Doe effe normaal man! De macht der gewoonte in de Nederlandse politiek 262 - Waarom India - ook voor Nederland - steeds belangrijker wordt 258 - De kille vriendschap tussen Rusland en China (over het koloniale imperium van de tsaren) 231 - Geschiedenis als politiek wapen 185 - De Amerikaanse Burgeroorlog (1): Black Lives Matter en George Floyd, hoe de burgeroorlog op de VS nog altijd zijn stempel drukt 228 - De Amerikaanse Burgeroorlog (2): hoe Abraham Lincoln onvoorbereid de strijd in ging 263 - De Amerikaanse Burgeroorlog (3): de overwinning van Abraham Lincoln en Ulysses Grant 152 - De 19e-eeuwse wortels van Forum voor Democratie 115 - Thomas Paine en De Rechten van de mens *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:59:40 – Deel 2 01:46:00 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Betrouwbare Bronnen bespreekt deze vraag met CDA Tweede-Kamerlid Henri Bontenbal en met Olof van der Gaag, directeur van de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie, de bedrijven die keihard werken aan de omschakeling. Wat gaat goed en wat kan veel beter? Concreet beleid van geopolitiek op het hoogste niveau tot grote veranderingen bij iedereen in huis. Het gesprek vindt plaats op locatie: bij Duijvestijn Tomaten in Pijnacker, waar de kassen verwarmd worden met geothermie; warmte diep uit de aarde zodat fossiele brandstof niet meer nodig is. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie. En met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier *** Henri Bontenbal noemt zijn blik op klimaatbeleid ‘Weberiaans’. Hij waarschuwt dat je er niet komt door alleen zuivere intenties te benadrukken. Voordat het einddoel bereikt is moet je verantwoordelijk handelen en bereid zijn vuile handen te maken. Olof van der Gaag benadrukt dat de energietransitie niet gebaat is bij inperkingen van mogelijke oplossingen. Hij komt met opmerkelijke cijfers over de inhaalslag die Nederland in zeer korte tijd maakte van een land in de Europese achterhoede naar de wereldtop met onder meer de toepassing van zonne-energie. Bontenbal noemt dit ‘de én-én in plaats van de óf-óf benadering’. Hem valt op dat partijen die zeggen meer daden te willen en hogere ambities tegelijkertijd bij allerlei tussentijdse technologische oplossingen veto's uitspreken. “Biomassa is verketterd. Kernenergie mag niet. Een energiemix van alle mogelijkheden als overbrugging lijkt soms wel verraad aan de zuiverheid van beleid. Maar zo gaan we niet halen wat we allemaal zeggen noodzakelijk te vinden.” In het gesprek komen alle lastige vragen op tafel. Moeten we niet veel sneller af van ‘fossiele subsidies’? Is er nog wel plaats voor Tata Steel in IJmuiden? In de tweede helft van de Rutte IV zijn grote thema's aan de orde: elektriciteitsnetten die piepen en kraken, 'negatieve emissies', de razendsnelle opmars van warmtepompen, waterstofprojecten, tekort aan mensen voor de transitie, het ambitieus doorzetten van de grote internationale akkoorden. En de nieuwe Europese Commissie die eind 2024 aantreedt zal vooral moeten doorzetten op wat Frans Timmermans al in gang heeft gezet. Daarbij moet Henri Bontenbal ook zijn eigen partij op sleeptouw nemen. Toen hij in 2021 Kamerlid werd, vroeg hij zich af of dat wel altijd zou lukken. Waarom probeert het CDA de Europese Natuurherstelwet tegen te houden en wil CDA-leider Wopke Hoekstra het stikstofbeleid vertragen? En brengt Bontenbal het persoonlijk tot een goed einde? Zijn voorouder Klaas Bontenbal werd in 1623 – nu 400 jaar geleden - om politieke redenen onthoofd! *** Verder luisteren 353 – Rutte IV halverwege: slepende kwesties en opmerkelijke prestaties 338 - Hoe de stikstofcrisis de energietransitie vertraagt. En: wat intussen wél met sprongen vooruitgaat 337 - Een pauzeknop om te versnellen. Het bijna-einde van Rutte IV 343 - Quo Vadis CDA? 324 - Nederland loopt vast door tekort aan jongeren met technische opleiding, hoe lossen we dit op? 244 - Frans Timmermans over klimaatbeleid, geopolitiek en weerbare democratie 241 – Investeringskabinet Rutte IV: een breuk met de begrotingstraditie 216 - Crisis op komst: Nederlandse economie loopt vast door tekort aan technisch geschoolde arbeidskrachten 212 - Het CDA zoekt zichzelf, Richard van Zwol en Pieter Jan Dijkman wijzen de weg 208 - Max Weber: wetenschap als beroep en politiek als beroep 199 - Kabinetsformatie 2021: Olof van der Gaag en de snelle overgang naar duurzame energie 154 - Watergezant Henk Ovink: 'Negentig procent van alle rampen in de wereld heeft met water te maken' 106 - Diederik Samsom over het Europese klimaatbeleid en het crisisherstelplan 55 - Ed Nijpels over zijn Klimaatakkoord *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:58:00 – Deel 2 01:41:40 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Er zijn momenten in de politieke geschiedenis die nooit ophouden. Steeds weer duiken nieuwe feiten, inzichten en visies op. Watergate. Brexit. En bij ons nu ook het 1 april debat over de eerste dagen van de kabinetsformatie. Jaap Jansen en PG Kroeger analyseren de nieuwste onthulling van Nieuwsuur en leggen die naast enkele andere nieuwe signalen en details. Wat leren die en welke vragen roepen ook zij vervolgens weer op?  Uit de kabinetsformatie van 2021 blijkt dat een verkenning als eerste, direct na de verkiezingscampagnes kalmerende fase door 'een snuffelhond' niet gebaat is bij de politieke complicatie van het aan het werk zetten van een duo. In de Tweede Kamer lijkt hiervoor te weinig alertheid te hebben bestaan. Hoe lastig verkennen is als duo, bleek al in de eerste overleggen van de verkenners Annemarie Jorritsma en Kajsa Ollongren met toenmalig Kamervoorzitter Khadija Arib. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! En we danken onze sponsor Missie H2, want Nederland moet in 2030 hét waterstofland zijn! Ga voor meer informatie naar MissieH2.nl en zet jezelf op de Waterstofkaart! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier *** Wij weten nu dat VVD-verkenner Jorritsma al direct de bevreesde interne perikelen binnen het CDA als majeur punt wenste te behandelen. Daarbij werd in drastische termen het functioneren van de nummer 2 van de CDA-lijst, Pieter Omtzigt, als risico voor een geslaagde formatie geduid. Jaap en PG bespreken hoe dit signaal toen direct is opgepakt door Arib (PvdA) en hoe dit dankzij het foto-incident met de plots besmette Ollongren publiek werd.  Ook de vraag wat Jorritsma het motief gaf dit zo te signaleren in zo'n vroeg stadium is daarom de moeite waard. Dat heeft weinig te maken met het CDA en veel meer met traumatische gebeurtenissen in de geschiedenis van Jorritsma's eigen VVD. Blijkbaar deed de ongewisheid over de finale verkiezingsuitslag denken aan de taferelen in liberale kring in 2006. Toen won de nummer 2, Rita Verdonk, beduidend meer stemmen dan lijsttrekker Mark Rutte. Blijkbaar was het van cruciaal belang de risico's van een herhaling hiervan - nu in het CDA - koste wat het kost te vermijden. Ondanks een snedige reactie hierop van de Kamervoorzitter dook het punt toch weer op in de gefotografeerde notitie, hoewel het als vraagpunt niet of nauwelijks aan de orde was geweest in de eerste gespreksronde met de fractieleiders. Dit leidde ertoe dat in het Kamerdebat van 1 april allerlei wezenlijke vragen niét gesteld werden en veel vragen aan de verkeerde persoon. Focus van het debat en vele verwijten daarin werd VVD-fractieleider Rutte, terwijl deze het thema van de CDA-perikelen direct terzijde geschoven had. Ook het CDA richtte zich allereerst op verkenner Ollongren, terwijl zij zelfs geen weet had gehad van de bewuste passage over Omtzigt in dat gefotografeerde memo. Jorritsma noch Arib verschafte hierover op 1 april 2021 voldoende helderheid. Dankzij Nieuwsuur weten we nu dat hun rol doorslaggevend is geweest. De effecten hiervan werkten vele maanden door in het proces van de formatie en bepalen in bepaald opzicht nog steeds de verhoudingen aan het Binnenhof. Ook dragen zij bij aan de inmiddels hardnekkige legendevorming over zowel Omtzigt als Rutte. Alle reden voor de Tweede Kamer om de meest betrokkenen nog eens verslag te laten doen van álle gebeurtenissen en nalatigheden daarin. En alle reden om ook als Kamer de eigen rol bij zowel de start van de formatie als in het debat met de verkenners kritisch te bezien. Daarom komen Jaap en PG alvast met een serie vragen die de Kamer bij de voorbereiding van een hoorzitting zou moeten stellen. Het is in de woorden van Annemarie Jorritsma immers ‘geen House of Cards’. Het Binnenhof is een allesbehalve fictieve plaats. Het gaat om verantwoordelijkheden om serieus te nemen. *** Verder kijken https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2478376-verkenners-zagen-omtzigt-als-probleem-en-risico-voor-de-formatie Verder lezen Kamervoorzitter ontvangt evaluatie formatie 2021 (23 februari 2023) Verder luisteren 330 – Politieke paradoxen. Lessen uit de kabinetsformatie van 2021 297 - De kwestie-Arib en de Tweede Kamer als prettig gestoorde anarchie 249 - Gedrag en omgangsvormen in de Tweede Kamer 232 – Kabinetsformatie 2021: Kan de Kamer haar rol wel aan? En wat te doen met antidemocratische partijen?  180 - Kabinetsformatie 2021: Hoe Mark Rutte de eenzaamste man van het Binnenhof werd 179 - Kabinetsformatie 2021: Verkenners die schielijk van het toneel verdwenen, een politieke sluipmoord en de 'gouden standaard' van wijs en effectief formeren 177 - Kabinetsformatie 2021: Formeren is faseren, dus het begint met verkennen *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:25:15 – Deel 2 01:02:03 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De dood van Silvio Berlusconi is het einde van een tijdperk. Niet alleen voor zijn eigen partij, Forza Italia, maar ook voor politiek en samenleving in Italië, voor Europa en zelfs voor de politieke cultuur en praktijk op wereldschaal.  'Il Cavaliere' was het origineel. Het ijkpunt van de nieuwe politiek door entrepreneurs in geld, media, relaties en macht. Hij was de eerste populist die baadde in weelde, maar van wie iedereen toch het idee had dat hij altijd een gewone jongen was gebleven; de anti-elite man pur sang.   Jaap Jansen en PG Kroeger duiken in zijn kleurrijke en controversiële leven en verkennen daarbij de vele verrassende wijzen waarop hij in politiek, media, entertainment en sport een uitzonderlijke nalatenschap heeft. En omdat de grote marxistische denker Antonio Gramsci al waarschuwde dat je Italië nooit zou begrijpen zonder gevoel voor de opera-fantasie van zijn volk, klinken de treffende aria's en zelfs Napolitaanse liedjes die Berlusconi zélf zong! *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie. En met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! En we danken onze sponsor Missie H2, want Nederland moet in 2030 hét waterstofland zijn! Ga voor meer informatie naar MissieH2.nl en zet jezelf op de Waterstofkaart! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl *** Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier *** Toen maandagochtend het nieuws van zijn dood binnenkwam bij zijn eigen tv-kanaal Tele Cinque, hielden de presentatoren het niet droog. Silvio Berlusconi sprong als ondernemer in het gat na de val van de Muur en een groot corruptieschandaal in ‘de oude politiek’. Binnen enkele maanden was hij premier door een electorale triomf van zijn partij Forza Italia – alsof het een voetbalyell was: 'Hup Italië'. Hij presenteerde zich als de tolk van afgehaakt Italië. Tegelijk wist hij vanaf die start zijn particuliere en publieke belangen moeiteloos en schaamteloos met elkaar te vermengen. In mediamacht, in benoemingen en in geopolitieke relaties. Hij sloot deals met Poetin, met Saoedische prinsen, met Erdogan en aan de Amsterdamse Zuidas.   Hij werd de langstzittende premier sinds 1945 en beloofde zijn kiezers dertig jaar lang hetzelfde program van dromen en douceurtjes. Silvio was altijd dezelfde, steeds zichzelf en kwam bij elke verkiezingscampagne weer met iets heel nieuws. Van zijn kapsel of gebit tot zijn alliantie met anderen. Hij was en bleef de wonderdokter met het unieke medicijn dat alle kwaaltjes oploste (PG moet hierbij denken aan Dulcamara in L'elisir d'amore). Als man van 'Brood en Spelen' kon geen Romeinse keizer tegen hem op. Voetbalcups, tv-gala's, rellen, amoureuze avonturen, scheldkanonnades live op tv, nergens schrok hij voor terug. Hij keek daarom ten diepste neer op zijn collega's op het wereldtoneel, maar snakte er tegelijk naar erbij te mogen horen. PG vertelt verhalen over Silvio's optredens in Europees topoverleg die zelden zijn gehoord. Zijn geheim was dat voor hem ‘als ongekend succes in alles’ de gewone regels voor gewone stervelingen niet zouden gelden. Zo leefde hij ook: als ondernemer, politicus, entertainer en liefhebber van het goede leven. Tot in 2011 zijn politieke geestverwanten van de Europese Volkspartij onder leiding van Angela Merkel en Nicolas Sarkozy daaraan bruut een einde maakten. Maar hij herrees. Als 86-jarige was hij ‘de lijm die alles bijeenhield’, zoals premier Giorgia Meloni hem prees. Intussen was hij veganist, dierenvriend, Putinversteher en de man die de brug had geslagen tussen de oude politiek en de nieuwe van de 21e eeuw. Zonder Silvio geen Pim. Geen Trump. Geen Veronica Inside. Zij zijn allemaal schatplichtig aan 'il Cavaliere' die voordeed hoe het moest en meestal origineler en schaamtelozer dan zij ooit zouden kunnen. Daarom kon zijn erfenis ook in de politiek nog weleens verrassen, ook op Europees niveau. Hij laat immers een gat na dat gevuld moet worden. Wie erft zijn Forza en die kiezers? *** Verder luisteren 345 - Leiders op leeftijd. Krasse knar Joe Biden is niet de enige 301 - Balkenende toch nog minister van Staat, precies 20 jaar na de val van zijn ongelukkige kabinet met de LPF 223 - De degelijke daadkracht van Mario Draghi's Italië 218 - Angela Merkel, een bijzondere bondskanselier - gesprek met biograaf Ralph Bollmann 206 - 'Aardverschuiving': Michael Wolff over Donald Trumps laatste dagen als president. En: zijn bezoek aan Mar-a-Lago 200 - De Heerser: Machiavelli's lessen zijn nog altijd actueel 195 - PvdA en CDA: ooit dominante machtspartijen, nu grote verliezers. Hoe komt dat? En hoe nu verder? 153 - Het CDA en de tand des tijds 121 - 4th of July special: Zakenlui als president van Amerika 103 - Geheim geld in de politiek 100 - Nederland in Europa: lusten en lasten door de eeuwen heen 73 – Belangenverstrengeling en kleine krabbelaars in de politiek 65 - 'Vroeger was alles beter', PG Kroeger: nostalgie als strategie en politiek wapen 44 - Michael Wolff over Donald J. Trump (4 juli 2019) 02 - Jeroen Dijsselbloem en Coen Teulings over de Eurocrisis *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:55:56 – Deel 2 01:49:09 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Vanaf 1 juli 2023 volgt Spanje Zweden op als voorzitter van de EU-ministerraden. Een markant moment, want op 23 juli gaat Spanje naar de stembus. Krijgt de sociaaldemocraat Pedro Sánchez voldoende steun om door te mogen als minister-president? Of vervangt de christendemocraat Alberto Núnez Feijóo hem? Zoals elk half jaar duiken Jaap Jansen en PG Kroeger in de politieke actualiteit, de Europese ambities en de bijzondere rol van het voorzittersland in de historie en cultuur van Europa. *** Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier *** Spanje wordt vaak onderschat. Het heeft een sterke, dynamische economie. Het is een moderne samenleving geworden. 50 jaar geleden heerste een verkalkte, fascistische tirannie over het land, dat heel bewust cultureel, sociaal en economisch achterlijk werd gehouden. Een lidmaatschap van de EU en de NAVO was ondenkbaar. Spanje is met open vizier omgegaan met de pijn uit het verleden. Heel bijzonder is hoe dit land zijn in Europa bijna ongekende multiculturele diversiteit van rijke beschavingen en historische tradities heeft leren koesteren en vernieuwen. Dit opmerkelijke succes is het werk van twee grote partijen die ook ditmaal strijden om de politieke macht, de Partido Popular (PP) en de sociaaldemocratische PSOE. Jaap en PG portretteren de achtergrond en kleur van deze partijen en hun bijzondere aanvoerders bij het proces van democratisering Adolfo Suárez en Felipe González. De huidige premier van de PSOE heeft zich in Europa net zo sterk ontplooid als zijn leermeester González en lijkt ook bij een nederlaag nog lang niet uitgespeeld. Zijn PP-concurrent staat er goed voor in de peilingen, maar Sanchez heeft een opvallende calculatie gemaakt om toch juist nu vervroegd naar de stembus te gaan. De politieke finesses daarvan raken heel de EU en worden door Jaap en PG uit de doeken gedaan als lesmateriaal voor anderen. Want spannend en ongewis gaat het worden! Het Spaanse EU-voorzitterschap zal duidelijke zwaartepunten kennen die ook Nederland raken. In Amsterdam is komend najaar een toonaangevende EU-conferentie over innovatief beroepsonderwijs. Voor Spanje cruciaal vanwege de nog steeds hoge jeugdwerkloosheid (nu 28 procent) en de voortrekkersrol van regio Baskenland op juist dit terrein van arbeidsmarkt-innovaties. Spanje zal twee grote geopolitieke topconferenties leiden. Die van de EU met Latijns-Amerika moet de grondslag leggen voor structurele samenwerking en handel. Voor het kabinet-Rutte IV een riskant thema, omdat in de nieuwe Eerste Kamer geen meerderheid lijkt te zijn voor een nieuw vrijhandelsverdrag. De andere top is van de EU-regelingsleiders over Europese 'strategische autonomie', waarover premier Sanchez met premier Rutte al een toekomstvisie publiceerde. Daar zullen in het Alhambra in Granada ook de regeringsleiders van de rest van Europa bijvoegen, als vervolg op de recente top van de Europese Politieke gemeenschap in Moldavië. Wie 'Alhambra' zegt, zegt kunst en architectuur van de buitenklasse. PG schetst de uitzonderlijke rol en rijkdom van Spanje als een fundament van de Europese beschaving. Dat begon al in het geboortedorp van een dynastie van Romeinse keizers even buiten Sevilla. Ons eigen land was deel van de hoogtijdagen van het Spaanse wereldrijk, maar toen al bleek dat we elkaar te weinig begrepen. Nu beseffen we veel beter hoe mooi en inspirerend het werk is van mensen als Lorca, Zurbaran, El Greco en de gedurfde denker Sint Isidorus van Sevilla. En er is de bijzondere rol van Spanje in de operaliteratuur. Heel multicultureel met de Amerikaans-Griekse diva Maria Callas die in een Franse opera schitterde als een Roma-vrouw die in Sevilla de mannen bekoorde, terwijl zij een glas Manzanilla drinkt! *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl *** Verder luisteren 344 - Nederland in Europa: een masterclass door Tom de Bruijn 336 - Timothy Garton Ash: Hoe Europa zichzelf voor de derde keer opnieuw uitvindt 324 - Nederland loopt vast door tekort aan jongeren met technische opleiding, hoe lossen we dit op? 313 - Zweden, land met een roemruchte geschiedenis, wordt op 1 januari EU-voorzitter 312 - Schurend verleden - over cancelculture, politiek en geschiedenis en Spaanse pijn 311 - De wereld volgens Simon Sebag Montefiore over de wereldoorlog tussne Spanje en sultans 242 - Adrianus van Utrecht, de Nederlandse Paus 158 - Aan zee is een land nooit klein: EU-voorzitter Portugal 154 - Watergezant Henk Ovink: 'Negentig procent van alle rampen in de wereld heeft met water te maken' 49 - De koningen van Hispanje die wij altijd hebben geëerd *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:50:44 – Deel 2 01:26:05 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De verwoesting van de Kakhovka-stuwdam in de Oekraiense Dnipro-rivier is een signaal dat Vladimir Poetin beseft dat hij zijn zogenaamde ‘speciale militaire operatie’ aan het verliezen is. Daarbij voltrekken zich gebeurtenissen en patronen die hun wortels hebben in de eeuwen van autocratie die Rusland en zijn 'bufferstaten' domineerden. Jaap Jansen en PG Kroeger analyseren die, om wat nu gebeurt beter te begrijpen. *** Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! We zijn blij met de advertentie van matt sleeps. Met de code betrouwbarebronnen10 krijg je tien procent korting! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl *** In de Russische geschiedenis is het verschijnsel dat de leider weigert te luisteren naar 'brengers van onwelkome feiten' een vast patroon. Gorbatsjov werd pas gewaar hoe desastreus de oorlog van de Sovjet-Unie in Afghanistan verliep nadat hij zelf de baas in het Kremlin was geworden. Zijn voorgangers hadden de waarheid niet willen horen en luisterden alleen nog naar jaknikkers. Dramatisch en bijna fataal was de weigering van Jozef Stalin om – ondanks reeksen signalen - geloof te hechten aan de aankondiging dat Nazi-Duitsland de het Sovjetrijk zou binnenvallen. In zijn paranoia hechtte hij eerder geloof aan collega-tiran Adolf Hitler dan aan zijn eigen spionnen, diplomaten en Winston Churchill. Toen Operatie Barbarossa begonnen was, hield de leider zich elf dagen schuil. Om vervolgens een opmerkelijke toespraak te houden. Stalin schrok er niet voor terug in Oekraïne de grootste stuwdam op te blazen en vele duizenden van zijn eigen soldaten te laten verdrinken. Het schrikbeeld voor de heersers in het Kremlin is hierbij de ondergang van tsaar Nicolaas II. Schijnbaar onaantastbaar bleek hij kwetsbaar en stuurloos, ondermijnd door conflicten in zijn directe omgeving en afhankelijk van de Franse president Poincaré. Hij weigerde de feiten onder ogen te zien. Zijn 'speciale militaire operaties' - zoals de oorlog tegen Japan en de inval in Pruisen leidden tot desastreuze nederlagen. De gevolgen waren vreselijk. Het regime reageerde op de nederlagen met golven van repressie en deportaties, precies zoals Stalin later zou doen in 1941-1945. De tsaar ontsloeg zijn oom en opperbevelhebber en ging zelf het leger leiden. Niet alleen was hij daar ongeschikt voor, het leidde ook tot een soort burgeroorlog binnen het bewind van de Romanov-dynastie. Veel van de onderlinge bedreigingen nu met de Wagnergroep, de Tsjetsjeense leider Kadyrov en de legertop in Moskou zijn geheel herkenbaar. De tsaar ging erin ten onder en de Duitse vijand stookte het vuurtje nog wat op door revolutieleider Vladimir Lenin vanuit Zürich naar Sint-Petersburg te laten reizen. Uiteindelijk zou de bolsjwiekenleider het tsarengezin laten vermoorden. Het noodlot van autocraten blijkt keer op keer dat zij zich afschermen van de realiteit en daarin vereenzamen. Hierdoor ontstaat net onder hen een machtsstrijd, zeker als er geen sprake is van een duidelijke opvolging. Militaire en geopolitieke nederlagen worden dan aanleiding voor ongekende repressie, vervolging en bloedvergieten. Desnoods verdrinkt de heerser zijn eigen onderdanen. *** Verder luisteren 348 – Oud-premier Natalia Gavrilița over Moldavië - het kleine, ook bedreigde buurland van Oekraïne 339 – De geopolitiek van de 19e eeuw is terug. De eeuw van Bismarck 336 - Timothy Garton Ash: Hoe Europa zichzelf voor de derde keer opnieuw uitvindt 327 - Poetin, Zelensky en wij. Een jaar na de inval 287 - Waarom Robert Serry altijd weer terugkeert naar zijn Oekraïne 279 - Jaap de Hoop Scheffer over Poetin, Oekraïne, de NAVO en de toekomst van de EU (en over Moldavië!) 