Szkoła Bardzo Wieczorowa Radia Katowice

Tym razem wykład w naszej radiowej szkole Bardzo Wieczorowej dotyczyć będzie historii sztuki. Sztuka potrzebuje poza talentem i wizjonerstwem – inspiracji. Beata Tomanek i jej gość opowiedzą dzisiaj niezwykłą historię pewnego króla zakochanego w muzyce tak bardzo, że postanowił  właściwie wybudować do niej dekoracje. Można je zwiedzać do dzisiaj. Gdzie? – żeby się tego dowiedzieć trzeba będzie wysłuchać całego wykładu.

Sławomir Mrożek - bohater wykładu pani profesorki Joanny Warońskiej-Gęsiarz jest znany ze swych opowiadań, dramatów, felietonów, a ostatnio także bulwersujących "Dzienników". Ile w nich jest prawdy, a ile fikcji - zastanawia się wykładowczyni, a i Państwo będą pytać samych siebie gdy będą te opasłe tomy czytać. Jest faktem, że Sławomir Mrożek na trwale zapisał się w historii polskiej literatury, a jego dramaty, takie jak "Tango" czy "Emigranci" jakby z każdym dniem nabierają aktualności.
O twórczości pisarza. a także o jego niebanalnym życiu dowiecie się Państwo słuchając audycji Marka Mierzwiaka.

W dzisiejszej Szkole Bardzo Wieczorowej Urszula Pawlik przypomni kim był i dlaczego był tak uwielbiany w prawie całej Europie - Giacomo Casanova, uważany do dziś za największego uwodziciela na świecie. W swoich obszernych pamiętnikach pisał "Nic nie odbierze mi tego, że dobrze się zabawiłem", a bawił się do samej śmierci. A był też człowiekiem niezwykle inteligentnym, oczytanym, znał 5 języków i potrafił zarówno dyskutować o miłości, gospodarce jak i o filozofii. Rozmowę o Casanovie z Urszulą Pawlik prowadził Marek Mierzwiak

Właśnie ukazała się książka Joanny Kuciak-Frydryszak "Chłopki. Opowieść o naszych babkach". Zyskała bardzo dobre recenzje, a i ogromne zainteresowanie czytelników. Nawiązując do treści opisanych w książce w Szkole Bardzo Wieczorowej Marek Mierzwiak rozmawia z dr Małgorzatą Tkacz Janik i o chłopkach i o chopionkach, bo tak czasami nazywane są kobiety na Śląsku. To opowieść o roli kobiety sprzed lat, ale i o tym, jak żyją i pracują dziś kobiety mające ambicje zaistnieć w społeczeństwie. Pani Małgorzata przybliża też sylwetki dwóch kobiet, które na to ze wszech miar zasługują. To Pola Gojawiczyńska i Maria Wardasówna.

Stres bywa motywujący, bywa też niszczący. Nie ulega jednak wątpliwości, że ten stres jest w naszym życiu obecny i stresują się już nawet małe dzieci. Jak go opanować, czy z nim walczyć i czy można go wykorzystać na swoją korzyść? O tym nasza reporterka Joanna Opas rozmawiała z Krzysztofem Królem – psychologiem, mówcą motywacyjnym i trenerem rozwoju osobistego.

Michał Choromański był pisarzem i dramaturgiem, któremu wielka popularność i sporo pieniędzy, przyniosła opublikowana przed wojną powieść "Zazdrość i medycyna". Po wojnie, gdy z tułaczki pisarz powrócił do kraju, już nigdy takiej popularności nie osiągnął, mimo, że pisał sporo i to jest dobra literatura. Jeszcze raz cała Polska usłyszała to nazwisko, gdy w roku  1973 Janusz Majewski przeniósł na ekran powieść Michała Choromańskiego "Zazdrość i medycyna" obsadzając w swoim obrazie fantastycznych aktorów ( Ewę Krzyżewską, Andrzeja Łapickiego czy Mariusza Dmochowskiego ). O niebanalnym życiu i twórczości Michała Choromańskiego wykłada w Szkole Bardzo Wieczorowej Ewelina Sobczyk - Podleszańska. Audycje przygotował Marek Mierzwiak.

Maria Antonina, bohaterka wykładu Marii Trzeciak, była austriacką księżniczką, którą w bardzo młodym wieku wydano za delfina Francji, przyszłego króla Ludwika XVI. Od chwili przybycia na dwór francuski wzbudzała niechęć wszystkich. Po pierwsze była Austriaczką, z którą to Austrią Francja prowadziła niejedną wojnę, po drugie przez długie lata nie potrafiła królowi urodzić syna. Wreszcie trochę nie zgadzała się z obyczajami panującymi we Francji. To wszystko wzbudzało niechęć do królowej, o której pisano straszne, ale nieprawdziwe rzeczy. Kiedy przyszła chwila ostateczna, czyli kiedy miano ją zgilotynować i kiedy wstępowała na szafot, i niechcący nadepnęła katu na stopę, zaraz go za to przeprosiła.

Hanna Rudzka Cybis - jest bohaterką  wykładu profesorki  Anna Adamus Matuszyńskiej.
Dowiemy się o twórczości artystki, która związała się z Janem Cybisem - bardzo znanym i dobrym malarzem o którym mówiono, że jest "wielkim panem polskiego malarstwa". Jego żona pomagała mu kiedy oboje zaczynali tworzyć w Paryżu, a później każde z nich poszło swoją drogą. Hanna Rudzka Cybis jest znaną kolorystką i twórczynią kapizmu w Polsce, Pomagała też zawsze ludziom, którzy pomocy potrzebowali, a także była  pierwszą kobietą na stanowisku profesorskim w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.

Temat tego wydania Szkoły Bardzo Wieczorowej związany jest z historią lokalną, choć ocierać się będzie także o historię powszechną: "Mysłowice i fenomen emigracji na przełomie XIX i XX wieku". Wojciech Pacula wraz ze swym gościem przybliżą historię tego zacnego śląskiego grodu przede wszystkim w kontekście mało znanej roli, jaką Mysłowice odegrały w czasach, gdy wielu szukało lepszego losu za Oceanem. Furtką w podróży w ten "Lepszy Świat" były, jak się okazuje, właśnie Mysłowice.

Tym razem zapraszamy Państwa do tego by wsiąść z nami do wehikułu czasu i przenieść się do Europy XX wieku na chwile przed wybuchem II wojny Światowej. Ewelina Kosałka-Passia w naszej Szkole Bardzo Wieczorowej wraz ze swoim gościem zaprasza na rozważania o...Monte Casino...

W dzisiejszej Szkole Bardzo Wieczorowej dr Małgorzata Tkacz Janik przypomni skąd się wzięło Święto Kobiet. Jak kobiety na całym świecie walczyły o to, by były doceniane za swą prace, za swe wykształcenie i wreszcie za to co robią dla domu i rodziny. W tm dniu wręczamy, my mężczyźni, kobietom kwiaty i upominki nie zastanawiając się jak trudno jest kobietom rywalizować na co dzień z systemem gdzie panuje od lat patriarchat.
Audycje przygotował Marek Mierzwiak

Bohaterem wykładu w Szkole Bardzo Wieczorowej będzie wspaniały amerykański kompozytor, dyrygent i pianista Leonard Bernstein. Mamy teraz okazje obejrzeć film o nim zatytułowany "Maestro", a u nas jego życie i twórczość przypomina dr Mieczysław Juda. Artysta znany jest z wielu kompozycji, a najsławniejsza to oczywiście musical "Wet Side Story", oraz z wielu wspaniałych koncertów na których prowadził orkiestry na całym świecie. Jest też znane jego niebanalne życie, o którym on sam mówił - "Jestem pół kobietą, pól mężczyzną". Rozmowę przygotował Marek Mierzwiak

Caspar Dawid Friedrich to malarz niemiecki, który jest zaliczany do największych malarzy epoki romantyzmu.

Jego malarstwo przesycone jest też symboliką, bowiem stało się ono z czasem drogą porozumienia z Bogiem. Na jego obrazach widać zamglone pejzaże, kobierce ze śniegu, ale także kościoły przesycone symboliką religijną. Ewelina Sobczyk Podleszańska przypomni jego drogę twórczą, najważniejsze obrazy, ale także mówić będzie o jego życiu. Jak zmieniało się ono po zaślubieniu Christiany Caroliny Bommer i jakie później to małżeństwo przeżywało traumy.

Przez długi czas malarz był artystą niezrozumianym i przez to zapomnianym, renesans jego twórczości to początek XX wieku.

Dr Małgorzata Tkacz - Janik przypomni historię trzech ważnych bohaterek, które u zarania II RP towarzyszyły pierwszoplanowym liderom politycznym – Józefowi Piłsudskiemu i Wojciechowi Korfantemu. W tej trójce najbardziej rozpoznawalna jest Aleksandra Piłsudska, ale zmiana perspektywy na herstoryczną powoduje, że zauważamy jeszcze dwie inne postaci, które w tym samym czasie, równolegle – co zaskakuje najbardziej – też pełniły w różnych okolicznościach role Pierwszych Dam. Są to Maria Piłsudska i Elżbieta Korfanty. Sytuacja sprzed stu lat rozbudza ciekawość i zadaje nam wiele pytań o niejednoznaczne dziedzictwo Pierwszych Dam w historii Polski i Śląska.

W Szkole Bardzo Wieczorowej Ewelina Sobczyk Podleszańska przypomni życie i twórczość Johna Constable, malarza angielskiego, który był uznawany za jednego z najwybitniejszych pejzażystów XIX wieku. I to nie tylko w Anglii.
Malował przede wszystkim krajobrazy angielskie ale też był znany z doskonałego ukazywania zjawisk przyrody. Reprezentował wzorce holenderskiego, tzw. realizmu melancholijnego. Artysta nadał malarstwu pejzażowemu nowy wymiar. Nigdy nie wyjeżdżał za granicę, przez całe życie malował swoje rodzinne strony.
Dzisiejszą audycje przygotował Marek Mierzwiak.

Antropocen, kapitałocen, plastikocen a może solastalgia? Szkoła Bardzo Wieczorowa tym razem o nowych słowach w kontekście zmian klimatu. Na spotkanie zaprasza Iwona Kwaśny i jej goście.

Czy istnieje sposób odżywiania, który sprawi, że będziemy spostrzegawczy, bardziej chłonni wiedzy, znikną problemy z pamięcią, a do tego pojawi się chęć do działania? Jedzenie przestało być celebrowane. Łapiemy raczej w biegu to, co można zjeść szybko, i ...niezdrowo. Niestety przodują w tym uczniowie, studenci i osoby dużo pracujące. Jak to zmienić i jaką dietą zastosować dla mózgu? O tym w kolejnym wykładzie w Szkole bardzo Wieczorowej Katarzyna Głuch-Juszkiewicz i jej goście.

Stefan Ossowiecki jest dziś może trochę zapomniany, chociaż tak jego życiorys, jak i działalność, powracają od czasu do czasu. Był polskim inżynierem zajmującym się też zjawiskami paranormalnymi. Był uważany przez wielu za jasnowidza. Właśnie o jego życiu, ale też o działalności i eksperymentach, w Szkole Bardzo Wieczorowej wykłada profesorka Anna Adamus-Matuszyńska. Przypomni jego kontakty w wielkimi ówczesnego świata, czyli z Józefem Piłsudskim, Karolem Szymanowskim czy Juliuszem Osterwą. Opowie o jego sukcesach, ale również o tajemniczej śmierci. Do dziś nie wiemy jak zginał i gdzie został pochowany Stefan Ossowiecki. Rozmawia z panią profesor Marek Mierzwiak.

Luca Giordano był malarzem epoki baroku, a dlatego nazywano go fa presto ponieważ bardzo szybko malował. Przypisuje mu się namalowanie 5 tysięcy obrazów, oprócz tego malował jeszcze mozaiki i rasował. Był nadwornym malarzem króla Hiszpanii Karola II. Koncentrował się głównie na tematyce religijnej, choć malował również obrazy mikologiczne, historyczne i portrety. Odegrał wielką rolę w rozwoju monumentalnego malarstwa barokowego. Dlaczego tak wspaniały malarz został przez lata zapomniany i niedoceniany? O tym wykłada w Szkole Bardzo Wieczorowej Ewelina Sobczyk Podleszańska. Rozmawia z nią Marek Mierzwiak.

Nowy rok to czas, gdy często zastanawiamy się nad swoją przyszłością, podsumowujemy poprzedni rok i precyzujemy plany na przyszłość. Stawiamy sobie cele, chcemy się rozwijać. Jak zatem stawiać te cele właściwie, jak w nich wytrwać, no i jak uniknąć pułapek porażki? O tym nasza reporterka Joanna Opas porozmawiała z Krzysztofem Królem - psychologiem, mówcą motywacyjnym i trenerem rozwoju osobistego.

Jan Kasprowicz, to młodopolski poeta, ale też dramaturg, krytyk literacki i tłumacz. Jeden z czternaściorga rodzeństwa, urodził się w Szymborzu pod Inowrocławiem i zawsze marzył, aby wyrwać się z tej wsi w wielki świat i zostać inteligentem. Poprzez swoja naukę a później pracę doszedł do zaszczytów i tytułów. W roku akademickim 1921/1922 Kasprowicz był rektorem Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie a 29 grudnia 1921 otrzymał Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski. Zyskał popularność pisząc wiersze i hymny. Trzykrotnie żonaty, nie miał szczęścia w życiu osobistym. O życiu i twórczości Jana Kasprowicza wykłada w Szkole Bardzo Wieczorowej profesor Joanna Warońska-Gęsiarz z Uniwersytetu im. Jana Długosza z Częstochowy.

W Święto Trzech Króli w całej Polsce wyruszą świąteczne orszaki. Główni ich bohaterowie będą również głównym tematem tego wykładu w Szkole Bardzo Wieczorowej, do wysłuchania którego zaprasza Beata Tomanek.

Maria i Stanisław Ossowscy byli ludźmi niezwykłymi, zdecydowanie niereprezentatywnymi nawet dla środowiska, w którym się obracali, tj. środowiska akademickiego. Ich niezwykłość polegała na tym, że będąc ze sobą związani uczuciowo, potrafili jednocześnie dawać sobie nieograniczoną przestrzeń do indywidualnego rozwoju intelektualnego. Szacunek i wsparcie, jakie każde z nich żywiło dla dokonań drugiego, jest tym, co warto podpatrzeć u tej wyjątkowej pary. Wykładać o nich będzie profesorka Anna Adamus Matuszyńska i mówić będzie o Marii Ossowskiej, która zajmowała się psychologią moralności, jak i o Stanisławie Ossowskim, który był socjologiem i teoretykiem kultury. Rozmawiał z Panią profesorką będzie Marek MIerzwiak

Przed południem otwarto w Chorzowskim Planetarium Śląskim dwa nowoczesne Obserwatoria Astronomiczne i wykład, który zaprezentuje dzisiaj państwu Beata Tomanek w radiowej Szkole Bardzo Wieczorowej, wpisuje się w to wydarzenie.

Usłyszymy o wybitnym polskim astronomie, który miał sokoli wzrok, słynął z niego w całej Europie. Miał nieprzeciętną wiedzę, talent do matematyki. Był znakomitym konstruktorem na przykład palemoskopu, późniejszego peryskopu. Fanami i sponsorami jego dokonań byli m.in. Ludwika Maria Gonzaga, Ludwik XIV, Jan Kazimierz i Jan Sobieski.

O kim mowa – o Janie Heweliuszu, który na dachach swoich trzech browarów stworzył ogromne obserwatorium astronomiczne.

W dzisiejszej Szkole Bardzo Wieczorowej Maria Trzeciak wykłada o Abelardzie, filozofie, uczonym, poecie, ale też kochanku, którego imię nierozerwalnie złączone jest od wieków z Heloizą. Usłyszycie Państwo jakim uczonym i filozofem był Abelard, na co sobie pozwalał w dysputach z uznanymi mistrzami, wreszcie jak bardzo był zadowolony z tego, że stał się wówczas, jakbyśmy to dziś określili - celebrytą. Ale też spora cześć wykładu zostanie poświęcona jego miłości czyli Heloizie. Jak ta miłość doprowadziła do jego tragedii i bólu, co nie zmienia faktu, że tych dwoje od wieków kojarzonych jest razem, jako para kochanków, którym nie było dane zaznać szczęścia.