257 - Het machtige Rusland als mythe: hoe 'speciale militaire operaties' een fiasco werden 256 - Na de inval in Oekraïne: 'Nu serieus werk maken van Europese defensiesamenwerking' 253 - Poetins bizarre toespraak: hoe de president de geschiedenis van Oekraïne herschrijft 252 - Guy Verhofstadt over Oekraïne, Rusland en zijn ontluikende vriendschap met Poetin, die plots voorbij was 248 - Oekraïne en de eeuwenoude vriendschap tussen Duitsland en Rusland 211 - De ondergang van de Sovjet-Unie: de Coup tegen Gorbatsjov 197 - De ondergang van de Sovjet-Unie: Boris Jeltsin, een tragische held 188 - De ondergang van de Sovjet-Unie: 1991, het jaar waarin Gorbatsjov in de afgrond staart en Poetin gemeenteambtenaar wordt 163 - De ondergang van de Sovjet-Unie: hoe een wereldmacht verdampte 93 - Hoe Gorbatsjov en het Sovjet-imperium ten onder gingen 21 - Poetins rolmodel Tsaar Nicolaas I 19 - Anne Applebaum: Poetin en de destabilisering van het Westen *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:39:23 – Deel 2 01:26:06 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Op 19 maart 2025 zijn volgens de kalender van de Kiesraad de volgende Tweede-Kamerverkiezingen. Rutte IV is halverwege. Jaap Jansen en PG Kroeger vragen zich af hoe het kabinet er nu voorstaat. Wat is tot nu toe de oogst en welk perspectief heeft deze coalitie? Een tussenbalans met oog voor historie en de blik vooruit. *** Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier *** Het algemene beeld is best bizar. De lange en zure kabinetsformatie leverde prolongatie op van een coalitie die aan het eind van de vorige periode op elkaar was uitgekeken. De premier was beschadigd en de gunfactor in parlement en samenleving minimaal. De verwachtingen waren laag. Bovendien nam het kabinet een reeks slepende erfenissen mee van vorige kabinetten onder leiding van Mark Rutte. Van het toeslagschandaal tot ‘Groningen’ en van 'een nieuwe bestuurscultuur' tot de spaartaks. Desondanks valt op hoeveel majeure hervormingen en dossiers al in die eerste helft van Rutte IV en vaak met brede steun gerealiseerd werden. Het bewindsliedenteam lijkt wat dit betreft op Joe Biden. Lage verwachtingen, grote twijfels aan de houdbaarheid en niettemin de ene hervorming na de andere. De omstandigheden waaronder Rutte IV werkt doen denken aan het kabinet-Den Uyl en het kabinet Lubbers III. Ook die werden bij hun start overrompeld door ongekende geopolitieke perikelen waardoor alle omstandigheden waarmee men dacht te kunnen rekenen over de kop gingen. Het werd bij alle drie improviseren, Europees en internationaal evenwicht en daadkracht vinden en daarbij zowel in eigen land als met de partners in NAVO en EU draagvlak vinden en intensieve samenwerking in gang zetten. Tegelijkertijd moest toen en nu een lange reeks plannen gerealiseerd worden uit de afspraken tussen de coalitiepartners. Bij Rutte IV bijvoorbeeld de grootschalige hervorming van de arbeidsmarkt, invoeren van de nieuwe basisbeurs, langjarige en ingrijpende klimaat- en energietransities, wetgeving om beter voorbereid te zijn op een volgende pandemie en forse investeringen in defensiematerieel. Daarbovenop nog "de grootste sociaaleconomische hervorming van de oorlog", het nieuwe pensioenstelsel, zoals de kritische Martin van Rooijen het bij ons omschreef. Er zijn kabinetten die in hun volle vier jaar minder voor elkaar kregen. Toch zit de coalitie met zichzelf in de knoop over de opvang van asielzoekers en het stikstof- en landbouwbeleid. En er is forse kritiek op de begrotingsplannen. Lukt het ChristenUnie-minister Piet Adema tot een landbouwakkoord te komen? En wat betekent dit voor de heronderhandeling die het CDA aankondigde? Overtuigt Ruttes Europese aanpak rond migratievraagstukken zijn eigen VVD nog wel? Krijgt Sigrid Kaag de financiën nog op orde? En overleeft Dennis Wiersma, wiens grensoverschrijdend gedrag nu als een boemerang terug suist? Intussen kan de kabinetsploeg - stiekem - toch even ademhalen. De zetelverdeling in de nieuwe Eerste Kamer was een onverwachte meevaller. En vrijwel geen partij zit te wachten op nieuwe verkiezingen. De reden daarvoor is bij elk van hen divers, maar als politiek feit telt dit. En het verklaart meteen waarom Rutte afgelopen weekend zo fel durfde te zijn tegen zijn eigen VVD-achterban. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl *** Verder luisteren 351 - Politiek als hartstocht: drie jonge bewindslieden uit het kabinet-Den Uyl vijftig jaar later 349 - Woensdag gehaktdag: de regering zakt door het ijs, waarschuwen Rekenkamer en Raad van State 338 - Hoe de stikstofcrisis de energietransitie vertraagt. En: wat intussen wél met sprongen vooruitgaat 337 - Een pauzeknop om te versnellen. Het bijna-einde van Rutte IV 334 - Provinciale-Statenverkiezingen 2023: zware klappen in een verdeeld land 330 – Politieke paradoxen. Lessen uit de kabinetsformatie van 2021 291 – De dubbele jaren van staatssecretaris Marnix van Rij 264 - De eerste honderd dagen van Rutte IV: hoe alles anders werd 256 - Na de inval in Oekraïne: 'Nu serieus werk maken van Europese defensiesamenwerking' 247 - Belastingheffing in box 3: hoe de Hoge Raad de wetgever op de vingers tikt en opzadelt met een hels karwei 241 – Investeringskabinet Rutte IV: een breuk met de begrotingstraditie 277 - De VVD als risicofactor: wat is er aan de hand met Mark Rutte? 147 – De kindertoeslagaffaire: het ging al mis bij de wetgeving 127 - De geheime politieke memoires van Ruud Lubbers 79 - 'Nederland is nog steeds ziek': Hans Borstlap over zijn ingrijpende plannen voor de arbeidsmarkt 40 - SER-voorzitter Mariëtte Hamer over polder en pensioen *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:49:57 – Deel 2 01:28:37 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De dochters van vicepremier Sigrid Kaag zien hun moeder liever de Haagse politiek verlaten. Bedreigingen en permanente scheldpartijen doen hen vrezen voor de toekomst. Bedreigers van politici stellen in de rechtszaal vaak dat zij er geen kwaaie bedoelingen mee hadden. Al deze signalen roepen indringende vragen op en fundamentele zorgen. Jaap Jansen en PG Kroeger gaan in op drie daarvan: -Is dit iets van deze tijd? -Is het nu 'erger'? -Is er dan niets aan te doen? *** Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier *** In deze aflevering zit een Bamigo-advertentie. Ga naar bamigo.com en krijg 20 procent korting op prachtige bamboekleding met de speciale code Bron20 Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl *** Vanuit het verleden valt op dat zulke ongeremde uitingen en bedreigingen sterk samenhangen met ideologisch existentiële conflicten. Godsdienstoorlogen legitimeerden dat geweld ongeremd door morele grenzen en waarden kon worden uitgeleefd. PG wijst op de aanslagen op Willem van Oranje, de spijkerharde tegenacties dor spionagechef Francis Walsingham in Londen en de koelbloedige moord op Henri IV in Parijs. Ook tijdens de terreur van de Jacobijnen en de nasleep van de Franse Revolutie werd met een beroep op ideologie massaal bedreigd en gemoord. Opmerkelijk is het verhaal van de bedreigingen die Thorbecke kreeg en die zijn dochters in 1863 grote schrik aanjoegen. Ook hij werd destijds fors bewaakt. Thorbecke deed koel, maar zijn naaste omgeving wist wel beter. Is het in deze tijd van Twitter erger? Wie het lot van JFK, Aldo Moro en Pim Fortuyn beziet denkt wellicht van niet. Maar de massaliteit, anonimiteit en bewust aangestuurde ophitsing via ‘sociale’ media geven de huidige omstandigheden een nog zorgwekkender kwaliteit. De veiligheidsdiensten slaan alarm. Jaap en PG kijken naar de nu ingezette tegenkrachten. Slechts rekenen op individuele deugdzaamheid en nuchterheid kan dan rationeel en ruimdenkend lijken, maar is dat waarschijnlijk allerminst. Opvallend genoeg lijkt de aanpak op Europees niveau gespierder dan nationaal. Ook het benaderen van Twitter door Kamervoorzitter Vera Bergkamp gebeurt als een nationaal moreel beroep, zonder te verwijzen naar stevige Europese maatregelen. Bij een weerbare democratie horen ook duidelijke normen en handhaving. Minister Hanke Bruins Slot (Binnenlandse Zaken) wijst op een nog weinig samenhangende aanpak daarbij en is aan de slag, meldt ze. Aangezien zij tevens wetgeving ten aanzien van partijen en hun rol in de democratie overweegt, zou normering van gedrag en uitingen op mediaplatforms daarin een heldere plek moeten krijgen, stelt PG. Niet alleen politici als individu, maar ook hun organisaties - zoals de ministeries - zouden hierin stevig moeten optreden. Bedreigingen raken immers de hele ambtelijke en professionele omgeving. Ook moeten de Europese parlementen de handen ineenslaan tegen mediaplatforms die zich al te makkelijk op de vrijheid van meningsuiting beroepen om vervolgens niets of te weinig te doen. Niet alleen de levens van publieke dienaren, ook de democratie zelf is in het geding. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! *** Verder kijken Sigrid Kaag maakt gebruik van spreekrecht bij de politierechter (2021) *** Verder luisteren 314 - Prins Heinrich XIII en het verlangen naar een autoritair Duisland 304 - Waarom Nederland een Wet op de politieke partijen nodig heeft en wat we hierbij kunnen leren van Duitsland 289 - Donald Trump als gevaar voor de democratie - Joe Biden en zijn strijd voor de ziel van Amerika 274 - Thorbecke, denker en doener 271 - Hoe Sigrid Kaag welbewust grote risico's neemt 270 - Hoe Sigrid Kaag de hoogste Nederlander werd bij de Verenigde Naties 249 - Gedrag en omgangsvormen in de Tweede Kamer 232 – Kabinetsformatie 2021: Kan de Kamer haar rol wel aan? En wat te doen met antidemocratische partijen? 210 - Kabinetsformatie 2021: Herman Tjeenk Willink over het verval van de democratische rechtsorde 186 - Hoe je een ministerie bestuurt, terreur bestrijdt en Poetin op je dak krijgt: Tjibbe Joustra over crisis en controle 169 - Vijftien jaar Partij voor de Vrijheid van Geert Wilders 152 - De 19e-eeuwse wortels van Forum voor Democratie 42 - Elmar Brok over de moord op Walter Lübcke *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:32:06 – Deel 2 01:21:28 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De verbeelding kwam aan de macht. Zo beschouwden velen in mei 1973 het aantreden van het kabinet-Den Uyl. PvdA-leider Joop den Uyl werd minister-president en de vijf deelnemende partijen zetten een nieuwe generatie in de ministerraad. Van Ruud Lubbers tot Wim Duisenberg, van Dries van Agt tot Jos van Kemenade. In deze aflevering ontmoeten Jaap Jansen en PG Kroeger drie van deze ‘jonge wilden’. En nog altijd spetteren de vonken eraf. Oudste van hen was Laurens Jan Brinkhorst (D66) die op zijn 36ste staatssecretaris voor Europese Zaken werd. Ontwikkelingssamenwerking deed de 33-jarige minister Jan Pronk (PvdA). De ‘benjamin' - in zijn eigen woorden - was de 31-jarige staatssecretaris voor fiscale zaken, Martin van Rooijen (KVP en daarna CDA). Elk van hen had een bijzondere en intensieve relatie met Den Uyl en zat ook bijna altijd in de ministerraad. Elk van hen vertelt dan ook opmerkelijke persoonlijke herinneringen en belevenissen. *** Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier ***  Zo was de premier bepaald geen vurig Europeaan, hij liet aan Brinkhorst alle ruimte om zelf in Brussel de zaken te doen. Het contrast met deze tijd en haar indringende EU-overleggen, agendering en geopolitieke uitdagingen kan bijna niet groter. Pronk ontdekte pas gaandeweg het kabinet zijn eigen 'Europees vuur' toen hij merkte dat hij zo op wereldschaal méér kon betekenen. Van Rooijen werkte intussen aan een bijna revolutionaire financiële hervorming, die de grondslag legde voor een 'herlancering' van de Europese samenwerking na jaren van stagnatie. Het gesprek met deze drie levert een reeks van zulke verrassende observaties en inzichten. Heel veel jolijt en plagerijen tussen de drie over de jaren. En gegroeid zelfinzicht. Pronk: “Ik was een broekie, iedereen was ouder en wijzer. Ik was vooral eigenwijs.” Heel wat legendes worden doorgeprikt. Zo staat het kabinet-Den Uyl te boek als ‘het meest progressieve kabinet uit de Nederlandse geschiedenis’. Maar veel van wat het kabinet juist zeer daadkrachtig deed, was allesbehalve 'links' te noemen. Het zorgde wel dat de ploeg van Den Uyl onverwacht veel respect wist te oogsten. Zeker bij de ongekende crises waarmee het voortdurend geconfronteerd werd: oorlog in het Midden-Oosten, olieboycot, terrorisme, de Lockheed-affaire en crisis in het Oranjehuis. Het eerst labiel geachte 'gedoogkabinet' werd daardoor hecht aaneengesmeed. Veel kabinetten bestonden uit managers, zegt Pronk. “Maar wij waren politici." Dat veel van de progressieve hervormingsplannen niet of pas later en afgezwakt gerealiseerd werden, blijft de jonge drie van toen ook nu nog verdelen. Nuanceringen horen we ook als de stijl en aanpak van Den Uyl uitgediept wordt. Hij had de gave zeer scherp te kunnen luisteren en dan knappe compromissen te smeden. Maar dat luisteren kon ook oneindige discussies opleveren, kreunt Brinkhorst. Cruciaal was niettemin dat iedereen besefte dat zijn inbreng en visie er serieus toe deed en lanterfanten dus niet aan de orde was. En opvallend is hoezeer destijds sprake was van sterk dualisme tussen kabinet en parlement. Dichtgetimmerde afspraken bestonden niet. Elke strijd moest eerst in het kabinet en daarna nog eens opnieuw helemaal in en met de Kamer gevoerd worden. Alle drie benadrukken daarvan te hebben genoten. In de kern was de periode-Den Uyl een fase waarin de nieuwe maatschappelijke bewegingen die in de jaren ’60 waren ontstaan vertaald werden in concreet politiek beleid. Brinkhorst wijst erop dat die bewegingen allesbehalve puur nationaal waren. Ook werd toen al duidelijk dat grote economische en geopolitieke spanningen niet langer strikt nationaal konden worden aangepakt. Een nieuwe tijd was aangebroken en deze drie beleefden die - en gaven die ook vorm - met elan en hartstocht. Opmerkelijk is hoe eensgezind ze zijn over de nasleep. Van Rooijen benadrukt dat 'dat Tweede Kabinet-Den Uyl' in feite in kannen en kruiken was. Pronk bevestigt dit voluit en vertelt verbluffende ontwikkelingen en details uit het interne PvdA-beraad. Hij vindt nu dat zijn partij zich overgaf aan arrogantie. En hij worstelt hoorbaar met de vraag of Den Uyl toch niet had moeten doorzetten, tegen fractie en partijcongres in. Geëmotioneerd zegt Pronk: "Joop was daarna nooit meer de oude." De politiek van 2023 roept bij de drie jonge bewindslieden van vijftig jaar geleden minstens zo veel vurigheid op. Van Rooijens filippica tegen premier Mark Rutte en het monisme van nu loeit als een orkaan. Pronk komt zelfs met een concreet voorstel om in tijden van electorale versplintering 'progressieve macht' te bundelen om de kiezers optimale duidelijkheid te bieden. Alle drie laten ze merken hoe actueel, hoe radicaal soms nog en hoe enthousiast zij het politieke vak ook vijf decennia later nog bedrijven. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl *** Verder lezen Jan Pronk - De verbeelding aan de macht (essay) PvdA; D66; PPR - Keerpunt 1972: Regeerakkoord van de progressieve drie. [Verkiezingsprogramma] ARP, CHU en KVP: Schets van beleid voor 1973 en volgende jaren Peter Bootsma, Willem Breedveld - De verbeelding aan de macht, geschiedenis van het kabinet-Den Uyl Dik Verkuil - De gedrevene - Joop den Uyl 1919-1987 Anet Bleich - Joop den Uyl 1919-1987. Dromer en doordouwer *** Verder kijken Terugblik 50 jaar Kabinet Den Uyl in de Pletterij in Haarlem Joop den Uyl van de Partij van de Arbeid wordt premier (1973) Verkiezingen 1977 - Den Uyl (PvdA) De PvdA van Den Uyl in de oppositie (VPRO, 1978) De illusie aan de macht - 1412 dagen kabinet Den Uyl deel 1 (1998) De illusie aan de macht - 1412 dagen kabinet Den Uyl deel 2 (1998) *** Verder luisteren naar eerdere afleveringen 326 - Willem Aantjes, een politiek leven in de 20ste eeuw 325 - De mythe van Joop den Uyl; het spookbeeld van Mark Rutte 300 - Ethische politiek: het bijzondere Nederland met zijn 'moreel hoogstaande opvattingen' 217 - Kabinetsformatie 2021: Wordt Rutte IV het tweede kabinet-Den Uyl? 210 - Kabinetsformatie 2021: Herman Tjeenk Willink over het verval van de democratische rechtsorde 195 - PvdA en CDA: ooit dominante machtspartijen, nu grote verliezers. Hoe komt dat? En hoe nu verder? 164 - Dries van Agt 90 - Eigenzinnig politicus, paradijsvogel, wereldburger BB 161 - Hans van Mierlo, een politieke popster 149 - De zeven levens van Abraham Kuyper, een ongrijpbaar staatsman BB 127 - De geheime politieke memoires van Ruud Lubbers 123 – Hoe de PvdA in de greep kwam van het neoliberalisme 88 - Leven en werk van onderwijsvernieuwer Jos van Kemenade 87 - Het tragische laatste jaar van kabinetten 64 - Wim Kok, een leven op eigen kracht - gesprek met biograaf Marnix Krop 60 - Coen Brummer & Daniël Boomsma: De canon van het sociaal-liberalisme 34 - 140 jaar Anti-Revolutionaire Partij BB 09 – Special: leven en werk van Wim Kok. Met Jeltje van Nieuwenhoven, Joop van den Berg, Gijs van Dijk en PG Kroeger 06 - Piet de Jong *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:57:54 - Deel 2 01:55:16 - Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Niet iedereen viert zijn 100e verjaardag met lange interviews en de Bilderbergconferentie. Henry Kissinger wel. Jaap Jansen en PG Kroeger vertellen over een lang leven met negentien dikke boeken, controverses, veel ideeën, weinig politieke illusies en onbekende, verrassende belevenissen. *** Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier *** Hij groeide op als Alfred Heinz Kissinger in een klassiek joods Bildungsbürger-gezin in het stadje Fürth, dichtbij Nürnberg in Franken (Beieren). Dat hoor je vandaag nog in dat vette accent waarin 'dr. K' zijn analyses en bon mots rondstrooit. Een jeugd in de Weimar-republiek en onder Nazibewind. Vlak voor de Kristallnacht vluchtte het gezin Kissinger berooid en kaalgeplukt naar New York. Het werd een leven in vrijheid, maar overnieuw beginnen met niks in een heel andere wereld viel niet mee. Henry werd pas 'echt Amerikaan' toen hij zich als soldaat in de 'melting pot' van het Amerikaanse leger onderdompelde en daar intens van leerde genoot. De avonturen tussen 1944 en 1948 veranderden zijn leven en ook zijn toekomstperspectief. De joodse vluchteling werd 'een baas' in Duitsland, maar benadrukte: "Wij komen niet voor wraak." Terug in het nieuwe thuis Amerika brak een glansrijke loopbaan aan op Harvard en een rol als veelgevraagd intellectueel meedenker op hoog niveau. Kissingers visie en analyses bleven daarbij verrassend Europees gekleurd, vol argwaan naar idealistische politieke verhalen en gegrond in het 19e-eeuwse denken van Metternich en Bismarck. Jaap en PG vertellen hoe hij een hele reeks zeer verschillende presidenten (Republikeinen en Democraten) van advies diende, van de brave Gerald Ford tot tornado LBJ. En hoe hij juist onder de lange tijd weinig gewaardeerde Richard Nixon de praatpaal van de president was, maar tegelijkertijd zo onzichtbaar mogelijk werd gehouden. In slechts enkele jaren zorgden die twee voor een serie grote geopolitieke revoluties. Dat verklaart ook waarom Kissinger dankzij Watergate snel greep verloor op de Amerikaanse strategie en zijn Europese, multipolaire wereldvisie niet langer concreet kon uitbouwen. Hij bleef boeken schrijven, netwerken op het hoogste niveau en adviseren. PG beveelt zijn magnifieke boek Diplomacy aan, al was het maar omdat het ruim 900 bladzijden dik is. Nu, rond zijn eeuwfeest, richt hij opnieuw zijn blik op de toekomst. Klassiek Bismarckiaans kijkt hij naar Poetin en Zelensky. De blunder die Poetin maakte, kan wat hem betreft niet zonder gevolgen blijven. En Washington en Beijing moeten nuchterder en minder radicaal naar elkaar willen kijken. Een beetje dimmen graag, zegt dr. K. Zijn grootste zorg betreft de razendsnelle ontwikkeling van kunstmatige intelligentie: "De nieuwe atoombom." En Nederland? Mark Rutte laaft zich nog regelmatig aan zijn kennis. Kissinger bewondert twee landgenoten. De Oranjeprins die koning van Engeland werd allereerst, want hij bouwde het succesvolle stelsel van Europees machtsevenwicht van na 1700. En zijn idool sinds zijn voetbalgekke jongensjaren in het Fürth van nu 95 jaar geleden. Hoor je de stokoude Henry over Johan Cruijff, dan hoor je hem een soort ideaalportret van zichzelf schilderen. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl *** Verder lezen Henry Kissinger – Diplomacy Henry Kissinger – White House Years Henry Kissinger – Leiderschap (zijn nieuwste boek) Niall Ferguson – Kissinger (biografie) Henry Kissinger - How to avoid another world war (artikel in The Spectator, 17 december 2022) Henry Kissinger explains how to avoid world war three (interview in The Economist, 17 mei 2023) *** Verder kijken Henry Kissinger at 100 years (CBS, Ted Koppel) *** Verder luisteren Vooral deze: 225 - Nixon in China: Henry Kissinger's geheime (en hilarische) trip naar Beijing En ook: 348 – Oud-premier Natalia Gavrilița over Moldavië - het kleine, ook bedreigde buurland van Oekraïne 345 - Leiders op leeftijd. Krasse knar Joe Biden is niet de enige 339 – De geopolitiek van de 19e eeuw is terug. De eeuw van Bismarck 327 - Poetin, Zelensky en wij. Een jaar na de inval 322 - 30 januari 1933, een fatale dag voor Duitsland en de wereld 319 - Lyndon B. Johnson, politiek genie en manipulator van de buitencategorie 299 - Dramatische verschuivingen in de wereldpolitiek. Europa heeft eindelijk een telefoonnummer 298 - De Cubacrisis, dertien dagen die de wereld schokten. En: de angst voor nucleaire catastrofe nu 279 - Jaap de Hoop Scheffer over Poetin, Oekraïne, de NAVO en de toekomst van de EU 258 - De kille vriendschap tussen Rusland en China 256 - Na de inval in Oekraïne: 'Nu serieus werk maken van Europese defensiesamenwerking' 250 - Nixon in China: de week die de wereld veranderde 245 - Oompje neemt de trein – de reis die China naar de 21e eeuw bracht 220 - China's nieuwe culturele revolutie 194 - Biden en Poetin kijken elkaar in de ogen. De historie van Amerikaans-Russische topontmoetingen 142 - De smerigste verkiezingscampagnes in de Amerikaanse geschiedenis 93 - Hoe Gorbatsjov en het Sovjet-imperium ten onder gingen 58 - PG over 70 jaar China, de Volksrepubliek van Mao, Deng en Xi 51 - Nixon, Clinton, Trump - PG en de historie van het fenomeen 'Impeachment' 47 - Konrad Adeanauer, de 1e bondskanselier 24 - Ties Dams over China's nieuwe keizer Xi Jinping *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:43:16 – Deel 2 01:38:23 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Verantwoordingsdag, de derde woensdag in mei heet in de wandelgangen van de macht ook wel 'Gehaktdag'. Dit jaar was-ie ronduit spectaculair, omdat zowel de Algemene Rekenkamer bij monde van waarnemend president Ewout Irrgang als de Raad van State onder leiding van vicepresident Thom de Graaf met een zeer kritische rapportage kwamen over de ontwikkelingen binnen de Rijksbegroting. Het kabinet schampt langs de vangrail, hangt boven de afgrond en meer van zulke metaforen klonken. Jaap Jansen en PG Kroeger belichten de rapportages van deze Hoge Colleges van Staat. Conclusie: minister Sigrid Kaag (Financiën) en de andere ministers moeten aan het werk – vooral die van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. *** Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier *** Rekenkamer en Raad van State hebben veel begrip en ook nuancering bij hun harde oordelen en waarschuwingen. Dat ons land van de ene existentiële crisis in de volgende duikelden - pandemie, oorlog in Oekraïne, sancties en het staken van energie-import uit Rusland - poetsen zij niet weg. Sommige ministeries en bewindslieden krijgen zelfs nadrukkelijk complimenten voor hun crisismanagement. In het bijzonder Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Maar ook en juist in crisisomstandigheden komt het aan op stevigheid en gedegen beheer van publieke middelen. Daar werd bij een reeks van departementen al jaren voor gewaarschuwd en nu blijkt dat men op vele punten ‘door het ijs zakt’. De Rekenkamer waarschuwt dat de rijksbegroting een volgende crisis niet aan zal kunnen. Jaap en PG noteren dat het kabinet feitelijk al in zo'n noodscenario zit. De oorlog in Oekraïne en zijn wereldwijde effecten zijn immers geen tijdelijke verstoring van het evenwicht in Europa. Bij VWS signaleren Rekenkamer en Raad van State verlies van greep en sturing bij uitgaven, programma's en begroting. "In gewonemensentaal: het is niet belangrijk genoeg binnen dat ministerie”, klinkt het ijzig uit de mond van Irrgang. De noodmaatregelen - zoals voorschotten, noodaankoop van medische middelen en andere uitgaven – tijdens de pandemie kan men niet of nauwelijks correct verantwoorden. Eigenlijk hebben maar drie departementen hun zaken adequaat op orde hebben: naast SZW het kleine Algemene Zaken van de premier en Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. Jaap en PG hopen op forse debatten over de bevindingen van Irrang en De Graaf. Zo zijn allerlei ministeries binnen korte tijd gewend geraakt via 'ISB’s' - incidentele suppletoire begrotingen - grote bedragen buiten hun eigen budget van Prinsjesdag om als spoeduitgaven te regelen. En vaak ook nog buiten het parlement om. Van het bedrag wat daarmee in 2022 extra is uitgegeven had het kabinet een jaar lang élke week de complete renovatie van het Binnenhof kunnen betalen en dan nog geld overgehouden. In de recent gepresenteerde Voorjaarsnota blijkt minister Kaag zeer grote nieuwe uitgaven en plannen nog niet te hebben verwerkt. En de wel opgeschreven dekking van gaten en ombuigingen is vaak buitengewoon kwetsbaar. Bovendien kan het kabinet in Brussel en bij heel wat EU-partners rekenen op opgetrokken wenkbrauwen. Want ons land - dat anderen zo graag de maat nam en neemt - blijkt nu zelf tot tenminste 2031 de marges en de mazen van de wet van de EU-begrotingsdiscipline op te zoeken. Daarmee is de houdbaarheid van de overheidsfinanciën op middellange en lange termijn in gevaar. Interessante aspecten stippen Jaap en PG ook nog aan wat betreft de toepassingen van algoritmen in beleid - waarover de Venetië Commissie in Betrouwbare Bronnen al bezorgd bleek - de serieuze meetbaarheid van de effecten van energie- en klimaatmaatregelen, de dreigende verlamming van de arbeidsongeschiktheidswet en het ook nu nog ontbreken van een samenhangend ‘integraal overzicht van de totale dekkingsopgave’ voor het kabinet. En of het wel voldoende inzicht heeft in hoe de grote fondsen als die voor stikstof, wonen en klimaat feitelijk zullen functioneren en wat voor concreet effect ze zullen hebben, is voor de Rekenkamer een raadsel, zo blijkt. Dat Hoge College voelt zich daarom herinnerd aan een roman van Louis Couperus over ‘een geheim, een last uit het verleden’ die een chique Haagse familie blijft achtervolgen. Jaap en PG vragen zich daarbij af of het kabinet ‘Eene Illuzie' of 'Noodlot' najaagt uit Couperus’ rijke literaire oeuvre, dan wel 'Langs Lijnen van Geleidelijkheid' voor 'De Kleine Zielen' in het land 'Wereldvreede' dichterbij gaat brengen. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Als vriend kun je met 30% korting naar het Beethoven-concert op 24 mei in Het Concertgebouw waarover we in aflevering 346 vertelden. In de pauze willen Jaap en PG graag met de vrienden van de show klinken op Beethoven en Betrouwbare Bronnen! Vervoeg je daartoe in de Museumfoyer. 30% korting krijg je via deze link En je kunt ook met 30% korting naar het concert van 23 mei, waarin Beethovens prachtige vioolconcert wordt uitgevoerd door Alena Baeva! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl, dan neemt onze advertentie-afdeling contact op. *** Verder lezen Voorjaarsnota 2023 Raad van State – Voorjaarsrapportage begrotingstoezicht 2023 Algemene Rekenkamer – Staat van de rijksverantwoording 2022 – Van de dingen die niet voorbijgaan *** Verder luisteren 344 - Nederland in Europa: een masterclass door Tom de Bruijn 337 - Een pauzeknop om te versnellen. Het bijna-einde van Rutte IV 330 – Politieke paradoxen. Lessen uit de kabinetsformatie van 2021 324 - Nederland loopt vast door tekort aan jongeren met technische opleiding, hoe lossen we dit op? 323 - Paul Frissen en het gevaarlijke verlangen naar de integrale oplossing 291 – De dubbele jaren van staatssecretaris Marnix van Rij 271 - Hoe Sigrid Kaag welbewust grote risico's neemt 270 - Hoe Sigrid Kaag de hoogste Nederlander werd bij de Verenigde Naties 268 - En hoe moet het dan met Prinsjesdag? Het radicale plan van Sigrid Kaag 264 - De eerste honderd dagen van Rutte IV: hoe alles anders werd 247 - Belastingheffing in box 3: hoe de Hoge Raad de wetgever op de vingers tikt en opzadelt met een hels karwei 241 – Investeringskabinet Rutte IV: een breuk met de begrotingstraditie 222 - Na de kindertoeslagaffaire. Hoe Nederland rechtsstaat en democratie kan verbeteren. Gesprek met Richard Barrett van de Venetië Commissie 216 - Crisis op komst: Nederlandse economie loopt vast door tekort aan technisch geschoolde arbeidskrachten 172 - Hogere overheidsuitgaven, lastenverzwaring bedrijven: opmerkelijke eensgezindheid bij verkiezingen 2021 147 – De kindertoeslagaffaire: het ging al mis bij de wetgeving 129 - De rommelige historie van Prinsjesdag 120 - Roel Bekker: Waarom bij de overheid dingen zo vaak fout gaan 112 - Snels en Sneller: Tweede Kamer moet uitgaven strenger controleren 68 - De kindertoeslagaffaire: hoe de Belastingdienst willens en wetens duizenden ouders dupeerde 27 - PG weet hoe je rommelt met cijfers 17 – Hoe Rekenkamerpresident Arno Visser de overheid controleert *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:35:21 – Deel 2 01:05:18 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In deze aflevering praten Jaap Jansen en PG Kroeger met een bijzondere gast: Natalia Gavrilița, tot voor kort premier van Moldavië. In februari trad ze af na grote demonstraties tegen haar hervormingen en vooral tegen de economische krimp van 6 procent en de forse inflatie die opliep naar 35 procent. Bovendien zonnen de Russen op een staatsgreep. Een partijgenoot nam het over. De afgelopen week was ze in Nederland, waar ze onder meer sprak met de Tweede Kamer. Als een soort ambassadeur van haar land reist ze rond om aandacht te vestigen op het kleine, ernstig bedreigde Moldavië. *** The conversation with Natalia Gavrilița is in English and starts after 7 minutes *** Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier *** Moldavië was ooit deel van Roemenië. Stalin annexeerde het als buffer. Taal en cultuur werden hard onderdrukt en zodra 'glasnost' en 'perestrojka' kwamen demonstreerde ook de scholier Natalia mee voor vrijheid en onafhankelijkheid. Daarmee begon een verrassend levensverhaal. We reizen met scholier Natalia mee via haar eerste 'westerse stad' Amsterdam op weg naar een jaar high school in een klein plaatsje in Ohio. "Dat heeft mijn leven veranderd." Haar vloeiend Engels zorgde er daarna voor dat ze in de nieuwe republiek Moldova als tolk kon bijverdienen. Aan de universiteit van Moldavië en daarna op Harvard studeerde zij internationaal recht en economie. Na terugkeer in Chisinau werd zij politiek actief en trok samen op met de huidige president Maia Sandu. Zij begonnen een middenpartij, de Partij van Actie en Solidariteit (aangesloten bij de Europese Volkspartij die in het Europees Parlement de grootste fractie heeft). Hun partij maakte een hoofdpunt van het bestrijden van corruptie en de greep van oligarchen op hun land. In 2020 haalden ze bij de verkiezingen een ruime meerderheid. In februari 2022 viel Rusland Moldavië's grote buurland Oekraïne binnen. Poetins leger probeerde een directe verbinding te maken met de Russische troepen in Transnistrië, een Russisch gezinde enclave binnen Moldavië. Het land zocht meteen hulp bij de Europese Unie en de NAVO. Tegelijkertijd ving het 600.000 vluchtelingen op, waarvan er zo’n 100.000 bleven. En dat terwijl Moldavië zelf maar 2,6 miljoen inwoners telt. "We hadden noodplannen klaar voor het geval dat, maar in ons hart konden we niet geloven dat zo'n oorlog in deze eeuw nog zou kunnen”, zegt Natalia Gavrilița. Als premier werd ze geconfronteerd met een serie crises tegelijk: energiechantage, militaire dreiging, gierende inflatie, blokkade van export en import, cyberaanvallen, pogingen tot ondermijning en staatsgreep. Al in maart 2022 diende Moldavië het verzoek in om EU-lid te mogen worden. Al in juli kreeg het de status van kandidaat-lid. Broederland Roemenië is daarbij een voorbeeld. "Er is geen betere club voor ons om echt vrij te kunnen zijn." Heel bijzonder is dat binnenkort alle regeringsleiders van de EU en een flink aantal leiders van Europese landen die geen EU-lid zijn in Moldavië bijeenkomen in de nieuwe Europese Politieke Gemeenschap voor de tweede topconferentie sinds de oprichting vorig jaar. Natalia Gavrilița vertelt enthousiast over de voorbereiding en het grote belang van dit signaal van Europese solidariteit met Moldavië naar Poetin. Haar vertrouwen in de moed van buurman Volodymyr Zelensky en zijn volk is groot. Hoewel Moldavië volgens de grondwet ‘neutraal’ is, is Gavrilița voorstander van een NAVO-lidmaatschap voor haar land, net als eerder neutrale staten als Finland. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie en met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Als vriend kun je met 30% korting naar het Beethoven-concert op 24 mei in Het Concertgebouw waarover we in aflevering 346 vertelden. In de pauze willen Jaap en PG graag met de vrienden van de show klinken op Beethoven en Betrouwbare Bronnen! 30% korting krijg je via deze link En je kunt ook met 30% korting naar het concert van 23 mei, waarin Beethovens prachtige vioolconcert wordt uitgevoerd door Alena Baeva! *** Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl *** Verder lezen Natalia Gavrilița op Facebook *** Verder kijken Three Questions To Ms Natalia Gavrilița, Prime Minister of the Republic of Moldova (2022) *** Verder luisteren 339 – De geopolitiek van de 19e eeuw is terug. De eeuw van Bismarck 336 - Timothy Garton Ash: Hoe Europa zichzelf voor de derde keer opnieuw uitvindt 327 - Poetin, Zelensky en wij. Een jaar na de inval 299 - Dramatische verschuivingen in de wereldpolitiek. Europa heeft eindelijk een telefoonnummer (oa over de nieuwe Europese Politieke Gemeenschap) 280 - Ook het Tsjechische EU-voorzitterschap wordt van historisch belang 279 - Jaap de Hoop Scheffer over Poetin, Oekraïne, de NAVO en de toekomst van de EU (en over Moldavië!) 267 - Hoe je tijdens de oorlog de Oekraïense economie overeind houdt - een gesprek met Caspar Veldkamp 265 - Toetreding tot de NAVO, de reuzensprong van Finland 257 - Het machtige Rusland als mythe: hoe 'speciale militaire operaties' een fiasco werden 256 - Na de inval in Oekraïne: 'Nu serieus werk maken van Europese defensiesamenwerking' 248 - Oekraïne en de eeuwenoude vriendschap tussen Duitsland en Rusland 163 - De ondergang van de Sovjet-Unie: hoe een wereldmacht verdampte *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:34:28 – Deel 2 01:09:29 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De belangrijkste verkiezing van 2023. Zo noemt The Economist de presidentsverkiezingen in Turkije op zondag 14 mei. Komt na 21 jaar een eind aan de heerschappij van Recep Tayyip Erdoğan? Lukt het een eensgezinde alliantie hem van de troon te stoten? Wat gaat Erdoğans machtsapparaat doen, wat betekent dit voor Europa en de NAVO wat zijn de geopolitieke gevolgen? Jaap Jansen en PG Kroeger praten erover met de voormalige voorzitter van de Turkije-delegatie van het Europees Parlement, inwoner van Turkije en correspondent voor BNR Nieuwsradio Joost Lagendijk. Hij maakte aan den lijve mee hoe dit land allengs steeds meer een autocratie leek te worden. Was hij in 2006 nog in alle bladen Turkije's 'nationale schoonzoon', later werd hij gedwongen tot ballingschap. Inmiddels is hij weer terug en kan hij als geen ander vertellen hoe Turkije ervoor staat. *** Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier *** Lagendijk wijst op de kameleontische verschijningsvormen waarmee Erdoğan zich politiek en mediamiek presenteerde. Hij had altijd een fijne neus voor wat leeft in het volk en bood de mensen buiten de seculiere elites veel punten van herkenning. Ook in de relaties met Europa was hij opvallend flexibel en in staat tot verrassende manoeuvres als deze hem leken te baten. EU-druk kon hij goed gebruiken om de macht van het leger in te perken en de seculier-autoritaire rechtsstaat terug te dringen. Maar zijn eigenzinnige ideeën over economie en financieel beleid brachten hem de voorbije jaren ernstig in de problemen. Belangrijke bondgenoten en zelfs partijgenoten keerden zich van hem af en stapten over naar oppositie. Zijn opponent Kemal Kılıçdaroğlu heeft met veel politiek vernuft een brede alliantie kunnen smeden. In peilingen ligt hij nipt voorop. Jaap en PG duiken met Lagendijk in de boeiende historie, culturele aspecten en plannen van Kılıçdaroğlu en zijn alliantie. Hun hoofddoel is afscheid nemen van Erdoğans presidentiële autocratie en terugkeer naar een echt parlementaire democratie. 'Hoofdpijndossier' is voor hen de vraag hoe om te gaan met de miljoenen vluchtelingen uit Syrië. Dat dit in hoge mate ook Europa en de vele geopolitieke pijnpunten van nu raakt is voor Lagendijk glashelder. Met Kılıçdaroğlu als president zou de verhouding met Europa duidelijk kunnen verbeteren en vermindert de neiging tot avonturisme op het wereldtoneel. De beroerde economie, financiën en grondwettelijke perikelen gaan meteen de aandacht opeisen. Duidelijk is dat Turkije de afgelopen jaren een grote economische en maatschappelijke dynamiek kende. Een zeer snelle urbanisatie en moderne ideeën van jongeren zullen de verkiezingsuitslag mede bepalen. Zorgelijk is daarbij dat in kringen rond Erdoğan Trump-achtige ideeën over die uitslag rondgaan. Deze kunnen erop duiden dat ze daar in paniek beginnen te raken. The Economist zit in elk geval goed, stelt Lagendijk. Deze verkiezingen zijn cruciaal. Wint Erdoğan opnieuw, dan zal er weinig veranderen en de economie krijgt nog meer zware klappen. Wint de oppositie zal die economie met spoed aangepakt moeten worden, naast het herstellen van de band met Europa en de terugkeer naar de parlementaire democratie. De impact in heel de turbulente regio tussen Krim, Donaudelta, Kaukasus, Balkan, Levant en Middellandse Zee is hoe dan ook groot. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Dan kun je meedingen naar een set van twee vrijkaartjes voor het Beethoven-concert op 24 mei in Het Concertgebouw waarover we in aflevering 346 vertelden (vrienden krijgen hierover een aparte mail of lezen het op de site in een bericht dat alleen voor vrienden leesbaar is). In de pauze willen Jaap en PG met de vrienden van de show klinken op Beethoven en Betrouwbare Bronnen! Sowieso kun je er met 30% korting naartoe via deze link En ook naar het concert van 23 mei, waarin Beethovens prachtige vioolconcert wordt uitgevoerd door Alena Baeva! *** Het gesprek met Joost Lagendijk is opgenomen voordat Muharrem İnce bekendmaakte dat hij zich terugtrok als presidentskandidaat. *** Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Stuur voor informatie een mailtje aan adverteren@dagennacht.nl *** Verder lezen Rob Vreeken – Een heidens karwei (Prometheus), met als ondertitel 'Erdoğan en de mislukte islamisering van Turkije' - net verschenen en aanbevolen door Joost Lagendijk! Joost Lagendijk – Erdoğan in een notendop (Prometheus), uit 2016, verkrijgbaar als e-boek *** Verder luisteren 339 – De geopolitiek van de 19e eeuw is terug. De eeuw van Bismarck 299 - Dramatische verschuivingen in de wereldpolitiek. Europa heeft eindelijk een telefoonnummer 279 - Jaap de Hoop Scheffer over Poetin, Oekraïne, de NAVO en de toekomst van de EU 272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa 265 - Toetreding tot de NAVO, de reuzensprong van Finland 257 - Het machtige Rusland als mythe: hoe 'speciale militaire operaties' een fiasco werden 256 - Na de inval in Oekraïne: 'Nu serieus werk maken van Europese defensiesamenwerking' 253 - Poetins bizarre toespraak: hoe de president de geschiedenis van Oekraïne herschrijft *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:47:35 – Deel 2 01:40:00 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Op 9 mei Europa Dag zijn overal bijeenkomsten waar je de Europese hymne hoort, het slotkoor van Beethovens negende Symfonie. Alle Menschen werden Brüder! Jaap Jansen en PG Kroeger duiken in het verhaal van dat muziekstuk, van de componist, de dichter en zijn artistieke en politieke milieu en hoe verrassend rebels en actueel Ludwig van Beethoven was. Dit is bovendien de start van een bijzondere samenwerking van Betrouwbare Bronnen met de plek in Europa waar Beethoven mooier klinkt dan waar ook: Het Concertgebouw in Amsterdam! Ter gelegenheid van het Beethoven-festival met het Orkest van de Achttiende Eeuw slaan we de handen ineen. Wie Vriend van de Show is of nog snel wordt, kan meedingen naar twee (van de 80!) kaartjes voor het concert op 24 mei met enkele van zijn meest indrukwekkende composities door Alexander Melnikov en Jonathan Darlington. *** Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier *** Het werk van de toondichter uit Bonn - met familiebanden in de Nederlanden - is zeer politiek. In de Europese Raad is daarover nog slaande ruzie gemaakt en premier Jan Peter Balkenende moest alles uit de kast halen om het gedoe te sussen en president Nicolas Sarkozy tot bedaren te brengen. Politieke controverses waren al tijdens Beethovens leven bon ton. Hij was een rebel, vurig bewonderaar van Napoleon en het vrijheidsideaal van de Franse Revolutie. En hij was een Europeaan avant la lettre. Inspiratie kreeg hij uit het werk van Shakespeare, uit gedichten van Goethe, van zijn voorganger Mozart, Italiaanse muziek, Franse politiek en het revolutionair denken van de Jena Kreis. Juist daarover spraken Jaap en PG recent met Andrea Wulf die haar boek Magnificent Rebels schreef over die jeugdige tijdgenoten van de componist. Hij vereerde net als de Jena-rebellen, de Humboldt-broers en Goethe de dichter Schiller en zijn streven naar vrijheid. Beethoven was heel zijn leven bezig met het maken van muziek voor diens gedicht Ode an die Freude. Het werd de apotheose van zijn symfonisch werk. Maar PG wijst op nog een hele reeks andere politieke en rebelse muziekstukken. Van een ouverture voor een opstandig stuk van Goethe tot een opera over de ontsnapping uit een strafkamp. Op het concert van 24 mei klinkt niet toevallig Beethovens meest politieke symfonie, de Derde. Die was bedoeld als hommage aan Napoleon. Maar die pleegde volgens Beethoven zo'n groot politiek verraad, dat die heel hardhandig ingreep in de partituur van dat stuk. Beethoven schreef dus niet alleen die hymne voor Europa, hij wás Europa. Zijn vurig verlangen naar vrijheid, mensenrechten, zijn inspiratie uit vele culturen en allerlei landen en zijn voortdurende pogingen de muziek te vernieuwen en nieuwe ideeën, klanken en werken te ontdekken maken hem zelf weer een bron van inspiratie, ook 200 jaar nadien. 'Freude, schöner Götterfunken!'. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Dan kun je meedingen naar een set van twee vrijkaartjes voor 24 mei (vrienden krijgen hierover een aparte mail of lezen het op de site in een bericht dat alleen voor vrienden leesbaar is). In de pauze willen Jaap en PG met de vrienden van de show klinken op Beethoven en Betrouwbare Bronnen! Sowieso kun je er met 30% korting naartoe via deze link En ook naar het concert van 23 mei, waarin Beethovens prachtige vioolconcert wordt uitgevoerd door Alena Baeva! ***  Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl *** Een aantal muziekfragmenten in deze aflevering is afkomstig uit Orchestra of the 18th Century – Frans Brüggen – Beethoven The Symphonies *** Verder lezen Christine Eichel - Der empfindsame Titan. Ludwig van Beethoven im Spiegel seiner wichtigsten Werke *** Verder luisteren 344 - Nederland in Europa: een masterclass door Tom de Bruijn 336 - Timothy Garton Ash: Hoe Europa zichzelf voor de derde keer opnieuw uitvindt 329 - Staatssecretaris Gunay Uslu staat pal voor de cultuursector, maar er moet wel wat veranderen 312 - Schurend verleden - over cancelculture, politiek en geschiedenis 231 - Geschiedenis als politiek wapen 190 - Napoleon, 200 jaar na zijn dood: zijn betekenis voor Nederland en Europa 148 - Stefan Zweig als inspirator van Europa als culturele en politieke gemeenschap 71 - Caroline de Gruyter: 'Brexit maakt Europa sterker' - De EU als het Habsburgse Rijk van onze tijd 57 - PG Kroeger over Alexis de Tocqueville 49 - De koningen van Hispanje die wij altijd hebben geëerd 43 - Mozart op het Binnenhof 40 - De geniale broers Von Humboldt 11 - Gerlacus Buma, soldaat van Napoleon en Willem I *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:23:59 – Deel 2 01:06:31 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het kon natuurlijk niet uitblijven op het White House Correspondents’ Dinner. Op de jaarlijkse roast van de bewoner van het Witte Huis werd Joe Biden meedogenloos geplaagd met zijn kandidatuur voor een tweede termijn als tachtigjarige. Zelf deelde hij ook stevig uit, onder meer naar de 92-jarige Fox-baas Rupert Murdoch. Het is opmerkelijk hoeveel bejaarde en zelfs hoogbejaarde leiders de wereld kent in de 21e eeuw. Jaap Jansen en PG Kroeger kijken er met een mengeling van verbazing, lichte spot én historische duiding naar. Want het is toch opvallend dat over de hoge leeftijd van Donald Trump zelden gerept wordt, terwijl die ouder is dan zijn voorgangers Bill Clinton en George W Bush en beduidend minder fit dan Biden. *** Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier *** Wie buiten de Verenigde Staten rondkijkt, ziet nog meer. De Chinese leider Xi Jinping is 69. Ronald Reagan had diezelfde leeftijd toen hij aantrad in 1981 en toen was men bezorgd daarover. Luiz Inácio Lula (Brazilië) is 77 en begint net weer opnieuw. Italië kent zelfs een traditie van stokoude leiders. President Sergio Mattarella is 81, zijn voorganger Giorgio Napolitano was 88 en werd alom gesmeekt om voor een volgende termijn bij te tekenen. Silvio Berlusconi is nog altijd senator en partijleider met 86. Irans Ali Khamenei is 84 en de leeftijdskampioen is de 90-jarige president Paul Biya van Kameroen die al meer dan 40 jaar aan de macht is. Het is dus meer dan ooit cruciaal dat een politiek leider geestelijk en fysiek bij de pinken is. We weten welke factoren en eigenschappen daarbij van doorslaggevend belang kunnen zijn. Bijvoorbeeld een brede, gevarieerde interesse, juist ook buiten en los van de permanente stress van politiek en machtsperikelen. De romans die Charles de Gaulle las, de postzegelverzameling van FDR, golf spelen en meer van dat soort afleidingen zijn geen teken van luiheid maar van wijsheid. En dus wordt over die fysieke gesteldheid vaak zeer geheimzinnig gedaan. Jaap en PG memoreren hoe Trump bijna doodging aan covid-19 en door een experimentele therapie kon overleven. En zo zijn er nog veel meer voorbeelden. Van de brief die Ronald Reagan klaar had liggen, de depressies en drankzucht van Willy Brandt tot het noodlottig bericht voor François Mitterrand over zijn prostaat toen hij in het Élysée nauwelijks was aangetreden. Biden wordt niettemin opgebeurd door succesvolle voorbeelden van leiders die pas na hun zeventigste de macht grepen en hem hebben voorgedaan hoe je op hoge leeftijd succes boekt. Van Mughalkeizer Aurangzeb tot Konrad Adenauer en van Winston Churchill tot Deng Xiaoping. Hoe Joe Biden de afgelopen twee jaar opereerde past opvallend goed bij de succesfactoren van zulke heersers. Focus, zelf vooral de écht grote thema's doen, scherp oog houden voor urgentie en prioriteiten en daarbij tempo durven maken. Jaap en PG laten bovendien nog een andere Joe Biden horen. De jonge senator die 50 jaar geleden werd gekozen, maar formeel nog niet mócht aantreden. Pas na zijn dertigste verjaardagsfeestje kon hij beginnen. En toen zei hij al dat je van leeftijd geen issue moest maken! *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! We zijn blij met de advertentie van Mattsleeps. Met de code BETROUWBAREBRONNEN10 krijg je 10 procent korting! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl *** Verder luisteren 339 – De geopolitiek van de 19e eeuw is terug. De eeuw van Bismarck 322 - 30 januari 1933, een fatale dag voor Duitsland en de wereld (stokoude Hindenburg benoemt Hitler) 319 - Lyndon B. Johnson, politiek genie en manipulator van de buitencategorie 308 - Historische 'midterms' werpen hun schaduw vooruit naar de presidentsverkiezingen van 2024 292 - De koningin is dood, leve de koning! De politiek van sterven en opvolgen 289 - Donald Trump als gevaar voor de democratie - Joe Biden en zijn strijd voor de ziel van Amerika 281 - Fourth of July: Amerika reisgids voor politieke junkies 245 - Oompje neemt de trein – de reis die China naar de 21e eeuw bracht 221 - Madam Speaker: de spijkerharde charme van Nancy Pelosi 206 - 'Aardverschuiving': Michael Wolff over Donald Trumps laatste dagen als president. En: zijn bezoek aan Mar-a-Lago 202 - 4th of July: Joe Biden in het spoor van LBJ (met als gast: Jan Paternotte) 194 - Biden en Poetin kijken elkaar in de ogen. De historie van Amerikaans-Russische topontmoetingen 159 - Washington DC: na de afgang van Trump optimisme over Biden en Harris 150 - De memoires van Barack Obama 146 - Amerikaanse presidentsverkiezingen: de machtsoverdracht 101 - 75 jaar bevrijding: De laatste dagen van Franklin D. Roosevelt 58 - PG over 70 jaar China, de Volksrepubliek van Mao, Deng en Xi 47 - Adenauer, de 1e Kanzler 44 - Amerika Special: Michael Wolff over Donald J. Trump 35 - Charles de Gaulle *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:36:11 – Deel 2 01:28:51 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Oud-minister Tom de Bruijn werkt bijna zijn hele al leven op het snijvlak van de Nederlandse en de Europese politiek. Onder meer als permanent vertegenwoordiger van Nederland bij de Europese Unie in Brussel en daarvoor ‘chef Europa’ in Den Haag. Hij begeleidde de premiers Wim Kok, Jan Peter Balkenende en Mark Rutte naar Eurotoppen en deed allerlei complexe en gevoelige onderhandelingen. Aan Jaap Jansen en PG Kroeger geeft hij een 'masterclass' over de verhouding tussen Nederland en Europa sinds de jaren ’50, zoals hij die onlangs ook gaf in Parijs, ter voorbereiding op het staatsbezoek van president Emmanuel Macron op 11 en 12 april 2023. *** Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier *** Zijn verhaal geeft ons een inkijkje in het concrete, dagelijkse werk van 'de pv' in Brussel. Die functie van permanent vertegenwoordiger - een combinatie van ambassadeur en beleidscoördinator van de regering bij de EU - bekleedde hij van 2003 tot 2011. De bijeenkomsten van de gezamenlijke pv’s van de lidstaten noemt hij 'het Madurodam van de Europese Raad'. Hoe, met wie en met welke landen en krachten je onderhandelt op dat complexe Brusselse niveau maakt hij inzichtelijk met fraaie verhalen. Dat Nederland de voorbije 70 jaar niet altijd op eenzelfde manier naar de Europese integratie en de machtsverhoudingen binnen Europa keek, komt uit zijn analyse scherp naar voren. Scepsis bestond al in de jaren van premier Willem Drees, maar ook hij kon het zich niet veroorloven afzijdig te blijven. Al was het maar vanwege de cruciale handelsrelatie met West-Duitsland. Met de Fransen liep het vaak stroef. De Atlantische insteek en het idealistisch pragmatisme van de Nederlanders wekte vaak wantrouwen en onbegrip. Toch slaagde Ruud Lubbers erin op een van de heikelste problemen verrassend op één lijn te komen met president François Mitterrand. Samen overrompelden ze daarmee heel de EU. Minister Hans van Mierlo poogde vergeefs tot meer wederzijds begrip te komen, maar Jan Peter Balkenende dwong nogal wat respect af nadat hij Jacques Chirac met zijn stijfkoppigheid eerst tot razernij had weten te brengen. Nog meer argwaan ontmoette ons land na het afwijzen van de ‘Grondwet' in 2005 en daarna (tussen 2010 en 2012) de gedoogcoalitie met de PVV. Maar juist toen brak een nieuwe toon en benadering door. In de eurocrisis bleek Nederland inventief en creatief te zijn. De uitstekende band met bondskanselier Angela Merkel werd nog belangrijker toen met Brexit de eveneens goede relatie met de Britten in zijn tegendeel omsloeg. Brexit maakte Rutte stug tegen de ondermijners van de EU en voor Berlijn en Parijs werd hij nog meer een nuttige schakel. 