Obok pralki lodówka jest uznawana za jeden z absolutnie podstawowych sprzętów domowych. Ten wynalazek pozwolił nam podnieść jakość życia i zdrowia. Ale my dziś używając na co dzień chłodziarek zapominamy po pierwsze o ich historii a po drugie o tym, że w lodówce mogą mieszkać różne drobnoustroje, często dla nas bardzo niebezpieczne. O bakteriach tlenowych, beztlenowych, grzybach, pleśniach i ...innych niespodziankach poświęcony będzie dzisiejszy wykład w Szkole Bardzo Wieczorowej. Zaprasza Katarzyna Głuch-Juszkiewicz.

Greta Garbo, bohaterka wykładu Urszuli Pawlik była szwedzko-amerykańską aktorką filmowo-teatralną. Do dziś jest uznawana za jedną z największych i najwybitniejszych gwiazd filmowych w historii kinematografii, ale także uznana została za jedną z legend Złotej ery Hollywood oraz symbol seksu lat 20' i 30' ubiegłego wieku. Nakręciła tylko 21 filmów, udzieliła tylko 11 wywiadów, dostała tylko Oskara za całokształt swojej twórczości, chociaż trzykrotnie była nominowana do tej nagrody. Jej najsławniejsze filmy to: "Królowa Krystyna", "Mata Hari", "Anna Karenina" czy "Ludzie z hotelu". Sama tak mówiła o miłości: "Miłość jest grą… kto pierwszy powie kocham – przegrywa." Kogo kochała Greta Garbo i czy to były miłości wielkie i prawdziwe? Odpowiada Urszula Pawlik w rozmowie z Markiem Mierzwiakiem.

Marlena Dietrich aktorka i piosenkarska, chyba bardziej amerykańska niż niemiecka zrobiła, oszałamiającą karierę grając w pierwszym swoim filmie "Błękitny anioł". To wówczas narodziła się jakby na nowo i od tej pory kinomani śledzili jej karierę, która wspaniale rozwijała się w Stanach Zjednoczonych. Była kapryśna, ale tez znała swoją wartość - wiedziała, że tak jak kamera tak i reżyserzy ją uwielbiają bo przynosiły filmy w których występowała krocie. Miała też niebanalne życie prywatne. Kochała i kobiety i mężczyzn i nie kryła się z tym. Uważała, że trzeba życie ze wszystkimi rozkoszami łapać za nogi.
O twórczości i o tym niebanalnym życiu Marleny Dietrich wykłada pani Urszula Pawlik rozmowę poprowadził Marek Mierzwiak

W określeniu, które staje się coraz powszechniejsze i bardziej oswojone: "Sztuczna Inteligencja" można zauważyć, że łączy ono dwa światy.

Pierwszy człon dotyczy maszyny, jakiegoś sprzętu. Nie jest on immanentnie związany z człowiekiem w przeciwieństwie do drugiego członu – inteligencji. Wydawałoby się, że jest ona biologicznie wynikająca z natury ludzkiej. Tymczasem współczesna technologia szuka sposobu na połączenie w jedną całość tego co maszynowe z tym co należy tylko do człowieka.

O tym, jakie mamy do tego narzędzia usłyszą państwo w dzisiejszym wykładzie, który przygotowała w radiowej Szkole Bardzo Wieczorowej dla państwa Beata Tomanek.

Ilu jest obecnie Ślązaków, bądź ludzi, którzy do narodowości śląskiej przyznają się? Dokładnie nie wiemy, bo to wszystko zależy, jakie kryteria weźmiemy pod uwagę. Ale pojawia się po ostatnim spisie powszechnym liczba 600 tysięcy. Tyle osób deklaruje swoje związki ze Śląskiem, który jest krainą niejednorodną, dziwną, ale też magiczną. Właśnie ten Śląsk rozpostarty i w Polsce, i w Czechach przybliży dr Jacek Kurek, opierając się na najnowszych książkach, które ten temat poruszają. Magiczny czy przeklęty Śląsk, to temat dzisiejszego wykładu, który przygotował Marek Mierzwiak.

Nasze radiowe wykłady w Szkole Bardzo Wieczorowej bardzo często umożliwiają poaza zdobywaniem wiedzy również podróże w wyobraźni. W tej czasoprzestrzeni można obcować z wielkimi mistrzami, pięknymi dziełami sztuki, uczestniczyć w festynach oraz spektakularnych wydarzeniach, które przeszły do historii. W ten artystyczny rejon podróżować dzisiaj będzie mentalnie podczas wykładu Beata Tomanek i jej gość.

Mojzesz Kisling to polski malarz pochodzenia żydowskiego, tworzacy w Krakowie, Paryzu i Nowym Jorku.

Miał przyjaciół malarzy, którzy wspierali go w jego drodze twórczej, a i czasami pozwalali po prostu przeżyć. Malował na poczatku amrtwe natury, pożniej pejzaze, portrety, wreszcie akty, które osiągały zawrotne ceny.

Duży wpływ na jego twórczość miała sztuka Paula Cézanne'a, ale kontakty z kubistami sprawiły, że jego pejzaże tworzone na południu Francji nabrały geometryzującej stylistyki znanej z obrazów Pabla Picassa i Georges'a Braque'a.

O życiu, które było niebanalne, jak to w przypadku artystów, oraz twórczości Mojżesza Kislinga opowiada w rozmowie z Markiem Mierzwiakiem Ewelina Sobczyk-Podleszańska.

Hejt to zjawisko, które dotyka praktycznie każdego z nas. Zjawisko hejtu może dotyczyć osoby, grup społecznych, mniejszościowych, etnicznych ale też produktów, kampanii, czy filmów. Jego celem jest wyrażanie pogardy i podważanie pozycji osoby lub grupy społecznej ze względu na rasę, płeć, naród, poprzez wyrażanie dyskredytującej opinii o tej grupie, czy jej poszczególnych członkach.
I o tym wszystkim w wykładzie mówi prof. Anna Matuszyńska podając określone przykłady zachowań, gdy hejt nas dotyczy. Jak z nim walczyć i jak postępować gdy już jesteśmy tym hejtem dotknięci.

Nepalczycy nie witają się podaniem ręki, ale składając obie dłonie i kłaniając się drugiemu człowiekowi mówiąc "namaste" lub "namaskar". Oznacza to dosłownie: pokłon Tobie. Okazują w ten sposób wdzięczność i szacunek. Kiedy robią to dorośli wydaje nam się, że to normalne, ale kiedy spotykamy nepalskie dzieci, nasz światopogląd potrafi się zmienić o 180 stopni. Katarzyna Głuch-Juszkiewicz dziś przedstawi wraz z gościem kilka tajemnic Nepalu, inną formę edukacji, przyrody i ekologii. Zapraszam na spotkanie z Tomaszem Kobielskim.

Caravaggio był reformatorem malarstwa europejskiego na przełomie XVI i XVII wieku. Przez wieki zapomniany i niedoceniony wrócił dopiero do sal wystawowych i historii sztuki na początku XX wieku. Dlaczego ten prekursor w malarstwie nie tylko włoskim, ale i światowym został jakby wyklęty? O tym wykłada w Szkole Bardzo Wieczorowej dr Anna Matuszyńska. Opowiada o życiu i niebanalnej twórczości .Caravaggia, którego teraz twórczość inspiruje wielu współczesnych malarzy - ot choćby Tamarę Łempicką.

O twórczości Caravaggia z dr Anną Matuszyńską rozmawia Marek Mierzwiak.

Skąd się bierze nasza jesienna melancholia? Filozofowie twierdzą, że jest częścią samotności w umieraniu nieodłącznej każdej ludzkiej istocie. Dzisiejsza Szkoła Bardzo Wieczorowa poświęcona będzie umieraniu w przyrodzie i umieraniu przyrody. Katarzyna Głuch-Juszkiewicz wraz z gościem profesorem Piotrem Skubałą, biologiem, ekologiem i akarologiem, opowie o ekologicznych formach pochówków, leśnych cmentarzach oraz wpływach naszych ciał na środowisko.

To trudny temat, niektórzy wprost mówią - proszę mi o tym nie mówić, nie przypominać. A jednak przychodzi taki dzień gdy 1 listopada o niczym innym nie mówimy - wspominamy zmarłych, a i sami myślimy o naszym odejściu. Planujemy je albo sami, albo z rodziną bo jak to mówi przysłowie - ktoś może nagle nam wyłączyć światło i nas nie ma. O śmierci Marek Mierzwiak rozmawia z pisarzem, dziennikarzem, felietonistą - Tomaszem Kowalskim. Pojawiają się tematy takie jak - motyw śmierci w sztuce, śmierć w różnych religiach i wierzeniach, wreszcie śmierć jako coś nieuchronnego i musimy zatem się do tego przyzwyczaić. Otacza nas bowiem zewsząd. Giną ludzi na drogach, na wojnach więc i my powinniśmy nie unikać tego tematu. Może ten wykład nam w tym pomoże.

W Szkole Bardzo Wieczorowej wykład Marii Trzeciak o Bolesławie Prusie. Ten pisarz nam wszystkim doskonale znany miał niebanalne życie. Uczestniczył w Powstaniu Styczniowym, bardziej chciał być uczonym niż literatem no i miał ogromną traumę i różne dolegliwości, które dziś byśmy określili - psychiczne. O tym wszystkim w dzisiejszym wykładzie, ale Marek Mierzwiak pytał też i o twórczość Bolesława Prusa, która w historii literatury była, jest i będzie. Zaprasza Marek Mierzwiak

Józef Pankiewicz malarz, grafik i pedagog jest bohaterem wykładu Eweliny Sobczyk Podleszańskiej. By jeden z pierwszych impresjonistów i symbolistów w polskiej sztuce przełomu XIX i XX w., inicjator kolorystycznego nurtu w polskim malarstwie lat 20. i 30. Urodzony 29 listopada 1866 w Lublinie, zmarł 4 lipca 1940 w Marsylii pozostawiając po sobie wspaniałe obrazy i grafiki.
W latach 1884 - 85 uczył się w warszawskiej Klasie Rysunkowej pod kierunkiem Wojciecha Gersona i Aleksandra Kamińskiego, następnie wraz z Władysławem Podkowińskim wyjechał do Petersburga, aby w latach 1885-86 przebywać na stypendium w tamtejszej Akademii Sztuk Pięknych. W 1889 obaj artyści udali się do Paryża; tam jego obraz "Targ na jarzyny na placu za żelazną bramą został nagrodzony srebrnym medalem na Wystawie Powszechnej.
O życiu i twórczości Józefa Pankiewicza wykłada Ewelina Sobczyk Podleszańska.

Maria Dulębianka była malarką, pisarką, felietonistką, walczyła o prawa kobiet i pomagała potrzebującym. Przez 20 lat żyła, przyjaźniła się z Marią Konopnicką i może ta zażyłość kobiet, którą dziś trudno zdefiniować, wpłynęła na to, że o Marii Dulębiance zapominamy. A wspaniale malowała na początku swego życia, a później pomagała Marii Konopnickiej tak w domu jak i recenzując jej twórczość. O niebanalnym życiorysie tej niebanalnej kobiety wykłada w Szkole Bardzo Wieczorowej Maria Trzeciak.

Tomasz Kowalski pisarz i felietonista napisał już kilka powieści, w tym ostano wywiad - rzekę z Mirosławem Neinertem. Ale w jego dorobku twórczym oprócz takich powieści jak: "Rozmowy na trzech grabarzy i jedną śmierć”, „Mędrzec Kaźni”, czy "Hiszpański dublon" jest również powieść zatytułowana " Nie pozwolisz żyć czarownicy".
Tomasz Kowalski bardzo dokładnie zgłębił temat spalenia na stosie kilkunastu kobiet w Wielkopolsce i opierając się na faktach napisał o tym książkę. Ale w wykładzie opowie on również jak kobiety podejrzane o czary traktowano, jak wyglądały ich procesy i w jaki sposób można było być posadzoną o czary.
Rozmawia o czarostwie i pisarstwie z Tomaszem Kowalskim Marek Mierzwiak

Beata Tomanek i prof. Irma Kozina w wykładach Szkoły Bardzo Wieczorowej opowiadają o historii sztuki. Wybierają wydarzenia przełomowe, które stawały się kamieniami milowymi w rozwoju artystycznych dokonań człowieka. Tym razem przed nami Renesans i opowieść o jego najbardziej znanych przedstawicielach.

"Historia aktu w sztuce na przestrzeni wieków" to temat wykładu w Szkole Bardzo Wieczorowej prof. Ernesta Zawady, malarza i wykładowcy akademickiego.

Akt zawsze wzbudzał i wzbudza kontrowersje. Profesor Ernest Zawada przybliży nam historie aktu - jak powstawał, co było w poszczególnych epokach najważniejsze i jak artyści odnosili się do tego rodzaju sztuki. Opowie też jak on sam patrzył i opatrzy na swoja sztukę w której akt zawsze odgrywał poczesne miejsce.

Można powiedzieć, że do tego wykładu w Szkole Bardzo Wieczorowej jej autorzy przygotowali się śpiewająco. Muzyka i śpiew pojawią się w rozmowie o wadze słowa wyśpiewanego. Beata Tomanek i jej gość nawiążą do niezwykłej historii pewnego lekarza, który był człowiekiem wielu pasji, stworzył jedną z największych kolekcji owadów i pieśni górnośląskich.

"Nie ma lepszego narzędzia propagandy dla kraju, jak jego literatura " pisała Pola Gojawiczyńska, autorka takich książek jak "Dziewczęta z Nowolipek" i "Rajska jabłoń". Była jedną z najpopularniejszych pisarek okresu międzywojennego. Jej utwory zawierały wątki psychologiczne i społeczno-obyczajowe związane z awansem środowiska robotniczego Warszawy i Górnego Śląska. Najsławniejsze utwory pisarki posłużyły za podstawę do scenariuszy filmowych. W roku 1937 na ekran "Dziewczęta z Nowolipek" przeniósł Józef Lejtes, a w roku 1985 "Dziewczęta" i "Rajską jabłoń" wyreżyserowała "Barbara Sass. Pola Gojawiczyńska była również działaczka niepodległościową. Przypomina jej życie i twórczość w rozmowie z Markiem MIerzwiakiem Ewelina Sobczyk Podleszańska.

Niebawem rozpoczną się wakacje. Czas wyjazdów, nowych doświadczeń i przygody. Dzisiejszy wykład w Szkole Bardzo Wieczorowej nawiązywać będzie do tej ciekawości świata, wakacyjnych klimatów, których nieodłącznym elementem jest rozgwieżdżone niebo. Beata Tomanek i jej dzisiejsi goście rozmawiać będą o pierwszych lotach w kosmos. Ponad 50 lat temu były swego rodzaju szaleństwem. Jak rzucanie się z motyką na Słońce. Jakie to były czasy, co było dla ludzi ważne i jak rozpoczęła się ta podróż na Księżyc? O tym w naszym wykładzie.

To tytuł wykładu Marii Trzeciak w Szkole Bardzo Wieczorowej. W czasach międzywojnia bardzo popularne były spotkania ludzi, którzy zajmowali się spirytyzmem, wywoływaniem duchów, przepowiadaniem przyszłości bądź zagłębianiem się w odległą przeszłość. Interesowali sie takimi spotkaniami i Józef Piłsudski, i Maria Skłodowska - Curie, czy wreszcie tak racjonalnie myślący pisarz jak Tadeusz Boy Żeleński. Dlaczego tak interesowano się spirytyzmem w tym czasie i czy Stefan Ossowiecki - guru spirytystów, był jedynym propagatorem takich spotkań, czy też było więcej ludzi pragnących zbić kapitał tak finansowy jak i zyskać popularność na takich spotkaniach - mówi Maria Trzeciak.