'Wopke en de Zeven Dwergen' werd daar een effectief vervolg op. Na het vertrek van Merkel is Nederland nog meer een sleutellidstaat geworden, temeer omdat de Frans-Duitse as in een crisis verzeild is geraakt. MH17, Trump, Poetins inval in Oekraïne en de opmars van Xi Jinping hebben bovendien glashard doen voelen hoezeer een eensgezinde Unie met nieuwe politieke instrumenten van levensbelang is. Het lijkt er zelfs op dat Rutte hiermee wel degelijk iets van visie heeft ontwikkeld. De premier zoekt ook in veel bredere kring nu invloed en contacten voor ons land binnen de EU. De band met Macron is opvallend sterk geworden, maar bijvoorbeeld ook met Spanje is de relatie en het wederzijds begrip ook veel beter geworden. Dit wijst erop dat voor ons land en de EU als geheel een nieuwe tijd is aangebroken. Poetins oorlog heeft dat nog extra aangemoedigd. Tom de Bruijn wijst er ook in het licht van de aanstaande verkiezingen voor het Europees Parlement op, dat politici en partijen hebben te rekenen met decennia van grote nadruk op gezamenlijke inspanningen voor een serieuze Europese defensie. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie en met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl *** Verder lezen Tom de Bruijn - De l’idéalisme au pragmatisme : les Pays-Bas dans la construction européenne (Le Grand Continent, 11 april 2023) Nederlandse vertaling op Vriend van de show Leestip van Jaap: Anjo Harryvan en Jan van der Harst - Verloren consensus. Europa in het Nederlandse parlementair-politieke debat 1945-2013 *** Verder luisteren 340 – Caroline van der Plas ontvangt Frans Timmermans. Vijf misverstanden over Europa 336 - Timothy Garton Ash: Hoe Europa zichzelf voor de derde keer opnieuw uitvindt 333 - Een 'bromance' tussen Rishi Sunak en Emmanuel Macron. De haat-liefdeverhouding van Britten en Fransen 328 – Nieuwe rauwe wereld. Brexit, what Brexit? 321 - Umwertung aller Werte - Parijs en Berlijn van elkaar vervreemd op hun eigen feest 302 - De Frans-Duitse motor hapert. Gesprek met Bondsdaglid Otto Fricke 299 - Dramatische verschuivingen in de wereldpolitiek. Europa heeft eindelijk een telefoonnummer 290 - Bondskanselier Olaf Scholz en de razendsnelle ontwikkeling van de EU 284 - Quatorze Juillet: komt onder Macron een einde aan De Gaulles Vijfde Republiek? 272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa 252 - Guy Verhofstadt over Oekraïne, Rusland en zijn ontluikende vriendschap met Poetin, die plots voorbij was 233 - Kabinetsformatie 2021: Otto Fricke over de Europese ambities van de nieuwe Duitse regering 139 - Ank Bijleveld en haar nieuwe Defensievisie: Europa moet zichzelf militair kunnen verdedigen 124 - 95 jaar Jacques Delors 107 - Jean Monnet, de vader van Europa 100 - Nederland in Europa: lusten en lasten door de eeuwen heen 64 - Wim Kok, een leven op eigen kracht - gesprek met biograaf Marnix Krop 42 - Merkels vertrouweling Elmar Brok, 40 jaar Europese geschiedenis Afl. 36 – Wopke Hoekstra: EU moet geopolitieke machtsfactor worden 28 - Eeuwenoude misverstanden tussen Nederland en Frankrijk Afl. 02 – Jeroen Dijsselbloem en Coen Teulings over de Eurocrisis *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:57:56 - Deel 2 02:01:41 - Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Sinds de verkiezingen van 2021 vertrokken negen van de vijftien gekozen Tweede Kamerleden uit de CDA-fractie, afgelopen week zelfs twee tegelijk. Termen als 'leegloop' en 'exodus' gingen al snel rond. Alle reden om te analyseren wat er nu precies in die partij aan de hand is, zeker na de klappen die de christendemocraten in maart nog kregen bij de Provinciale-Statenverkiezingen. Jaap Jansen en PG Kroeger - die over de historie van het CDA al veel publiceerde – belichten de achtergronden en actuele perikelen. Quo Vadis: waar gaat het CDA heen? *** Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier *** Al in de loop van 2019 en 2020 was voor scherpe waarnemers merkbaar dat de ooit zo geduchte machtsmachine van het CDA allesbehalve soepel functioneerde. In een leiderschapsvacuüm na het vertrek van fractieleider Sybrand Buma ontstonden ernstige problemen in Noord-Brabant, een provincie waar het CDA juist historisch sterk geworteld is. Bedreigingen door boerenactivisten en een nieuwe coalitie over rechts met onder meer FvD zorgden voor diepe verdeeldheid. Opvallend was hoe het Haagse CDA daarbij wegkeek en de verwarring vooral extra voedde. De aanwijzing van een nieuwe nationale lijstrekker (Hugo de Jonge! Wopke Hoekstra!) en de perikelen daaromheen lieten opnieuw zien dat het intern niet goed zat. De Tweede-Kamercampagne van 2021 liep uit op een rommelige en inhoudelijk stuurloze deceptie. PG wijst erop dat dit niet leidde tot een scherpe, inhoudelijke evaluatie. Eerder tot het omgekeerde: het toedekken van de narigheid en vermijden van harde lessen. Het was overigens niet zo, dat vanuit het CDA niet gepoogd werd een eigentijds politiek program te presenteren. Men was misschien eerder te ijverig daarmee. De hoeveelheid 'nieuwe visies' en rapporten is de voorbije jaren bijna niet te tellen; ze volgen elkaar in hoog tempo op. Dat vergroot eerder onzekerheden dan dat het koersvastheid en focus op de lange termijn onderstreept. Van Zij aan Zij, via een New Deal en een Coöperatieve Samenleving werd het 'Minder Ik, Meer Wij’ en ‘Heel Nederland’. Toch zeggen velen ook binnen het CDA dat het hen duizelt en onhelder is wat de koers nu toch is. Papier is immers geduldig. De deelname aan het kabinet Rutte IV kon daarbij niet voor nieuw elan zorgen - waarvoor vanuit de partijdenktank al gewaarschuwd was in Betrouwbare Bronnen 212 - en de neiging in de Kamerfractie tot een klassiek 'monisme' tegenover het kabinet remde een duidelijke, eigen profilering. Het forse verlies bij de Staten was daardoor eigenlijk tevoren al ingeboekt. Verrassen kon het niemand. En die leegloop in de Kamer dan? Die is niet eens zo ongebruikelijk, ook bij andere partijen zie je dit. Maar nu het CDA geen 40 of 50 zetels meer heeft, valt een plots vertrek wel veel meer op. Bovendien is deze ontwikkeling een uitvloeisel van de eerdere mislukking om de CDA-kieslijst te verversen. Twee jaar na de verkiezingen lijkt die ontwikkeling zo alsnog te gaan slagen. Signalen van de jongeren (het CDJA) en vanuit het Europees Parlement – in 2024 staan er alweer verkiezingen op de rol - wijzen erop dat voor zulk nieuw elan weinig tijd meer beschikbaar is. Partijvoorzitter Hans Huibers zal de komende tijd aan de slag moeten na een periode waarin hij vooral een interne 'cheerleader' was om zijn club moed in te spreken. Daarbij kan hij bij geestverwanten in Vlaanderen bij onze eerdere gast Sammy Mahdi en in Duitsland de CDU na Angela Merkel zien hoe ook zij worstelen met hun profiel en koers. Vooral in de nu verjongde Kamerfractie zal men een nadrukkelijker 'eigen profiel' moeten laten zien. En willen vermijden dat er opnieuw 'een nieuwe visie' uitgeprobeerd gaat worden. Die nieuwe mensen daar zouden wel eens een stille coup kunnen plegen. En eindelijk concreet gaan doen wat al die tijd alleen maar geduldig papier bleek te zijn. De vraag is dan natuurlijk wel, wat ook dit betekent voor de relatie van het CDA met Rutte IV. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! De prijswinnaars van het boek van Jan Hoedeman worden bekend gemaakt in deze aflevering! In deze aflevering zit een Bamigo-advertentie. Tot en met 30 april 2023 25% en soms zelfs 40% korting. Daarna weer de volle prijs, behalve als jij de Betrouwbare Bronnen-code kent, dan krijg je met Bron20 20% korting! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl *** Verder luisteren 337 - Een pauzeknop om te versnellen. Het bijna-einde van Rutte IV 335 - Na de verkiezingen: de kunst van het wonden likken 334 - Provinciale-Statenverkiezingen 2023: zware klappen in een verdeeld land 307 - Tien wetten waaraan een succesvolle fractievoorzitter moet voldoen 282 - Hoe Sammy Mahdi - de nieuwe Vlaamse leider - de christendemocraten er weer bovenop wil helpen 212 - Het CDA zoekt zichzelf, Richard van Zwol en Pieter Jan Dijkman wijzen de weg 209 - Kabinetsformatie 2021: De VVD nerveus, het CDA labiel en Hamer houdt stug vol 195 - PvdA en CDA: ooit dominante machtspartijen, nu grote verliezers. Hoe komt dat? En hoe nu verder? 176 – De verkiezingscampagne van 2021: onverwachte winnaars en verliezers 175 – De koers van CDA-lijsttrekker Wopke Hoekstra en het verschil met de VVD 153- Het CDA en de tand des tijds BB 134 – 40 jaar CDA, 10 jaar CDA-congres in de Rijnhal BB 119 – Elke machtsoverdracht in het CDA is een drama BB 83 – Het CDA, lastige coalities en gedogen BB 56 – Tien wetten waaraan een succesvolle partijvoorzitter moet voldoen BB 46 – De koers van CDA-vicepremier Hugo de Jonge *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:48:46 – Deel 2 01:22:33 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Koning Willem-Alexander zit tien jaar op de troon en heeft een podcast. Toch is zijn aanzien en dat van de monarchie als instituut aan het afbladderen. Jaap Jansen en PG Kroeger kijken in historie en actualiteit naar de regelmatige worstelingen van de Oranjevorsten met hun politieke en symbolische rol, hun particuliere en publieke levens en hun pogingen daar een goed evenwicht in te vinden. *** Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier *** Bij de recente presentatie van het boek van Jan Hoedeman De achilleshiel van de koning, monarchie onder druk was oud D66-leider Alexander Pechtold zeer openhartig. Maatschappelijke ontwikkelingen en een slonzige omgang van premier Mark Rutte met de rol en taken van het staatshoofd maken de vraag relevant of de monarchie op zijn eind loopt. Een ferm politiek besluit hierover is nodig, want je kunt dit onderwerp niet aan de Oranjes zelf overlaten, vindt Pechtold. Wat hem betreft stopt het sprookje na deze koning. Wie met enige distantie kijkt, ziet een regelmatig terugkerende discussie over de rol van de koning en de wijze waarop die rol in elke Oranjegeneratie werd ingevuld. PG vertelt hoe de allereerste koning Willem I worstelde met zijn nieuwe functie in een geheel nieuw koninkrijk. Vol ijver ontpopte hij zich als een ware autocraat, een Nederlandse tsaar. Maar zijn pogingen een nieuwe nationale eenheid af te dwingen liepen stuk op het idee dat hij dan ook een nationale kerk met zichzelf daarin als chef moest introduceren. Hij verspeelde de helft van zijn Nederlanden, de eensgezinde Hervormde Kerk, het respect van zijn vorstelijke collega's en ook van Haagse kringen. Gedesillusioneerd trad hij af. Zijn kleinzoon Willem III verging het niet lang daarna weinig beter. Zijn strijd tegen Thorbeckes Grondwet raakte vermengd met particuliere besognes. Die leidden vervolgens bijna tot een Europese oorlog. De koning bleek een pion in een Bismarckiaans schaakspel waarvan hij geen idee had. De vijf miljoen gulden die hij voor Luxemburg dacht te kunnen inpikken gingen aan zijn neus voorbij. Pruisen won, Frankrijk stond met lege handen en aan het Binnenhof werden de koning en zijn kabinet afgefakkeld. De kiezers straften de strapatsen twee keer op een rij scherp af. Ook koning Willem-Alexander worstelt met zijn rol nu de politieke aspecten daarvan gemarginaliseerd zijn, waarmee ook zijn symbolische betekenis verwatert. Pechtold waarschuwt zelfs voor het ontstaan van een vorstelijke versie van de Kardashians die voortdurend in beeld zijn en ophef en aandacht genereren. Dat is te meer kwetsbaar omdat de 'onschendbaarheid' van Thorbeckes constructie uitgaat van het vermogen van de vorst juist nimmer voor ophef te zorgen en zich boven alles bekommert om de nationale stabiliteit. Daarbij komt nog dat in ons land ook nog gehecht wordt aan een combinatie van allure én gewoonheid. Daarin de juiste balans vinden is steeds weer een lastige evenwichtsoefening. De podcast van de koning laat ook dat onbedoeld merken. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl *** Verder lezen Het boek van Jan Hoedeman. Vrienden van de show kunnen meedingen naar een exemplaar van dit interessante boek. Informatie hoe, ontvang je via de mail of kun je lezen op Vriend van de show (alleen als je vriend bent!) *** Verder praten Alexander Pechtold gaat op dinsdag 25 april met belangstellenden in gesprek over de monarchie in buurthuis Oase, Cartesiusweg 11, Utrecht *** Verder luisteren 339 – De geopolitiek van de 19e eeuw is terug. De eeuw van Bismarck 330 – Politieke paradoxen. Lessen uit de kabinetsformatie van 2021 Moet de koning weer de regie in handen nemen? 314 - Prins Heinrich XIII en het verlangen naar een autoritair Duisland En de relatie met de Oranjes 301 - Balkenende toch nog minister van Staat, precies 20 jaar na de val van zijn ongelukkige kabinet met de LPF 293 - Hoe houd je een boeiende toespraak en wat moet je vooral niet doen? Is de Troonrede wel een echte toespraak? 292 - De koningin is dood, leve de koning! De politiek van sterven en opvolgen 286 - Extra zomeraflevering: PG tipt boeken! Wilhelmina kielhaalt minister Dijxhoorn 274 - Thorbecke, denker en doener 268 - En hoe moet het dan met Prinsjesdag? Het radicale plan van Sigrid Kaag 239 - 2022: het jaar van Oranje, Wannsee en de opkomst in Europa van jonge, nieuwe leiders 214 - Prinsjesdag 2021: Vorstelijke verblijven, vergeten prinsessen en koninklijke drama's 213 - Van Agt/Den Uyl/Terlouw (1981), de verschrikkelijkste kabinetsformatie ooit Beatrix' eerste formatie 210 - Kabinetsformatie 2021: Herman Tjeenk Willink over het verval van de democratische rechtsorde 200 - De Heerser: Machiavelli's lessen zijn nog altijd actueel 190 - Napoleon, 200 jaar na zijn dood: zijn betekenis voor Nederland en Europa Hij maakte ons land een koninkrijk 129 - De rommelige historie van Prinsjesdag 115 - Thomas Paine en De Rechten van de mens 80 - Rutte en de ministeriële verantwoordelijkheid 74 - Nooit Gebouwd Den Haag 71 - Caroline de Gruyter en Habsburg 57 - PG Kroeger over Alexis de Tocqueville 11- Sybrand en Wiete Buma over Gerlacus Buma, Napoleon en koning Willem I 08 - Paul Rem over The Queen en haar bijzondere band met de Oranjes *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:42:53 – Deel 2 01:31:46 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De technologische revolutie van kunstmatige intelligentie en het politieke en culturele debat daarover zijn volop losgebarsten. Kun je je ogen nog geloven, is wat je leest wel 'echt'? Is wat hiermee kan – en vooral: straks zal kunnen - een vloek of een zegen of allebei tegelijk? En is deze editie van Betrouwbare Bronnen zélf wel echt? Jaap Jansen en PG Kroeger kijken niet alleen naar wat nu al de discussie beheerst, maar wijzen op lessen die uit eerdere hocus-pocus verhalen, 'hoaxes', getrokken moeten worden. Zo gaat ook meer dan honderd jaar na dato het valse document van ‘een vergadering van joodse wereldleiders’ nog altijd onverminderd rond. 'De Protocollen van de Wijzen van Sion' waren een product van de Ochrana, de geheime dienst van de Tsaar. Wat daarin beweerd wordt, duikt in allerlei varianten nog steeds op: bij de 'Reichsbürger' bij de ayatollahs en in verhalen over 'Soros' en over Wall Street en Hollywood. *** Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier *** Ongekend was de ophef in april 1983 in Hamburg, nu precies 40 jaar geleden. Toonaangevend weekblad Stern onthulde dat het de persoonlijke dagboeken van Adolf Hitler had ontdekt: “Die Jahrhundertsensation!” Zestig verzegelde mappen gevuld met honderden pagina's handgeschreven, persoonlijke aantekeningen door de Führer waren uit zijn bunker in Berlijn gesmokkeld en bij een vliegtuigongeluk gered. Veel geleerden - ook Loe de Jong van het RIOD - waren diep onder de indruk. Grote mediabedrijven betaalden grote bedragen voor het recht om dit unieke document exclusief uit te geven. Stern pochte dat de geschiedenis van het Derde Rijk en dus van Duitsland en Europa herschreven moest worden. PG vertelt hoe hij al in de kiosk op het station verbluft keek naar de omslag van Stern. Die foto van dat dagboek kon toch niet kloppen? En zo kwamen uit allerlei kringen argwaan, bevreemding en kritische analyses los. Het avontuurlijke verhaal van de vondst van Hitlers complete dagboeken en nog meer persoonlijke documenten uit de Führerbunker bleef niettemin de media wereldwijd meeslepen. De inhoud van het dagboek was opvallend. Deels een saai soort agenda-opsomming, deels allerlei gedachten die de dictator in een ander, soms menselijker daglicht stelden. Alle reden dus om het diep en kritisch te analyseren. Zodra dat door Stern mogelijk werd gemaakt, vielen er harde klappen. De concurrenten in de media vieren feest en de net nieuwe regering van Helmut Kohl niet minder, om heel andere, meer politieke redenen. Het verhaal van journalist Gerd Heidemann, oplichter Konrad Kujau en de financiële malversaties rondom de dagboeken is adembenemend. Niets van de avontuurlijke achtergrondverhalen bleek waar. Eigenlijk was alles overgeschreven uit een bestaande publicatie die de dagelijkse werkzaamheden van Hitler en zijn staf en detail had geverifieerd. Stern had vele miljoenen gespendeerd - en onder meer Nieuwe Revu $125.000 afhandig gemaakt! - in een hoax, "eine plumpe Fälschung" in de harde woorden van de chef van het Bundesarchiv. Jaap en PG vertellen hoe het zo ver had kunnen komen, hoe een zo opvallende hoax zó kritiekloos benaderd werd en welke schimmige achtergronden daar later nog over naar boven kwamen. Nu met kunstmatige intelligentie nog veel verfijnder met documenten, beelden en film gewerkt kan worden, is het eens te meer nodig dat media en politiek zich hiervan rekenschap geven. Want zijn die nieuwe beelden van 9/11 of de Maanlanding wel echt? En dat filmpje van Poetin of die jas van de Paus? En de vraag waarom mensen blijkbaar zo graag bedrogen willen worden ligt hierbij steeds weer op tafel. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Dat zou helemaal mooi zijn! Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl *** Verder lezen Gefälschte "Hitler-Tagebücher" - So gefährlich war der Fake (NDR) *** Verder kijken ZDF-Doku: Die Jahrhundertfälschung *** Verder luisteren Stern heeft een eigen podcastserie met fragmenten uit telefoongesprekken tussen Gerd Heidemann en Konrad Kujau Eerdere afleveringen van Betrouwbare Bronnen die hierbij interessant kunnen zijn 322 - 30 januari 1933, een fatale dag voor Duitsland en de wereld 314 - Prins Heinrich XIII en het verlangen naar een autoritair Duisland 304 - Waarom Nederland een Wet op de politieke partijen nodig heeft en wat we hierbij kunnen leren van Duitsland 295 - "Kaag. Sigrid Kaag." Spionnen in de politiek 289 - Donald Trump als gevaar voor de democratie - Joe Biden en zijn strijd voor de ziel van Amerika 286 - Extra zomeraflevering: PG tipt boeken! (Hitlers heldin, de zus van Nietzsche) 253 - Poetins bizarre toespraak: hoe de president de geschiedenis van Oekraïne herschrijft 251 - Nederlanders hebben groot vertrouwen in de democratie, veel minder in partijen 239 - 2022: het jaar van Oranje, Wannsee en de opkomst in Europa van jonge, nieuwe leiders 231 - Geschiedenis als politiek wapen 210 - Kabinetsformatie 2021: Herman Tjeenk Willink over het verval van de democratische rechtsorde 206 - 'Aardverschuiving': Michael Wolff over Donald Trumps laatste dagen als president. En: zijn bezoek aan Mar-a-Lago 152 - De 19e-eeuwse wortels van Forum voor Democratie 141 – Hans Vijlbrief: een nieuwe relatie overheid-burger in de strijd tegen het populisme 105 - 75 jaar bevrijding: Dagelijks leven in Nazi-Duitsland 75 - 2020: het jaar van grote kunstenaars, gruwelijke uitvindingen en bevrijding van tirannie 65 - 'Vroeger was alles beter', PG Kroeger: nostalgie als strategie en politiek wapen 53 - De viering van 40 jaar Deutsche Demokratische Republik 23 - Ruth Peetoom en politicoloog Yascha Mounk over de kwetsbare democratie 19 - Anne Applebaum: Poetin en de destabilisering van het Westen *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:43:20 – Deel 2 01:18:24 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Eurocommissaris Frans Timmermans kwam naar de Tweede Kamer en maakte kennis met Caroline van der Plas van de Boer Burger Beweging. Hun gesprek was zeer boeiend omdat dit een aantal misverstanden bloot legde die in ons land, bij veel media en in de Tweede Kamer zélf bestaan over 'Brussel'. In deze aflevering analyseren Jaap Jansen en PG Kroeger de verwarring, de finesses van dat gesprek en de vele kansen die andere parlementen liever niet laten liggen in Europa. Tips die de Tweede Kamer meteen kan bespreken op 11 mei 2023, wanneer ze (op voorstel van de VVD en Volt) een openbare masterclass houdt over het beïnvloeden van Europese besluitvorming!  *** Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier *** Timmermans noemde het initiatiefvoorstel van de BBB en JA21 (de uitwerking op drie volgens Van der Plas 'haalbare' punten van een eerder tienpuntenplan) in fraaie Brusselse codetaal ‘een oprechte poging’. Hij zag er een aanknopingspunt in om die partijen inhoudelijk te ondersteunen bij de uitwerking. Wat zou dat in de praktijk kunnen betekenen? De uitkomst van het gesprek leidt tot een hoop vragen. Ook naar de impact ervan op de 'pauzeknop' in de coalitie en de even oprechte pogingen van de ministers Piet Adema (Landbouw) en Christianne van der Wal (Natuur en Stikstof) bij concrete wetgeving. Zet Timmermans hen via Van der Plas heel verfijnd niet ook onder druk nu?  Het gesprek deed nog iets. Het liet zien hoe hardnekkig en onjuist Misverstand 1 is over hoe de EU functioneert. De nationale parlementen hebben namelijk dankzij de ooit afgewezen 'Grondwet' van 2005 in het daarna geratificeerde Verdrag van Lissabon duidelijk meer invloed gekregen op de EU en op het werk van de Commissie in Brussel. Elke lidstaat kan daarbij zelf invullen hoe en welke initiatieven men daarbij neemt. Jaap en PG vertellen hoezeer verschillende landen als Portugal, Duitsland en Roemenië zich hierin profileren. En hoe ons land er weinig mee doet. De Tweede Kamer heeft in de tijd van voorzitter Khadija Arib zelfs flink bezuinigd op know how en relaties met Brussel. Gelukkig wordt die fout binnenkort gerepareerd met vijf extra 'Europa-medewerkers' voor de Tweede Kamer. En er komt een heuse Europawet! Daar ligt Misverstand 2 al snel op de loer. Men denkt dat de Europese Commissie een soort regering is die decreten afkondigt. "Het moet van Brussel", klinkt dan al gauw. Precies dát bleek uit het gesprek met Timmermans allerminst het geval en Van der Plas was er bijna beduusd van, want ‘dat geeft al wat hoop’. Duidelijk werd nog eens dat Nederland zelf moet 'leveren' en dat dus nu juist ook de grote BBB-fracties en coalities in de provincies heel concreet aan de slag moeten. Daarbij klinkt dan al gauw Misverstand 3, dat de EU alleen maar meer en meer bevoegdheden naar zich toe trekt. “Ze bemoeien zich met alles.” Precies daarom hebben de nationale parlementen een nieuw instrument gekregen, de 'subsidiariteitstoets'. Maar ons land is op dat punt opvallend weinig alert.  Bovendien blijken heel wat regels in Europa vooral onder druk van de lidstaten zelf te ontstaan. Jaap en PG vertellen over de perikelen van de EU-subsidies voor schoolmelk en de strijd om het gloeilampenverbod, waar nota bene Frans Timmermans in een eerder politiek leven het mee te stellen had.  Ook nu bleek bij zijn Haagse bezoek weer hoe hardnekkig Misverstand 4 is. Dat is het idee dat een commissaris als Timmermans 'er daar toch voor ons zit'. Alsof hij in Brussel een soort lobbyist zou zijn voor Rutte of Van der Plas. Zeker hiermee zou kunnen gebeuren, dat bij zo'n taakinvulling de Europese Commissie zich omwille van die lobbytaak inderdaad en detail zou gaan bemoeien met wat nationaal, soeverein moet gebeuren. Voor je het weet zitten we dan echt in een superstaat!  