Bohaterką wykładu Eweliny Sobczyk Podleszańskiej będzie Wanda Telakowska. Obecnie to postać prawie zapomniana. A szkoda, bo miała niezwykle ciekawy życiorys i potrafiła walczyć jak lwica o to, co było jej fascynacją. Dawniej mówiono na to - sztuka użytkowa - dziś to wszechogarniający nas dizajn.

Wanda Telakowska była artystką, ale ważniejsze były dla niej inne sprawy. Stworzyła Biuro Nadzoru Estetyki Produkcji, z którego powstał w październiku 1950 roku Instytut Wzornictwa Przemysłowego z siedzibą w Warszawie. Powstawały tam kolekcje pięknych przedmiotów, które mogły rozświetlić nam w siermiężnej Polsce nasze życie. Niestety - Wanda Telakowska została odsunięta od kierowania Instytutem... o tym wszystkim w dzisiejszym wykładzie.

Dzisiaj Dzień Dziecka i można tak powiedzieć, że dzieci otrzymały niedawno prezent, który być może odmieni ich życie. To czat GPT - sztuczna inteligencja, która daje duże możliwości w uwolnieniu umysłu od pracy. Można jej zlecić napisanie referatu, wypracowania, pracy naukowej i wykreować zupełnie nową dla siebie przestrzeń życiowego rozwoju. Jak wpłynie ten prezent na system edukacji i świat nauki o tym opowie dzisiaj Beata Tomanek w kolejnym wykładzie w Szkole Bardzo Wieczorowej.

Arnold Szyfman urodzony w rodzinie żydowskiej był polskim reżyserem, dramaturgiem i dyrektorem teatrów. To on również był budowniczym, a później dyrektorem Teatru Polskiego w Warszawie, gdzie wystawiono najważniejsze dzieła literatury polskiej i światowej. Pierwszym spektaklem w nowym teatrze był "Irydion" Zygmunta Krasińskiego. Po wybuchu II Wojny Światowej, w trakcie kampanii wrześniowej, jego mieszkanie w Warszawie zostało doszczętnie zniszczone. Podczas okupacji ukrywał się w tym mieście pod przybranym nazwiskiem. Po wyzwoleniu przystąpił do odbudowy życia teatralnego stolicy, zostając na powrót dyrektorem Teatru Polskiego, a później dyrektorem Teatru Wielkiego, kiedy ten powstawał z ruin, O życiu reżysera, ale także o jego miłościach wykłada prof. Joanna Warońska - Gęsiarz.

Berek Joselewicz zapomniany przez historie i ludzi był polskim kupcem żydowskiego pochodzenia, pułkownikiem wojska polskiego, oficerem Legionów Polskich we Włoszech.

Podczas insurekcji kościuszkowskiej w 1794 organizował Pułk Lekkokonny Starozakonny - żydowski, który odznaczył się wyjątkowym męstwem w obronie warszawskiej Pragi przez Rosjanami. Walczył pod Kościuszką i pod Napoleonem. Za swa dzielność został odznaczony Orderem Wojennym Virtuti Militari jak również Orderem Narodowym Legii Honorowej.

To dzięki niemu Polacy, ale nie tylko, zobaczyli, że i Żydzi potrafią się bić "Za wolność nasza i waszą". Profesor Magdalena Piekara w rozmowie z Markiem Mierzwiakiem mówi wprost - "Berek Joselewicz to jeden z największych polskich bohaterów. Nie należny zapominać i o nim i o jego zasługach."

Dzisiaj w Szkole Bardzo Wieczorowej spotkają się Beata Tomanek i prof. Irma Kozina, która jest historykiem sztuki i pracownikiem katowickiej i krakowskiej ASP. W kolejnym wykładzie otworzą one kolejny rozdział dziejów działalności twórczej przeszłych pokoleń artystów.

"My som Indianery" tak zatytułował swój wykład dr Jacek Kurek. Opowiada on o analogiach jakie dotyczyły i chyba dotyczą Śląska i Dzikiego Zachodu. Mówi o p tym co łączy ludzi z dwóch różnych kontynentów - to muzyka, strój, ale i krajobrazy. Dlaczego tak zafascynowali się chłopcy tutaj żyjący Dzikim Zachodem? Bo po pierwsze ten Dziki Zachód mieli na swoich hałdach, a po drugi zawsze bliska im była wolność, o którą walczyli ich ojcowie i dziadkowie, tak jak i wolność była bliska Indianom, oraz ludziom, którzy żyli na tym Dzikim Zachodzie.

Bohaterem wykładu dr Anny Matuszyńskiej będzie Egon Schiele - austriacki malarz i grafik, który wykształcił swój własny styl inspirowany secesją charakteryzujący się skręconymi, zdeformowanymi kształtami ciał i wyrazistymi, kanciastymi liniami. W dorobku artysty znajdują się portrety, autoportrety, pejzaże, akty. Bardzo dużo jest w tych obrazach erotyki, za którą to odsadzano artystę od czci i wiary zarzucając mu szerzenie pornografii. To jednak co straszne było przeszło 100 lat temu dziś zyskało sławę i poklask. Za jego obrazy trzeba zapłacić od 5 do 7 milinów funtów. Egon Schiele pozostawił po sobie trzysta trzydzieści obrazów olejnych i ponad trzy tysiące prac na papierze. Największa kolekcja dzieł malarza znajduje się w Wiedniu w Leopold Museum.

Dzisiaj w Szkole Bardzo Wieczorowej powrót do trudnej polskiej historii. Katyń widziany z jednej strony oczami historyka, a z drugiej oczami filmowca. Zaprasza Ewelina Kosałka-Passia i jej gość.

Historia zwykle kojarzy się z nudnym przedmiotem w programie szkolnym, z datami i faktami do przyswojenia. W naszych wykładach w Szkole Bardzo Wieczorowej zadajemy kłam temu, że nauka o naszej przeszŁości jest nudna. Dzisiaj na przykład dowiedzą się państwo Z KOLEJNEGO WYKŁADU W SZKOLE Bardzo WieczoroweJ jaki wpływ miały pożary na rozwój sklepień romańskich, jak wysoki był Karol Wielki, w jakich czasach rozwinęła się moda na chóry kościelne… Jednym słowem prof. Irma Kozina i Beata Tomanek rozmawiać będą o historii sztuki, która rozpoczyna się jak wszystko - od nauki w szkole.

Antoni Cierplikowska był skromnym człowiekiem, ale mieszkając w Sieradzu (gdzie się urodził i gdzie leży pochowany) ciągle myślał o podbiciu świata. Czym? Swoją ciężką, ale i artystyczną pracą. Pojechał do Paryża i odnalazł swoje powołanie Został fryzjerem,, który w przyszłości miał czesać koronowane głowy, artystów i polityków. Mówiono o nim "Król fryzjerów - fryzjer królów"., Ale nie tylko zajmował się czesaniem i układaniem fryzur. Był także stylista i wynalazcą, mecenasem sztuki i hojnym darczyńcą. Potraf robić do późnej starości rzeczy niemożliwe - w wieku 65 lat w czasie 2 godzin ułożył fryzury przeszło 20 kobietom. I o Antonim Cierplikowski wykłada w Szkole Bardzo Wieczorowej Ewelina Sobczyk Podleszńska.

Bohaterką premierowej Szkoły Bardzo Wieczorowej Marka Mierzwiaka będzie Eliza Orzeszkowa, o której wykładać będzie profesor Magdalena Piekara. Jedna z najwybitniejszych powieściopisarek w okresie polskiego pozytywizmu napisała sporo tekstów, powieści i nowel, ale najlepsza według prof. Magdaleny Piekary jest powieść "Nad Niemnem" i to ją zanalizuje podczas dzisiejszego wykładu.

W 2023 roku przypadają trzy ważne daty związane z wybitnym polskim malarzem Janem Matejką: 185. rocznica urodzin, 130. rocznica jego śmierci oraz 125. rocznica powstania pierwszego biograficznego muzeum na ziemiach polskich – Domu Jana Matejki. Powyższe daty spowodowały, że Muzeum Narodowe w Krakowie stało się inicjatorem pomysłu ustanowienia tego roku Rokiem Jana Matejki. Z tej okazji Beata Tomanek postanowiła przypomnieć biografię i artystyczną drogę naszego mistrza.

Bożogrobcy - jak się popularnie o nich mówi, po zdobyciu przez krzyżowców w 1099 roku Jerozolimy, zostali powołał do życia spośród uczestników wyprawy krzyżowej. Ta wspólnota, złożona była z dwóch kategorii członków: rycerzy i duchownych. Miała ona strzec grobu Pańskiego, ale również opiekować się rannymi i schorowanymi ludźmi.
W dzisiejszym wykładzie dr Jacek Kurek przypomni historie zakonu, która nierozerwalnie złączona jest ze Śląskiem, a ścisłej mówiąc z Chorzowem Starym.

Temat, który stał się czarną kartą w historii Polski. Najpierw był marzec 1968 roku, a później wydarzyło się... wszystko. O trudnym dla Polski i świata roku 1968 opowiadają Ewelina Kosałka-Passia i historyk Renata Skoczek.

Zapraszam do wysłuchania kolejnego wykładu w Szkole Bardzo Wieczorowej. Dotyczyć będzie on historii sztuki, jednak Beata Tomanek i jej gość postanowili tym razem nieco zaskoczyć swoich słuchaczy.

W kolejnym wykładzie, w naszej Szkole Bardzo Wieczorowej usłyszą państwo niesamowite opowieści przywiezione z różnych stron świata. Można powiedzieć, że na co dzień są one zamknięte w muzealnych eksponatach, ale dzisiaj ich głosem będzie podróżnik i kustosz w Muzeum Miejskim w Dąbrowie Górniczej – Grzegorz Kuśpiel. W rozmowie z Beatą Tomanek wyzwoli egzotykę z przedmiotów, które na co dzień można oglądać w dziale etnograficznym Dąbrowskiej Sztygarki. Czy zastanawiali się państwo kiedyś, skąd biorą się eksponaty na muzealnych półkach? Proszę posłuchać.

Socrealizm to okres kilkuletni, który trwał od 1949 do 1953 roku (chociaż też podawane są inne daty). W tym okresie partia żądała od twórców, aby oni malowali, komponowali, pisali sławiąc idee komunistyczne. Prawie wszyscy twórcy w tm okresie poddawali się temu dyktatowi, aby gdy tylko przyjdzie odwilż zacząć tworzyć prawdziwą sztukę. Profesor Magdalena Piekara napisała dwie ksiazki na temat socrealizmu (aktualnie kończy terzecią) i opowiada w Szkole Bardzo Wieczorowej, jak pisarze (głównie) podchodzili w swych powieściach do tematu erotyzmu, seksu, miłości.

Bohaterką wykładu będzie najsłynniejsza francuska królewska faworyta, Madame Pompadour. Była metresą Ludwika XV, nie jedyną, ale wyjątkową. Choć, co oczywiste, król miał żonę, nikogo nie dziwiły oficjalne kochanki króla, które na dodatek żona musiała zaakceptować, bo z czasem zainteresowanie Ludwika XV żoną osłabło, o czy wspominają w rozmowie: Agnieszka Strzemińska i Urszula Pawlik, tłumacz i krytyk literatury.

Albert Einstein – bohater dzisiejszego wykładu Marii Trzeciak - był bez wątpienia geniuszem. Od najmłodszych lat interesował się fizyką i matematyką, aby w latach późniejszych stworzyć teorie względności, która zrewolucjonizowała naukę i spojrzenie na rzeczywistość w której żyjemy. 11 razy był nominowany do Nagrody Nobla, aby wreszcie otrzymać ją dopiero w roku 1921. Był dwukrotnie żonaty i jego życie rodzinne też, jak przystało na wielkiego uczonego, było dość dziwne. To wszystko w dzisiejszym wykładzie o człowieku, który miał powiedzieć, że "Cała nasza nauka, w porównaniu z rzeczywistością, jest prymitywna i dziecinna – ale nadal jest to najcenniejsza rzecz, jaką posiadamy."

Edvard Munch norweski malarz i grafik uznawany jest za jednego z prekursorów ekspresjonizmu. Jego najbardziej rozpoznawanym dziełem jest :Krzyk" obraz z 1893 roku.

To, że namalował kilka "Krzyków" i wiele wspaniałych obrazów jest zrozumiałe. Wszak dla niego malarstwo stanowiło sens życia. Tworzył symboliczne kompozycje figuralne, dając w nich w ekspresyjny sposób wyraz swoim obsesjom erotycznym, uczuciom samotności, przygnębienia, lęku przed chorobą i śmiercią.

O życiu i twórczości Edvarda Muncha mówi dr Anna Matuszyńska.

Czas na zapowiedź kolejnego wykładu w naszej, radiowej Szkole Bardzo Wieczorowej. Dzisiaj proponujemy państwu wykład z historii. Zwykle, kiedy sięgamy do przeszłości miast, mamy na uwadze głównie te, spektakularne, znane, których dzieje są tematem wielu naukowych rozpraw, konferencji, opisane są w przewodnikach i od lat zadziwiają zwiedzających. Beata Tomanek i jej gość spróbują dzisiaj zwrócić uwagę na zadziwiwiającą i niezwykłą często przeszłość miast, w których mieszkamy, w których nie zauważamy historycznego piękna. Takie zaskakujące są na przykład Tychy.

Profesor Magdalena Piekara napisała kilka książek na temat socrealizmu np.: "Bohater powieści socrealistycznej" czy "Śląski socrealizm. Władza – literatura – rzeczywistość". W audycji mówić będzie jaki to był ten socrealizm w sztuce, jeśli chodzi o całą Polskę, a jak on wyglądał na Śląsku. Czy były jakieś znaczące różnice i czy udawało się ówczesnej władzy, poprzez sztukę wpływać na młodych ludzi, którzy po wojnie w ustroju socjalistycznym widzieli dla siebie jakąś nadzieję.

W Szkole Bardzo Wieczorowej wykład z historii. Beata Tomanek i prof. Zdzisław Janeczek przypomną postać wybitną, której biografia może być scenariuszem na film sensacyjny. Warto czasem zajrzeć do życia osób, o których uczymy się w szkole. Szczegóły, niuanse, okoliczności różnych decyzji, dramaty i zawieruchy dziejowe nawet po latach mogą wywoływać emocje, ale też być dla nas nie tylko wiedzą, lecz nauką przydatną w codziennym życiu. Zapraszam do słuchania.

Dr Jacek Kurek w swoim wykładzie poruszy wiele aspektów naszego życia związanych z ogniem. Od prehistorii, poprzez mit Prometeusza, zastanawianie się nad 4 żywiołami, wśród których jest również ogień, aż do współczesności, w której nie ma bez niego życia. Bedzie też mowa o ogniu w hutach Slaska, o jego znaczeniu tak dla rozwoju gospodarczego jak i o inspiracjach malarskich zwiazanych własnie z ogniem.

W szkole Bardzo Wieczorowej dr Jacek Kurek będzie mówić "Jak ogień kształtuje naszą kulturę". Dodam - na przestrzeni wieków. Bo to, że jest on jednym z 4 żywiołów, to wiadomo, to, że ogień w różnych kulturach i epokach miał przypisane znaczenia symboliczne; był np. symbolem życia, energii witalnej, pierwiastka męskiego też mniej więcej wiemy. Ale ogień bywał też źródłem katastrof i pożarów, stąd – oprócz symboliki pozytywnej – bywa w różnych kulturach symbolem gwałtowności wzbudzającej grozę. O tym wszystkim w dzisiejszym wykładzie dr Jacka Kurka, a rozmawiać z nim będzie Marek Mierzwiak.

Była polską agentką brytyjskiej tajnej służby Kierownictwa Operacji Specjalnych (SOE), oraz wywiadowczyni Secret Intelligence Service.

Winston Churchill - premier Wielkiej Brytanii tak o niej mówił: Piękna, inteligentna, piekielnie odważna, najlepsza moja agentka.

Miała podobno romans z twórcą Jamesa Bonda i to ona jest jego pierwowzorem. Ian Fleming zamienił jednak jej spódnice na spodnie mężczyzny i tak powstał Bond czyli agent 007.