Dat brengt ons bij Misverstand 5. Dat is de gedachte dat 'ze in Brussel' nauwelijks geïnteresseerd zijn in wat hier gebeurt en die houding daardoor wederzijds ontstaat. Het omgekeerde is wat je vaak ziet. Een reeks voorbeelden laat zien dat allerlei input vanuit Europese expertise in de discussies in Den Haag - meestal op verzoek uit de Kamer zelf - nauwelijks wordt benut en de hooggekwalificeerde bezoekers bijna genegeerd worden. Juist dit maakt het gesprek van Van der Plas met Timmermans extra interessant. Gaat dat nu leiden tot een ommekeer en gaat de Kamer serieus aan de slag met die expertise uit Brussel?  Het overzicht dat de Europese Commissie bijhoudt van de interacties met alle parlementen van de lidstaten (conform het Verdrag van Lissabon) vind je hier. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie en met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Dat zou helemaal mooi zijn! Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl *** Verder luisteren 11 - Mendeltje van Keulen over de relatie Binnenhof-Brussel Lees ook haar 'Post uit Brussel'. Nog verder luisteren 332 - De lange kleurrijke traditie van 'Boerenpartijen' 297 - De kwestie-Arib en de Tweede Kamer als prettig gestoorde anarchie 252 - Guy Verhofstadt over Oekraïne, Rusland en zijn ontluikende vriendschap met Poetin, die plots voorbij was 252 - Guy Verhofstadt over Oekraïne, Rusland en zijn ontluikende vriendschap met Poetin, die plots voorbij was 244 - Frans Timmermans over klimaatbeleid, geopolitiek en weerbare democratie 238 - Kabinetsformatie 2021: Een opmerkelijk coalitieakkoord en de Kamer op zoek naar haar rol 232 – Kabinetsformatie 2021: Kan de Kamer haar rol wel aan? En wat te doen met antidemocratische partijen? 222 - Na de kindertoeslagaffaire. Hoe Nederland rechtsstaat en democratie kan verbeteren. Gesprek met Richard Barrett van de Venetië Commissie 219 - Kabinetsformatie 2021: Een beknopt coalitieakkoord met meer ruimte voor de Kamer als spannend experiment 191 - Kabinetsformatie 2021: Hoe krijgen we de balans terug in de trias politica? De Kamer kan zelf al heel veel doen! 189 - Volt in het Europees Parlement en de Tweede Kamer: het eerste dubbelinterview met Laurens Dassen en oprichter Damian Boeselager 162 - Pieter Omtzigt over macht en tegenmacht 109 - Mathieu Segers: Sterke lidstaten maken Europa sterk 106 - Diederik Samsom over het Europese klimaatbeleid en het crisisherstelplan 100 - Nederland in Europa: lusten en lasten door de eeuwen heen 86 - EU-begroting: VVD en D66 kritisch over de inhoud, oneens over het bedrag Afl. 85 - Gert Jan Koopman, directeur-generaal EU-begroting: 'Nederland kan verzet beter opgeven' 66 - Carola Schouten, Landbouwminister tussen boze boeren *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:40:57 – Deel 2 01:18:52 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Na de Koude Oorlog en daarna de unipolaire wereld zien we nu een ruwe, multipolaire wereld van grootmachten en allianties ontstaan. De geopolitiek van de negentiende eeuw is terug. Reden te meer om eens goed te kijken hoe machtspolitiek in die tijd werd toegepast door de grootmachten. Jaap Jansen en PG Kroeger kijken naar de meest succesvolle bedrijver daarvan: Otto von Bismarck, die al tijdens zijn leven een legende werd. *** Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier *** Hij werd geboren in 1815, juist toen Napoleon en zijn revolutionaire keizerrijk sneefden. En hij leefde hij tot 1898, het fin de siècle. Al jong greep hij de kansen die de turbulentie van de verwarrende jaren rond 1848 hem bood. Een staatsman met waaghalzerige lef, politiek vernuft en connecties in de top van Europa en de Duitse vorstendommen daarbinnen. Een diepe politieke crisis in Pruisen greep hij aan om die staat tot de dominante macht op het Europese continent te maken. In minder dan tien jaar speelde hij met politieke, diplomatieke en militaire avonturen de andere machten tegen elkaar uit. Geen wonder dat Johan Rudolf Thorbecke hem verafschuwde en Benjamin Disraeli zijn politiek als ‘nog ontregelender’ beschouwde dan de Franse Revolutie. Zo smeedde hij in 1870-1871 een nieuw Duits keizerrijk onder Pruisische leiding, “Durch Blut und Eisen”. Zelf werd hij er de rijkskanselier van en daarmee begon een tweede, verrassende fase van zijn kiene machtspolitiek. Bismarck werd ‘de eerlijke makelaar’ van Europa. Of het nu tsaar Alexander II, Benjamin Disraeli of Habsburg in Wenen was, allen keken naar Bismarck om het evenwicht te bewaren en daarbinnen hun expansieplannen te realiseren. Ook bij de koloniale globalisering die deze tijd kenmerkte. Dit maakte het nieuwe keizerrijk nóg dominanter in 'het concert der Europese machten', terwijl de nieuwe Duitse eenheid met haar 'interne markt' aan economie, technologie en wetenschappen enorme impulsen gaf. Door de eigen Duitse ambities beperkt te houden, kon Bismarck stevige allianties smeden en een succesvolle evenwichtspolitiek voeren, terwijl hij binnenslands verrassend moderne politiek aandurfde, ook op sociaal vlak. Naast autoritaire repressie. Een nieuwe, jonge keizer kreeg het na 1888 direct met de knorrige oude kanselier aan de stok. Wilhelm II wilde populair zijn, stoere taal en militair machtsvertoon laten klinken. Bismarck weigerde mee te gaan in zulke onberadenheid en stapte op, dezer weken in 1890. Een serene oude dag gunde hij zichzelf en vooral ook de nieuwe keizer en diens opvolgers niet. Daarvoor zag hij te scherp dat hun onevenwichtige koers moest leiden tot een geopolitiek isolement of nog erger. Met zijn fascinerende memoires nam Bismarck postuum nog een keer extra wraak. Het derde deel daarvan werd daarom decennialang ongepubliceerd gelaten. Bismarck is voor onze tijd verrassend leerzaam en actueel. Zijn neiging tot scherp politiek en intellectueel debat is sowieso genieten. Maar ook zijn finesse bij zowel de waagstukken in zijn geopolitieke strategie als het opvallende bouwen en bewaren van evenwicht. De bloei van Duitsland als een nieuwe en leidende wereldmacht door de nadruk op technologie, innovatie en wetenschap en zijn bewust afzien van Poetinachtige militaire avonturen als nalatenschap vallen nu misschien zelfs meer op dan voorheen. Deze oerconservatieve, autoritaire vernieuwer blijkt ineens óók een man voor deze tijd. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Dat zou helemaal mooi zijn! Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl *** Verder luisteren 314 - Prins Heinrich XIII en het verlangen naar een autoritair Duisland 312 - Schurend verleden - over cancelculture, politiek en geschiedenis 311 - De wereld volgens Simon Sebag Montefiore 303 - Bijzondere Britse premiers 302 - De Frans-Duitse motor hapert. Gesprek met Bondsdaglid Otto Fricke 285 - Kaliningrad, een oude stad als brandpunt van Europa 274 - Thorbecke, denker en doener 248 - Oekraïne en de eeuwenoude vriendschap tussen Duitsland en Rusland 208 - Max Weber: wetenschap als beroep en politiek als beroep 200 - De Heerser: Machiavelli's lessen zijn nog altijd actueel 190 - Napoleon, 200 jaar na zijn dood: zijn betekenis voor Nederland en Europa 152 - De 19e-eeuwse wortels van Forum voor Democratie 135 - 30 jaar Duitse eenheid: Carlo Trojan, de Nederlander die meeonderhandelde 122 - De EU in de tweede helft van 2020: Voorzitten op z'n Duits 109 - Mathieu Segers: Sterke lidstaten maken Europa sterk 103 - Geheim geld in de politiek 71 - Caroline de Gruyter en Habsburg 57 - Alexis de Tocqueville 47 - Adenauer, de 1e Kanzler 40- De geniale broers Von Humboldt *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 01:07:25 – Deel 2 01:48:00 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De energietransitie raakt iedere woning, elk bedrijf, elke school, instelling, het verkeer, gas- en kolencentrales en vele daken en velden vol zonnepanelen. Dat heel concreet in de praktijk realiseren is een enorme klus. Er komt veel bij kijken, zowel technologisch, maatschappelijk, economisch als politiek. Dat werk in de praktijk van alle dag doen de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie en de installatiebedrijven van Techniek Nederland. Jaap Jansen en PG Kroeger praten met directeur Olof van der Gaag van de NVDE en voorzitter Doekle Terpstra van Techniek Nederland. *** Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier *** Het werken aan de energietransitie gebeurt door duizenden technische bedrijven met 150.000 medewerkers. En er is plaats voor veel meer, want het werk en de wachtlijsten groeien. Tegelijkertijd wordt het tempo maken met de transitie vertraagd door de stikstofcrisis, die ook deze bedrijven voluit raakt. "Gebrek aan duidelijkheid over de stikstofaanpak legt meteen ook de activiteiten stil die juist extra nodig zijn om tempo te maken met de energietransitie," zegt Terpstra. De klemsituatie bij de ene crisis zorgt vervolgens voor nieuwe klemsituaties die de praktische aanpak van andere crises bij klimaat en energie lam dreigen te leggen, vertelt Van der Gaag. De energietransitie is een EU-afspraak die in de lidstaten vertaald wordt naar nationaal beleid en door de bedrijven wordt aangepakt. Nederland maakt daar nu een echte inhaalslag. Zo hebben we inmiddels de meeste zonnepanelen per inwoner en zet de offshore-industrie haar ervaring in voor de aanleg van windparken op zee. Het is nu zaak die aanpak ook bij de mensen thuis gerichter te organiseren. Bijvoorbeeld door in een keer hele wijken te verduurzamen. Van der Gaag komt daarvoor met concrete voorstellen, waarbij Terpstra de praktische kanten meteen analyseert. In een jaar zouden zo meer dan anderhalf miljoen woningen energiezuinig kunnen worden. Daarbij zijn de nodige uitdagingen en knelpunten op te lossen. Van een toereikend stroomnet tot tekorten aan vakmensen. Essentieel is daarom de opleiding en modernisering van de kennis van zowel huidige als nieuwe medewerkers. Juist in deze sector zijn ‘levenslang ontwikkelen’ en flexibele beroepsvorming essentieel. Terpstra daagt de onderwijssector uit minder te fixeren op 'formele diploma’s' en slimmere stapsgewijze opleidingswegen te ontwikkelen. Hij bepleit de 'hybride docent' die lesgeeft en in de praktijk aan de slag is. En dan nog moet en kan er meer, onderstreept Van der Gaag. De sector is zeer actief met de inzet van Oekraïners. "Elk zonnepaneel dat zij aanleggen is weer een middelvinger naar Poetin!" De motivatie is daarom zeer aanwezig. Maar ook slimme inzet van robotisering en lessen trekken van wat elders in Europa lukt - zoals in Duitsland met arbeidsmigratie - kan de transitie in ons land de noodzakelijke impuls geven. Terpstra vertelt ‘als een metafoor van wat kan en lukt’ hoe de bedrijven met minister Hugo de Jonge een verviervoudiging konden afspreken voor de komst van energiezuinige warmtepompen. Elk van de betrokken partijen wist wat zij moesten doen en konden daardoor zeer forse stappen vooruit zetten. Van der Gaag gaat er vanuit dat 'Brussel' daarvoor bereid zal zijn extra ruimte te bieden. Er is immers geen tijd te verliezen. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Vereniging Duurzame Energie en met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl *** Verder luisteren 337 - Een pauzeknop om te versnellen. Het bijna-einde van Rutte IV 324 - Nederland loopt vast door tekort aan jongeren met technische opleiding, hoe lossen we dit op? 288 - Wachten op Remkes. Welke crisis ligt op de loer bij Rutte IV? 278 - Frans Leijnse over de belabberde staat van ons onderwijs en hoe je dit oplost 244 - Frans Timmermans over klimaatbeleid, geopolitiek en weerbare democratie 241 – Investeringskabinet Rutte IV: een breuk met de begrotingstraditie 216 - Crisis op komst: Nederlandse economie loopt vast door tekort aan technisch geschoolde arbeidskrachten 201 - Het geheim van het hbo-succes 199 - Kabinetsformatie 2021: Olof van der Gaag en de snelle overgang naar duurzame energie 192 - Kabinetsformatie 2021: Het gaat over hun toekomst: jongeren voor het eerst aan tafel in de formatie 183 - Samen slimmer worden: het Leidse kennisecosysteem als aanjager van duurzame groei 154 - Watergezant Henk Ovink: 'Negentig procent van alle rampen in de wereld heeft met water te maken' 137 – Joeri van den Steenhoven: maak het Groeifonds slimmer, beter en doeltreffender 106 - Diederik Samsom over het Europese klimaatbeleid en het crisisherstelplan 78 - Roberto Viola: Shaping Europe's Digital Future 55 - Ed Nijpels over zijn Klimaatakkoord *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:25:29 – Deel 2 00:58:49 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Rutte IV heeft het moeilijk. En vooral met zichzelf. Een jaar nadat het kabinet aantrad hebben geopolitieke turbulenties en economische gevolgen de oorspronkelijke bodem onder de coalitie weggeslagen. Het coalitieakkoord is sneller verdampt dan bij enig eerder kabinet sinds de val van de Muur. Het vertrouwen in het kabinet heeft met de gebrekkige aanpak van ‘Groningen’ en het kindertoeslagschandaal talloze deuken opgelopen. En de coalitie draait zichzelf vast in de stikstof-aanpak. Jaap Jansen en PG Kroeger over het bijna-einde van Rutte IV. *** Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier *** CDA-leider Wopke Hoekstra wil heronderhandelen over het coalitieakkoord, maar nu nog niet. D66-aanvoerder Sigrid Kaag neemt daar kennis van, maar wil ondertussen in volle vaart vooruit. Waar doet dit aan denken? Aan het kabinet Van Agt II. De PvdA nam deel, maar had een voorbehoud gemaakt bij een toekomstig besluit over plaatsing van nucleaire kruisraketten. Dan kon alles onzeker worden. Dat een coalitieakkoord bijgesteld en geactualiseerd wordt, is allesbehalve vreemd. Minister Kajsa Ollongren doet bijna niets anders sinds haar aantreden, met volle steun van coalitie en Kamer. Wel ongebruikelijk is de aankondiging van een openbreken van een akkoord op grond van een nog onheldere situatie in de provincies. Premier Mark Rutte noemt het afwachten van resultaat in die regionale coalitiebesprekingen ‘een versnelling van beleid’. Maar concreet beleid is er nauwelijks, dus er valt weinig te versnellen. Jaap en PG stellen vast dat in het eerste jaar van Rutte IV drie dingen gebeurd zijn. De VVD heeft op haar congres het beleid van minister Van der Wal afgekeurd, maar daar gebeurde verder weinig mee. De ChristenUnie heeft haar Landbouwminister zien vertrekken en diens opvolger zwoegt nog altijd met het voor elkaar krijgen van het beloofde akkoord met visie en perspectief. Mediator Johan Remkes legde een beleidspakket op tafel – waardoor zelfs BBB-aanvoerder Caroline van der Plas ‘een beetje verliefd’ op hem werd - en we moeten nu constateren dat vijf maanden na dato ook met de meest dringende aanmaningen niets concreets is verricht.    De bouw van huizen en infrastructuur ligt nu stil met ernstige economische gevolgen. De nieuwe provinciebesturen moeten hun beleidsplannen onder leiding van BBB gaan opstellen, maar hebben geen heldere aanknopingspunten. Beleidsperspectief en afspraken, Stikstoffonds en uitkoopregelingen ontbreken nog steeds. Nu loopt het kabinet met de 'stikstofpauze' aanzienlijk risico dat de wet voor dat fonds niet eerder dan Prinsjesdag 2024 gereed kan zijn.     Bovendien zijn de financiële fundamenten voor dat fonds sinds 2021 drastisch verslechterd. Dat zet de rijksbegroting onder zware druk, terwijl het kabinet deze toch al fors moet bijstellen na de jaren van tijdelijk noodbeleid voor corona en energieperikelen. Moet minister Kaag gaan snijden in grote uitgavenposten als klimaat, zorg, onderwijs en andere 'D66-portefeuilles'? Midden in de verwarring in de coalitie kwam nog extra verwarring door een tamelijk eenvoudig signaal uit Brussel. De bief van eurocommissaris Virginijus Sinkevičius was gevraagd door het kabinet zelf en in heldere taal liet deze blijken dat ‘Brussel’ een nieuwe Nederlandse uitstelmanoeuvre al voelde aankomen. Sinkevičius (van de Litouwse Unie van Boeren en Groenen) blijkt een scherp gevoel te hebben voor hoe 'Den Haag' functioneert. Geen wonder: hij studeerde Europese Studies aan de Universiteit van Maastricht. Intussen zitten ook onze Europese buren met de handen in het haar. In Vlaanderen sneuvelde de regering bijna op het stikstofdossier. In Frankrijk staken de arbeiders en toekomstige ouderen tegen het pensioenbeleid van Emmanuel Macron. En de Duitse bondskanselier Olaf Scholz waarschuwt zijn Grünen-partner ook alvast voor te veel klimaatambities, onder verwijzing naar de winst van BBB. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! En we bedanken onze adverteerders, zoals Bamigo, het kledingmerk van de toekomst. Ga naar Bamigo.com en krijg 20 procent kennismakingskorting met code Bron20 Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Dat zou helemaal mooi zijn! Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl *** Verder lezen Brief premier Mark Rutte, 31 maart 2023 *** Verder luisteren 335 - Na de verkiezingen: de kunst van het wonden likken 334 - Provinciale-Statenverkiezingen 2023: zware klappen in een verdeeld land 332 - De lange kleurrijke traditie van 'Boerenpartijen' 331 – De Groenen 40 jaar in de Bondsdag: van ‘narrenschip’ naar solide regeringspartij 323 - Paul Frissen en het gevaarlijke verlangen naar de integrale oplossing 288 - Wachten op Remkes. Welke crisis ligt op de loer bij Rutte IV? 277 - De VVD als risicofactor: wat is er aan de hand met Mark Rutte? 271 - Hoe Sigrid Kaag welbewust grote risico's neemt 213 - Van Agt/Den Uyl/Terlouw (1981), de verschrikkelijkste kabinetsformatie ooit 212 - Het CDA zoekt zichzelf, Richard van Zwol en Pieter Jan Dijkman wijzen de weg 193 - Kabinetsformatie 2021: Mark Rutte en de slijtage van zijn leiderschap 186 - Hoe je een ministerie bestuurt, terreur bestrijdt en Poetin op je dak krijgt: Tjibbe Joustra over crisis en controle 180 - Kabinetsformatie 2021: Hoe Mark Rutte de eenzaamste man van het Binnenhof werd 173 - Onder de pragmatische Mark Rutte werd de VVD de grootste, maar ook kwetsbaar 161 - Hans van Mierlo, een politieke popster 120 - Roel Bekker: Waarom bij de overheid dingen zo vaak fout gaan 97 - Bijzondere ministersposten in bijzondere tijden 80 - Rutte en de ministeriële verantwoordelijkheid 66 - Carola Schouten, Landbouwminister tussen boze boeren 55 - Ed Nijpels over zijn Klimaatakkoord 52 - Gerry van der List waarschuwt fletse VVD: Wacht Rutte het lot van Balkenende? 25 - Kim Putters: smeulende kwesties in een welvarend land *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:38:29 – Deel 2 01:15:24 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

'Homelands' noemt Timothy Garton Ash zijn zeer persoonlijke boek over 50 jaar leven, denken en praten met iedereen die ertoe doet in Europa. Het verschijnt meteen ook in het Nederlands als Europa, een persoonlijke geschiedenis. De eminente Britse historicus van Oxford en Stanford sprak over dat boek en de diepe lagen en vele verrassende ontmoetingen en verhalen daarin met Jaap Jansen en PG Kroeger. *** Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier *** Vader John Garton Ash stormde op D Day het Normandische strand op en speelde na de capitulatie van het Derde Rijk cricket in het door zijn eenheid veroverde dorpje Westen in Noord-Duitsland. Zoon Timothy moest onlangs bij het geven van een lezing in de Oekraïense stad Lviv plots de schuilkelder in. Het boek vertelt het verhaal, de belevenissen en inzichten die hij in de voorbije decennia meer en meer ging krijgen. En het is of we met hem door tal van eerdere edities van Betrouwbare Bronnen wandelen. Over De val van de Muur, Václav Havel, de Balten, de retorica van Volodymyr Zelensky, Vladimir Poetins tsarendromen, Helmut Kohl en zijn Saumagen, de heimelijke Gaullist Mitterrand, de Brexit en de ‘bregrets’ daarover en over Margaret Thatchers 'handbagging'. Timothy Garton Ash ziet hoe Europa tussen 1945 en 1989 zichzelf moest heruitvinden, terwijl een grote meerderheid van Europeanen in dictatoriale regimes leefde. Met de val van de Muur brak een nieuw tijdperk aan waarin een heel nieuw Europa zichzelf opnieuw moest uitvinden. En met de inval van Rusland in Oekraïne ziet hij een nieuwe tijd aanbreken. Een periode waarin dat onvolmaakte continent, toch vrijer en sterker dan ooit, zichzelf opnieuw moet definiëren. "We weten nog lang niet waar dit heen gaat, maar ik durf nu wel degelijk een gevoel van optimisme te delen." De ontdekkingstocht van de Britse historicus begon als student in het West-Berlijn van de Koude Oorlog. Hij raakte verslingerd aan het oude, bijna vergeten 'Mittel Europa' dat juist in die jaren nieuw leven kreeg in verzet tegen de tirannie. In Berlijn, Praag, Warschau en het gruwelijk onderdrukte Roemenië kreeg hij vrienden waarmee hij sprak over hun dromen en idealen. Hij was in Gdansk op Walesa's scheepswerf, hij zocht Václav Havel stiekem op in zijn boerengehucht en leerde hun leuze 'Liberté, Fraternité, Normalité!' kennen. Een normaal land, een gewone samenleving als die van Nederlanders, Belgen en Britten, dát werd de droom. Toen de Muur viel, werd alles anders. Maar het intense gesprek met Havel, Kohl en Bronisław Geremek ging voort. En met zijn veelbelovende student - die George Soros voor hem financierde - Viktor Orbán. "Nee, dat is geen succes van mij als leermeester...", zegt Garton Ash vol zelfspot. Hij werd gecommandeerd naar Chequers, het buitenhuis van Margaret Thatcher. Hun gesprek over de de Duitse 'Wiedervereinigung' schreef geschiedenis. Dat geldt ook – en nu, 30 jaar later, dringt dat pas tot hem door - voor de rede van Kohl op zijn uitnodiging in Oxford hield. Het bleek de 'blauwdruk' van Kanzler en Jacques Delors voor de decennia daarna. Zo'n visie is nu weer heel erg nodig, zegt Garton Ash. Maar van wie moet die komen? Ook president George W Bush worstelde met toekomstvragen. "Moeten wij Amerikanen wel willen dat die EU een succes wordt? En moeten we de NAVO verder uitbreiden?", vroeg hij aan Garton Ash. Vlak daarna werden hij en Amerika zeker tien jaar afgeleid door '9/11', Afghanistan en Irak. Vooral China profiteerde daarvan. En nog iemand. Vladimir Poetin. Die ontmoeten we in dit gesprek in 1994 als onbekend gemeenteambtenaar in St. Petersburg. Diens toen al onversneden Russisch Imperiale dromen en frustraties leerden we na 2007 pas goed leren kennen. Te lang heeft Europa daarbij een appeasement-politiek gevoerd, is de bittere conclusie. Nu zullen we Zelensky – in wie Garton Ash overeenkomsten ziet met Havel - moeten helpen te winnen, stelt hij. Alleen zo kan ook in en met Rusland een nieuw begin mogelijk worden. En voor een democratisch Rusland moet uiteindelijk plaats zijn in de NAVO, zegt hij. En het Verenigd Koninkrijk komt terug in de Europese Unie, over een jaar of tien. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie en met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Vrienden van de show kunnen meedingen naar een van de vijf exemplaren van het boek van Timothy Garton Ash, beschikbaar gesteld door uitgeverij De Geus. Als vriend krijg je daarover bericht. Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Dat zou helemaal mooi zijn! Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl *** Verder luisteren 333 - Een 'bromance' tussen Rishi Sunak en Emmanuel Macron. De haat-liefdeverhouding van Britten en Fransen 328 – Nieuwe rauwe wereld. Brexit, what Brexit? 