Krystyna Skarbek miała tak ciekawe życie, że stanowi ono gotowy scenariusz filmowy. Miał nawet powstać o niej film, ale na razie sprawa ucichła. Jej życie i szpiegowanie dla Wielkiej Brytanii, ale podobno nie tylko, przypomina w rozmowie z Markiem Mierzwiakiem - Maria Trzeciak.

Guido Reni był włoskim malarzem i grafikiem okresu wczesnego baroku. Był malarzem bardzo płodnym. Tworzył malowidła ścienne, monumentalne obrazy ołtarzowe, obrazy sztalugowe o tematyce tak religijnej jak i mitologicznej oraz portrety. Inspirował się sztuką antyczną oraz malarstwem Rafaela i Caravaggia. Jego malarstwo cechują: wysokie walory techniczne, śmiałość pociągnięć pędzla, skomplikowana kompozycja oraz miękkość koloru i form. Ten zapomniany przez wielu malarz wraca i pokazuje, jak wspaniałe dzieła stworzył. Winę za to, że nie znamy jego twórczości, ponosi on sam. Był namiętnym hazardzistą i dorobiono mu "gębę", od której nie potrafił uciec, że jest niesolidny, a więc nie można na nim polegać. I tak został zapomniany. Przypomni go Ewelina Sobczyk-Podleszańska.

Bez tego budynku nie wyobrażamy sobie krajobrazu Katowic. Kto odwiedził to miejsce choć raz - potwierdza, że ma swój wyjątkowy klimat. A do tego bardzo bogatą historię. Katowicki kinoteatr Rialto skończył w styczniu 110 lat. Jest co wspominać, jest o czym opowiadać, do czego Agnieszka Strzemińska namówiła Katarzynę Pryc, szefową Rialta.

Szkoła Bardzo Wieczorowa popularyzuje wiedzę, poszerza horyzonty, a czasem przypomina zdarzenia i osoby. Tak będzie w kolejnym naszym, wykładzie. A kiedy spotykają się Beata Tomanek i prof. Irma Kozina to wiadomo, że tematem rozmowy stanie się historia sztuki. O kim zapomniał świat, kogo warto przypomnieć? Kto niegdyś elektryzował swoich odbiorców? Bulwersował nawet? Już za chwilę poznają państwo odpowiedź na powyższe pytania.

Gabriela Zapolska była aktorką ale też dramatopisarką, powieściopisarką, publicystką, krytyczką teatralną i artystyczną.W swoich naturalistycznych powieściach i dramatach wykpiwała moralną obłudę mieszczaństwa. Jej dramat "Moralność pani Dulskiej" w dalszym ciągu pokazywany jest w teatrach i reżyserzy ciągle poodkrywają w nim nowe znaczenia i sensy.

W czasopiśmie konserwatywne "Niwa" zarzucano niemoralność sztuk Zapolskiej – a zwłaszcza lubieżność i ordynarność. Takie opinie nie zmieniły się aż do początku dwudziestolecia międzywojennego.

W wykładzie Maria Trzeciak przypomni Gabriele Zapolską nie tylko jako pisarkę, ale także aktorkę, bo o tej pasji mało wiemy, a Gabriela Zapolska na punkcie aktorstwa była po prostu zakręcona.

Istnieją książki, o których się mówi, które przeszły do historii, stały się kanonem literatury, fascynują, chociaż znane są tylko z podań i legend. Czasem przetrwały w polemikach, w spisach, rejestrach.

Niektóre są obecne w pamięci ludzi, chociaż fizycznie już tych książek nie ma. Już żaden czytelnik nie weźmie ich do ręki – są to książki stracone, a jednak obecne, czego przykładem jest dzisiejszy wykład w Szkole Bardzo Wieczorowej, w którym Beata Tomanek i prof. Jan Malicki rozmawiać będą o książkach, których nie ma.

Magdalena Abakanowicz była światowej sławy rzeźbiarką, twórczynią tkaniny artystycznej, które to kompozycje zostały nazwane od jej nazwiska Abakanami. Wykorzystywała w swej twórczości również inne materiały takie jak kamień, drewno czy brąz. Na I Biennale Form Przestrzennych w Elblagu zrezalizowała forme pezestrzeną o wysokosci 7 metrów.

Brała udział w wielu wystawach tak indywidualnych jak i zbiorowych. Nagradzana i doceniana potrafiła z każdym widzem rozmawiać i objaśniać swoje dzieła, które przecież nie dla wszystkich od razu były zrozumiałe.

O Magdalenie Abakanowicz wykłada w Szkole Bardzo Wieczorowej dr Anna Matuszyńska.

Bohaterką wykładu jest Pannonica, kobieta wywodząca się z bogatego, żydowskiego rodu Rothschildów, ale też kobieta, która zakochała się w jazzie a szczególnie w jednym z muzyków jazzowych Theloniousie Monku. Rzuciła bogate życie, przeniosła się do Stanów Zjednoczonych i tam przez długie lata była managerką wszystkich muzyków o ciemnej skórze, opiekując się nimi, lecząc ich, ale i załatwiając im koncerty. Opowiada o niej Agnieszka Łopacka, aktorka Teatru im. Adama Mickiewicza w Częstochowie, która na deskach tej sceny występowała właśnie w spektaklu zatytułowanym "Pannonica".

Bohaterką wykładu Eweliny Sobczyk Podleszńskiej jest pisarka żydowskiego pochodzenia, ale też skandalistka i muza artystów - Izabela "Czajka" Stachowicz. "Królowa bohemy" jak ją nazywano potrafiła żyć niebanalnie. Piękna, inteligentna i odważna dawała sobie rade w każdej sytuacji. Z jej późniejszych książek możemy dowiedzieć się wielu pikantnych szczegółów o życiu "wielkich" tego świata. Trzykrotna mężatka owijała sobie mężczyzn wokół palca, bo potrafiła flirtować jak mało kto.

Witkacy pisał o niej, że była kobietą łatwą, a ona sama o sobie, że nigdy nie była moralna.

O zapomnianej muzie artystów wykłada Ewelina Sobczyk Podleszńska.

Wchodzimy w czas, kiedy częściej i chętniej spoglądać będziemy w gwiazdy. To one zwiastować będą nadejście zimy, święta Bożego Narodzenia i przepowiednie na Nowy Rok. Dzisiaj gwiazdy będą głównym tematem wykładu w Szkole Bardzo Wieczorowej, który przygotowała Beata Tomanek, i nie będzie to bynajmniej wykład z astronomii.

Czas Bożego Narodzenia, Nowego Roku, czas modlitwy, kolędowania i podziwiania betlejek sprawia, że częściej bywamy w kościołach. Ten fakt wykorzystały Beata Tomanek i prof. Irma Kozina, żeby opowiedzieć w kolejnym wykładzie Szkoły Bardzo Wieczorowej historię kształtowania się idei wznoszenia budowli sakralnych. A jest to historia fascynująca, momentami sensacyjna.

Emil Zegadłowicz, bohater wykładu prof. Joanny Warońskiej-Gęsiarz z Uniwersytetu im. Jana Długosza z Częstochowy, był bardzo płodnym pisarzem i poetą, i niebanalnym człowiekiem. Dość powiedzieć, że epitetów, których mu nie szczedzono jest mnóstwo i wydawać by sie mogło, że nawzajem się wykluczają. Czy faktycznie? O tym w dzisiejszym wykładzie. Napisał kilkanaście tomików wierszy, sporo dramatów, ale do historii literatury przejdzie jako autor dwóch powieści: "Zmory" i "Motory". Nazwywano go wówczas i skandalistą, i pornografem, czym za bardzo on sam się nie przejmował. To, że pisał pięknie i mądrze to fakt. To, że był mężczyzną kochliwym, to drugi fakt. Zatem warto poznać i biografię, i twórczość Emila Zegadłowicza.

Adwent to czas oczekiwania na Boże Narodzenie. Każdy dzień zbliża nas do istoty tych świąt. Jednak współczesne życie określa czekanie jako niepożądany proces, jako stratę czasu. Wszechobecny jest pośpiech i gonitwa. Toteż celebrowanie oczekiwania jest nie lada wyzwaniem. Właśnie na nim skupi uwagę Beata Tomanek w kolejnym wykładzie w Szkole Bardzo Wieczorowej.

Elizabeth Taylor i Richard Burton wdali się w romans, który oburzył cały świat. Ich miłość była równie płomienna, co nienawiść, którą do siebie pałali. Dwa razy ślubowali sobie wierność na wieki, ale nie dotrzymali słowa. Aktorski romans stulecia do dzisiaj wywołuje kontrowersje.

Każde z osobna było wielką gwiazdą Hollywood. Razem stworzyli parę, której sława była legendarna. Elizabeth Taylor i Richard Burton tak bardzo się kochali, że... nie byli w stanie ze sobą wytrzymać. Paradoksalnie nie mogli także bez siebie żyć, chociaż w ich codzienności namiętność mieszała się z agresją, wulgarnością i przemocą. Wspólna praca na planie jednego z najdroższych filmów w historii kina zapoczątkowała romans stulecia, którym oburzony był nawet Watykan. Oboje zagrali w "Kleopatrze", a ich relacja rozpalała opinię publiczną nie tylko w USA.

O ich miłości, pracy na planie wielu filmów i sytuacji w Hollywood opowiada Maria Trzaciak

Są takie daty, które prowokują do rozmów o sprawach wielkich jak wolność, demokracja, przyzwoitość, odwaga… Takie rozmowy przypominają o ludziach, którzy walczyli o naszą przyszłość. Teraz są oni świadkami historii. Dzień 13 grudnia do takich prowokujących dat należy. Toteż Beata Tomanek zaprasza dzisiaj do wysłuchania wykładu w Szkole Bardzo Wieczorowej dotyczącego wydarzeń sprzed 40 lat.

Bohaterem wykładu w Szkole Bardzo Wieczorowej Eweliny Sobczyk-Podleszańskiej będzie Julian Tuwim. Ten polski poeta żydowskiego pochodzenia, pisarz, autor wodewili, skeczy, librett operetkowych i tekstów piosenek był jedynym z najpopularniejszych poetów dwudziestolecia międzywojennego. Podpisywał się ponad czterdziestoma pseudonimami - dlaczego? O tym w dzisiejszym wykładzie, jak również opowieść o życiu - nie łatwym poety, jego miłości, żonie Stefanii i wyborach politycznych, które nie zawsze były właściwe. Stefan Żeromski tak pisał o poecie: "Ale się ten Tuwim wgryzł w język polski, tak się wgryzł, aż się przegryzł na drugą stronę."

Historia śląskiej neurologii sięga roku 1952. W Zabrzu, zaledwie 3 lata po powołaniu Akademii Lekarskiej, czyli dzisiejszego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, swoje funkcjonowanie rozpoczęła Katedra i Klinika Neurologii. Profil naukowy i kliniczny ośrodka zmieniał się na przestrzeni lat, jednak niezmiennie szkoli on całe pokolenia lekarzy, a jego działalność pomaga tysiącom pacjentów z całej Polski.

Ośrodkiem kieruje dzisiaj prof. Monika Adamczyk-Sowa a Anna Sojka podpytuje o jego historię...

Dzisiaj zapraszamy do poznania historii radiofonii w Polsce i oczywiście historii Radia Katowice. Okazja jest wyjątkowa- w niedziele Radio Katowice skończy 95 lat. Na podróż w czasie zaprasza Ewelina Kosałka- Passia.

Hans Bellmer to twórca światowej sławy. Urodzony w Katowicach zawojował swoją sztuką nie tylko Europe. Codziennie prawie okazują się w dalszym ciągu na całym świecie artykuły bądź eseje właśnie na temat tego jak tworzył i co tworzył Hans Bellmer. Jest on znany głównie z instalacji „Lalka", ale też przecież wspaniale rysował, był świetnym grafikiem i potrafił nieźle pisać. Mówi się o jego sztuce, iż jest ona pornograficzna - Natalia Kruszyna z Muzeum Historii Katowic zna twórczość Hansa Bellmera znarowicie i nigdy nie odważyłaby się tak o tej sztuce powiedzieć.

Hans Bellmer to twórca nietuzinkowy, jeszcze w Polsce nieodkryty na dobre, to człowiek, który poprzez swoją twórczość pokazuje nam jacy naprawdę my jesteśmy.

Trzydziestego pierwszego października obchodzony jest Światowy Dzień Oszczędzania. Siedemnastego listopada natomiast przypada ogólnopolski Dzień Bez Długów. Czym różnią się te dwa święta, czy powiedzmy – te dwa dni? Pierwszy ustanowiono niemal sto lat temu, w czasie Pierwszej Międzynarodowej Konferencji Kas Oszczędnościowych w Mediolanie. Według uczestników kongresu, odpowiednia wiedza na temat pomnażania oszczędności miała w dłuższej perspektywie zapewnić stabilny rozwój społeczeństw. Ogólnopolski Dzień Bez Długów także stawia na szerzenie wiedzy o gospodarowaniu pieniędzmi. Jednak ustanowiono go niemal sto lat później. I to tak naprawdę pokazuje, jak zmieniło się społeczeństwo, jak zmieniło się nasze życie w ostatnich latach. Dziś liczy się konsumpcja i wydawanie. A dlaczego oszczędzanie przestało być ważne, czy dlatego, że jest trudne? O tym dziś razem ze swoimi gośćmi opowie Józef Wycisk.

Zula Pogorzelska była śpiewaczką, artystką teatralna, filmową i kabaretową. Po operacji jej sopran zmieniła się i teraz Zula miała taką lekka chrypkę, ale też głos ten pomógł jej w wykreowaniu innego image.

Tadeusz Boy-Żeleński porównywał wówczas jej głos do wiedeńskiego fiakra, a Andrzej Pronaszko wspominał: "Oprócz wspaniałej budowy ciała wyposażona była dodatkowo wyjątkowym wprost sex appealem". Elementem jej scenicznego wizerunku były także słynne nogi, podziwiane przez męską część warszawskiej publiczności i nieco wyzywający wdzięk nowoczesnej dziewczyny połowy lat dwudziestych minionego wieku, wyzwolonej z obyczajowych przesądów. O tej wspaniałej, przedwojennej aktorce opowiada w rozmowie z Markiem Mierzwiakiem, Ewelina Sobczyk-Podleszańska.

W poszukiwaniu ciekawych tematów autorzy wykładów w naszej radiowej Szkole Bardzo Wieczorowej potrafią zaskakiwać. Ten wykład będzie tego przykładem, gdyż zderzy ze sobą fakty historyczne, które na pozór nie powinny mieć ze sobą nic wspólnego, a jednak. Zapraszam do posłuchania rozmowy Beaty Tomanek i prof. Jana Malickiego, historyka literatury.

Peggy Guggenheim to bohaterka wykładu dr Anny Matuszyńskiej. Była amerykańską kolekcjonerką sztuki i bywalczynią życia towarzyskiego, tak w Stanach Zjednoczonych, jak i w Europie.

Peggy Guggenheim kolekcjonowała sztukę w Europie i Ameryce głównie w latach 1938-1946. I tak powstały dwie ważne galerie sztuki: Guggenheim Jeune w Londynie i Art of this century (gdzie debiutował m.in. Jackson Pollock). Pod koniec lat 40. XX wieku osiadła na stałe w Wenecji, gdzie zakupiła Palazzo Venier dei Leoni. Tam również prezentowała obrazy zakupione przez nią.

Dwukrotnie wychodziła za mąż – jej pierwszym mężem był Laurence Vail (pisarz), a drugim malarz niemieckiego pochodzenia Max Ernst.

Obecnie kolekcja Peggy Guggenheim (liczne obrazy Picassa, Ernsta, Miró, de Chirico, rzeźby Brancusiego) należy do najczęściej odwiedzanych atrakcji w Wenecji.

Radiowe wykłady otwierają wyobraźnię, zwłaszcza wtedy kiedy spotykają się Beata Tomanek i prof. Irma Kozina, by rozmawiać o sztuce. Historia jednak i w tej pięknej dziedzinie może zaskakiwać, a nawet przerażać. Takich odczuć będą mogli państwo doświadczyć słuchając opowieści o sztuce asyryjskiej.