327 - Poetin, Zelensky en wij. Een jaar na de inval 311 - De wereld volgens Simon Sebag Montefiore 303 - Bijzondere Britse premiers 290 - Bondskanselier Olaf Scholz en de razendsnelle ontwikkeling van de EU 283 - Zinkende schepen verlaten de rat: het pijnlijke afscheid van Boris Johnson 272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa 260 - De toesprakentournee van Volodimir Zelenski en de worsteling van de SPD met de erfenis van Brandt en Schröder 259 - PG bespreekt 'Catharina de Grote & Potjomkin' 254 - Frank Heemskerk: dineren met Poetin, bij de Wereldbank Oekraïne helpen opbouwen en nu Europa economisch versterken 253 - Poetins bizarre toespraak: hoe de president de geschiedenis van Oekraïne herschrijft 252 - Guy Verhofstadt over Oekraïne, Rusland en zijn ontluikende vriendschap met Poetin, die plots voorbij was 248 - Oekraïne en de eeuwenoude vriendschap tussen Duitsland en Rusland 244 - Frans Timmermans over onder meer Rusland en Oekraïne 236 – Václav Havel, de dissident die president werd 211 - De ondergang van de Sovjet-Unie: de Coup tegen Gorbatsjov 188 - De ondergang van de Sovjet-Unie: 1991, het jaar waarin Gorbatsjov in de afgrond staart en Poetin gemeenteambtenaar wordt 135 - 30 jaar Duitse eenheid: Carlo Trojan, de Nederlander die meeonderhandelde 124 - 95 jaar Jacques Delors 111 - De onverwachte herrijzenis van Helmut Kohl – en van Truman, Merkel en Rutte 107 - Jean Monnet, de vader van Europa 93 - Hoe Gorbatsjov en het Sovjet-imperium ten onder gingen 84 - Hoe Kohl met Gorbatsjov de Duitse eenwording regelde Afl. 72 - 'Wir sind ein Volk!', December 1989: Helmut Kohl spreekt in Dresden 71 - Caroline de Gruyter: Habsburg als metafoor voor Europa 63 - Judit Varga, minister van Justitie van Hongarije: lessen uit de geschiedenis Afl. 61 - PG Kroeger over de val van de Berlijnse Muur Afl. 53 - 1989 - PG en de viering van 40 jaar Deutsche Demokratische Republik 46 - De zomer van 1989 Afl. 42 - Merkels vertrouweling Elmar Brok: 40 jaar Europese geschiedenis 35 - Charles de Gaulle 32- Churchill en Europa: biografen Andrew Roberts en Felix Klos 30 - Delors en Thatcher 21 - Poetins rolmodel Tsaar Nicolaas I 19 - Anne Applebaum: Poetin en de destabilisering van het Westen *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:42:21 – Deel 2 01:05:51 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Wonden likken. Het gebeurt na de recente Provinciale-Statenverkiezingen massaal, want bijna elke partij verloor. Het is zowel een ritueel als een kunst en een manier om na een nederlaag de draad weer op te pikken, ook in nieuwe politieke verhoudingen. Maar hoe doe je dat? Jaap Jansen en PG Kroeger kijken naar opmerkelijke voorbeelden in de afgelopen dagen en uit het politieke verleden. Eigenlijk zijn er vier soorten van likken van electorale wonden. Vier kenmerkende reacties en gedragspatronen van leiders en hun omgeving na een nederlaag. En van elk van die vier zagen we na deze verkiezingen een fraai voorbeeld. Op één na. Maar ook dat moment kan nog komen. *** Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier *** De eerste karakteristieke reactie is die van 'volstrekte ontkenning'. Wat voor de buitenwacht een pijnlijke klap is, blijkt voor een partij een soms bijna opbeurend signaal van een nieuw begin. Een loepzuivere versie daarvan werd ditmaal gehanteerd door Thierry Baudet (FvD). Hij presenteerde het verlies van tien van de twaalf zetels uit 2019 als een prachtige opsteker, want het FvD-geluid zou immers in elke provincie blijven klinken. En omdat het volk traag van begrip is, biedt juist dit mooie kansen om het idee van een afzonderlijk 'Forumland' allengs te laten doordringen. Verlies? Het is een bevrijding! In de politieke historie is de reactie van het CDA op de verkiezingsuitslag van 2006 hiervan ook een boeiend voorbeeld. Niet een van de politieke doelen van de campagne was gehaald, maar men vierde de 41 zetels die waren vastgehouden als een feestelijke triomf. De ontnuchtering moest nog komen. Een tweede karakteristieke vorm van 'wonden likken' is die van het klein maken en weg verklaren van een nederlaag als een soort weinig verrassend natuurverschijnsel. Bij deze Statenverkiezingen gaven zowel Sigrid Kaag als Mark Rutte hiervan zeer fraaie versies ten beste. Van 'het was niet de winst die wij wilden' tot 'we hebben het best goed gedaan'. Jaap en PG zetten daar enkele feitelijke gegevens naast en die vertellen toch een wat ander verhaal. Zo heeft de VVD sinds 1970 niet zo'n zwakke uitslag gekend. En in de politieke historie lieten de Statenverkiezingen van 1999 vrijwel allemaal juist deze versie van 'wonden likken' zien. Een derde kenmerkend type 'wonden likken' is die van het meteen omhelzen van de allereerste indrukken en die als de geldige analyse brengen. Dat zagen we ditmaal heel duidelijk bij het CDA. Daar namen ze direct het 'frame' van de winnende BBB over. Dat leidde er dan ook toe dat CDA-leider Wopke Hoekstra vervolgens 'koerswijziging op grote dossiers' verlangde zonder zelf te definiëren welke koerswijzigingen dan aan de orde zouden moeten zijn. Hierin leek het CDA opvallend op de VVD van 2002. De liberalen hebben nog jaren last gehad van die eerste reactie op hun toenmalige nederlaag. De vierde variant van het 'wonden likken' is de ‘bijltjesdag'. Het ritueel waarmee zondebokken en verliezende leiders geofferd worden. Die hebben we bij deze Statenverkiezingen (nog) niet gezien. Jaap en PG noteren niettemin een reeks van partijleiders die zeer zware klappen moesten erkennen en zien te verantwoorden. Het is dus afwachten of zich met enige vertraging alsnog zo'n bloederig einde voordoet. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Dat zou helemaal mooi zijn! Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl *** Verder luisteren 334 - Provinciale-Statenverkiezingen 2023: zware klappen in een verdeeld land 332 - De lange kleurrijke traditie van 'Boerenpartijen' 325 - De mythe van Joop den Uyl; het spookbeeld van Mark Rutte 323 - Paul Frissen en het gevaarlijke verlangen naar de integrale oplossing 288 - Wachten op Remkes. Welke crisis ligt op de loer bij Rutte IV? 277 - De VVD als risicofactor: wat is er aan de hand met Mark Rutte? 212 - Het CDA zoekt zichzelf, Richard van Zwol en Pieter Jan Dijkman wijzen de weg 176 – De verkiezingscampagne van 2021: onverwachte winnaars en verliezers 170 - Waarom linkse samenwerking altijd weer mislukt 141 – Hans Vijlbrief: een nieuwe relatie overheid-burger in de strijd tegen het populisme 89 - Voorzitter Jan Anthonie Bruijn over zijn onmisbare Eerste Kamer 28 - Eerste-Kamervoorzitter Ankie Broekers-Knol waarschuwt 30 - De Uil van Minerva 26 - Fatale Statenverkiezingen in de geschiedenis *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:46:32 – Deel 2 01:19:14 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De Statenverkiezingen van 15 maart 2023 lieten grote verschuivingen zien in het politieke landschap. Alle reden voor Jaap Jansen en PG Kroeger om de feiten en de cijfers achter de cijfers onder de loep te nemen. *** Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier *** Want als de Boer Burger Beweging zestien Eerste Kamerzetels verovert, dan gaan er nog altijd 59 naar anderen. En als de grootste nieuwe partij van 2019 nu bijna verdwijnt en ingeruild wordt voor een andere 'grootste nieuwe partij' is er eens te meer reden om zowel die cijfers als de campagne zelf te analyseren. Uit onderzoek van de Rabobank blijkt dat negen op de tien mensen het gevoel heeft 'dat het in ons land niet de goede kant op gaat'. Dit leeft dus heel breed, met het zwaartepunt van dat negatieve gevoel in regio's aan de randen van het land gelegen - van Zeeland tot in Noordoost-Groningen. Zelfs in gebieden waar burgers best wel content zijn over hun welvaart, is dat negativisme manifest. Tegen die achtergrond moet je de uitslag van deze verkiezingen begrijpen. De cijfers laten daarbij enkele opvallende dingen zien. Jaap en PG signaleren dat op rechts de pro-Poetinpartijen zware klappen krijgen. Het CDA wist meer van de eigen kiezers van de Tweede-Kamerverkiezingen van 2021 vast te houden dan D66. Die laatste partij verloor ruim 20 procent van haar aanhang van toen aan PvdA en GroenLinks, die stevig overeind blijven in de Eerste Kamer. En de VVD wist niet te profiteren van de tweestrijd die Mark Rutte wilde creëren met die ‘linkse wolk’. Het forse verlies van het CDA blijkt ook nu weer gedomineerd door verlies aan het kerkhof en thuisblijvers. Hoe zullen de partijen terugblikken op hun campagnes? De VVD zal moeten analyseren of de kunstmatige tweestrijd met ‘de erfenis van Joop den Uyl’, ongeloofwaardige beloften van Edith Schippers over lagere belastingen en joligheid van een premier bij talkshow Vandaag Inside (nota bene in oorlogstijd!) wel goed werkten. Ook het CDA moet de warrigheid van zijn boodschap - verschillende prominenten hielden heel verschillende betogen - tegen het licht houden. En alle partijen en veel media moeten zich afvragen waarom zij ‘die leuke Caroline van der Plas’ zo vaak zo makkelijk lieten wegkomen met loze beweringen. Jaap en PG brengen het nieuwe politieke landschap in kaart. En dat is verrassend helder soms. In alle provincies zal BBB nu moeten leveren, als initiatiefnemer in de formaties. Hoe, met wie en welke zwaartepunten is direct een lakmoesproef. Vooraf niet-onderhandelbare eisen stellen over stikstof en gedwongen onteigening van boeren zal niet blijken te werken, gelet op de taak van de provincie als 'medebestuur'. En kan Van der Plas als eenpitter vanuit de Tweede Kamer al die enorm grote Statenfracties, eigen gedeputeerden en de fractie van zestien Eerste-Kamerleden politiek managen? Dit lukte Thierry Baudet noch Geert Wilders en dat leidde al snel tot versplintering. Ook in de Senaat is het beeld helder. Alle vier de coalitiepartijen lieten veren, zodat onder hen vooral gedeelde smart heerst. Tegelijkertijd hebben zij met zowel de 'linkse wolk' als met BBB aan één partner genoeg voor - wellicht af en toe wisselende - meerderheden. VVD-leider Mark Rutte heeft als premier met een dergelijke situatie nu al dertien jaar ervaring. De twee eerdere Statenverkiezingen die tot grote troebelen leidden kunnen hier leerzaam zijn. In 1966 duikelde het kabinet-Cals na grote winst van de Boerenpartij, maar toch vooral door interne perikelen van profilering tegen elkaar. In 1982 won juist de grootste regeringspartij - het CDA - terwijl de andere - de PvdA - zwaar gehavend was. Dit laatste is nu juist niet aan de orde. Wat betreft een 'Cals-effect' is het signaal van VVD-minister Micky Adriaansens Economische Zaken en Klimaat) een veeg teken dat kan leiden tot brandalarm. Zij stelde kort voor de verkiezingen plots het beleid van haar D66-collega Rob Jetten (op hetzelfde departement!) ter discussie. Is dit het begin van het einde voor Rutte IV? *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Dat zou helemaal mooi zijn! Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl *** Verder lezen *** Verder luisteren 332 - De lange kleurrijke traditie van 'Boerenpartijen' 325 - De mythe van Joop den Uyl; het spookbeeld van Mark Rutte 323 - Paul Frissen en het gevaarlijke verlangen naar de integrale oplossing 277 - De VVD als risicofactor: wat is er aan de hand met Mark Rutte? 212 - Het CDA zoekt zichzelf, Richard van Zwol en Pieter Jan Dijkman wijzen de weg 208 - Max Weber: wetenschap als beroep en politiek als beroep 200 - De Heerser: Machiavelli's lessen zijn nog altijd actueel 176 – De verkiezingscampagne van 2021: onverwachte winnaars en verliezers 170 - Waarom linkse samenwerking altijd weer mislukt 141 – Hans Vijlbrief: een nieuwe relatie overheid-burger in de strijd tegen het populisme 89 - Voorzitter Jan Anthonie Bruijn over zijn onmisbare Eerste Kamer 28 - Eerste-Kamervoorzitter Ankie Broekers-Knol waarschuwt 31 – Populisten tot mislukken gedoemd 30 - De Uil van Minerva 26 - Fatale Statenverkiezingen in de geschiedenis *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:31:40 – Deel 2 01:15:00 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De panelen schuiven wereldwijd en niet in het minst in Europa. Een van de meest opmerkelijke trends is die van de verkilling tussen Frankrijk en Duitsland waartegenover nu ineens een nieuwe passie tussen Parijs en Londen in bloei lijkt te komen. Hebben Vladimir Poetin en Olaf Scholz Emmanuel Macron en Rishi Sunak in elkaars armen gedreven? Jaap Jansen en PG Kroeger duiken in deze onverwachte 'bromance' over het Kanaal heen. *** Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier *** Nu is de historie van de Frans-Britse betrekkingen natuurlijk een van de meest kleurrijke. De contrasten, de 'ups and downs', de 'amours fous' afgewisseld door explosies en oorlogen bepalen al duizend jaar deze politieke en culturele relatie. Dat loopt van het Tapijt van Bayeux over die ene succesvolle invasie van het Britse eiland tot het 'Non!' van Charles de Gaulle en van honderd jaar oorlog tot samen optrekken tegen Johan de Witt. En van Trafalgar en Waterloo tegen Napoleon tot samen op de Krim tegen tsaar Nicolaas I. In 'Yes Minister' formuleerde Sir Humphrey dan ook precies hoe een Brit daarover dacht.   Uit die kleurrijke historie zijn fundamentele principes gegroeid zoals de vanzelfsprekende culturele superioriteit van de Fransen en ‘het Perfide Albion’ der Britten. "Een volk met zo'n slechte keuken kun je niet vertrouwen," zei Jacques Chirac al eens. Deze twee naties zullen elkaar nooit echt begrijpen. Tegelijkertijd komen ze ook nimmer los van hun wederzijdse fascinatie. “Zij heeft de ogen van Caligula en de mond van Marilyn Monroe”, zei Francois Mitterrand over Margaret Thatcher. Dat kleurt ook wat er nu ineens gebeurt. Sunak begrijpt wat Boris Johnson niet zag. 'Getting Brexit Done' lukt alleen nog als de EU daar nog iets in zou zien, in het eigen belang. En daarvoor heeft hij zowel Ursula von der Leyen als Emmanuel Macron nodig. De Franse president ziet daarbij een nieuwe kans voor zijn 'legacy' als vernieuwer van Europa. Bovendien zijn Fransen en Britten geopolitiek - ook tegenover Poetin en Xi Jinping - veel meer elkaars partners dan anderen binnen de EU ooit kunnen zijn. Sunak heeft daarbij dringende binnenlandse redenen voor deze plotse 'bromance'. Slaagt hij erin de ellende van Brexit te verzachten, dan kan hij zowel de Ieren en Schotten als politieke concurrent Labour een machtig wapen uit handen slaan. Met Macron kan Londen zelfs een nieuwe alliantie binnen het brede Europa vormen - zeker nu de Frans-Duitse As zo hapert - en kunnen de Britten actief partner worden in de nieuwe vormen van Europese samenwerking die Macron al langere tijd propageert. Ook rond defensie. En dus blijkt Sunak bereid heel veel geld aan de Fransen te geven om vluchtelingen ervan af te houden in kleine bootjes het Kanaal over te steken. En zelfs over schoolreisjes naar het Louvre wilde hij met Macron tot versoepelingen komen! Bij grote thema's als energie en defensie wil Macron een brug slaan tussen de EU en 'les Anglosaxons'. Precies wat De Gaulle ook wilde! Hou ze erbuiten, maar koppel ze wel aan Europa via Parijs. Het is daarom geen toeval dat koning Charles III zeer binnenkort met zijn allereerste staatsbezoek zijn opwachting maakt bij de ‘collega-monarch’ in het Élysée. De zoete wraak van Macron op de vorige Britse premier Liz Truss, die zei dat ze nog niet wist of ze Macron vriend of vijand moest noemen. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie en met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Dat zou helemaal mooi zijn! Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl *** Verder luisteren 328 – Nieuwe rauwe wereld. Brexit, what Brexit? 303 - Bijzondere Britse premiers 302 - De Frans-Duitse motor hapert. Gesprek met Bondsdaglid Otto Fricke 284 - Quatorze Juillet: komt onder Macron een einde aan De Gaulles Vijfde Republiek? 283 - Zinkende schepen verlaten de rat: het pijnlijke afscheid van Boris Johnson 272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa 240 - Het Franse EU-voorzitterschap als uitdaging voor Rutte IV 231 - Geschiedenis als politiek wapen 204 - 14 juli 2021: Op weg naar de Franse presidentsverkiezingen 190 - Napoleon, 200 jaar na zijn dood: zijn betekenis voor Nederland en Europa 124 - 95 jaar Jacques Delors 107 - Jean Monnet, de vader van Europa 71 - Caroline de Gruyter: 'Brexit maakt Europa sterker' - De EU als het Habsburgse Rijk van onze tijd 69 - Britse verkiezingen! PG Kroeger over 'the mother of parliaments' 52 - Hoe Rutte David Cameron teleurstelde 45 – De liefdesbrieven van Francois Mitterrand 32- Churchill en Europa: biografen Andrew Roberts en Felix Klos 30 - Delors en Thatcher 8 - Pim Waldeck over 'die gekke Britten' en Paul Rem over The Queen *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:46:55 – Deel 2 01:27:21 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het verrassende van Caroline van der Plas en haar BBB is niet hoe authentiek ze zijn, maar vooral hoezeer ze een kopie zijn van eerdere partijen en bewegingen die in ons parlement en daarbuiten opdoken. Veel van de ingrediënten van zulke clubs zijn herkenbaar in stijl en inhoud. Jaap Jansen en PG Kroeger analyseren het opmerkelijke gebrek aan originaliteit in waarden en patronen bij de ‘boerenpartijen’ in de historie en nu. *** Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier *** Met de komst van het algemeen kiesrecht ging de Nederlandse politiek door een periode van experimenten en versnippering. De dominantie van de negentiende-eeuwse liberale herenpartijen was voorbij. De jaren 1920 en ’30 waren de jaren van opkomst en neergang van allerlei partijen en groepen die zich richtten op de stem van de boerenstand, het platteland, de kleine neringdoenden en autoritair denkende burgers. Heel bekend werd de Plattelandersbond van Boer Braat met zijn strijd tegen stadse fratsen, ambtenarij en de zomertijd. Na de bezetting, tijdens de wederopbouw en de verzuiling, was voor zulke partijen minder belangstelling. Niettemin waren er ook in de jaren ‘50 allerlei nieuwe pogingen, zoals de zeer rechtse Nederlandse Oppositie Unie. Toen die uiteenviel kwam Hendrik Koekoek met acties tegen het Landbouwschap en zijn eigen Boerenpartij, die al snel succes kreeg: in 1963 drie zetels in de Tweede Kamer en in 1966 bij de Provinciale-Statenverkiezingen de grote doorbraak. Zijn mediamieke succes als 'man van het volk' en het 'nuchtere platteland' is herkenbaarder dan ooit. Hij had de lachers op zijn hand, juist als hij onzin debiteerde. Sterk was hij in streken waar eerder de NSB en later de PVV scoorden. Maar vooral zijn stevige aanhang in de grote steden was opvallend: een ‘provo’ avant la lettre. Zijn succes werd meteen zijn ondergang. Gelukszoekers, afsplitsingen en extreemrechtse oprispingen beschadigden de Boerenpartij. Hierin wees deze vooruit naar latere partijen als die van de ouderen, de LPF, PVV en FvD. In de BBB komen patronen, accenten en vaste waarden van meer dan een eeuw van zulke partijen voor boer, middenstand en platteland - soms letterlijk - opnieuw naar voren. Het anti-elitaire, de identificatie met een Nederland vol nijvere lieden met een zuiver hart, het beklag over gebrek aan een luisterend oor, argwaan naar wetenschap en feiten, een nadruk op volks entertainment en focus op één populair boegbeeld - het is allemaal ten volle aanwezig. Jaap en PG vragen zich af of de vaste patronen van personele ellende, scheuringen en verval zich ook nu zullen vertonen, na de Statenverkiezingen van 15 maart 2023.  *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Dat zou helemaal mooi zijn! Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl *** Verder lezen Caroine van der Plas - Gewoon gezond verstand (Prometheus) *** Verder luisteren 296 - Doe effe normaal man! De macht der gewoonte in de Nederlandse politiek 288 - Wachten op Remkes. Welke crisis ligt op de loer bij Rutte IV? 249 - Gedrag en omgangsvormen in de Tweede Kamer 232 – Kabinetsformatie 2021: Kan de Kamer haar rol wel aan? En wat te doen met antidemocratische partijen? 169 - Vijftien jaar Partij voor de Vrijheid van Geert Wilders 168 – De zeven geheimen van een succesvolle verkiezingscampagne 166 - Verkiezingsdebatten: hoe je ze wint of verliest 165 - Verkiezingen 2021: succesvolle campagnestrategieën + tips voor lijsttrekkers 152 - De 19e-eeuwse wortels van Forum voor Democratie 145 - Forum voor Democratie en de alleenheerschappij van Thierry Baudet 113 - De Jaren '20 als wenkend perspectief 73 - Belangenverstrengeling en kleine krabbelaars in de politiek 66 - Carola Schouten, Landbouwminister tussen boze boeren 65 - 'Vroeger was alles beter', PG Kroeger: nostalgie als strategie en politiek wapen 48 - Wilders gewogen: Gerrit Voerman en Koen Vossen over de PVV 32 - Frits Bolkestein over Thierry Baudet en de VVD 31 – Populisten tot mislukken gedoemd 26 - Fatale Statenverkiezingen in de geschiedenis *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:33:46 – Deel 2 01:31:37 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Op 6 maart 1983 brak een nieuw tijdperk aan voor Duitsland en Europa. Bündnis 90/Die Grünen betrad voor het eerst het parlement in Bonn. Een nieuwe generatie met een eigen stijl en dynamiek ging haar stempel drukken. Nu, veertig jaar later, regeren De Groenen op veel plaatsen mee als constructieve hervormers. Ze geven Duitsland opvallend kleur en elan. Jaap Jansen en PG Kroeger verdiepen zich in de kleurrijke historie en de uitdagingen van toen en nu. *** Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier *** Het eerste optreden van De Groenen was een cultuurschok. Zó zag een beschaafd politicus er toch niet uit? En dat taalgebruik, die gympies in de plenaire zaal, de nachtenlange ideologische knokpartijen en heuse radencommunisten in de fractie! Media en klassieke politiek - voorop de nieuwe bondskanselier Helmut Kohl - moest er nogal aan wennen en lieten zich ook provoceren en overrompelen. En al direct viel daar de goedgebekte straatvechter uit Frankfurt op, de latere minister Joschka Fischer. De nieuwe partij had veel te danken aan Ronald Reagan. Op hem konden antikapitalistisch links, anti-atoomgroepen, milieuactivisten en feministen hun vuur projecteren. Dat bond hen en dat was ook nodig, want de interne machtsstrijd tussen 'Fundis' en 'Realos' - extremen en pragmatici - wilde de partij nogal eens verlammen en verscheuren. Het ging vaak drastisch op en neer, wat te zien was in de verkiezingsuitslagen. Toch overleefden ze zelfs een haast fatale nederlaag bij de Wiedervereinigung in 1990. Wat hielp was hun succes in het Europees Parlement en de kansen die zij pakten in de 'Länder' waar zij met Fischer in Hessen bewezen competent en daadkrachtig te kunnen zijn. Toen Angela Merkel cheffin werd van de CDU konden zij zelfs met die partij gaan regeren in regionale en stedelijke coalities. De als 'Melonenpartei' beschimpte Groenen - vanbuiten groen, vanbinnen rood - werden serieuze partner in het midden. In de regeringen van SPD-bondskanselier Gerhard Schröder bewezen ze Duitsland nieuw elan te kunnen geven en onder Merkel bleven ze overeind. Zij wilde in 2017 een coalitie met hen, maar de FPD zag er uiteindelijk niets in. Tot in 2021, toen ze met Robert Habeck als vicekanselier en superminister van Economie en Klimaat en Annalena Baerbock op Buitenlandse Zaken gingen regeren met SPD en FDP onder Olaf Scholz. Dankzij Vladimir Poetin maken De Groenen zelfs indruk maken met hun daadkracht. Tegelijk valt op hoe hun kernthema's actueel blijven en gemoderniseerd worden. Na de Europese Verkiezingen van 2024 zouden De Groenen in Brussel wel eens kunnen zorgen voor een verrassing waar Ursula von der Leyen niet blij mee is! *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! En we bedanken onze adverteerders, zoals Bamigo, het kledingmerk van de toekomst. Ga naar Bamigo.com en krijg 20 procent kennismakingskorting met code Bron20 En de Staatsloterij, die bij de trekking van 10 maart 2023 bovenop het prijzenpakket een extra geldprijs uitdeelt: tien jaar lang 100.000 euro per jaar! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Dat zou helemaal mooi zijn! Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl *** Verder kijken Die Grünen - Von der Ökosekte zur Regierungspartei (1) Die Grünen - Farbbeutel und Sachzwänge (2) Die Grünen und die Macht | Dokumentation deutsch HD [2020] Robert Habeck im Gespräch mit Joschka Fischer: 40 Jahre Die Grünen *** Verder lezen Jaap schreef in 1983 al over De Groenen Pfarrer, Grafen und Bauern mit (Sonnen-)Blume *** Verder luisteren 290 - Bondskanselier Olaf Scholz en de razendsnelle ontwikkeling van de EU 279 - Jaap de Hoop Scheffer over Poetin, Oekraïne, de NAVO en de toekomst van de EU 276 - 30 jaar politiek, 16 jaar bondskanselier en de hond van Poetin: Angela Merkel blikt terug 260 - De toesprakentournee van Volodimir Zelenski en de worsteling van de SPD met de erfenis van Brandt en Schröder 256 - Na de inval in Oekraïne: 'Nu serieus werk maken van Europese defensiesamenwerking' 248 - Oekraïne en de eeuwenoude vriendschap tussen Duitsland en Rusland 233 - Kabinetsformatie 2021: Otto Fricke over de Europese ambities van de nieuwe Duitse regering 218 - Angela Merkel, een bijzondere bondskanselier - gesprek met biograaf Ralph Bollmann 205 – Bondsdagverkiezingen 2021: invloedrijke liberaal Otto Fricke blikt vooruit 189 - Volt in het Europees Parlement en de Tweede Kamer: het eerste dubbelinterview met Laurens Dassen en oprichter Damian Boeselager 178 - De opvolging van bondskanselier Merkel: vijf kanshebbers 156 – 2020: een historisch jaar voor Europa en EU-voorzitter Angela Merkel 122 - De EU in de tweede helft van 2020: Voorzitten op z'n Duits 24 - Spitzenkandidat Manfred Weber (Europees Parlement, CSU) haalt uit naar premier Mark Rutte 20 - Peter Altmaier (Duitse minister van Economie en Energie, CDU) over Nederland in Europa, Brexit en de opvolging van Angela Merkel *** Tijdlijn 00:00:00 – Intro 00:04:29 – Advertentie Staatsloterij 00:06:54 – Deel 1 00:40:47 – Advertentie Bamigo + Deel 2 01:03:16 – Deel 3 01:36:40 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Tweede-Kamervoorzitter Vera Bergkamp kreeg een stevige analyse met aanbevelingen over hoe toekomstige kabinetsformaties niet zo ‘onprofessioneel’, ‘vreselijk’ en ‘chaotisch’ zouden moeten verlopen als die van Rutte IV. Een groep kenners onder aanvoering van emeritus-hoogleraar Carla van Baalen was er goed voor gaan zitten en kwam met een stevig en onthullend stuk. Het rapport-Van Baalen houdt alle betrokkenen een spiegel voor en daagt ze uit allereerst ook over hun eigen rol goed na te denken. Jaap Jansen en PG Kroeger gaan na of dit advies nu echt helpt en wat we nog meer kunnen leren uit de onthullende passages en terugblikken van alle deelnemers in die zo lange formatie van 2021. *** Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier *** De formatie van 2021 vertoont allerlei paradoxen die een zelfkritische benadering verdienen. De Tweede Kamer ging zo haastig en onvoorbereid aan de slag, dat meteen een reeks welhaast fatale fouten werd gemaakt. En die leidden tot zeer moeizame toestanden, wantrouwen en ernstige vertraging in het hele proces. Het ging al meteen mis in de nacht na de verkiezingsuitslag met een telefonische deal tussen Mark Rutte en Sigrid Kaag. Pijnlijk duidelijk is dat veel Kamerleden geen idee hebben wat zij bedoelen als men zegt 'de regie' te hebben genomen. Sophie Hermans noteert zelfs dat er tijdens een formatie eigenlijk sprake is van twee Tweede Kamers. Er is ook tien jaar na het uit de formatie halen van de koning nog steeds verwarring over wat diens rol was. En er blijkt niettemin behoefte aan bovenpartijdige procesbegeleiding. De opmerkingen daarover in Betrouwbare Bronnen 210 van Herman Tjeenk Willink blijken nog altijd zeer actueel. In het rapport-Van Baalen breken alle oud-informateurs de staf over hoe de Kamer bij hun verslagen over de inhoud van hun werk juist geen regie pleegde. Hier sluit het rapport direct aan bij de opmerkingen van Mariëtte Hamer Betrouwbare Bronnen 224. Van Baalen komt met een eenvoudige maar fundamentele aanbeveling: laat in het Kamerdebat de informateur zelf als eerste zijn conclusies toelichten. Hoe zou een kabinetsformatie helderder en doeltreffender kunnen? Kunnen bijvoorbeeld strakke tussentijdse deadlines helpen? En waarom is de boeiende poging met het inhoudelijke akkoord op hoofdlijnen van Sophie Hermans en Rob Jetten zo achteloos weggemoffeld? Wat maakt een verkenner succesvol en waarom had Mark Rutte in het beruchte '1 april debat' op een cruciaal punt helemaal gelijk? En wat bezielt Van Baalen bij haar betoog tegen hoorzittingen van de Kamer met kandidaat-bewindslieden? *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! En we bedanken ook onze adverteerders, zoals Het Nationale Theater, met Shakespeares Coriolanus op tournee t/m 7 april 2023. Met 20 procent Betrouwbare Bronnen-korting kun jij hier ook bij zijn! En de Staatsloterij, die bij de trekking van 10 maart 2023 bovenop het prijzenpakket een extra geldprijs uitdeelt: tien jaar lang 100.000 euro per jaar! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl *** Verder lezen Kamervoorzitter ontvangt evaluatie formatie 2021 (23 februari 2023) *** Verder luisteren Sven op 1 met parlementair historicus Carla van Baalen (WNL, Radio 1, 23 februari 2023) En eerdere afleveringen van Betrouwbare Bronnen: 271 - Hoe Sigrid Kaag welbewust grote risico's neemt 261 - Mariëtte Hamer en de kunst van het voorzitten - een masterclass 243 - Regeringsverklaring Rutte IV: alles moet veranderen opdat alles hetzelfde blijft 238 - Kabinetsformatie 2021: Een opmerkelijk coalitieakkoord en de Kamer op zoek naar haar rol 237 - Kabinetsformatie 2021: do's en don'ts voor nieuwe bewindslieden 234 - Kabinetsformatie 2021: Nieuw elan met nieuwe ministeries en nieuwe ministers 233 - Kabinetsformatie 2021: Otto Fricke over de Europese ambities van de nieuwe Duitse regering 232 – Kabinetsformatie 2021: Kan de Kamer haar rol wel aan? En wat te doen met antidemocratische partijen? 224 - Kabinetsformatie 2021: Het ongeduld van Mariëtte Hamer 219 - Kabinetsformatie 2021: Een beknopt coalitieakkoord met meer ruimte voor de Kamer als spannend experiment 217 - Kabinetsformatie 2021: Wordt Rutte IV het tweede kabinet-Den Uyl? 213 - Van Agt/Den Uyl/Terlouw (1981), de verschrikkelijkste kabinetsformatie ooit 210 - Kabinetsformatie 2021: Herman Tjeenk Willink over het verval van de democratische rechtsorde 209 - Kabinetsformatie 2021: De VVD nerveus, het CDA labiel en Hamer houdt stug vol 193 - Kabinetsformatie 2021: Mark Rutte en de slijtage van zijn leiderschap 192 - Kabinetsformatie 2021: Het gaat over hun toekomst: jongeren voor het eerst aan tafel in de formatie 191 - Kabinetsformatie 2021: Hoe krijgen we de balans terug in de trias politica? De Kamer kan zelf al heel veel doen! 187 - Kabinetsformatie 2021: De klaagzang van het kabinet en de Kamer 184 - Kabinetsformatie 2021: Brieven aan de informateur - geslaagde en minder geslaagde lobby's 182 - Kabinetsformatie 2021: De verrassend vertrouwde werkwijze van Herman Tjeenk Willink 180 - Kabinetsformatie 2021: Hoe Mark Rutte de eenzaamste man van het Binnenhof werd 179 - Kabinetsformatie 2021: Verkenners die schielijk van het toneel verdwenen, een politieke sluipmoord en de 'gouden standaard' van wijs en effectief formeren 177 - Kabinetsformatie 2021: Formeren is faseren, dus het begint met verkennen 222 - Na de kindertoeslagaffaire. Hoe Nederland rechtsstaat en democratie kan verbeteren. Gesprek met Richard Barrett van de Venetië Commissie 162 - Pieter Omtzigt over macht en tegenmacht 160 - De val van het kabinet Rutte III *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:03:30 – Spotje: Het Nationale Theater – Shakespeares Coriolanus (tournee t/m 7 april 2023) 00:37:49 – Spotje: Staatsloterij (trekking 10 maart 2023) 00:47:15 – Deel 2 01:10:47 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Na forse bezuinigingen in het kabinet Rutte I en verschraling in de coronaperiode krijgt de cultuursector er van Rutte IV structureel 170 miljoen euro bij. Maar met de plannen die staatssecretaris Gunay Uslu (D66, Cultuur & Media) heeft is dat extra geld zo weer op. En als er plots weer bezuinigd moet worden, dan roepen veel Nederlanders: pak eerst maar die cultuurbegroting. Zal ze dat accepteren? Jaap Jansen praat met Gunay Uslu. Ze heeft geen politiek verleden, al wilde ze als meisje - toen ze op tv over de toekomst van ons land alleen maar mannen zag debatteren - minister-president worden. Ze doceerde cultuurwetenschappen en richtte voor Corendon hotels en resorts in. De snelheid van het bedrijfsleven mist ze in de politiek: “Een ondernemende geest zoekt altijd de grenzen op. Het zijn stroperige processen. Ik vind de Tweede Kamer nog steeds onwennig.” Ze zegt dat de cultuursector misschien wel fors moet veranderen. Om te beginnen wil ze stevig investeren in de makers, want bijvoorbeeld veel popmuzikanten en acteurs verdienen veel te weinig. Over de omroepen zegt ze: "Zijn die nog wel van deze tijd?" En ze moet niets hebben van een strijd tegen ‘wokisme’: “Laten we alsjeblieft niet de hele tijd framen.” *** Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Dat zou helemaal mooi zijn! Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl *** Verder lezen Gunay Uslu - Huizingalezing 2023. Cultuur geeft leven aan onze levens. Hoe Nederland cultuur waardeert. Van cultureel nationalisme tot corona en daarna (1872-2022 en verder) Melle Daamen - Grazen boven het kunstgras. Het falende Nederlandse kunstbeleid (Prometheus, 2022) *** Verder kijken Sarah Vos - White Balls on Walls. Confronterende zoektocht naar meer diversiteit in het Stedelijk Museum *** Verder luisteren 317 - Extra winteraflevering: PG tipt boeken! 315 - Vrouw, leven, vrijheid: oorzaken en achtergronden van het straatprotest in Iran. En: de rijke Perzische cultuur 305 - Andrea Wulf, Hoe rebelse genieën twee eeuwen later nog ons denken, cultuur en politiek beïnvloeden 291 – De dubbele jaren van staatssecretaris Marnix van Rij 274 - Thorbecke, denker en doener 271 - Hoe Sigrid Kaag welbewust grote risico's neemt 270 - Hoe Sigrid Kaag de hoogste Nederlander werd bij de Verenigde Naties 249 - Gedrag en omgangsvormen in de Tweede Kamer 88 - Leven en werk van onderwijsvernieuwer Jos van Kemenade 27 - Rob Jetten wil muren slopen 13 - Liberalen, volkscultuur en Stalin *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:36:54 – Deel 2 01:01:40 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Sinds de Russische inval in Oekraïne staat heel Europa op z'n kop. Niets is meer zoals het was. Dat geldt ook voor het radicale afscheid dat het Verenigd Koninkrijk wilde nemen van de Europese Unie: de Brexit. Want alles wat tijdens de pro-Brexit campagne werd verondersteld en verwacht, blijkt inmiddels een fata morgana. Vol bitterheid is hét modewoord bij de Britten nu ‘Bregret’. Jaap Jansen en PG Kroeger verdiepen zich in de verwachtingen, angstvisioenen en tactische manoeuvres rond het referendum in 2016 en wat zich daarna - en vooral ook nu - in de politieke realiteit voltrok. Brexit bleek geen voorbode van een reeks triomfantelijke 'exits', integendeel. De EU werd alleen maar steviger en eensgezinder, de eurozone breidde uit met ambitieuze nieuwe deelnemers, er kwamen innovatieve vormen van Europese samenwerking rond cruciale thema's als energie, klimaat, cyber en defensie. Zelfs bij ons duiken de vurigste Nexit-bepleiters weg voor hun eigen verhalen van destijds. *** Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier *** Brexit kostte in Downing Street 10 vier premiers op rij de kop. Niet een van hen kon de pretenties en beloften concreet realiseren. De 'oven ready deal' waarin het VK alle lusten maar niet langer de lasten van de EU zou bewaren, veranderde in een nachtmerrie. De ‘bevrijdende handelsverdragen buiten Brussel om’ verdampten bijna onmiddellijk. Economie en financiën kregen zulke klappen, dat onder Liz Truss de Britse pensioenfondsen bankroet dreigden te gaan. Take back control? Dat had er toch wat anders uit moeten zien! De EU kon na Brexit niet erg schelen wat de Britten bleven eisen en agenderen. Michel Barnier onderhandelde virtuoos en hield de 27 lidstaten op één lijn, vooral ook als steun in de rug voor Ierland. En zo staat Londen nu met lege handen en in de greep van heel veel nieuwe bureaucratie. Brexit is een kolossale fout, zegt oud-premier John Major. Zelfs Margaret Thatcher zou zich ervoor schamen, zegt haar oud-minister Michael Heseltine. Iconen van de 'Remain' campagne van destijds nemen nu wraak op de aanhang van Boris Johnson. Diens vader is zelfs Fransman geworden. De nieuwe premier Rishi Sunak beseft dat hij een politieke ruïne heeft overgenomen. Jaap en PG duiden de opmerkelijke signalen die hij afgeeft van een soort herstartvan de relatie met de EU om de grootste schade te herstellen. Allerlei geheim overleg - zowel met Brussel als met Labour - moet een doorbraak opleveren. Maar vertrouwt zijn eigen partij Sunak hier wel? En gunt Labour hem een succes of eist Keir Starmer een hoge prijs? Gelet op de krachtige rol van de Britten bij de steun aan Oekraïne en vanwege de vrees dat men in de nieuwe, rauwe wereld alleen komt te staan naast de grote blokken VS, EU en China, zou de relatie tussen Londen en Brussel wel eens een verrassende renaissance kunnen ondergaan. Liz Truss wilde al een prominente rol in de nieuwe Europese Politieke Gemeenschap en op grote terreinen als defensie zien beiden pluspunten bij intensieve afstemming. Het zou ons niet verbazen als de Europese verkiezingen van 2024 opeens zullen gaan over het omgekeerde van Brexit, Nexit, Frexit, Grexit en Hungrexit. Over een sterke EU en intensieve allianties met de landen om de EU heen. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Dat zou helemaal mooi zijn! Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl *** Verder luisteren 303 - Bijzondere Britse premiers 283 - Zinkende schepen verlaten de rat: het pijnlijke afscheid van Boris Johnson 124 - 95 jaar Jacques Delors 81 - Ambassador Peter Wilson: 'No race to the bottom after Brexit' 71 - Caroline de Gruyter: 'Brexit maakt Europa sterker' - De EU als het Habsburgse Rijk van onze tijd Episode 69 - Britse verkiezingen! PG Kroeger over 'the mother of parliaments' (in Dutch) Episode 52 - Hoe premier Mark Rutte premier David Cameron teleurstelde  Episode 32 - Churchill on Europe - biographers Andrew Roberts and Felix Klos (in English) Episode 30 - PG Kroeger over Delors en Thatcher (in Dutch) 20 - Peter Altmaier (Duitse minister van Economie en Energie) over Nederland in Europa, Brexit en opvolging Merkel Episode 8 - Pim Waldeck over 'die gekke Britten' en Paul Rem over de Queen (in Dutch) *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:53:37 – Deel 2 01:22:44 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Wie half februari 2022 had verteld dat Volodymyr Zelensky als held zou worden ontvangen op een top van Europese regeringsleiders, het Europees Parlement en het Amerikaanse congres was uitgelachen. In die dagen zaten Emmanuel Macron en Olaf Scholz in het Kremlin aan een heel lange tafel te soebatten met Vladimir Poetin en wisten de 'realisten' onder de experts en commentatoren heel zeker dat Poetin zou doen wat zij van hem verwachtten: oorlog zou er nooit komen. Nu de Russische inval precies een jaar geleden plaatsvond, doen Jaap Jansen en PG Kroeger een eerste poging tot een bestandopname sinds die zwarte dag in de Europese geschiedenis, 24 februari 2022. Ook omdat we inmiddels veel meer weten van wat die eerste 48 uur nu écht gebeurde. "Ik weet niet of wij elkaar ooit zo nog een keer zullen spreken”, zei de Oekraïense president uit zijn bunker via het scherm tegen de Europese leiders die met spoed bijeenkwamen. *** Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier *** In deze aflevering komt PG in gesprek met Jaap met tien observaties en lessen zoals die nu rondgaan onder kenners en politieke leiders. 1] Poetins 'speciale militaire operatie' was en is een door en door ideologische oorlog 2] Het in de historie vaak niet zo succesvolle Russische leger zorgde opnieuw voor een fiasco van planning, logistiek, operaties en afwezige exit-strategie 3] Europa is aaneengesmeed in plaats van uiteengejaagd en het 'levert' 4] Niet alleen overleeft Oekraïne, heeft zijn positie - met Moldavië! - feitelijk zeer versterkt 5] De onder president Donald Trump ‘hersendode NAVO’ (dixit Macron) is springlevend en geopolitiek herrezen 6] Poetin voert zijn oorlog op tot een cultuurstrijd met heel 'het Westen' tot schrik van andere grote machten 7] Wat een Blitzkrieg moest zijn werd ‘Verdun 1916’ 8] Rusland leunt hierbij op irreguliere bendes en maffiose geweldsstructuren, ook buiten Europa 9] Het Westen levert Kyiv stap-voor-stap materiële ondersteuning, nooit meer dan nét genoeg 10] Robert Serry had gelijk in Betrouwbare Bronnen 287: 'Poetin beëindigde resoluut elke twijfel aan identiteit en nationale cohesie van Oekraïne.' Daarom zijn voor de periode die nu voor ons ligt in jaar 2 van deze oorlog drie scenario's te voorzien. 1] Rusland wint De 'Verdun-strategie' en tijdrekken daarmee tot de presidentsverkiezingen in Amerika eind 2024 zou Oekraïne kunnen uitputten en reduceren tot een vazalstaat. Moldavië is dan eveneens verloren. En hun toekomstige lidmaatschap van EU en NAVO helemaal. Een Trump-achtige president zal dan een deal sluiten met het Kremlin. 2] Oekraïne houdt stand en herwint initiatief Zelensky weet hoe hij winnen wil. En dat hij daarmee EU en NAVO voor zich wint, zodat Kyiv sterke veilgheidsgaranties krijgt. Die gelden dan meteen ook voor Moldavië. Onzeker blijft of 'het Westen' een militaire winst aandurft die tot een Kremlincollaps zou leiden. 3] Verdun wordt Panmunjeom Een patstelling aan de fronten - zoals in de Eerste Wereldoorlog - kan een bevroren conflict opleveren dat zeer negatief uitpakt voor Europa en Kyiv. Amerika ziet dan liefst Oekraïne als een stekelvarken dat Rusland voorgoed afschrikt. Een soort Zuid-Korea. Zo'n uitkomst zou zelfs gunstig kunnen uitpakken voor een herverkiezing van Joe Biden Jaap en PG wijzen op de meest recente, sterk symbolische speech van Poetin die zo’n conflict als de opmaat naar een soort 'Minsk 3 Akkoord' en ‘n overwinning op het Westen schetst. Die hield hij in het voormalige Stalingrad bij de viering van de tachtigste verjaardag van de capitulatie van Hitlers zesde Leger. Dit betoog is net zo veelzeggend als zijn roemruchte tv-rede van 23 februari 2022, die we analyseerden in Betrouwbare Bronnen 253. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie en met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Dat zou helemaal mooi zijn! Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl *** Verder lezen Zelensky's vredesplan Hubert Smeets - Eén jaar oorlog: de realistische school moet eens in de spiegel kijken *** Verder kijken Poetin - Toespraak tot de Münchenconferentie in 2007 Poetin - Toespraak: tachtig jaar na Stalingrad *** Verder luisteren 313 - Zweden, land met een roemruchte geschiedenis, wordt op 1 januari EU-voorzitter 279 - Jaap de Hoop Scheffer over Poetin, Oekraïne, de NAVO en de toekomst van de EU 276 - 30 jaar politiek, 16 jaar bondskanselier en de hond van Poetin: Angela Merkel blikt terug 272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa 267 - Hoe je tijdens de oorlog de Oekraïense economie overeind houdt - een gesprek met Caspar Veldkamp 265 - Toetreding tot de NAVO, de reuzensprong van Finland 260 - De toesprakentournee van Volodimir Zelenski en de worsteling van de SPD met de erfenis van Brandt en Schröder 257 - Het machtige Rusland als mythe: hoe 'speciale militaire operaties' een fiasco werden 256 - Na de inval in Oekraïne: 'Nu serieus werk maken van Europese defensiesamenwerking' 254 - Frank Heemskerk: dineren met Poetin, bij de Wereldbank Oekraïne helpen opbouwen en nu Europa economisch versterken 253 - Poetins bizarre toespraak: hoe de president de geschiedenis van Oekraïne herschrijft 252 - Guy Verhofstadt over Oekraïne, Rusland en zijn ontluikende vriendschap met Poetin, die plots voorbij was 248 - Oekraïne en de eeuwenoude vriendschap tussen Duitsland en Rusland 244 - Frans Timmermans over onder meer Rusland en Oekraïne 236 – Václav Havel, de dissident die president werd 211 - De ondergang van de Sovjet-Unie: de Coup tegen Gorbatsjov 200 - De Heerser: Machiavelli's lessen zijn nog altijd actueel 188 - De ondergang van de Sovjet-Unie: 1991, het jaar waarin Gorbatsjov in de afgrond staart en Poetin gemeenteambtenaar wordt 21 - Poetins rolmodel Tsaar Nicolaas I 19 - Anne Applebaum: Poetin en de destabilisering van het Westen *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:39:57 – Deel 2 01:20:00 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

"Een van de begaafdste politici van na de oorlog", noemde Dries van Agt hem. Hij is ook een van de meest tragische. Het leven van Willem Aantjes van 1923 tot 2015 was ook het verhaal van Nederland in de 20e eeuw, met zijn hoogtepunten en dieptepunten. En met toekomstvisioenen en doem uit het verleden. Honderd jaar na zijn geboorte duiken Jaap Jansen en PG Kroeger in Aantjes' leven en werk en veel verrassende, weinig bekende aspecten ervan. *** Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier *** Willem Aantjes groeide op in een streng-calvinistisch milieu in jaren van voorspoed waaraan met de crisis van de jaren ‘30 en de Tweede Wereldoorlog en de bezetting een ruw einde kwam. De jonge Aantjes werd in Duitsland tewerkgesteld en stapelde fout op fout om maar terug naar huis te kunnen. Hij zou zijn weinig heldhaftige acties jarenlang verhullen.  De wederopbouwjaren waren ook bij Aantjes jaren van ontplooiing en ambitie. Hij maakte flink carrière in 'de polder' (hij werd secretaris van de bouwwerkgevers) en kwam in 1959 de Tweede Kamer in voor de ARP. Die nog lang zeer conservatieve calvinistische partij kon wel wat fris jong talent gebruiken. Een heftig conflict - zowel met het kabinet als binnen zijn partij - bood hem ineens politieke kansen. Het kleurrijke verhaal van die 'jenevercrisis' bleek ook het begin van een nieuwe fase van dynamiek en grote veranderingen in de jaren zestig. De conservatief Aantjes werd in die periode gegrepen door de nieuwe tijdgeest. Omwentelingen in de kerken en toenemende Europese samenwerking hadden diepgaande invloed op de 'confessionelen' in ons land. Aantjes werd nu veel meer dan alleen de deskundige van het beleid ter bestrijding van de nijpende woningnood. Nieuwe kansen en rollen leidden ertoe dat hij een plaats kreeg in de top aan het Binnenhof. En daarmee kreeg Aantjes een sleutelrol bij zowel de komst van het kabinet-Den Uyl als in de partijvernieuwing die leidde tot de komst van het CDA. Het beeld van de rol van Willem Aantjes in die jaren zit vol misverstanden. Jaap en PG pellen die een voor een af. Zo was hij beslist vóór dat nieuwe CDA, maar merkte te laat dat hij de greep op het proces verloor. Zo ging zijn fameuze 'Bergrede' helemaal niet over dat deel van het Evangelie van Mattheüs. En hij was niet tegen een katholiek als CDA-leider, maar stimuleerde zelfs dat Ruud Lubbers de eerste lijsttrekker zou worden. Bij al die politieke acties was Aantjes' scherpe inzicht en machtsinstinct steeds een cruciale factor. Dat bleek ook toen hij na de verkiezingen van 1977 als eerste zag welke kansen en dreigingen nu opdoemden. De PvdA gooide de eigen glazen in en Aantjes kwam terecht op de machtige plek van chef van de grootste regeringsfractie, het CDA. Ook daarover bestaan veel misverstanden. Hij was in die rol allerminst een soort linkse activist, maar bleek een zeer gedegen aanvoerder en opnieuw een politiek dier. Hoe het oorlogsverleden hem op 6 november 1978 inhaalde en hoe hij ondanks de foutief gebleken beschuldigingen door directeur Loe de Jong van het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie (het huidige NIOD) geen weg meer terug vond, maakt Aantjes een tragisch mens. Zijn politieke leerling Ruud Lubbers nam het over en daarmee startte een nieuw politiek leiderschap wat hem al snel zou doen vergeten. PG vertelt hierbij uit eigen belevenis hoe Aantjes enkele jaren later met het CDA op bezoek in Berlijn nog altijd geplaagd werd door vele onverwerkte emoties en herinneringen. En ook daarin was zijn leven er echt een van iemand in ons land van zijn generatie. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Dat zou helemaal mooi zijn! Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl *** Verder lezen PG Kroeger en Jaap Stam - De rogge staat er dun bij. Macht en verval van het CDA 1974 - 1998 Jan Dirk Snel - Willem Aantjes en Zes Werken der Bramhartigheid *** Verder kijken 6 november 1978: De zaak-Aantjes Buitenhof: Dries van Agt en Willem Aantjes (1999) Netwerk: gesprek met Willem Aantjes (2003) Recht van spreken: Elles de Bruin praat met Willem Aantjes (2013) *** Verder luisteren 325 - De mythe van Joop den Uyl; het spookbeeld van Mark Rutte 307 - Tien wetten waaraan een succesvolle fractievoorzitter moet voldoen 261 - Mariëtte Hamer en de kunst van het voorzitten - een masterclass 212 - Het CDA zoekt zichzelf, Richard van Zwol en Pieter Jan Dijkman wijzen de weg 195 - PvdA en CDA: ooit dominante machtspartijen, nu grote verliezers. Hoe komt dat? En hoe nu verder? 153- Het CDA en de tand des tijds 164 - Dries van Agt 90 - Eigenzinnig politicus, paradijsvogel, wereldburger BB 161 - Hans van Mierlo, een politieke popster 149 - De zeven levens van Abraham Kuyper, een ongrijpbaar staatsman BB 127 - De geheime politieke memoires van Ruud Lubbers BB 119 - Elke machtsoverdracht in het CDA is een drama 113 - De Jaren '20 als wenkend perspectief 110 - Overleggen in crisistijd: Hans de Boer en Han Busker, voorzitters van de Stichting van de Arbeid 105 - 75 jaar bevrijding: Dagelijks leven in Nazi-Duitsland BB 64 - Wim Kok, een leven op eigen kracht - gesprek met biograaf Marnix Krop Afl. 55 – PG: de geboorte van het Poldermodel 43 - Liberaal denker Witteveen 34 - 140 jaar Anti-Revolutionaire Partij 01 - D66 moet linkser, vindt oud-partijleider Jan Terlouw *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:46:52 – Deel 2 01:47:41 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Even was Mark Rutte - die geen partijleider van de VVD wil heten - de chef woordvoering der liberalen. Hij opende de campagne voor Provinciale Staten 2023 met een dringende waarschuwing tegen een groot gevaar. De kiezer moest beducht zijn voor de wederkomst van Joop den Uyl! Nu stierf deze - veel te vroeg – al in 1987. Wat bedoelt Rutte? Jaap Jansen en PG Kroeger duiken in de diepere roerselen van Ruttes schijnbare paniek. Over beeldvorming, mythologie en nuchtere feiten. Duidelijk is dat Rutte een weloverwogen zet doet met deze waanvoorstelling. Sterker nog, het is een gouwe ouwe! Al in 2012 voerde hij op precies dezelfde wijze campagne. Het is een kopie van Hans Wiegel in 1972 en die plagieerde op zijn beurt weer VVD-oprichter Pieter Oud uit de campagne van 1959. *** Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst met verwijzingen vind je altijd hier *** Duidelijk is dat de VVD poogt net als in 2012 hiermee haar positie als grootste partij vast te houden, zodat Rutte aan alle andere partijen een desillusie uitdeelt en zijn handen nog meer vrij maakt om te 'dealen'. Ook over zijn eigen politieke toekomst! Daarbij schat hij in dat zo’n Uyliaanse hersenschim hem geen windeieren zal leggen. De VVD schetst een duistere dreiging van linkse hobby’s van ‘wokisme’, klimaatdrammerij en belastingverhoging voor ‘de hardwerkende Nederlander’ door een logge verkwistende overheid, geleid door potverteerders. Hoe zat het werkelijk met Joop den Uyl en zijn tijd. Hoe erg was Nederland eraan toe onder het bewind van deze legendarische politicus? Vreselijk links? Nou nee. Uit zijn plannen voor een redesign voor een economisch bloeiend Amsterdam tot zijn liefde voor poëzie en van zijn gereformeerde herkomst tot zijn door Nixon zeer gewaardeerde geheime hulp aan Israël en oog voor stevige defensie-uitgaven komt een ander beeld naar voren. Radicaal-links schold Den Uyl zelfs uit voor 'Joop Atoom'! En het Huis van Oranje blijft hem eeuwig dankbaar. Een verkwistende potverteerder? Nou nee. Hoe 'Ome Joop' de energiecrisis opving staat in verbluffend contrast met hoe Rutte recent aan de slag ging. En tegen geen kabinet en beleid is door de vakbonden zo heftig gestaakt als tegen dat van Den Uyl. En in de VVD-kabinetten voor en na Den Uyl steeg de staatsschuld veel hoger! Een drammerige wokist dan? Wie? Joop Den Uyl? De man die feminisme maar lastig vond, sigaren rookte, ouderwets dacht over onderwijs en opvoeding en voor Rutte een voorbeeld werd hoe op te treden als staatsman in crisistijd. En trouwens, als de liberale premier in zijn schaarse vrije tijd ergens van kan genieten, dan zijn het wel de oude opnamen van het vuur en vernuft waarmee Den Uyl in debatten te werk ging. Hij kan ze niet vaak genoeg zien! *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Dat zou helemaal mooi zijn! Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl *** Verder lezen Rutte kraakt ’linkse wolk’: ’Dat zou slecht nieuws zijn voor de hardwerkende Nederlander’ Peter Kanne – Fusie! Als PvdA en GroenLinks hun idealen serieus nemen Anet Bleich - Joop den Uyl 1919-1987, dromer en doordouwer Dik Verkuil – De gedrevene, Joop den Uyl 1919-1987 Pieter Sijpersma – Hans Wiegel, de biografie *** Verder kijken Den Uyl en Wiegel in debat in Groningen (1972) *** Verder luisteren 310 – Nu 40 jaar geleden: Lubbers premier en de polder sluit historisch Akkoord van Wassenaar 217 - Kabinetsformatie 2021: Wordt Rutte IV het tweede kabinet-Den Uyl? 213 - Van Agt/Den Uyl/Terlouw (1981), de verschrikkelijkste kabinetsformatie ooit 193 - Kabinetsformatie 2021: Mark Rutte en de slijtage van zijn leiderschap 180 - Kabinetsformatie 2021: Hoe Mark Rutte de eenzaamste man van het Binnenhof werd 195 - PvdA en CDA: ooit dominante machtspartijen, nu grote verliezers. Hoe komt dat? En hoe nu verder? 170 - Waarom linkse samenwerking altijd weer mislukt 123 – Hoe de PvdA in de greep kwam van het neoliberalisme 88 - Leven en werk van onderwijsvernieuwer Jos van Kemenade 87 - PG Kroeger: Het tragische laatste jaar van kabinetten 70 - 'Voorzitter, het is Kafka!' - PG Kroeger over leven en werk van Franz Kafka Afl. 64 - Wim Kok, een leven op eigen kracht - gesprek met biograaf Marnix Krop Afl. 09 - Special: leven en werk van Wim Kok *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:58:57 – Deel 2 01:44:28 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Joe Biden investeert in de VS $120 miljard alleen al in het basisonderwijs. Ursula von der Leyen komt voor de Europese Unie met een groot pakket in ‘Jaar van de vaardigheden’. De tekorten aan talenten voor de arbeidsmarkt zijn niet alleen in Nederland nijpend en oplossen kan ook niemand dat in zijn eentje. Een stevige sessie van het Platform Talent voor Technologie met experts en beslissers uit bedrijfsleven, onderwijs en bestuur verdiepten zich in De Loods in Rijswijk in de beste aanpak. Jaap Jansen en PG Kroeger praten met een aantal van hen. *** Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier *** Beatrice Boots vertelt hoe zij met haar Platform Talent voor Technologie fors inzet op meer technisch talent, meer opleiding en het bijspijkeren daarvan met sterke combinaties van scholen en bedrijven in de regio. Daarin wordt ook het Nationaal Groeifonds actief aangesproken, zowel voor innovatief beroepsonderwijs als nu voor extra inzet in het basis- en voortgezet onderwijs voor alle leerlingen. Bovendien komt minister Rob Jetten (Klimaat en Energie) binnenkort met een groot pakket voor opleidingen gericht op duurzaamheid en de energietransitie: het Actieplan Groene en Digitale Banen. Vanuit ASML, waar ze megamachines maken om microchips mee te kunnen fabriceren, vertelt Paul Simmeren hoe dit bedrijf in Brainportregio Eindhoven en zelfs internationaal zich inzet om leerlingen en docenten voor de nieuwste ontwikkelingen in technologie te enthousiasmeren. Want hij benadrukt dat aandacht en aantrekkingskracht daarvan meteen aan de basis moet beginnen. TU Delft student Meinke van Oenen bewijst dat. Hoe zij onverwacht door de technische vonk werd aangeraakt en dat nu met collega-studenten als Jonge Bruggenbouwers wil bewerkstelligen bij anderen - ook en juist naar beleidsmakers - is fascinerend. Docent Ben Snoeijs (Associate Degrees Academie Roosendaal) wordt daar als 'techniekmaker' die minder geijkte manieren inzet om jongeren en ouders te enthousiasmeren blij van. Hij ziet dat grote groepen jongeren niet bereikt worden met de kansen die techniekkennis en -banen in ruime mate bieden. Voor meisjes, vrouwen en mensen met een migratie-achtergrond ligt in techniek en technologie nog een wereld te wachten. Jaap en PG diepen de verhalen van Paul Simmeren, Menke van Oenen en Ben Snoeijs verder uit met met Eppo Bruins, voorziter van de Adviesraad voor Wetenschap, Technologie en Innovatie. Voor hem is het essentieel is dat mensen naast noodzakelijke 'algemene vaardigheden' ook de waarde van een echt 'vak' ontdekken en zich in de vaardigheden die daarbij horen bekwamen en blijven ontplooien. Ongebruikelijk scherp hekelt hij de verlamming in 'Den Haag' bij het maken en duidelijk overbrengen van grote maatschappelijke en politieke keuzes. Want een krachtige ambitie voor ons land is nu nodig om iedereen uit te dagen daar met haar en zijn talent echt aan bij te dragen. Marjolein ten Hoonte van Randstadgroep publiceerde onlangs juist daarover een boek (Kunnen we het even over werk hebben?) en zij gaat met Bruins in discussie. Zij wijst erop dat veel van de nu bij jongeren populaire banen en functies door nieuwe technologische ontwikkelingen zullen verdwijnen. Bruins noemt een aantal grote studierichtingen in HBO en WO daarom weinig zinvol voor de arbeidsmarkt: psychologie, bestuurskunde en heel wat algemene economische opleidingen. Maar het debat hierover durft de politiek nog niet aan, zegt hij. Pieter Moerman van Platform talent voor Technologie (en oprichter van Katapult) kijk intussen ook naar Europa, want het tekort aan talent kan alleen met krachtenbundeling aangepakt worden. In dit Europees Jaar van de Vaardigheden vindt op 26 en 27 september in Nederland een Europese conferentie plaats waarin 'maximaal leren van elkaar' centraal staat. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door Platform Talent voor Technologie en met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Dat zou helemaal mooi zijn! Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl *** Verder luisteren In september 2021 besteedde Betrouwbare Bronnen voor het eerst een hele aflevering aan het tekort aan technisch geschoolde arbeidskrachten: 216 - Crisis op komst: Nederlandse economie loopt vast door tekort aan technisch geschoolde arbeidskrachten En deze afleveringen hebben ook een link met wat we nu bespreken: 310 – Nu 40 jaar geleden: Lubbers premier en de polder sluit historisch Akkoord van Wassenaar 278 - Frans Leijnse over de belabberde staat van ons onderwijs en hoe je dit oplost 201 - Het geheim van het hbo-succes 199 - Kabinetsformatie 2021: Olof van der Gaag en de snelle overgang naar duurzame energie 192 - Kabinetsformatie 2021: Het gaat over hun toekomst: jongeren voor het eerst aan tafel in de formatie 183 - Samen slimmer worden: het Leidse kennisecosysteem als aanjager van duurzame groei 130 - Joost Korte, een Nederlander aan de top van 'Het sociaal Europa' 88 - Leven en werk van onderwijsvernieuwer Jos van Kemenade 79 - 'Nederland is nog steeds ziek': Hans Borstlap over zijn ingrijpende plannen voor de arbeidsmarkt 78 - Roberto Viola: Shaping Europe's Digital Future 59 - Ank Bijleveld, minister in een onveilige wereld met te weinig geld voor Defensie 31 - Jamie Shea on NATO and cyber warfare *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 (Introductie en Beatrice Boots) 00:18:42 – Deel 2 (Paul Simmeren, Ben Snoeijs en Meinke van Oenen) 01:00:00 – Deel 3 (Eppo Bruins en Marjolein ten Hoonte) 01:36:12 – Deel 4 (Pieter Moerman) 01:43:50 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

“Als de mensheid bestond uit engelen was er geen staat nodig.” Die wijsheid van founding father van de Verenigde Staten van Amerika, James Madison, houdt emeritus hoogleraar bestuurskunde Paul Frissen regelmatig zijn studenten voor. De decaan van de Nederlandse School voor Openbaar Bestuur (NSOB) diept dit uit in zijn nieuwe boek De integrale staat. Kritiek van de samenhang en praat erover met Jaap Jansen en PG Kroeger. Want als mensen geen engelen zijn, kan de overheid evenmin onfeilbaar zijn. *** Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier *** Toch willen burgers dat die overheid vervuld is van nobele, oprechte en eerlijke activiteiten, geen fouten maakt en zowel kleurenblind is als gericht op de zorgen en belangen van eenieder individueel. De gedachte dat de overheid bij grote vraagstukken een 'integraal beleid' en ‘een sluitende aanpak’ moet hebben is dan ook niet zo vreemd. Het valt Frissen op hoe alles waar begrippen als 'integraliteit', 'samenhang' en 'coherentie' aan verbonden worden als vanzelf een positieve klankkleur krijgt. Beleidsplannen moeten alle mogelijke factoren, risico's en oorzaken van problemen onder de loep nemen en in hun samenhang aanpakken en oplossen. Frissen stelt dat die pretentie te hoog gegrepen is. Daarom leidt dit bij burgers steeds weer tot teleurstelling en argwaan. Van het 'Potvis-protocol' en de evaluatie daarvan die tot verdere detaillering en verfijning moest leiden tot de strijd tegen 'Bulgarenfraude' die de basis legde voor de toeslagenellende. Frissen ziet deze wijze van denken overal in politiek en bestuur opdoemen. Goede bedoelingen zijn in het openbaar bestuur veel vaker een oorzaak van problemen dan kwade wil en opzet. Daar komt nog bij dat van de overheid wordt verwacht dat zij zowel ruimte biedt aan diversiteit in de samenleving als zorgt voor inclusiviteit en gelijke behandeling. Frissen betoogt met tal van voorbeelden dat die ambities elkaar vaak in de weg zitten of uitsluiten. “Wie moeite heeft met de weigering van de aanvoerder van Feyenoord Orkun Kökçü om een regenboogband te dragen, toont juist voor die uiting van diversiteit geen respect en is weinig inclusief”, zegt Frissen. Als je maatwerk wilt, moet je niet klagen als er een grote variëteit ontstaat in de wijze waarop overheden met burgers omgaan. Uitdagend laat Frissen zien hoe bij dit streven naar samenhang en inclusiviteit de Nederlandse verzuiling burgers veel te bieden had. Hij had als PvdA'er daarbij zelfs veel sympathie voor de relativering die Dries van Agt liet klinken over de 'de goede bedoelingen in de politiek'. Het leidde nog net niet tot zijn PvdA-royement, zegt hij ironisch. “Je moet altijd beseffen dat we onvolmaakt zijn; zondig. Van Agt begreep dit. Joop den Uyl vond dat verschrikkelijk, want de wereld moest heel worden gemaakt.” Frissen wijst erop dat 'absolute waarheden' bij de omgang met macht aan de basis liggen van de ergste regimes. Hij roemt daarom 'de schoonheid van het compromis' omdat dit effectief handelen in een rechtsstaat mogelijk maakt zonder dat burgers hun opvatting of principes hoeven te verloochenen. De uitoefening van macht is in zo'n samenleving per definitie tijdelijk van aard. Zodat ook compromisoplossingen regelmatig kunnen worden vervangen door nieuwere. Politiek moet echte strijd durven zijn. Strijd over beginselen en ideeën en niet louter een technische afweging over wat de meest optimale mechanismen zijn. Frissen is dan ook weinig gelukkig met de neiging maatschappelijke vraagstukken te 'depolitiseren' tot technocratische oplossingen. “Populisten begrijpen beter dan traditionele politici dat politiek een symbolisch discours is; geen beleidsmachine.” Technocratische oplossingen ontkennen bovendien dat het leven 'tragisch' kan zijn - onvolmaakt en nooit onfeilbaar. En die neigen er toch een beetje naar engelen te willen fabriceren. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Als vriend van de show kun je meedingen naar een exemplaar van het boek van Paul Frissen. Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Stuur voor informatie een mailtje aan: adverteren@dagennacht.nl *** Verder lezen Paul Frissen. De integrale staat. Kritiek van de samenhang (Boom) (zie hier ook zijn boeken De staat van verschil, De fatale staat, Het geheim van de laatste staat en Staat en taboe) Paul Frissen - Afscheidsrede, Tilburg University (november 2022) *** Kijktip van Frissen The Young Pope (Netflix) (2016) The New Pope (HBO Max) (2020) VPRO Tegenlicht: Kloofdichters (2023) *** Verder luisteren 320 – Politieke onmacht in het digitale tijdperk 226 - In het oog van de orkaan: Roel in 't Veld over wat er mis is met politiek en bestuur 222 - Na de kindertoeslagaffaire. Hoe Nederland rechtsstaat en democratie kan verbeteren. Gesprek met Richard Barrett van de Venetië Commissie 210 - Kabinetsformatie 2021: Herman Tjeenk Willink over het verval van de democratische rechtsorde 208 - Max Weber: wetenschap als beroep en politiek als beroep 200 - De Heerser: Machiavelli's lessen zijn nog altijd actueel 191 - Kabinetsformatie 2021: Hoe krijgen we de balans terug in de trias politica? De Kamer kan zelf al heel veel doen! 167 - Lilian Marijnissen: 'Alleen met een grote SP verandert er echt wat' 162 - Pieter Omtzigt over macht en tegenmacht 147 – De kindertoeslagaffaire: het ging al mis bij de wetgeving 120 - Roel Bekker: Waarom bij de overheid dingen zo vaak fout gaan 68 - De kindertoeslagaffaire: hoe de Belastingdienst willens en wetens duizenden ouders dupeerde 57 - Alexis de Tocqueville 41 - Klaas Dijkhoff over de VVD 27 - Rob Jetten wil muren slopen 12 - Uri Rosenthal *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:48:51 – Deel 2 01:34:42 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In de geschiedenis van Duitsland en de wereld was 30 januari 1933 een fatale dag. Negentig jaar later beseffen we dat eens te meer. Jaap Jansen en PG Kroeger duiken daarom in aanloop, nasleep en mythen van de dag dat Adolf Hitler rijkskanselier werd. *** Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier *** De leider van de NSDAP was door de president van de Duitse Republiek, Paul von Hindenburg, al twee keer eerder gevetood voor de post van kanselier. De oude generaal keek neer op deze Weense bohémien en wenste hem geen moment ernstig te nemen. PG wijst op de dubbele ironie van de benoeming van 30 januari: die kon er alleen komen doordat de NSDAP koos voor een 'legaliteits-tactiek' binnen de republikeinse democratie en dankzij een onverwachte nederlaag van deze partij. Zo zijn er meer opmerkelijke feiten en misverstanden over die weken, nu negentig jaar geleden. Van een door de nazi’s zelf achteraf vooral gestileerde 'Machtergreifung' was helemaal geen sprake. Die kwam feitelijk pas maanden later. De NSDAP was zelfs in de weken kort voor Hitlers benoeming bijna uit elkaar gevallen. Ook gingen de coalitiepartners van Hitler en de coterie rond de oude president ervan uit dat men hem in enkele maanden politiek gekraakt zou hebben, ‘totdat hij piept’. Wat je ook zelden hoort, is dat Hitler de grondwet van de Weimarrepubliek net zo benutte als zijn voorgangers als kanselier dit deden. Allemaal keurig volgens de regels. Sterker nog, het Derde Rijk was de facto gegrondvest op de zeer democratische 'Verfassung' van Weimar uit 1919. Deze bleef formeel geldig tot het einde van het naziregime in 1945. Het regime hield ook 12 jaar lang de belangrijkste minister die men erfde uit de Weimar tijd op zijn post: die van Financiën. Zijn kleindochter is nu opnieuw een sleutelfiguur in de Duitse politiek en opnieuw op extreemrechts. Door de sterke focus in de geschiedschrijving en vele documentaires over de nazi's en hun Führer ziet men veelal de belangrijkste figuur in deze fase over het hoofd en ook diens zeer doordachte strategie. Dat was de hoogbejaarde generaal Paul von Hindenburg. Als rijkspresident hield hij alle touwtjes in handen, want de opeenvolgende kabinetten hadden steeds geen parlementaire meerderheid, ook dat van Hitler niet. Zijn zoon Oskar, enkele reactionaire adellijke lieden en militairen in zijn milieu werden door hem ingezet achter de schermen en probeerden hem te manipuleren. Een opmerkelijk aspect in dit verhaal is de rol van de 'Reichswehr', het leger van de republiek. Dit was vooral loyaal aan Hindenburg en wachtte eigenlijk diens sein af om via een coup de macht te grijpen. Het verhaal van de hoogste generaal Kurt von Hammerstein en zijn hippe dochter is daarbij wel heel avontuurlijk. Hoe kwam Stalin alles te weten wat er in het diepste geheim gebeurde? De paniek rond een vermeende communistische opstand na de brandaanslag op de Reichstag van eind februari gaf Hitler de middelen om zijn tegenstanders van centrumlinks en centrumrechts te intimideren en politiek uit te schakelen. De rol van de latere staatsman van de Bondsrepubliek, Konrad Adenauer, is daarbij opmerkelijk. Ook hier weer ironie: zijn politieke lef en nederlaag in 1933 maakten hem jaren later tot het icoon van een nieuw, vrij en democratisch Duitsland. Een bijzondere rol speelde in die dagen de fractieleider van de SPD, Otto Wels. Hij hield in het laatste vrije debat in de rijksdag de redevoering van zijn leven. Die ging als eerste en laatste saluut aan de vervolgden en als bewijs van moed de geschiedenis in. "Vrijheid en leven kunt u ons ontnemen, onze eer niet!" Januari 1933 heeft ons veel te leren, ook negentig jaar later. President Richard von Weizsäcker zei het later zo: "De Duitse democratie ging niet ten onder doordat er te veel extremisten waren, maar te weinig democraten." *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Dat zou helemaal mooi zijn! Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl *** Verder lezen Patrick Dassen - De Weimarrepubliek Volker Ullrich - Adolf Hitler, opkomst en ondergang Wolfram Pyta - Hindenburg, Herrschaft zwischen Hohenzollern und Hitler Wolfram Pyta - Hitler, der Künstler als Politiker und Feldherr. Eine Herrschaftsanalyse Hans Magnus Enzensberger - De eigenzinnigheid van Hammerstein *** Verder luisteren 314 - Prins Heinrich XIII en het verlangen naar een autoritair Duisland 286 - Extra zomeraflevering: PG tipt boeken! (Hitlers heldin, de zus van Nietzsche) 248 - Oekraïne en de eeuwenoude vriendschap tussen Duitsland en Rusland 239 - 2022: het jaar van Oranje, Wannsee en de opkomst in Europa van jonge, nieuwe leiders 208 - Max Weber: wetenschap als beroep en politiek als beroep 152 - De 19e-eeuwse wortels van Forum voor Democratie 135 - 30 jaar Duitse eenheid: Carlo Trojan, de Nederlander die meeonderhandelde 113 - De Jaren '20 als wenkend perspectief 105 - 75 jaar bevrijding: Dagelijks leven in Nazi-Duitsland Afl. 101- 75 jaar bevrijding: De laatste dagen van Franklin D. Roosevelt Afl. 65 - 'Vroeger was alles beter', nostalgie als strategie en politiek wapen (de rede van Richard von Weiszäcker) BB 53 - De viering van 40 jaar Deutsche Demokratische Republik 47 - Adenauer, de 1e Kanzler BB 42 – Merkels vertrouweling Elmar Brok: 40 jaar Europese geschiedenis *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:50:02 – Deel 2 01:29:37 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In de Sorbonne en het Palais Bourbon huldigden op 22 januari 2023 de Franse en Duitse regering met een plechtige verklaring het vriendschapsverdrag dat hun staatslieden Charles de Gaulle en Konrad Adenauer precies zestig jaar eerder sloten. Alles was geprobeerd om een narrige sfeer, botsingen en wederzijds onbegrip te voorkomen. Maar de scherpe tegenstellingen en verzuurde verhoudingen tussen president Emmanuel Macron en bondskanselier Olaf Scholz konden maar moeizaam toegedekt worden. Waarom dit zo is en wat dit betekent voor Nederland, Europa en de oorlog op ons continent verdient dan ook een diepgaande analyse. *** Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier *** Er is openlijk sprake van vervreemding tussen de leidende figuren van beide landen. Jaap Jansen en PG Kroeger noteren welke reeks misverstanden en storingen daartoe hebben geleid. In Betrouwbare Bronnen aflevering 302 (oktober 2022) gaf Bondsdaglid Otto Fricke (FDP) al onomwonden toe dat er ernstige fricties waren. Dat is sindsdien niet veel beter geworden. De Duitse regeringspartners Groenen en FDP vragen zich af wat er in de bondskanselier en zijn SPD is gevaren. Bij pogingen de sfeer op te klaren en tot positieve initiatieven te komen speelt een hier weinig bekende Franse bewindspersoon een cruciale rol. Laurence Boone, de onderminister van Europese Zaken in Parijs, ging direct na de eerste openlijke ruzie op pad en wist de Duitse Groenen-toppers Robert Habeck en Annalena Baerbock voor haar inzet te winnen. Deze lieten allebei ook blijken weinig waardering te hebben voor de aanpak van Olaf Scholz. Ze konden de 'vervreemding' bij Macron wel begrijpen. Ook minister van Economie en Financiën Bruno Le Maire probeert de vriendschap te redden. Terwijl langs deze weg toch nog beweging in de verstoorde verhoudingen kwam, doemden nieuwe conflicten op. Zowel rond het Europese gasprijsplafond als rond de bewapening van Oekraïne botsten Scholz en Macron en stond de bondskanselier uiteindelijk weer alleen. De ondergang van zijn Defensieminister Christine Lambrecht verergerde de toestand extra. Pogingen van de Amerikaanse president Joe Biden om de Duitsers te helpen en nog wat tijd te gunnen leidden tot nog meer gedoe. In Parijs werd tijdens de festiviteiten rond het Élysée Verdrag duidelijk dat Scholz zelfs in zijn eigen coalitie bijna alleen staat. Historisch gezien is deze situatie buitengewoon, onderstreept PG. De traditionele Franse en Duitse rollen lijken ineens omgedraaid nu de oorlog in Oekraïne de landen dwingt positie te kiezen, zowel binnen de Europese Unie als op het wereldtoneel. Scholz lijkt nu warempel meer op De Gaulle en Macron is de Atlanticus. Was tijdens het bewind van Angela Merkel nog duidelijk dat zij in de EU de nummer 1 was -- ook voor Poetin, Xi en Obama - nu is 'het telefoonnummer van Europa' dat van een andere Duitse vrouw: Ursula von der Leyen. Juist zij stemt het beleid zeer nauw af met zowel Macron als Biden. Ook hier lijkt Scholz geïsoleerd. Het bezoek, eerder deze maand, van premier Mark Rutte aan Washington werd door deze ongekende ontwikkelingen medebepaald. Impliciet liet de premier blijken dat hij en zijn minister van Buitenlandse Zaken Wopke Hoekstra op één lijn zitten met Macron. In het Witte Huis werd dit met concrete steunacties aan Kyiv extra onderstreept. Van de hechte band tussen Den Haag en Berlijn uit de jaren van 'Mark und Mutti' is geen sprake meer. De situatie is dan ook een echt Nietzscheaanse 'Umwertung aller Werte' in de Europese politieke verhoudingen. Alles is in beweging. Het ontbreekt er nog aan dat Rutte en Macron de Britten weer teruglokken naar de EU, maar zelfs dat is denkbaar! Worden de Europese verkiezingen in 2024 zo de eerste echt geopolitieke, strategische verkiezingsstrijd op ons continent? Parijs benadrukt ondertussen dat Macron als het om Duitsland gaat - anders dan bijvoorbeeld Helmut Kohl en Francois Mitterrand - niet spreekt ‘in categorieën van trouw en liefde enzo, het is geen romantische kwestie’. L'Amour is passé. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie en met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Vrienden konden in aflevering 320 meedingen naar het boek De Democratie Crasht van Kees Verhoeven. De vijf prijswinnaars worden in aflevering 321 bekendgemaakt. Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Dat zou helemaal mooi zijn! Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl *** Verder luisteren 302 - De Frans-Duitse motor hapert. Gesprek met Bondsdaglid Otto Fricke 290 - Bondskanselier Olaf Scholz en de razendsnelle ontwikkeling van de EU 276 - 30 jaar politiek, 16 jaar bondskanselier en de hond van Poetin: Angela Merkel blikt terug 272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa 260 - De toesprakentournee van Volodimir Zelenski en de worsteling van de SPD met de erfenis van Brandt en Schröder 248 - Oekraïne en de eeuwenoude vriendschap tussen Duitsland en Rusland 240 - Het Franse EU-voorzitterschap als uitdaging voor Rutte IV 233 - Kabinetsformatie 2021: Otto Fricke over de Europese ambities van de nieuwe Duitse regering 218 - Angela Merkel, een bijzondere bondskanselier - gesprek met biograaf Ralph Bollmann 124 - 95 jaar Jacques Delors 109 - Mathieu Segers: Sterke lidstaten maken Europa sterk 107 - Jean Monnet, de vader van Europa 45 – De liefdesbrieven van Francois Mitterrand 35 - Charles De Gaulle 28 - De relatie Nederland-Frankrijk *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:37:13 – Deel 2 01:23:19 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.